Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

CAPÍTULO 6

‘Estebandaca Taita Diosmi ayudarca, podertapash curca’

‘Estebandaca Taita Diosmi ayudarca, podertapash curca’

Sanedrinba ñaupapi Esteban na manllashpa testimoniota cushcamandaca ashtacatami yachajunchi

Hechos 6:8-8:3manda japishcami can

1-3. a) Estebanga ¿ima problematata chimbapurana carca? ¿Imatata rurarca? b) ¿Ima tapuicunatata yachajugripanchi?

 ESTEBANGA juezcunapa ñaupapimi shayajun. Cai juzgadoca importante Jerusalén templo ladollami cashcanga. Cai grupotaca 71 jaricunami ñaupaman pushanajun. Paicunaca discípulo Estebandami juzgagrinajun. Sanedrinbica importante ashtaca autoridadta charij jaricunami can. Paicunaca Estebandaca nimamanda na ricunayachinllu. Sumo sacerdote Caifasmi cai juezcunataca tandachishca. Paimi huaquin quillacuna huashamanlla Jesustaca juzgashpa huañuiman aparca. Shinapash ¿Estebanga manllajunllu?

2 Paipa ñavica ‘shuj angelpashnami’ can (Hech. 6:15). Shina casilla tranquilo na manllashcata ricuchishpaca Jehová Diosta sirvij angelcunashna cashcatami ricuchirca. Estebanda na ricunayachijcunapashmi pai tranquilo cashcataca ricui usharca. Shina juzgai tucugrijushpapash ¿imashpata Estebanga tranquilo can?

3 Cunanbi Jesusta catijcunaca Estebanmandaca ashtacatami yachajui ushapanchi. Caimanda nara yachajushpallatami Esteban imashpa cai llaquipi cashcata ricugripanchi. Estebanga ¿imashinata feta charishcataca pundamandallata ricuchirca? ¿Imashinata Estebanba ejemplotaca cati ushapanchi?

‘Gentecuna culirarca’ (Hechos 6:8-15)

4, 5. a) ¿Imamandata Estebanga huauquipanicunapaca shuj ali ayuda carca? b) ¿Imamandata Bibliapica Estebandaca ‘Taita Diosmi ayudarca, podertapash curca’ nin?

4 Imashinami chaishuj capitulopi ricuparcanchi Estebanga mushuj congregacionbica shuj jatun apoyomi carca. Paica apostolcunata ayudangapaj 7 jaricunapuramanda agllashcami carca. Paica Jehová Dios poderta cujpi chaishuj apostolcunashna “jatun milagrocunata” rurai ushashpapash humildemi carca. Ashtahuanbash ‘Taita Diosmi podertapash paiman curca’ nin (Hechos 6:8). Cai shimicunaca ¿imatata nisha nin?

5 Griego shimipi ‘Dios ayudajpi’ nishpaca “cushi cushi” o “ali ali cashcatami” nisha nin. Shina cajpimi Estebandaca gentecunaca ninanda alicachin carca. Paica juyaihuanmi ali tratan carca. Gentecunaca paipa nishcacuna paicunata ayudanata cierto cashcata seguromi carca. Cutin ‘Diosmi podertapash curca’ nishpaca espíritu santo ayudachun saquij cashcatami nisha nin. Estebanga ashtaca bendiciongunata charishpapash, imaguta rurai ushashpapash siempremi Jehová Diosta alicachin carca. Gentecunapipashmi preocuparin carca. Chaimi contracunaca Estebandaca shuj peligrotashna ricun carca.

6, 7. ¿Ima ishcai cosascunamandata Estebandaca contracunaca juchachirca? ¿Imamanda?

6 Chaimi ‘huaquin jaricunaca Estebanda chimbapurashpa rimangapaj rirca. Shinapash Estebanga alipacha yachajushca shimicunahuanmi parlajurca. Paitaca Taita Diospa espíritu santomi ayudajurca. Chaimi chai runacunaca na chashnachu can nishpa Estebanda rimaitaca na ushanajurca’. a Imatapash na rurai ushashpami llullacunata Estebanmanda nichun ‘huaquin runacunata pacalla yachachinajurca’. Chaimandami “chai llactapi gentecunapash, llactapi autoridadta charijcunapash y Leyta yachachijcunapash Estebanhuan culirarca”. Chaimi Estebandaca “a la fuerza japishpa Sanedrinman aparca” (Hech. 6:9-12). Chaipimi contracunaca Moisestapash, Taita Diostapash nalicachishpa rimajujtami uyarcanchi nishpami Estebandaca juchachinajurca. ¿Imamanda?

