•  ¿Imaynatan reparanku Jehová Diospa testigonkuna ima fiestatas mana ruwanqakuchu chayta?

•  Manaña wakin fiestakunata ruwankuchu chaypas, ¿familiankutaqa munakushallankuchu?

•  ¿Jark’ankuchu jujkuna ima fiestatapas ruwanankuta?

 Jehová Diospa testigonkunaqa manaraq ima fiestatapas ruwashaspan Bibliapi chaykunamanta t’aqwirinku. Wakin fiestakunaqa Bibliapi yachachikuykuna contran kashan. Chaymi Jehová Diospa testigonkunaqa mana ruwankuchu chay fiestakunataqa. Ichaqa kanmi Bibliaq mana jark’asqan wakin fiestakuna, chaytaqa sapankañan qhawarin ruwanqachus manachus chayta. Sapankan kallpachakunku “Diospa ñaupanpi runakunaq ñaupanpipas ch’uya concienciallayoq” kanankupaq (Hechos 24:16).

 Qatimuqpin kashan Jehová Diospa testigonkunaq fiestakunamanta tapuykuna ruwakusqanku. a

•   ¿Kay fiesta Bibliapi yachachikuykuna contrachu kashan?

   Bibliapi yachachikuy: Jehová Diosqa nillarantaqmi: “Chayrayku lloqsipuychis paykuna ukhumanta, arí, t’aqakuychis paykunamanta, amaña llamiykuychisñachu imachus qhelli kaqta”, nispa (2 Corintios 6:15-17).

   Bibliaq kamachisqan contrapi kaq qhelli yachachikuykunamanta t’aqakunapaqqa, Jehová Diospa testigonkunaqa imaymana fiestakunatan mana ruwankuchu, wakinmi kaykuna:

   Falso dioskunawan tupaq fiestakuna. Jesusmi nirqan: “Jehová Diosniykitan adoranki, pay sapallantataqmi servinkipas”, nispa (Mateo 4:10). Chay kamachikuyta kasukuspan Jehová Diospa testigonkunaqa mana ruwankuchu Navidad fiestata nitaq Pascua Florida otaq Domingo de Pascua nisqa fiestatapas, chay fiestakunaqa pantasqa dioskunata yupaychaymantan paqarimurqan. Chaymantapas Jehová Diospa testigonkunaqa manan kay fiestakunatapas ruwankuchu:

  •  Kwanza nisqa fiesta. Enciclopedia Moderna qelqa nisqan jina, kay fiestaq sutinqa “paqarimurqan swahili matunda ya kwanza nisqa simikunamantan (ñaupaq rurukuna)”, chay fiestataqa ruwakun “África nacionpi cosecha fiesta ruwasqankuman jinan”. Wakin runakunaqa manan yanqa dioskunapaq jinachu chay fiestataqa qhawarinku, chaywanpas juj qelqaq nisqanman jinaqa, chay fiestaqa rijch’akun África ladopi juj fiesta ruwakusqanmanmi. Chay fiestapin runakunaqa cosechasqanku ñaupaq kaq ruruta “diosninkunaman, wañusqa machulankuman ima jaywanku chhaynapi paykunawan agradecido kasqankuta rikuchinankupaq”. Chaymantapas chay qelqa nisqanman jinaqa chay fiestatapas, afroamericana Kwanza nisqa fiestatapas “wañusqa machulankumanta imaymana bendicionkuna chaskisqankumanta gracias ninankupaqmi” ruwanku (Encyclopedia of African Religion [Enciclopedia de la religión africana]).

  •  Día de Acción de Gracias nisqa fiesta. Chay fiestaqa Kwanza nisqa fiesta jinan. Cosecha tiempopin diosninkuta jatunchanankupaq fiestata ruwanku. Watakuna pasasqan jinataq “chay fiestataqa ruwapurqanku iglesia cristiana nisqakunapi” (A Great and Godly Adventure—The Pilgrims and the Myth of the First Thanksgiving [Una gran aventura piadosa: Los peregrinos y el mito del primer día de Acción de Gracias]).

