Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

CAPÍTULO 13

‘Paicunapurami unaita rimarinajurca’

‘Paicunapurami unaita rimarinajurca’

Circuncisionda rurana minishtirishca cashcata o na minishtirishca cashcata yachangapami cuerpo gobernanteta tapurca

Hechos 15:1-12manda japishcami can

1-3. a) ¿Imamandata primer siglopi congregaciongunaca na unido caita ushanajurca? b) Chaita yachajunaca ¿imamandata ali can?

 PABLO y Bernabeca por primera vez caru caru llactacunapi predicashca jipami, Antioquía de Siria llactaman tigramurca. Paicunaca ‘na judío gentecunapash crita ushachun Taita Dios ñanda pascashcamandami’ ninanda cushijushpa tigramushcarca (Hech. 14:26, 27). Chaitaca llacta enteromi yachaj chayarca. Chai llactapica achica ashtaca na judío gentecunapashmi cristianocuna tucunajurca (Hech. 11:20-26).

2 Judea llactamanda cristianocuna tauca tauca gentecuna bautizarinajujta yachaj chayashpaca huaquingunaca na contento sintirinllu. Ashtahuangarin cristiano tucungapaca, circuncisionda ruranami can nijcunahuan y chaita ruranaca na minishtirinllu nijcunahuanmi rimari callarin. ¿Judío cristianocuna y na judío cristianocunaca imashinata paicunapura tratarina can? ¿Na judío cristianocunaca Moisesman Cushca Leytaca cazunapachachu can? Chai asuntomanda pliturishpami congregacionga casi paicunapura separarishpa grupo tucun. Ama shina pasachunga ¿imapash solución tianlla?

3 Chai tiempopi ima pasashcata ricupashunchi. Ima pasashcata yachajunaca congregación ucupillata grupocuna tucui callarijpi imatalla ruranata yachachunmi ayudanga.

“Circuncisionda rurajpillami” (Hechos 15:1)

4. Judío cristianocunaca ¿imatata yachachi callarirca? ¿Imapita pensarina capanchi?

4 Lucasca cashna nishpami escribirca: “Judea llactamanda huaquin discipulocuna [Antioquiaman] urai shamushpami, huauquipanicunataca cashna nishpa yachachinajurca: ‘Moisesman Cushca Leypi nishcashnaca, circuncisionda rurajpillami Taita Diosca cangunataca salvanga’” nishpa (Hech. 15:1). Judeamanda urai shamushca discipulocuna nara cristiano tucushpa fariseocuna cashcata o na cashcataca na ali yacharinllu pero imasha cashca cashpapash, paicunaca fariseocunashnami pensan carca. Chaimi paicunaca Leypi nishcataca pactachinapachami can ninajurca. Chai jahuapash paicunaca Jerusalenbi ancianocunapa y apostolcunapa shutipimi shamushcanchi nishpapashmi umachishcanga (Hech. 15:23, 24). Pero Shinapash pensaripashunchi: si es que hace 13 años ña Taita Diosllata na judío gentecunatapashmi chasquishcani nishpa Pedroman nishca cajpica, ¿imamandata judío cristianocunaca circuncisiondaca ruranapachami can ninajurca? (Hech. 10:24-29, 44-48). a

5, 6. a) ¿Imamandata huaquin judío cristianocunaca circuncisionda ruranami can ninajurca? b) Circuncisionda rurana tratohuan y Abrahanhuan rurashca tratohuan ¿imapita diferente can? (Notata ricupangui).

5 Chai cristianocunaca shina ningapaca talvez tauca razongunatami charishcanga. Porque Jehová Diosllatami jaricunaca circuncisionda ruranami can nishpa mandashcarca. Circuncisionda ruranaca Taita Dioshuan ali amigo cashcata ricuchingapapashmi carca. Jehová Diosca primeritoca Abrahanda y paipa huasipi causanajuj jaricunatapash circuncisionda rurachun mandarca. Tiempo jipaca chai mandatotaca, tratota rurashca Leypipashmi gulpi israelitacunapa churarca. (Lev. 12:2, 3). b Chai Leypi nishcashnaca shuj llactacunamanda shamushcacunapash Pascua fiestacunapi o shuj fiestacunapi participangapaj munashpaca maimandami circuncisionda rurana carca (Éx. 12:43, 44, 48, 49). Shinallata judiocunaca circuncisionda na rurashca jaricunaca mapami can y Taita Diosta sirvitapash na ushanllu nishpami pensan carca (Is. 52:1).