7 Primeroca Estebandaca Taita Diosta nalicachishpa rimajun nishpami juchachinajurca. Paicuna nishpaca Jerusalenbi ‘Taita Diospa templo huasitami’ nalicachishpa rimajun ninajurcami (Hech. 6:13). Catipica Moisestapashmi nalicachishpa parlarca nishpami juchachirca. Paicuna nishpaca Moisesman Cushca Leypa contra, shinallata chaipi mandashca costumbrecunatapash cambiangapami Estebanga munajun ninajurcami. Chashna juchachinaca nalipachami carca. Judiocunaca templota, Moisesman Cushca Leytapash, paicuna mirachishca costumbrecunatapash ninandami alicachin carca. Chaimandami Estebandaca peligrosomi can, huañuchinapachami canchi ninajurca.

8. ¿Imamandata Estebanba ejemploca ñucanchitaca ninanda ayudanga?

8 Cunanbipash Estebanba punllacunapishnami religionda ñaupaman pushajcunaca Taita Diosta sirvijcunata llaquichingapaca imatapash nishpa o rurashpa llaquichingapaj munan. Cunangamanmi ashtacacunaca autoridadcunaman llullashpa testigo de Jehovacunataca catiriashpa llaquichin. Yangata ñucanchicunata juchachijpica ¿imatata rurana capanchi? Estebanba ejemplomanda yachajunami ayudanga.

‘Taita Diosmandami’ na manllashpa parlarca (Hechos 7:1-53)

9, 10. a) ¿Imashpata huaquin estudiashcacunaca Estebanba discursotaca nalicachirca? b) ¿Imatata yaipi charina capanchi?

9 Imashinami párrafo 2​pi yachajuparcanchi, Estebanga paita juchachinajujpica tranquilomi carca. Paipa ñavica shuj angelpashnami carca. Chaimi Caifasca: “Paicuna ninajun shimicunaca ¿ciertochu can?” nishpa tapurca (Hech. 7:1). Cunanga Esteban parlana horasmi chayarca. Alipachami aprovecharca.

10 Huaquin estudiashcacunaca Estebanba discursomandaca nalicachishpami parlan. Paicunapa yuyaipica Estebanga yapatami parlarca, inocente cashcatapash na ricuchircachu ninmi. Chaica ¿ciertochu can? Na, na ciertochu can. Chaipa randica, ñucanchipa ‘crishcacunamanda imatapash tapujpi’, imashina contestanamandaca shuj alipacha ejemplotami saquirca (1 Ped. 3:15). Yaripashunchi: Estebandaca Moisestapash, Taita Diostapash nalicachishpami rimarca nishpami juchachinajurca. Estebanga paicuna yangata juchachijushcata ricuchingapaca Israelpa tiempopi ima quimsa cosascuna pasashcata parlashpami aliguta intindichirca. Cai quimsa yuyaicunamandaca shugu shugu ricupashun.

11, 12. a) ¿Imamandata Estebanga Abrahanmanda parlarca? b) ¿Imamandata Estebanbaca Josemanda parlanaca ali carca?

11 Punda taitacuna causashca tiempopi (Hech. 7:1-16). Estebanga Abrahanmanda parlashpami callarirca. Paipash, chaishuj judiocunapash Abrahandaca ninandami respetan carian. Chaimi Estebanga Abrahán Mesopotamia llactapi cajpi ‘Taita Dios’ paiman ricurishcata paicunamanga parlarca (Hech. 7:2). Chai llactapi causajushpaca Abrahanga shuj templota, Moisespa Leytapash na charircachu. Chaimandami Jehová Diosta sirvingapaca shuj templota, Moisespa Leyta charinapash na minishtirircachu.

12 Jipamanga Estebanga Josemandapashmi parlarca. Joseca Abrahanba familiamandami carca. Josetaca paipa propio huauquicunallata catiriashpa llaquichishcata, esclavotashna jatushcatami yarichirca. Cai familiamandami Israel llactaca tiai callarirca. Jehová Diosca Joseta utilizashpami Israel llactataca yarjaimanda salvarca. Estebanga Josehuan, Jesushuan huaquin cosascunapi igual cashcata yachashpapash, gentecuna paita uyashpa catichunga na imatapash nircachu.

