Agllashca temata ricungapaj

DIOSTA SIRVIJCUNAPA EJEMPLOTA CATIPASHUNCHI | JONATÁN

‘Mandaj Diospa imapash na shinllichu. Quishpichi ushanllami’

‘Mandaj Diospa imapash na shinllichu. Quishpichi ushanllami’

 Shuj viajeca filisteo soldadocunami guardiata ruranajurca. Paicunaca chaquishca chaquishca huaicu jaca alpacunatallami ricunajurca. Shinapash chimba huaicu jaca urachaquipica, ishcai israelitacunatami ricurca. Caicunaca imatashi rurai ushanga nishpami chai soldadocunaca asishpa ricunajurca. Filisteocunaca unaitami israelitacunataca dominashpa charishcarca. Huaquinbicarin israelitacunaca paicunapa contra filisteocunatami, pambapi trabajangapaj herramientacunata afilapai nin carca. Shinaca, macanajungapaca israelitacunaca huaquin cosascunatallami charin carca. Ashtahuangarin, solo ishcai soldadocunallami carca. Espadacunahuan, lanzacunahuan cashpapash, paicunaca na imatapash rurai ushanashnallami carca. Chaimi filisteocunaca burlarishpa ‘caiman ñucanchipaman, vichai shamuichilla. Ñucanchimi, cangunaman shuj villanata charinchi’ o cangunamanga yachachishun ninajurca (1 Samuel 13:19-​23; 14:11, 12).

 Pero filisteocunaca nimata na israelitacunamanga yachachigrinajurca. Sino israelitacunami filisteocunamanga yachachigrinajurca. Chai ishcai israelitacunaca calpashpami shuj ladota uriajushpa chaishuj ladotaca vichai ri callarirca. Shayaj shayaj cajpimi paicunaca jatun rumicunata aspirishpalla vichanajurca. Paicunaca na samashpami filisteocunapaman directo vichanajurca (1 Samuel 14:13). Chaipimi filisteocunaca primer israelitaca macanajungapaj armacunahuan cajtami ricurca. Chai israelitataca paipa escuderopash catiria rijujtami ricurca. Pero ¿ciertopachachu chai israelitaca shuj cumbahuanlla rishpa tucuilla soldadocunahuan macanajungapaj munajurca? ¿Locochu carca?

 Chai israelitaca na locochu carca. Sino shinlli fetami charirca. Chai israelitaca Jonatanmi carca. Cunan punllacunapi cristianocunaca Jonatanba ejemplomandaca ashtacami yachajui ushapanchi. Ñucanchicunaca, aunque guerracunaman na rishpapash Jonatanshnami shinlli feta charina capanchi. Shinlli feta charishpami, na manllashun, apoyashun y shujcunapipash pensarishun (Isaías 2:4; Mateo 26:51, 52).

Jonatanga ali churi y ali soldadomi carca

 Filisteo soldadocunata imamanda atacashcata yachangapaca, primeroca Jonatán pi cashcatarami yachajuna capanchi. Jonatanga rey Saulpa rucu churimi carca. Saulca Israel llactapa primer reymi carca. Rey cachun Saulta agllashca tiempopica, Jonatanga ñami joven carca, talvez 20 huatacunatami charishcanga. Jonatanga paipa taitahuanga ali alimi llevarin cashca yarin. Porque Saulca imata ruragrijushcataca siempremi Jonatanman parlan carca. Saulca jatun, ali ñavi, alipacha macanajudormi carca. Pero chai cosascunaca Jonatanbaca na importantechu can carca. Paipaca, paipa taita shinlli feta charishcata, humilde cajta ricunami ashtahuan importante carca. Chaimi paipa taita ali cualidadcunata charishcamanda rey cachun Jehová Dios agllajpica, nimata na nirca. Profeta Samuelpash, tucuilla Israel llactapica Saulshnaca nipipash na tianllu nishcarcami (1 Samuel 9:​1, 2, 21; 10:20-​24; 20:2).

 Jonatanga paipa taitahuan igual shayarishpa, Jehová Diospa llactapa contracunahuan macanajunataca gushtanmi cashcanga. Chai guerracunaca cunanbi guerracunashnaca na carcachu. Chai tiempocunapica, Israel llactatami Jehová Diosca paita ali adorachun agllashcarca. Pero yanga dioscunata adoraj llactacunami israelitacunataca cutin cutin atacan carca. Por ejemplo, filisteocunaca Dagón nishca yanga diosta y shuj yanga dioscunatapashmi adoran carca. Chashnacunata adoraimandami, Jehová Dios agllashca llactataca ninanda llaquichishpa tucuchingapapacha munan carca.