6 Imashami ricupanchi judío cristianocunaca, Jehová Dios imata rurajushcata aceptangapaca fetami minishtirca y humildecunapashmi cana carca. Porque Moisesman Cushca Leypa randimi cai mushuj tratoca tia callarirca. Chaimandami aunque judiocuna nacirishca cashpapash Taita Diospa pueblomanga ñana automáticamente pertenecircachu. Ashtahuangarin Judea llactapi causaj cristianocunaca na manllashpa Jesuspimi crinchi ningapaj y na judío cristianocunahuan igual Taita Diosta adorangapaca valortami minishtirca (Jer. 31:31-33; Luc. 22:20).

7. Judeamanda urai rishca jaricunaca ¿imatata nara ali intindirca?

7 Chai mushuj trato tiai callarishpapash Jehová Diospa mandashcacunaca na cambianajurcachu. Más bien cai mushuj tratoca Moisesman Cushca Leypi escribishcacunatami catijurca (Mat. 22:36-40). Huaquin huatacuna jipa circuncisionmanda parlashpami Pabloca cashna nishpa escribirca: “Ciertopacha judioca, paipa shungu ucupimi judío can. Shinallata, shungu ucupi circuncisionda rurashca canaca, espíritu santomandami can. Y na Leypi nishcata catimandallachu can” nishpami escribirca (Rom. 2:29; Deut. 10:16). Judeaman urai rishca jaricunaca chaitaca na aceptashpami, Jehovata sirvingapaca circuncisiondaca ruranarami can nirinajurca. ¿Paicunaca chai cambiohuan yacharingapaj dispuestocha carca?

‘Unaita rimarirca’ (Hechos 15:2)

8. ¿Imamandata circuncisión rurana o na rurana asuntotaca cuerpo gobernanteta tapuna tucurca?

8 Lucas nishcashnaca “Pablo y Bernabeca chai discipulocunahuan [o Judeamanda urai rishca jaricunahuanga] na de acuerdo” carcachu. Chaimi ‘paicunapura unaita rimarishca’ jipaca Pablo y Bernabé y shujcunapash Jerusalenbi apostolcunapaman y ancianocunapaman vichai rishpa cai asuntomanda paicunahuan parlarigrichun cacharca (Hech. 15:2). c Antioquía llactapi huauquicunapurapica desacuerdocunami tiarca. Tanto cincuncisionda ruranata apoyajcuna como chaita na apoyajcunapashmi paicunapa yuyaitaca difindinajurca. Chaimi na de acuerdo quidai tucushpa y huauquipanicunapura unido cashpa catichun munaimandami chai congregacionga Jerusalenbi apostolcunata y ancianocunata tapuchun cachashun nishpa decidirca. Chai tiempopica Jerusalenbi apostolcuna y ancianocunami cuerpo gobernante carca. Antioquía llactamanda ancianocunamandaca ¿imatata yachajupanchi?

Na judío cristianocunataca huaquingunaca Leyta cazuchunmi mandana canchi ninajurcami.

9, 10. Antioquía llactamanda huauquicunamanda, Pablomanda y Bernabemandapash ¿imatata yachajupanchi?

9 Jehová Diospa organizacionbi confiana cashcatami yachajupanchi. ¿Imamandata shina nipanchi? Antioquía llactamanda huauquicunaca cuerpo gobernantepi cajcuna gulpillata judiocuna cashcataca alimi yacharca. Pero shinapash, cuerpo gobernantepi huauquicuna Taita Diospa shimipi imata nijujta pactachishpa chai asuntota solucionataca segurocunapachami carca. ¿Imamandata shina segurocuna carca? Paicunaca chai asunto solucionarichun Jehová Diosllata paipa espíritu santohuan y Jesucristohuan ayudanatami seguro carca. Ashtahuanbash Jesucristoca congregaciondaca umashnami pushajun (Mat. 28:18, 20; Efes. 1:22, 23). Cunangunapipash shina importante asuntocuna ricurijpica, Antioquiamanda cristianocunata catishpa Jehovapa organizacionbi y Cuerpo Gobernantepipash tucui shunguhuan confiapashunchi.