   Allin suertepaq fiestakuna. Jehová Diosmi nin: “Yau, saqepuwaqniykuna [...] qankunaqa Gad diospaqmi mikhunata mast’ankichis allin suertepaq”, nispa (Isaías 65:11). Chayraykun Jehová Diospa testigonkunaqa qatimuqpi fiestakunata mana ruwankuchu:

  •  Iván Kupala nisqa fiesta. “Runakunaq creesqankuman jinaqa, Iván Kupala nisqa p’unchaypis, wayra, mayukuna, sach’akuna kay jallp’api imaymana kaqkunapiwan atiyninkuta lloqsichimunku, pisillatapas chayta chaskikunankupaqtaq mana manchakuq, allin suerteyoq ima kananku” (The A to Z of Belarus [Bielorrusia de la A a la Z]). Qallariypiqa chay fiestaqa mana Jesuspi creeq runakunaq fiestallanmi karqan. Ichaqa juj qelqaq nisqan jinan chaymantaña chay fiestata “Iglesiaq fiestanwan chajrupurqanku [san Juan Bautistaq p’unchaynin, nisqan kapurqan] llapa religionkunata cristiano nisqaman tukuchipuqtinku” (Encyclopedia of Contemporary Russian Culture [Enciclopedia de la cultura rusa contemporánea]).

  •  Año Nuevo Lunar nisqa fiesta (Año Nuevo chino o Año Nuevo coreano). “Kay fiestapiqa mastaqa runakunaqa piensanku allin suerteyoq kaypi, dioskunata espiritukunata jatunchaypi, mosoq watapi imapas allillan kananpi iman” (Mooncakes and Hungry Ghosts—Festivals of China [Festivales chinos: Pasteles de la luna y fantasmas hambrientos]). Chhaynallataqmi Año Nuevo coreano nisqa fiestapas, chaymantapas kay fiestapiqa “wañusqa machulankunatan yupaychanku, imaymanatan ruwanku mana allin espiritukuna karunchanankupaq, mosoq watapi allin suerteyoq kanakupaq ima”. (Encyclopedia of New Year’s Holidays Worldwide [Enciclopedia de las celebraciones de Año Nuevo de todo el mundo]).

   “Wañuqqa kausashallanmi” nisqa yachachikuywan tupaq fiestakuna. Bibliaq yachachisqanman jinaqa pipas wañuqqa wañusqan kashan, manan imanpas kausanchu (Ezequiel 18:4). Chayraykun Jehová Diospa testigonkunaqa mana ruwankuchu chaywan tupaq fiestakunata, wakinmi kanman:

  •  Wañusqakunaq p’unchaynin (otaq dolsantos nisqa). Juj qelqa nisqanman jina, chay p’unchaypi “yuyarikun llapa wañupuq runakunata”. Chay qelqapin nin: “Edad media nisqa tiempopi (500-1400 J.j.qh) kausaq runakunaq piensasqanman jinaqa chay p’unchaysi almakuna purgatorio nisqamanta lloqsimuqku. Chay almakunaqa ninaman, layqakunaman, jamp’atukunaman imaymanaman tukuspas lloqsimuqku. Pikunachus mana allinta paykunata ruwarqanku chay runakunamansi rijuriqku”, nispa (New Catholic Encyclopedia [Nueva Enciclopedia Católica]).

  •  Wañuqkunapaq misachiy. Juj qelqapi nisqanman jinaqa, pipas allintaña kausaran chaypas ichaqa millay ruwaykunapi puriran chayqa Purgatorio nisqamansi rin, chaypis chay runaq almanqa limpiasqa kanan. Chay Purgatorio nisqapi mana unaychu kanapaqsi ichaqa misata ruwachina mañakuna ima, chayta ruwakuqtinqa ratullas janaq pachaman chayanman chaypi Dioswan tiyananpaq. (Bitesize.com.) Chhayna yachachikuyman jinan misa ruwachiyqa kashan.