 Jonatanga, Jehová Diosta ali sirvingapaj munaimandami macanajuicunaman rin carca. Jehová Diospash, paita aliguta sirvingapaj esforzarishcamandaca Jonatandaca bendicianmi carca. Saulca rey cachun nombrashca jipallami, paipa churi Jonatandaca mil soldadocunapa jefe cachun churarca. Chai soldadocunahuanmi Jonatanga Gueba llactapi filisteo soldadocunataca atacarca. Ashalla espadacunata, flechacunata charishpapash Jehová Dios ayudajpimi Jonatanga filisteo soldadocunata misharca. Chaimandami filisteocunaca ashtaca ashtaca soldadocunata tandachirca. Chaimi Saulpa soldadocunaca ninanda manllanayachinajurca. Huaquingunaca pacajungapami rirca. Cutin ashacunaca filisteo soldadocunapa ladomi tucurca. Pero Jonatanga na manllarircachu (1 Samuel 13:​2-7; 14:21).

 Callari parrafoman tigrapashunchi. Jonatanga filisteocuna na ricujtami paipa escuderohuanlla rirca. Filisteo soldadocunapa ladoman ña chayanajushpa, Micmash pushtupi cashpami, Jonatanga ima planda charishcata paipa escuderomanga villarca. Paicunaca parlarishpami filisteocuna paicunata ricuchun saquirca. Paicunaca yarcami, si filisteocuna ñucanchita ricuchun saquinchi y si paicuna caiman shamuichi nishpa jariyanajujpica, chaica Jehová Dios ñucanchi ayudana señasmi canga ninajurcami. Jonatanga “Mandaj Diospaca, imapash na shinllichu. Ashtaca cajpipash, ashalla cajpipash, paica quishpichi ushanllami” nishpami escuderotaca animashcanga. Chaimi escuderoca ari nishpa ririanga (1 Samuel 14:​6-​10). Pero ¿imamandata Jonatanga shina nirca?

 Jonatanga alimi Jehová Diostaca rijsirca. Ñaupa huatacunapi ashtaca ashtaca soldadocunata mishachun israelitacunata ayudashcataca alimi yacharca. Huaquinbicarin, shujlla personahuanmi Jehová Diosca contracunata misharca (Jueces 3:​31; 4:​1-​23; 16:23-​30). Chaimi Jonatanga, contracunata mishangapaca ashtaca soldadocunata, ashtaca armacunata, ashtaca fuerzata charinaca na minishtirinllu sino shinlli feta charinami minishtirishca can yarianga. Shinlli feta charimandami, filisteocunata paipa escuderohuan atacagrinata o na atacagrinata decidichunga Jehová Dios nichun saquirca. Jehová Dios imata decidishcata yachangapaca, shuj señaltami ricuna carca. Pai nishcashna pasajpimi Jonatanga, Jehová Diosca apoyajunmi nishpa na manllashpa filisteocunahuan macanajungapaj vichai rishpa catirca.

 Jonatanba ejemplopica ishcai cosascunatami ricupanchi. Primeroca, Jonatanga ninandami paipa Taita Dios Jehovataca alicachin carca. Tucui Poderta Charij Taita Dios cajta, paipa voluntadta pactachingapaj gentecunapa fuerzata na minishtishcatapash alimi yacharca. Jehová Diosca shina cashpapash, paita ali sirvijcunata bendicianatami gushtan (2 Crónicas 16:9). Segundo, Jonatanga nara imatapash rurashpallatami Jehová Dios imata nijta yachangapaj munarca. Cunan punllacunapica, Jehová Diosca ñana imapash milagrocunata rurashpa, ñucanchicuna imata rurana cashcataca ricuchinllu. Ñucanchica ñami Taita Diospa Shimi Bibliataca completota charinchi. Jehová Diospa voluntad maijan cashcata yachangapaca Bibliatami charipanchi (2 Timoteo 3:​16, 17). Nara importante decisiongunata rurashpallatami Biblia ima nijta ricuna capanchi. Shina rurashpami, Jonatán cuenda Jehová Diospa voluntadta rurana ñucanchipaca ashtahuan importante cashcata ricuchipanchi.

 Jonatán y paipa escuderopash ñapashmi filisteocunapaman vichai rinajurca. Chaipimi filisteocunaca israelitacuna paicunata atacanajujtaca chaira cuenta japirca. Chaimi chai ishcai soldadocunahuan macanajuchun tauca soldadocunata cacharca. Filisteocunaca israelitacunatapash yali ashtacacunapachami carca. Ashtahuangarin, jahuamandami ricunajurca. Chai pushtumandaca, chai ishcai soldadocunataca mashnapash tucuchinmanllami carca. Pero Jonatanga tauca soldadocunatami mishashpa vichai rijurca. Paipa huashata catimujuj escuderopash faltajcunataca huañuchishpami catijurca. Ashalla metrocunapimi 20 contra soldadocunata huañuchirca. Chai jahuapash Jehová Diosca alpatami chujchuchirca. Bibliapi nishca shinaca, chai temblormandami filisteo soldadocunaca, tanto avanzado casocunapi macanajungapaj entrenashca soldadocunapash como atacangapaj entrenashca soldadocunapash ninanda manllarirca (1 Samuel 14:15).