10 Shinallata humildecuna cana cashcata y pacienciata charina cashcatapashmi yachajupanchi. Pablo y Bernabé imata rurashcata pensaripashunchi. Paicunaca shuj caru llactacunapi na judío gentecunaman villachigringapami, espíritu santohuan agllashcacuna carca. Shina cashpapash circuncisionmanda cai asuntota solucionangapa derechota charinchimi nishpaca nunca na pensarcachu (Hech. 13:2, 3). Ashtahuangarin, Pabloca ‘Jerusalenman ri nijpimi’ rircani nircami. Imashami ricupanchi Taita Diosllatami cai asunto solucionarichunga ayudajurca (Gál. 2:2). Cunan punllacunapi ancianocunapashmi congregacionbi delicado asuntocuna ricurijpica pacienciahuan y humildadhuan ayudangapaca ninanda esforzarin. Paicunaca pliturinajunapaj randi o paicunapa nishcacunahuan yalinapa randica Bibliapi imata nijujta ricushpami Jehovapa ayudata mascan y aliguta pensarishpa sirvij esclavopa consejocunatapash catingapami esforzarin (Filip. 2:2, 3).

11, 12. ¿Imamandata Jehová Dios imagutapash intindichichun shuyanaca importante can?

11 Talvez huaquinbica imapash asuntocunata aliguta intindingapaca, Jehová Dios ayudachunmi pacienciahuan shuyana canchi. Yuyaripashunchi: Cornelio runaguca Jesús shamushca huata 36​pimi, Taita Diospa espíritu santohuan agllai tucurca. Pero na judío gentecuna circuncisionda rurana o na rurana cashcata Jehová Dios huata 49​pi intindichingacamanmi huauquicunaca shuyana tucurca. Shinaca paicunaca más o menos 13 añostami shuyana carca. ¿Imamandata ashtaca tiempota shuyana carca? Imashinami yachapanchi Abrahán runagu causashca tiempomandapachami israelitacunaca circuncisiondaca rurashpa causan carca. Chaimandami cai jatun cambiota aceptashpa yacharichunmi Taita Diosca judío cristianocunaman tiempota cujushcanga (Juan 16:12).

12 Jahua cielopi ñucanchi juyashca Taita Diosca pacienciahuan y juyaihuanmi, ñucanchitaca ayudashpa y yachachishpa catin. Chaimandami ninanda agradicipanchi. Jehová Diosca ñucanchipa bienllatami imagutapash yachachin (Is. 48:17, 18; 64:8). Shinaca ñucapa nishcacunami ashtahuan mejor can nishpaca na jariyashpa cutin cutin nirijunallachu capanchi. Shinallata Jehovapa organización cambiocunata rurajpi o Bibliamanda mushuj entendimientocunata llujchijpica na jariyashpa criticajunachu capanchi (Ecl. 7:8). Ñucanchicunapi jariyana o criticana yuyaicuna ashagullapash tiajta cuenta japishpaca, Hechos capítulo 15​pi imata yachajushcatami pensarina capanchi. Chai yachajushcacunata pactachi ushangapaj ayudahuai nishpami Jehovata mañana canchi. d

13. ¿Imamandata predicacionbipash Jehová Dioshna pacienciata charina capanchi?

13 Bibliata yachajunajuj gentecunahuanbashmi, pacienciata charina capanchi. Porque huaquingunaca paicunapa creenciacunata y shuj panda costumbrecunatapash na fácil saquingapaj munanllachu. Shina pasajujpica Jehová Dios paipa espíritu santohuan paicunapa shunguman chayachunmi, asha tiempota shuyana canchi (1 Cor. 3:6, 7). Chai jahuapash imata ruranata yachangapami Jehová Diosta mañana canchi. Chaimi paillata imata ruranata, ima tiempopi ruranatapash cuenta japichun ayudanga (1 Juan 5:14).