13. a) Contracuna yangata juchachijushcata ricuchingapaca ¿imamandata Moisesmanda parlanaca Estebanbaca ali carca? b) ¿Imatata ali intindichirca?

13 Moisespa tiempopi (Hech. 7:17-43). Estebanga Moisesmandaca ashtacatapachami parlarca. Chaita ruranaca alipachami carca. Sanedrinmanda ashtacacunaca saduceocunami carca. Paicunaca Moisés escribishca librocunapillami crin carca. Yaripashunchi: Huaquingunaca Estebanga Moisesmanda nalicachishpami parlajurca nishpami juchachinajurca. Shinapash Estebanga paipa parlohuanga Moisestapash, Moisesman Cushca Leytapash ninanda respetashcatami ricuchirca. Shinami paitaca yangata juchachinajushcata ricuchirca (Hech. 7:38). Ashtahuanbash israelitacunata Moisés salvangapaj munajpipash paicuna na chasquingapaj munashcatapashmi nirca. Chai tiempopica Moisesca 40 huatacunatami charirca. Y 40 huatacuna jipapashmi Moisestaca cutin cutin na cazungapaj munarca. b Caihuanga Jehová Dios agllashca jaricunata paipa llactallata na chasquingapaj munashcatami Estebanga nirca.

14. Estebanga Moisespa ejemplomandaca ¿ima yuyaicunatata ali intindichingapaj munarca?

14 Estebanga paita uyajujcunamanga Moisés imata nishcatami yarichirca. Moisesca paishnallata shuj profetata Taita Dios agllana cashcatami nirca. Chai profetaca ¿pishi cana carca? ¿Imashinata paitaca chasquina carca? Estebanga chaitaca nara villarcachu. Chaipa randica, ninashna rupajuj yurapi Moisesman Jehová Dios ricurishcata, chai pushtu santo tucushcatapashmi parlarca. Shina nishpaca, maijan pushtupash santo tucui ushashcatami Estebanga ricuchirca. Shinaca ¿shuj pushtupilla o Jerusalén templopilla Jehová Dios paita adorachun munashcatachu nijurca? Esteban imata nishcata ricupashun.

15. Tabernaculomanda parlashpaca Estebanga ¿ima yuyaitata intindichingapaj munarca?

15 Tabernáculo y templo tiashca tiempopi (Hech. 7:44-50). Estebanga tribunalpi cajcunataca templo nara tiajpillata Jehová Diosca paita adorachunga Moisestaca carpa huasita o tabernaculota rurachunmi mandarca nishpami yarichirca. Shinaca, Moisesllata chai carpa huasipi Jehová Diosta adorashca cajpica ¿pita templomi tabernáculo huasitapash ashtahuan ali yali can ni usharca?

16. ¿Imamandata Estebanga Salomonba templomanda parlarca?

16 Chai jipaca, Estebanga Jerusalenbi templotaca Salomonmi rurarca nircami. Shinallata Salomonba oracionbi shimicunata utilizashpami “Taita Diosca, gentecuna rurashca huasipica na causanllu” nishpa intindichirca (Hech. 7:48; 2 Crón. 6:18). Jehová Diosca paipa munaita pactachingapaca shuj templotami utilizaita ushan. Pero na siemprechu paipa munaita pactachingapaca shuj templo minishtirin. Shinaca, Jehovata sirvijcunaca paita adorangapaca ¿shuj huasipachami minishtirin nishpachu crina can? Estebanga Isaías libromanda shimicunata japishpami cashna nirca: “Jehová Diosca nircami, cieloca ñuca mandashpa tiajuna pushtumi can. Cutin alpaca ñuca chaqui saruna pushtumi can. ¿Imashina huasitata ñucamanga ruragringuichi? ¿Maijan pushtupita ñucaca causaita ushani? ¿Nachu ñucallata tucuita rurarcani?” nircami (Hech. 7:49, 50; Is. 66:1, 2).

17. a) Estebanga ¿imashinata contracuna yangata juchachijushcata ricuchirca? b) ¿Imashinata contracuna nijushca na cierto cashcata ricuchirca?