   Millay espiritukunawan tupaq fiestakuna. Biblian nin: “Aman qankuna ukhupiqa [...] watuqpas, suerte qhawaqpas, ch’askata qhawaqpas, layqapas, mana allin espiritukunata rimachiqpas, wañuqpaq alman rimachiqpas qankuna ukhupiqa kanqachu. Chay jina ruwaqkunataqa sinchitan Señor Diosqa cheqnikun”, nispa (Deuteronomio 18:10-12). Jehová Diospa testigonkunaqa karunchakunkun millay espiritukunawan chhaqrusqa fiestakunamantaqa chaymi Halloween nisqa fiestatapas mana ruwankuchu ni kay fiestatapas:

  •  Songkran nisqa fiesta. Juj qelqaq nisqanman jina, chay fiestataqa Asia nacionpin ruwanku, chay fiestaq sutinqa “paqarimurqan sánscrita nisqa simimantan [...] chayqa kuyurichiy otaq cambio ninantan nin”. Chay fiestapis “inti jaykuyta qallarin constelación zodiacal de Aries nisqa” (Food, Feasts, and Faith—An Encyclopedia of Food Culture in World Religions [Comida, fiestas y fe: Enciclopedia de cultura gastronómica en las religiones del mundo]).

   Moisespa chaskisqan kamachikuykunamanta paqarimuq fiestakuna, chay kamachikuykunaqa tukupurqan Jesuspa wañupusqanwanmi. Biblian nin: “Cristowanmi kamachikuy simiqa tukupun”, nispa (Romanos 10:4). Moisespa chaskisqan kamachikuykunamanta paqarimuq yachachikuykunaqa yanapanraqmi cheqaq cristianokunata. Ichaqa manañan chay kamachikuypi kaq fiestakunataqa ruwankuñachu, astawanqa Mesías jamunanwan tupaqkunata, yachasqanchis jina Mesiasqa ñan jamurqanña. Biblian nin: “Chaykunaqa imakunachus jamunan karan chaykunaq llanthullanmi karan, chay llanthuqmi ichaqa Cristo karan”, nispa (Colosenses 2:17). Wakin fiestakunataqa Bibliapi kamachikuykuna contra kaq imaymana costumbrekunawanmi yaparqanku, chayraykun Jehová Diospa testigonkunaqa mana chay fiestakunata ruwankuchu:

  •  Janucá nisqa fiesta. Kay fiestataqa judiokunan ruwanku, kay fiestawanmi Jerusalenpi templota yuyarinku. Ichaqa Bibliaq nisqan jina Jesusmi Uma sacerdote jina churasqa kaspa “aswan jatun aswan allin karpaman [otaq temploman] jaykuran, chay karpaqa manan runakunaq ruwasqanchu, manataqmi kay pachamantapaschu” (Hebreos 9:11). Kay espiritual templo nisqan rijurimurqan Jerusalenpi kaq temploq rantinpi.

  •  Rosh Hashaná nisqa fiesta. Chayqa judiokunaq mosoq wata fiestanmi. Ñaupa tiempopi judiokunaqa chay fiestapin imaymana sacrificiokunata, ofrendakunata ima Diosman jaywaqku (Números 29:1-6). Ichaqa, Jesucriston Mesías kasqanrayku qolluchipurqan “sacrificiotawan ofrendatawan” (Daniel 9:26, 27). Chayraykun chay jina sacrificiokunatapas ofrendakunatapas Diosqa manaña valorniyoqpaqchu qhawarin.

•   ¿Kay fiestapi imaymana religionkunachu juñukun?

   Bibliapi yachachikuy: “¿Imapitaq igual kankuman iñiq runa mana iñiq runawan? ¿Kanmanchu Diospa wasinpi idolokuna?” (2 Corintios 6:15-17).

   Jehová Diospa testigonkunaqa kallpachakunkun llapa runakunawan thajpi kausanankupaq, respetankun runakunaq imapi creesqankutapas, ichaqa manan imaymana religionkunata juñuspa fiestakunata ruwaysikunkuchu, chaykunan kanman:

   Askha religionkuna juñunakuspa fiestakuna ruwasqanku. Diosqa ñaupa tiempopi llaqtantan prometesqan mosoq jallp’aman jaykuchirqan chay jallp’api tiyaq runakunaqa imaymana religionniyoqmi karqanku, chaymi siervonkunata nirqan: “Aman paykunawan rimanakunkichu, amallataq diosninkuwanpas. [...] Diosninkutachus yupaychanki chayqa, waqllinkipunin”, nispa (Éxodo 23:32, 33). Chayraykun Jehová Diospa testigonkunaqa kay jina fiestakunata mana ruwankuchu:

  •  Loi Krathong. Kay fiestataqa Tailandia nacionpin ruwanku, “chay fiestata ruwaq runakunaqa plantakunaq raphinmantan juch’uy canastakunata ruwanku. Chaymanmi wakinqa churanku velakunata wakintaq vela jina inciensokunata jinaspa unuman churaykunku. Creesqankuman jinaqa canastamanta barquitokunas mana allin suerteta apapunku. Chay fiestapin yuyarillankutaq Buda nisqa runata” (Encyclopedia of Buddhism [Enciclopedia del budismo]).