‘Na judío gentecuna discipulocuna tucushcatami parlashpandi rinajurca’ (Hechos 15:3-5)

14, 15. a) Antioquía llactamanda congregacionga ¿imashinata Pablotapash, Bernabetapash y paita cumbashcacunatapash respetashcata ricuchirca? b) Pablopash y paita cumbashcacunapash ¿imashinata Fenicia y Samaria llactacunamanda huauquipanicunataca animarca?

14 Lucas parlashpami catin, paica cashnami nin: “Huauquipanicunaca, paicunataca ñanda ashaguta cumbashpami rirca. Chai jipami paicunaca Fenicia y Samaria llactata yalishpa rinajurca. Shina rinajushpaca, na judío gentecuna discipulocuna tucushcatami huauquipanicunaman parlashpandi rinajurca. Chaimi tucuilla huauquipanicunaca ninanda cushijunajurca” nishpa (Hech. 15:3). Huauquipanicunaca Pablota, Bernabeta y paicunahuan rinajujcunatapash ñanda ashaguta cumbashpa rirca. Shina rurashpami, chai huauquipanicunaca paicunata juyashcata, respetashcata y Taita Dios bendiciachun munashcatapash ricuchinajurca. Antioquía llactamanda huauquipanicunaca alipacha ejemplotami saquirca. Shinaca tapuripashunchi: “¿Congregacionbi gulpi huauquipanicunatachu respetani? ¿Pero principalmenteca ‘parlashpa y yachachishpa shinllita trabajanajuj’ anciano huauquicunata respetashcata ricuchijunichu?” (1 Tim. 5:17).

15 Jerusalenman rinajushpami, Pablopash paita cumbashpa rinajujcunapash Fenicia y Samaria llactamanda huauquipanicunamanga, na judío gentecunaman predicangapaj rishpa imacunalla pasashcata parlashpandi rinajurca. Chaimi chai huauquipanicunaca ninanda cushijushpa uyanajurca. Chai cristianocunapurapica Esteban huañushca jipa pacajushpa rishca judiocunapashmi cashcanga. Cunanbipash shinallatami pasan. Difícil situaciongunata charijuj horaspi Jehová Dios predicacionda imasha bendiciashpa catijujta uyashpaca ninandami cushijunchi. Chashna cushichij noticiacunataca ñucanchi reuniongunapi, asambleacunapi, revistacunapi y jw.org paginapimi ricuita ushapanchi. Chaicunataca ¿alichu aprovechanajupanchi?

16. Circuncisionmanda asunto shuj grave problema tucushcata ¿imashinata yachapanchi?

16 Antioquiamanda huauquicunaca, 550 kilometrocunata urai rishpami Jerusalenman chayarca. Lucasca cashnami escribirca: “Congregacionbi huauquipanicunapash, apostolcunapash, ancianocunapash cushijushpami chasquirca. Chaipimi paicunaca Taita Dios ayudajpi tucui imata rurashcata parlanajurca” (Hech. 15:4). Shinapash, “fariseocunapa sectata catijcunamanda huaquingunaca, Jesuspa discipulocunami tucushcarca. Paicunami paicunapa asientocunamanda jatarishpa cashna ninajurca: ‘Na judío discipulocunaca circuncisionda ruranami can. Shinallata Moisesman Cushca Leyta cazuchunmi paicunataca mandana canchi’” ninajurcami (Hech. 15:5). Circuncisionda rurana o na rurana asuntoca ña shuj problemami tucushcarca. Chaimandami ñapash solucionana carca.

“Apostolcunapash, ancianocunapash imata ruranata ricungapaj tandanajurca” (Hechos 15:6-12)

17. ¿Picunallata cuerpo gobernantepura carca? ¿Imamandata Jerusalenmanda ‘ancianocunapash’ cuerpo gobernantepi carca?