Jonatanga paipa escuderohuan rishpami contra soldadocunataca atacarca.

 Carumandami Saulpash y paipa soldadocunapash filisteocuna manllarinajujtaca ricunajurca. Filisteocuna soldadocunaca manllarimandami paicunapura macanajunajurca (1 Samuel 14:16, 20). Israelitacunaca shinlli shayarishpami, huañushca filisteocunapa armacunatallata japishpa filisteocunataca atacai callaririanga. Jehová Dios ayudajpimi israelitacunaca filisteocunata misharca. Jehová Diosca nunca na cambianllu. Jonatanshna y paipa escuderoshna Jehová Diospi confiashpaca nunca na arripintirishunllu (Malaquías 3:6; Romanos 10:11).

‘Taita Dios ayudajpimi, macanajuitaca misharca’

 Saúl y Jonatanga na lo mismo pensanllu carca. Saulca jatun pecadocunatami rurashcarca. Por ejemplo, Jehová Dios nombrashca, Levipa jatun familiamanda profeta Samuelta na cazushpami, profetacunalla rurana sacrificiota rurarca. Saulpaman Samuel chayashpaca, can na cazushcamandami canga asha tiempotallami mandangui nirca. Chai jipami Saulca, paipa soldadocunata macanajuchun cachashpa cashna nishpa juramenturca: ‘Nara tutayajpillata, ñucata fiñajcuna ñucata imashina llaquichishcashnallata ñuca nara llaquichijpillata, maijan cashpapash imatapash micushpaca, ninandami llaquichi tucunga’ nirca (1 Samuel 13:10-​14; 14:24).

 Saulca ashtahuan ashtahuanmi cambiajurca. Paica callaripica humildemi carca, Taita Diostaca yariami can carca. Pero cunanga ansiosomi tucurca. Paipillami pensarijurca. Soldadocunaca alipachami macanajurca. Nimata na micunachu canguichi nishca prohibiciondaca ni Jehová Diospash na churarcachu. Ashtahuangarin Saulca nircami: ‘Ñucata fiñajcuna ñucata llaquichishcashnallatami llaquichisha’ nishpa. Saulca chai guerraca paipa guerrami can yarcami. Jehová Dios justiciata rurachunga na saquijurcachu. Saulpaca contracunata pai mishashpa, pai vengarishpa pai alipi quidanami ashtahuan importante carca.

 Jonatanga paipa taita imata juramentushcataca na yacharcachu. Macanajushpa shaijushca caimandami paipa vara caspiguta mielpi satishpa asha mielta micurca. Micushcandimi Jonatanga cutin fuerzata japirca. Chaimi Jonatanba shuj soldadoca Saulca nimata na micunachu can nishpami prohibirca nishpa villarca. Chaimi Jonatanga ñuca taitaca ninandami israelitacunata llaquichijun nishpa cashna nirca: “Ricuichi, cunanga cai balun mishquita ashaguta malijpillami, ñuca ñavipash ashtahuan pascarin. Paicunata fiñajcunata imatalla quichumushcacunata micuchun gentecunata cunan saquishcalla cajpicarin, ¿nachu filisteocunataca ashtahuan llaquichinchiman carca?” nircami (1 Samuel 14:25-30). Jonatanga razonbimi shina nijurca. Jonatanga paipa taitaca juyashpami cazun carca. Pero na solo juyaimandallachu cazuimanda cazujunlla carca. Paipa taitapa rurashcacunahuan y parlashcacunahuanga na siemprechu de acuerdo carca. Na de acuerdo cashpaca ninmi carca. Juyashpapash na de acuerdo cashcata nishcamandami shujcunaca Jonatanda respetan carca.

 Jonatán micushcata yachashpaca, Saulca na aliguta pensarishpa juramentushcataca na reconocircachu. Paipa juramentota pactachingapami paipa churitallata huañuchingapaj munajurca. Pero Jonatanga, nalitami rurajungui, ama huañuchihuaichu nishpapash Saultaca na rogarcachu. Paipica na solo paipilla pensarinllu carca. Chaimi Saultaca “ñucata huañuchina cajpica huañushallami. Ñucaca caipimi cani” nirca (1 Samuel 14:43, Traducción del Nuevo Mundo [TNM-S]). Shinapash gentecunaca Saultaca nircami: “¿Cashna jatun quishpirinata israelcunaman rurashca Jonatanga huañungachu? Napacha chashna cangachu. Mandaj Diospash causajumbachami. Paipaj umamandaca, shuj ajchallapash na alpapi urmangachu. Cunanga, paica Taita Dios ayudajpimi, macanajuitaca chashna misharca” nirca. Shina nishpami “Jonatanda huañuchinataca saquichinajurca” (1 Samuel 14:44, 45).