  •  Vesak. Chay fiestataqa budista nisqa runakunan ruwanku. “Chay fiestapin yuyarinku Buda nisqa runaq nacesqanta, imaynapi tarikusqantawan ima” (Diccionario de religiones comparadas).

   Religionkunapi costumbreman jina fiestakuna. Jesusmi religionkunapi umalliqkunata nirqan: “Qankunaqa Diospa Simintan costumbreykichisrayku mana valeqman tukuchinkichis”, nispa. Chaymantapas nillarqantaqmi Diosta adorasqankuqa yanqapaq kasqanta, paykunaqa “runakunaq kamachikusqallantan” yachachiqku (Mateo 15:6, 9). Jehová Diospa testigonkunaqa Jesuspa nisqanta kasukuspan mana ruwankuchu imaymana fiestakunata, wakinmi kaykuna:

  •  Epifanía nisqa fiesta (Timkat o Los Reyes Magos). Chay fiestapin yuyarinku Jesusta visitaq ch’aska qhawaqkunata otaq Jesuspa bautizakusqanta. Enciclopedia de la Navidad nisqa qelqapi nisqanman jinaqa, “chay fiestataqa Diospi mana iñiqkunan ruwaqku, chaypin paykunaqa mayu dioskunata unupi phawaq dioskunata jatunchaqku, chaytan cristiano fiestaman tukuchiranku”. Etiopía nacionmanta Timkat nisqa fiestapas, Epifanía nisqa fiesta jinallataqmi, “chay costumbrenkuqa allin yuyarisqan” (Encyclopedia of Society and Culture in the Ancient World [Enciclopedia de sociedades y culturas del mundo antiguo]).

  •  Virgen Mariaq ripusqan nisqa fiesta. Chay fiestata ruwaqkunaq piensasqanman jinaqa Jesuspa mamanqa aycha cuerpollapis janaq pachaman wichapunman karqan. Diccionario de religiones comparadas nisqa qelqapi nisqanman jinaqa chay creenciaqa “rijurimurqan [...] 400 watakuna tukuytan” jinaspapas “NT [Nuevo Testamento] qelqapiqa manan kanchu chay yachachikuyqa”.

  •  Inmaculada Concepción nisqa fiesta. Enciclopedia Católica Online qelqan María inmaculada concepción yachachikuymanta nin: “Manan Bibliapiqa mayqen partepipas chay creenciamanta yachachinchu”, nispa. Chhaynaqa iglesiaq yachachisqanmi chay creenciaqa.

  •  Cruz velakuy. Cruz velakuy p’unchaypiqa imaymanamanta ruwasqa cruzkunatan adoranku runakunaqa. Chaykunaqa católica inglesiakunapi falso dioskuna yupaychana wasikuna iman askha kashan. Chay fiestataqa qallarinku orqo patakunamanta, moqo wichaykunamanta, altarkunamanta ima cruzkunata apaykamuspan. Cusco ladopin masta chaytaqa ruwanku. Chay p’unchayqa askha runakunan tutantin p’unchay ch’isiyaq ima cruzkunata velawan k’anchachinku adoranku ima. Chayqa 1600 wata ukhupi jinas qallarinman karqan, ñaupaqtaqa familia ukhullapis chayta ruwankuman karqan. Español runakunaq chayamusqan qhepamanqa cruzpa causanpin maqanakuykuna cheqninakuykuna ima karqan (Perurail.com.)