17 Proverbios 13:10​pica cashnami nijun: “Ali yachaica [o sabiduriaca], ali yuyaita cushcata chasquijcunahuanmi” can. Chaimi Bibliapi chai consejota catishpa, “apostolcunapash, ancianocunapash imata ruranata ricungapaj tandanajurca” (Hech. 15:6). Chai tiempopica ‘apostolcuna y ancianocunami’ congregacionba shutipi imatapash paicuna decidin carca. Cunanbi Cuerpo Gobernantepash shinallatami ruran. Pero ¿imamandata cuerpo gobernantepica Jerusalenmanda ‘ancianocuna’ y “apostolcunapash” carca? Chaita intindingapaca apóstol Santiagohuan y apóstol Pedrohuan ima pasashcata yuyaripashunchi. Apóstol Santiagotaca huañuchishpami saquishcarca. Cutin apóstol Pedroca unaillatami carcelpi churai tucushcarca. Si es que shuj apostolcunatapash shina pasajpica Jehovapa obrata ñaupaman pushangapami, ungido shuj huauquicuna ña preparado caita usharca. Chaimandami chai ancianocunapash y apostolcunapash parte de cuerpo gobernante carca.

18, 19. ¿Imatata Pedroca nirca? Paita uyanajujcuna ¿imata intindichunda munarca?

18 Lucasca caitapashmi nirca: ‘Unaita parlarishca jipami Pedroca shayarishpa nirca: “Huauquicuna, na judío gentecunaman ali villaicunata ñuca predicajpi paicuna crichunmi, Taita Diosca ñucatara cangunapuramandaca primero agllahuashca. Chaitaca alimi yachapanguichi. Taita Diosca gentecunapa shungutaca alimi rijsin. Taita Diosca ñucanchiman cushcashnallatami paipa espíritu santota cushpa, na judío gentecunatapash chasquishcata ricuchirca. Taita Diosca na judío gentecunapash y ñucanchipash igual cashcatami ricuchirca. Paicuna crishcamandami, Taita Diosca paicunapa shunguta limpiarca’’’ nircami (Hech. 15:7-9). Según shuj libroca versículo 7​pi ‘unaita parlarishca jipa’ nishpaca griego shimipica alipacha investigashpa, shuj shuj tapuicunata rurashpa imatapash decidishcatami ricuchijun. Chaipi huauquicunaca diferente yuyaicunatami charishca yarin. Shinapash paicuna imatapacha pensashcata nishpami, chai asuntotaca paicunapura aliguta parlarirca.

19 Cornelio runagu y paipa huasipi causanajujcunami, na judío gentecunapuramandaca Taita Diospa espíritu santotaca primero chasquishcarca. Pedroca, huata 36​pi shina pasashca horas chaipi cashcatami, tucuillacunaman yuyachirca. Imashami ricupanchi, judío cashpa o na judío cashpapash Jehová Diospa ñaupapica tucuillacunami igual carca. Shinaca ¿imamandata gentecunapura agllarishpa ricujuna carca? Ashtahuangarin Jehová Dios paipa adoracionda chasquichunga Moisesman Cushca Leytallaca na cazunachu can, chaipa randica Cristopimi feta charina can nishpapashmi Pedroca intindichirca (Gál. 2:16).

20. ¿Imamandata Pedroca nirca circuncisionda apoyajcunaca Taita Diostami culirachinajun nishpa?

20 Jehová Dios imata nishcata y shinallata paipa espíritu santota imasha utilizashcata parlashpami, Pedroca cai shimicunata nirca: “¿Imashpata ni ñucanchipash, ni ñucanchi punda taitacunapash na rurai ushashcata rurachun obligashpa cai discipulocunapa jahuapica, llashaj quipitashna churashpa Taita Diosta culirachinajunguichi? Ashtahuangarin, imashinami Señor Jesús ñucanchita ninanda juyashcamanda salvari ushanchi, shinallata paicunapash salvari ushanatami shuyanajunchi” nircami (Hech. 15:10, 11). Shuj shimicunapi nishpaca, judiocunapash na pactachi ushashcatami circuncisionda ruranapachami can ninajujcunaca, na judío gentecunataca Leyta pactachichun obliganajurca. Chaimandami circuncisionda ruranata apoyanajujcunaca huañuiman condenashca carca (Gál. 3:10). Jehová Dios Jesusta cachamushpa paicunata ninanda juyashcata ricuchishcamandami agradicishca cana carca. Pero paicunaca na shina rurarcachu. Chaipa randica Jehová Diospa pacienciatami a prueba churanajurca. Chaimi Pedroca, Taita Diostami culirachinajunguichi nirca.