17 Caicamanga Estebanga paipa contracuna yangata juchachishcataca ali alimi intindichirca. Shinami Jehová Diosca paipa munaita pactachingapaca imatapash utilizanlla cashcata, costumbrecuna o shuj ruraicunapash na minishtirishca cashcata ricuchirca. Sanedrinmanda juezcunaca templotapash, Moisesman Cushca Leypipash gentecuna mirachishca costumbrecunataca ninandami alicachin carca. Shinapash templota, Leytapash Jehová Dios imamanda cushcataca paicunaca na ali intindircachu. Estebanga paipa discursohuanga Leytapash, templotapash imashina alicachina cashcatami intindichijurca. Chaipaca Jehovata cazunami ashtahuan importante carca. Estebanga difindirircami, inocente cashcatapashmi ricuchirca. Paica Jehová Diostaca tucuipimi cazurca.

18. ¿Imashinata Estebanba ejemplota catina capanchi?

18 Estebanba discursomandaca ¿imatata yachajupanchi? Primeroca Estebanga Bibliataca ali alimi rijsirca. Shinaca, ñucanchicunapash ‘Taita Diospa shimita aliguta utilizangapaca’ Bibliagutami aligutapacha yachajuna capanchi (2 Tim. 2:15). Shinallata Estebanba ejemplota catishpami gentecunataca juyaihuan, ali tratashpa parlana canchi. Chaipi gentecunaca millai, nalicunami carca. Shinapash Estebanga parlashpami catirca. Shina ruranaca importantemi carca. Paicunapa crishcacunaca ninan valishcami carca. Ashtahuanbash ancianocunataca “taitacuna” nishpami respetohuan tratarca (Hech. 7:2). Ñucanchicunapash Taita Diospa shimigumanda parlangapaca ‘aliguman y tucui shunguhuan respetashcata ricuchishpami parlana capanchi’ (1 Ped. 3:15).

19. Contracuna ¿ima juiciota japinatata Estebanga na manllashpa nirca?

19 Shinaca Jehová Diospa juicio punllamanda, Bibliapi cabal yachachishcacunamanda gentecuna culiranga, llaquiyangami nishpallaca villachinataca na saquinachu capanchi. Caitami Estebanmandaca yachajunchi. Estebanga chai Sanedrinmanda juezcunaca tauca pruebacunata ricuchijpipash shinlli shunguta charimanda paicunapa decisionda na cambiashcatami cuenta urmarca. Estebanga espíritu santo yarichijpimi na manllashpa paipa discursotaca cangunaca Josetashna, Moisestashna, shuj profetacunatashnami na chasquinguichi nishpami tucuchirca (Hech. 7:51-53). Chai Sanedrinmanda juezcunaca Mesiastami huañuchirca. Pai shamunataca Moisespash, shuj profetacunapashmi ña villashcarca. Mesiasta huañuchishpaca Leyta na cazushcatami ricuchinajurca.

“Ñuca Señor Jesuslla, ñuca causaitaca quiquinba maquipimi saquipani” (Hechos 7:54-8:3)

“Esteban shina nijta uyashpami, paicunaca ninanda culirashpa, quirucunatapash canirinajurca” (Hechos 7:54).

20, 21. a) Juezcunaca ¿imatata rurarca? b) ¿Imashinata Jehová Diosca Estebanmanga fuerzata, valorta curca?

20 Esteban cabalta nijujta uyashpaca chai juezcunaca pingaipi quidashpami quirutapash canirishpa ninanda culirarca. Chaita ricushpaca Estebanga paitapash Jesustashna ninanda llaquichinatami cuenta urmarianga.

21 Jehová Diosca Estebanda juyaimandami shuj visionda ricuchirca. Chaipica Estebanga Taita Dios punchapamba brillajujta, Jesustapash Taita Diospa ali ladopi shayajujtami ricurca. Chaita ricunami Estebanmanga fuerzata, valorta curca. Chaimi Estebanga chai visionbi imata ricushcata parlai callarirca. Shinapash juezcunaca rinrita maquihuan taparishpami na uyangapaj munarca. ¿Imamandata na uyangapaj munarca? Jesusca cai tribunalmanllatami pai Mesías cashcata, Taitapa ali ladopi cana cashcatapash ña nishca carca (Mar. 14:62). Estebanba visionga Jesuspa shimicuna cierto cashcatami ricuchirca. Chai juezcunaca Mesiastaca traicionashpami huañuchishca carca. Shinami chaipi tucui cajcunaca Estebandaca rumicunahuan pegashpa huañuchingapaj aparca. c

22, 23. a) ¿Imamandata Estebanga Jesushnami huañurca ninchi? b) ¿Imatata Estebanshna seguro cana capanchi?