  •  Cuaresma nisqa fiesta. Enciclopedia universal ilustrada europeo-americana qelqaq nisqanman jinaqa penitencia ruwaypas, ayunaypas “325 wata pasaytan” juj kamachikuy jina qallarirqan, chayqa Bibliata qelqakuyta tukukusqan iskay pachaj wata qhepamanñan karqan. Cuaresma nisqamanta, Miércoles de ceniza nisqamanta iman chay qelqa nillantaq: “1091 watapi Benevento nisqa juñunakuypi Urbano II nisqa sutichasqa runa kamachikurqan cristianokuna chay fiestakunata ruwanankupaq”, nispa.

  •  Virgen candelaria nisqa fiesta. Chay fiestataqa mamacha Candelaria nisqapaqmi ruwanku. Chay fiestaqa 1781 watapin qallarirqan, chaypis Tupac Amaru nisqa runa soldadonkunapiwan llaqtata muyuykuqtin llaqta runakunaqa chay mamachankuman phawasqaku paykunata pakaykunanpaq. Chay fiestaqa qallarin tardenmi manaraq inti jaykushaqtin, chaypin Alferado nisqa runaqa wakin runakunapiwan Azoguine nisqa orqota rinku. Chay mamachankuq sutinpi mañakuspan purinku. Paqaristin p’unchaytaq chay orqomanta tusuykuspa jaykumunku mamachankuq kasqan templokama. Chhaynatan chay fiestaqa qallarin (Peru Travel. Prom Perú)

  •  Meskel nisqa fiesta. Kay fiestataqa Etiopía nacionpin ruwanku, “paykunaqa chay p’unchaysi Cristoq wañusqan cruzta tarinkuman karqan. Chay festapin ninata jap’ichispa chaypa muyuriqninta tusunku” (Encyclopedia of Society and Culture in the Medieval World [Enciclopedia de las sociedades y culturas en el mundo medieval]). Jehová Diospa testigonkuna ichaqa mana cruztaqa jap’inkuchu, manan chaywanchu Diostaqa adoranku.

•   ¿Kay fiesta runatachu, llaqtatachu banderatachu jatunchan?

   Bibliapi yachachikuy: Diosmi nin: “Ñakasqan kashan pipas noqamanta t’aqakuqqa runamasinman jap’ipakuqqa”, nispa (Jeremías 17:5).

   Jehová Diospa testigonkunaqa yanapankun runakunata, paykunaraykun Diosmantapas mañakunku, ichaqa manan kay jina fiestakunataqa ruwankuchu:

   Juj autoridadta juj allin reqsisqa runatapas jatunchanapaq fiesta. Bibliapi nisqanman jinaqa manan runamanqa jap’ipakunanchischu, runaq kausayninqa juj samay jinallan (Isaías 2:22). Chayraykun Jehová Diospa testigonkunaqa mana ruwankuchu runaq fiestantapas ni pi autoridadpa fiestantapas.

   Banderata jatunchanapaq fiesta. Jehová Diospa testigonkunaqa manan celebrankuchu Día de la Bandera nisqataqa. ¿Imarayku? Biblian nin: “Karunchakuychis idolokunamanta”, nispa (1 Juan 5:21). Wakin runakunaqa banderataqa manan idolota jinachu qhawarinku. Ichaqa imaymanakunamanta estudiaq runa Carlton Hayes “kay tiempopi nacionninkuta jatunchanankupaq imaymanata ruwaqkunamanta” rimaspa nirqan: “Banderaqa juj naciontan representan chaymi k’umuykuspa jatunchanku”, nispa.

   Santokunata jatunchanapaq fiestakuna. ¿Imatan apóstol Pedro ruwarqan juj runa ñaupanpi qonqoriykukuspa k’umuykuqtin? Biblian nin: “Pedron ichaqa aysarispa niran: Sayariy, noqapas qan jina runallan kani, nispa” (Hechos 10:25, 26). Manan Pedropas ni mayqen apostolpas munarqankuchu k’umuykuspa jatunchanataqa. Chayraykun Jehová Diospa testigonkunaqa santo jina qhawarisqa runakunapaq churasqanku jatun p’unchaykunapiqa mana ima ruwaypipas partecipankuchu. Chay p’unchaykunamanta wakinmi kaykuna:

  •  Llapa santokunaq p’unchaynin. Año cristiano qelqapi nisqan jinaqa chay p’unchaypiqa “llapan santokunapaqmi fiestata ruwanku”. Chay qelqapin nillantaq: “Manan yachakunchu jayk’aqmanta, maymanta chay fiesta paqarimusqantaqa”, nispa.