Jonatanga “ñucata huañuchina cajpica huañushallami. Ñucaca caipimi cani” nircami.

 Esforzarishcamanda, na manllashcamanda y shujcunapi pensarishcamandami Jonatanda ninanda alicachin carca o shuj ali reputacionda charirca. Shuj viajeca ali reputacionda charimandami na huañushpa salvarita usharca. Ñucanchipash ima reputaciondata charinchi nishpami pensarina capanchi. Bibliapica ‘alicachishca cana’ o shuj ali reputacionda charinami ninan valishca can ninmi (Eclesiastés 7:1). Jehová Diospa ñaupapi shuj ali reputacionda charingapaj esforzarishpaca, Jonatanshnami shuj gentecunapa ñaupapipash shuj ali reputacionda charishun.

Ashtahuanmi nali tucurca

 Saúl pandarijpipash, Jonatanga tauca huatacunatami paipa taitata apoyashpa macanajungapaj rin carca. Paipa taita na cazujta, ashtahuan orgulloso tucujujta ricushpaca Jonatanga ninandami llaquirijurianga. Saulca ashtahuan ashtahuanmi nali tucujurca. Pero Jonatanga paipa taita ayudaitaca na usharcachu.

 Jehová Diosca amalequita gentecunata atacachunmi Saultaca mandarca. Amalequitacunaca nali nali gentecunami carca. Chaimi Moisespa tiempopica, amalequitacunaca tucuringami nishpa Jehová Diosca villarca (Éxodo 17:14). Saultaca tucuilla animalcunata y rey Agagtapash huañuchingui nishpami Jehová Diosca mandarca. Saulca amalequitacunataca ganarcallatami. Jonatanbash pundashnallatami Saulta apoyashpa macanajushcanga. Saulca ali yachashpatami Jehová Diosta na cazushpa rey Agagtapash y animalcunatapash na huañuchirca. Valishca cosascunatapash na tucuchircachu. Chaimi Samuelca ‘Mandaj Diospa Shimitaca yangapimi churashcangui. Chaimandami Diospash, candaca yangapi churashpa, jatun mandaj cashcamandaca anchuchirca’ nirca (1 Samuel 15:​2, 3, 9, 10, 23).

 Jipamanga ñana Jehová Diosca paipa espíritu santota Saulmanga curcachu. Chaimi Saulca horatico tucurca. Ratotaca yapatami culiran carca. Cutin shuj ratotaca ninandapachami manllanayachin carca. Espíritu santopa cuendaca shuj nali espiritumi Saultaca controlajurca (1 Samuel 16:14; 18:10-​12). Ali cashpata paipa taita shinapacha nali tucushcata ricushpaca Jonatanga ninandami llaquirijurianga. Shinapash Jonatanga na Jehová Diosmandaca caruyarcachu. Ima usharishcagupilla paipa taitata apoyashpami huaquinbicarin aliguman consejarca. Pero Jonatanbaca, nunca na cambianata yachaj, paipa Taita Dios Jehovata sirvinami ashtahuan importante carca (1 Samuel 19:​4, 5).

 Shuj amigo o shuj familiar nalipa cambiajta ricunaca jatun llaquimi can. ¿Nachu ima horapash quiquindaca shina pasashca? Jonatán ima pasashcata ricushpami salmista escribishca shimicunata yarina capanchi. Salmistaca, “ñuca taita mama jichujpipash, Mandaj Diosmi japihuanga” nircami (Salmo 27:10). Jehová Diosca nunca na saquinllu. Imperfecto gentecuna quiquinda llaquichijpi o nali sintichijpica Jehová Diosca shuj alipa Taita cuendami siempre quiquinba ladopi capanga. Chaitaca nunca ama cungapanguichu.

 Jonatanga paipa taita rey cashpa catichun Jehová Dios na saquinataca yachariangallatami. Shina yachashpaca ¿imatashi Jonatanga pensarca? ¿Paica ñucaca ali reymi casha yarcacha? ¿Ñucaca cazushami, ñuca taita pandarishcashnaca na pandarishachu yarcacha? Na yachapanchichu. Pero paica na rey tucurcachu. Shinaca ¿Jehová Diosca Jonatandaca cungarcachu? Na. Ali amigocuna imashina cajta ricuchingapami, Jonatanba ejemplotaca Bibliapi escribichishpa saquirca. Jonatán imashina ali amigo cashcataca cati temapimi ricupashun.