22 Estebanga Jesushnallatami tranquilo, Jehová Diospi confianzata charishcata ricuchishpa, paipa contracunatapash perdonashpa huañurca. Talvez Estebanga Jesús paipa Taitapa ladopi tiajujtami visionbica ricushpa catishcanga. Chaimi Estebanga: “Ñuca Señor Jesuslla, ñuca causaitaca quiquinba maquipimi saquipani” nishcanga. Estebanga Jesuspa cai shimicunataca alimi rijsirca. Jesusca: “Ñucami gentecunataca causachini. Ñucami gentecunamanga causaita cuni” nircami (Juan 11:25). Chai jipaca Estebanga Taita Diosta shinllita caparishpami: “Jehová Dios, paicuna cai pecadota rurashcamandaca ama paicunataca castigapanguichu” nishpami mañarca. Chai jipaca huañurcami (Hech. 7:59, 60).

23 Jesusta catijcunamandaca Estebanmi paipa feta difindimandaca ninanda llaquichi tucushpa huañurca (“ Estebanga paipa crishcacunata difindimandami llaquinaita sufrishpa huañurca” recuadrota ricupai). Pero paillaca na shina huañurcachu. Jehová Diosta ashtaca sirvijcunami politicocunapa, religionda ali catinchi nishcacunapa, shuj contracunapa maquipipash huañushca. Shinapash Jesús ña Rey cashcamanda, Jehová Dios paiman poderta cushcamandami ñucanchicunata huañuchijpipash Jesús causachinataca Estebanshna seguro canchi (Juan 5:28, 29).

24. a) Estebanda huañuchijujpica Sauloca ¿imatata rurarca? b) Estebanba huañuica ¿imashinata Pablotaca ayudarca?

24 Estebanda rumicunahuan pegashpa huañuchijujpica, Saulo shuti jovenmi chaipi carca. Sauloca Estebanda huañuchichunga de acuerdomi carca. Chaimi rumicunahuan pegashpa huañuchijujcunapa ropacunata cuidashpa quidarca. Jipamanga paillatami Jesuspa discipulocunataca catiriashpa llaquichi callarirca. Estebanba huañuica ashtaca beneficiocunatami charirca. Esteban huañushcamandami Jesusta shuj catijcunapash huañungacaman Jehovata sirvingapaj fuerzata japirca. Ashtahuanbash Saulopash Estebanda huañuchijujpi chaipi cashcamandaca ninandami arripintirirca. Saulotaca jipamanga Pablo nishpami rijsirca (Hech. 22:20). Pablollatami ñucaca “pundaca Taita Diosta nalicachishpa o na ricunayachishpami riman carcani” nirca (1 Tim. 1:13). Pabloca Estebanba discursota, shinallata paipa ejemplomandaca na cungai usharcachu. Chaimandami paipa huaquin discursocunapi, cartacunapica Estebanba huaquin yuyaicunamandapash parlarca (Hech. 7:48; 17:24; Heb. 9:24). Tiempohuanga Pabloca Estebanba feta, valortami catirca. Ñucanchipash ¿Estebanba ejemplota cati ushashunlla?

a Huaquin jaricunaca “Libertos” nishca grupomandami carca. (Liberto nishcacunaca romanocuna prezo apashcacuna jipaman libre quidashcacunami cashcanga o talvez libre quidashca esclavocuna judío tucushcacunami cashcanga). Cutin huaquin jaricunaca Cilicia llactamandami carca. Chai llactamandami Saulo de Tarsopash carca. Shinapash Estebanda llaquichingapaj munajcunapurapi Saulopash cashcataca caipica na nijunllu.

b Estebanba discursopica Moisesmandaca ashtaca cosascunatami parlan. Por ejemplo, Egiptopi cashpa Moisés ima educacionda chasquishcata, ima edadta charishpa chai llactamanda pacajushpa rishcata, mashna tiempota Madián llactapi cashcatapashmi parlan. Chaicunataca Bibliapa maijan partepipash na ninllu.

c Romanocunapa leycunapi mandashcashnaca Sanedringa pitapash huañuchichun cachana autoridadtaca na charishcangachu (Juan 18:31). Imashina cashpapash Estebanga autoridadcunapa maquipica na huañurcachu. Ninanda culirashca gentecunapa maquipimi huañurca.