  •  Mamacha Guadalupe nisqa fiesta. Chay fiestataqa México nacionpin ruwanku, chay nacionpi runakunapaqqa Jesuspa maman Marias Guadalupeqa, paytan “patronankuta jina qhawarinku”, paysi jaqay 1531 watapi juj campesino runaman rijurinman karqan (Enciclopedia Guadalupana).

  •  Santoq p’unchaynin nisqa fiesta. Juj qelqaq nisqanman jinaqa “juj wawata bautizachispa otaq confirmacionta ruwachispan juj santoq sutinwan sutichanku chay santopaqtaq fiestata ruwanku”. Chaymantapas chay qelqaq nisqan jina, chay p’unchaypi ima ruwaypas “religionpi imaymana ruwaywanmi tupan” (Celebrating Life Customs Around the World—From Baby Showers to Funerals [Costumbres de todo el mundo para celebrar la vida: desde baby showers hasta funerales]).

   Política nisqawan tupaq jatun p’unchaykuna. Biblian nin: “Señor Diosman jap’ipaykukuymi aswan allinqa umallikunaman jap’ipakuymantaqa”, nispa (Salmos 118:8, 9). Jehová Diospa testigonkunaqa manan runakunamanchu jap’ipakunku chaymi mana política nisqapi ni Wayna-sipaskunaq p’unchaynin, Warmikunaq p’unchaynin nisqakunapipas partecipankuchu. Manan Día de la Emancipación nisqapipas ni chayman jina rijch’akuq fiestakunatapas ruwankuchu. Aswanpas Diospa gobiernollanpin confianku, chay gobiernollan runakunaq imaymana sasachakuyninkunata allichanqa (Romanos 2:11; 8:21).

•   ¿Kay fiesta wakin runakunatachu juj naciontachu jujkunamanta aswan allinpaq jina qhawarichin?

   Bibliapi yachachikuy: “Diosqa lliutapas igual-llatan rikun, payta manchakuspa allin kaqta ruwaq runakunataqa may nacionmantaña kanku chaypas sumaqta chaskin” (Hechos 10:34, 35).

   Jehová Diospa testigonkunaqa valorankun maypichus tiyasqanku nacionta, ichaqa manan chay naciontaqa ni chaypi tiyaq runakunatapas jujkunamanta aswan allinpaqchu qhawarinku, nitaqmi chaywan tupaq fiestakunapipas participankuchu.

   Ejercitota jatunchaq fiestakuna. Jesusqa thajpin piwanpas kausarqan, chaymi qatikuqninkunata nirqan: “Munakushallaychis enemigoykichiskunataqa, qatikachaqniykichiskunapaqpas mañapushallaychis”, nispa (Mateo 5:44). Chayraykun Jehová Diospa testigonkunaqa mana ruwaysikunkuchu ejercitokunata jatunchanapaq fiestakunataqa, chaykunan kanman:

  •  Veterano nisqakunaq p’unchaynin (Yuyarina p’unchay, Yuyarina Domingo, Guerrakunapi wañuqkunata yuyarina). Enciclopedia Moderna nisqa qelqapi nisqan jina, chay p’unchaykunaqa “soldado jina unay watakunataña kaq runakunatan jatunchakun [...] chaymantapas guerrapi maqanakuspa wañupuqkunatan yuyarikun”.

  •  Soldadokunaq p’unchaynin. Perú nacionpiqa 24 p’unchay setiembre killapin chayta yuyarinku, chayqa 1977 watamantapachan jamushan. Chay p’unchaymi yuyarillankutaq Virgen de la Misericordia nisqata, paytan ajllakurqanku Perú nacionpi patrona kananpaq. Paytan ajllakunku Perupi soldadokunapas pusarinanpaq. (Andina.pe)