21. ¿Imashinata Bernabepash y Pablopash aliguta decidichun ayudarca?

21 ‘Pedro shina nijta uyashpami tucui paicunaca upalla quidarca’. Chai jipami Bernabepash, Pablopash “Taita Diospa ayudahuan na judío gentecunapurapi shuj shuj milagrocunata” rurashcata parlanajurca (Hech. 15:12). Ña tucuita parlarishca jipami apostolcunapash y ancianocunapash tucuita aliguta ricushpa circuncisión asuntomanda Taita Dios munashcashna dicidigrinajurca.

22-24. a) ¿Imashinata Cuerpo Gobernanteca primer siglopi apostolcunapa y ancianocunapa ejemplota catin? b) ¿Imashinata ancianocunaca, Taita Dios churashca arreglocunata respetashcata ricuchin?

22 Cunanbi Cuerpo Gobernantepi huauquicunapash shinallatami ruran. Paicunaca tandanajushpami, Jehová Dios munashcashna rurangapaj Bibliapi consejocunata mascashpa y Jehová Dios paipa espíritu santohuan ayudachun mañashpa imagutapash decidin (Sal. 119:105; Mat. 7:7-11). Tucui paicunami imacunamandalla parlana listataca o agendataca tiempohuan chasquin. Shinami Jehovata mañangapaj y chai listapi o agendapi yuyaicunata pensaringapapash tiempota charin (Prov. 15:28). Ña gulpi tandanajushpaca cai ungido huauquicunaca Bibliapi imata nijujta ricun. Shinallata cada uno imata pensashcata na pacashpami respetohuan nin.

23 Congregaciongunapi ancianocunapashmi, paicunapa ejemplota catita ushan. Pero imapash importante asuntopi paicunapura na de acuerdo cashpaca, ¿imatata rurai ushan? Shina pasajpica, Betelta o superintendente de circuitocunatami tapuita ushan. Y si Betel minishtishpaca Cuerpo Gobernantetapashmi escribishpa tapuita ushan.

24 Jehová Diosca, pai churashca arreglocunata respetajcunata, imagutapash humildadhuan, pacienciahuan y paita tucuipi cazushpa rurajcunataca bendicianmi. Jehová Diosca tranquilo ali cachun, espiritualmente ñaupaman catichun y huauquipanicunapura unido cachunbashmi bendician. Chaitaca cati capitulopimi yachajupashun.

a Llulla huauquicunapa yachachishcacuna” nishca recuadrotapash ricupangui.

b Circuncisionda rurana tratoca, Abrahanhuan rurashca tratohuanga igualca na carcachu. Abrahanhuan (o Abranhuan) rurashca tratoca Jesús cai alpaman nara shamushca huata 1943​pimi pactarirca. Abrahán Canaán llactaman ringapaj río Éufrates cruzajpimi chai tratoca pactarirca. Chai tratoca cunangamanmi sirvin. Chai tratota rurashca tiempopica Abrahanga 75 añostami charirca. Cutin circuncisionda rurana tratotaca chai jipa Jesús nara shamujpillata huata 1919​pimi rurarca. Chai tratotaca rurashca tiempopica Abrahanga 99 añostami charirca (Gén. 12:1-8; 17:1, 9-14; Gál. 3:17).

c Jerusalenman vichai rishcacunapurapica Titopashmi rishca yarin. Paica circuncisionda na rurashca griego cristianomi carca. Titoca jipamanga Pablota ayudarca (Gál. 2:1; Tito 1:4). Cai huauquica na judío cajcunapash, Taita Diospa espíritu santohuan agllai tucui ushashcatami ricuchijurca (Gál. 2:3).