Agllashca temata ricungapaj

FAMILIACUNATA AYUDANGAPAJ

Ñuca huahuata escuelapi molestanajujpi o bullyingda ruranajujpica ¿imatata rurai ushani?

Ñuca huahuata escuelapi molestanajujpi o bullyingda ruranajujpica ¿imatata rurai ushani?

 Quiquinba churi nin, escuelapi molestanajuhuanmi o bullyingda ruranajuhuanmi nishpa nijpica ¿imatata rurai ushapangui? ¿Escuelaman rishpachu, molestajuj cumbata castigachun parlagrina capangui? ¿Quiquinba churimanga macanajunatachu yachachina capangui? Nara imatapash decidishpallata cai cati yuyaicunapi pensarina capangui: a

 ¿Imatallata bullyingda ruranamandaca yachana cani?

 Bullyingga ¿imata can? Nali sintichingapaj munaimandalla cada rato pitapash macanata o cutin cutin imatapash nishpa molestajunatami bullying nin. Pero na tucui casocunachu bullying can.

 ¿Imamandata bullying ima cajtaca yachana capanchi? Huaquin gentecunaca na imapash grave problema cajpitami, imagumanda molestashcatapash bullyingdami ruranajun nin. Imapash uchilla problemacuna ricurishcandi yapata preocuparishpaca, quiquinba churi paipa problemacunata solucionanata yachajuchunga na ayudajupanguichu. Problemacunata solucionanataca, quiquinba churiguca yachajunami can. Problemacunata solucionanata yachajunaca cunanballata y shamuj punllacunapapashmi sirvinga.

 Bibliapica ninmi: “Cambaj yuyaipica, ama ñapash fiñaringuichu” (Eclesiastés 7:9).

 ¿Imatata yachajupanchi? Huaquinbica quiquinba churipa problemacunapica quiquinllata shayarishpami ayudana tucungui. Cutin shujcunapica, quiquinba churillata shujcunahuan imasha portarinata yachajushpa, paillata problemacunata solucionachunmi oportunidadta cuna capangui (Colosenses 3:13).

 Pero si quiquinba churi, ñucataca llaquichingapallami cada rato molestanajuhuan nijpica ¿imatata rurai ushapangui?

 ¿Imashinata ñuca churigutaca ayudai ushani?

  •   Pacienciahuanmi imata nijujtaca aliguta uyana capangui. Ima pasajushcata, imamamanda paita maltratajushcatami aliguta tapuchina capangui. Nara cabal yachashpataca na caita o chaita pensajunachu capangui. Chaimi “shujcunata tapujpica ¿imatashi ninman?” nishpa pensarina capangui. Imapacha pasashcata ali yachangapaca, talvez quiquinba churipa profesorhuan o chaishuj cumbapa taitamamahuanmi parlana tucupangui.

     Bibliapica ninmi: “Narapash uyashpata imatapash tigrachijlla runaca, muspa runashnami nalicachishpa rimai tucun” (Proverbios 18:13).

  •   Quiquinba churita bullyingda ruranajujpica, según pai imasha contestashcapimi situacionga talvez mejoranga o peorianga nishpami aliguman intindichina capangui. Bibliapica ninmi: “Aliguta parlashpa tigrachij shimica, ninanda fiñarishcatapash anchuchinmi. Ashtahuangarin shinllita rimashca shimica, ñapashmi ashtahuan fiñachin” ninmi (Proverbios 15:1). Cai textopi nishcashnaca, molestajujpi randi respondishpaca, ashtahuanmi problemapi satirin. Ñana molestashpa saquinapa randica talvez ashtahuanmi molestanga.

     Bibliapica ninmi: “Pipash cangunata nalita rurajpica, na chashnallata tigrachinachu capanguichi. Shinallata pipash quiquingunata shinllita rimajpica, na chashnallata tigrachinachu capanguichi” (1 Pedro 3:9).

  •   Quiquinba churimanga explicanami capangui, gentecunaca ninmi, na vengarijcunaca debilcunami can nishpa. Pero na shinachu can. Na vengarishpaca, shujcuna quiquinda na controlachun saquishpa shinlli cashcatami ricuchijungui nishpa. Shinaca na vengarijcunaca, na imatapash rurashpallatami chai problemataca tucuchi ushan.

     Redes socialescunapi, mensajecunapi quiquinba churita imatapash ninajujpica, mejor na imatapash nishpa saquinarapashmi ali can. Si pipash imacunatapash nijpi culirashpa quiquinbash randi respondijujpica, paicunaca ashtahuanmi imapash nalicunata nishpa catinga. Ashtahuangarin, talvez quiquinba churitarami paipashmi molestajun nishpa culpaita ushanman. Chaimandami huaquinbica na imatapash nishpa upalla quidashparapash ali can. Na randi respondijujpica, quiquinba churita molestadorca ñana imahuan molestashpa catita ushangachu. Shinami quiquinba churica chai situacionda controlai ushanga.

     Bibliapica ninmi: “Yamda illajpica, ninapash huañunllami” (Proverbios 26:20).

  •   Usharishcacamanga quiquinba churica, bullyingda ruranata yachaj gentecunamanda, o bullyingda ruranata yachaj pushtucunamandaca caruyanami can. Por ejemplo, si bullyingda ruraj persona o bullyingda ruranata yachaj grupo maipi cajta yachashpaca, ama problemacunata charingapami mejor shuj ñandarapash rina can.

     Bibliapica ninmi: “Ali yuyaita charij runaca, ima llaqui japinata ricushpaca pacajunmi. Ashtahuangarin na yachajushca runacunaca, yangata rishpa llaquichi tucunllami” (Proverbios 22:3).

Talvez quiquinba churipa profesorhuan o chaishuj huahuapa taitahuanmi parlana tucungui.

 CAITA RURAPAI: Ima ventajacuna o ima desventajacuna tianata pensarichunmi quiquinba churigutaca cai cati tapuicunata rurashpa ayudana capangui:

  •  Imata nishpa o imata rurashpa molestanajujpipash na imatapash nishpa o rurashpa saquijpica ¿imashi pasanman?

  •  Ama molestahuaichu nishpa directamente nijpica ¿imashi pasanman?

  •  Maijanbash profesorman ima pasajushcata villajpica ¿imashi pasanman?

  •  ¿Chai situacionmanda asishpa o na culirashpa solucionaita ushanguimanllu?

 Quiquinba churita escuelapi o internetpi imashina molestashpa bullyingda ruranajujpipash cada casomi diferente can. Chaimi maijan ashtahuan ali solución cajta ricushpa shuj ali solucionda mascana capanguichi. Ima pasajpipash siempremi imagupipash apoyajusha ninami capangui.

 Bibliapica ninmi: “Ali cumbaguca paipaj cumbataca, tucui causaipimi juyajun. Llaqui punllacuna japijpipash, quiquin huauquitashnami llaquin” (Proverbios 17:17).

a Aunque cai temapi churicuna ninajujpipash, caipi informaciondaca churicunata y ushicunata ayudangapapashmi taitamamacunaca utilizaita ushan.