   Juj nacionpi ima allinkunapas ruwakusqanmanta, juj nacionpa makinmanta kacharichikusqanta yuyarinapaq p’unchaykuna. Jesusmi qatikuqninkunamanta nirqan: “Imaynan noqapas mana kay pacha runakuna jinachu kani, chhaynallataqmi paykunapas mana kay pacha runakuna jinachu kanku”, nispa (Juan 17:16). Jehová Diospa testigonkunaqa munankun nacionninkumanta yachayta chaywanpas manan chay nacionpi jatun p’unchaykuna yuyariypiqa participankuchu, wakinmi kaykuna:

  •  Día de Australia. Juj qelqaq nisqan jina chaytan yuyarinku “1788 watapi soldadokuna banderata sayachispa mosoq llaqta Australia kapusqanta willasqankuta” (Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life [Enciclopedia Worldmark de las culturas y la vida diaria]).

  •  Día de la Independencia. Wakin nacionkunapin yuyarinku juj nacionmanta t’aqakapusqankuta, chay p’unchayqa jatun p’unchaymi paykunapaqqa.

•   ¿Kay fiestapi mana p’enqarikuspachu runakuna sinchi millayta imatapas ruwanku?

   Bibliapi yachachikuy: “Chaylla kachun kay pacha runakunaq munayninman jina imaynachus kausasqaykichisqa, arí, chaylla kachun mana p’enqarikuspa jucha ruwasqaykichisqa, mana allin kaqkunata munapayasqaykichispas, sinchita ujaspa purisqaykichispas, sinchi millay fiestakunapi purisqaykichispas, machay fiestakunapi kasqaykichispas, millay idolatría nisqapi purisqaykichispas” (1 Pedro 4:3).

   Chaypi nisqanta kasukuspan Jehová Diospa testigonkunaqa wakin fiestakunata mana ruwankuchu ni chaypipas participankuchu. Chay fiestakunapiqa imaymana mana allinkunatan ruwanku, sinchitataqmi machankupas. Testigonkunaqa kusirikunkun, ima ujanatapas juj chhikantaqa ujarinkun ichaqa manan nishutachu ni machanankukamachu. Tukuy atisqankutan kallpachakunku Bibliapi yuyaychaykunata kasukunankupaq, jujninmi nin: “Mijushankichisña, ujashankichisña, imataña ruwashankichis chaypas, lliuta ruwaychis Diosta jatunchanapaq jina”, nispa (1 Corintios 10:31).

   Jehová Diospa testigonkunaqa manan carnavaltapas ni chayman rijch’akuq ima fiestakunatapas ruwaysikunkuchu. Chaypiqa imaymana millay ruwaykunatan Bibliaq prohibisqan ruwaykunatan ruwanku. Yaqa chhaynallataqmi judío runakunaq ruwasqan Purim nisqa fiestapas. Ñaupa tiempopi judiokunaqa 500 watapi manaraq Jesús jamushaqtin salvasqa kasqankuta yuyarinankupaqmi chay fiestata ruwaqku. Kunan tiempon ichaqa carnaval fiesta jina chay fiestaqa kapun. Judaísmo nisqa qelqaq nisqanman jina, kunanqa chay fiestataqa ruwanku “carnaval fiestata jinan, sinchitan ujanku, yuyayninkuq chinkanankamaraqmi ujanku. Chaymantapas mascarakunawan imaymana p’achakunawan churarukuspan tusuq jina lliuta muyunku”.

 Arí, munakushallankun. Bibliaq yachachisqanman jinaqa ima religionmantaña kaspapas familiataqa munakushanallan (1 Pedro 3:1, 2, 7). Wakin familiaqa yaqapaschá phiñasqa, sonqonkupi k’irisqa, traicionasqa ima tarikunkuman manaña wakin fiestakunata paykunawan kuska ruwaqtinku. Chaymi Jehová Diospa testigonkunaqa tukuy tiempo kallpachakunku familianku munakusqankuta rikuchinankupaq. Imaraykuchus chay fiestakunapi mana participankuchu chaytapas sumaqllatan willananku, kallpachakunkutaq juj p’unchaykuna paykunawan sumaqta pasarinankupaq.

 Manan. Jehová Diospa testigonkunaq qhawarisqankuman jinaqa sapankan ima ruwanantapas ajllakunan (Josué 24:15). Llapa runakunatan respetanku ima religionmantaña kanku chaypas (1 Pedro 2:17).