Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

CAPÍTULO 11

‘Ninanda cushijushpami espíritu santotapash chasquishpa catinajurca’

‘Ninanda cushijushpami espíritu santotapash chasquishpa catinajurca’

Pabloca ama villachichun jarcaj gentecunahuanmi tuparin

Hechos 13:1-52manda japishcami can

1, 2. a) ¿Imamandata Bernabé y Saulopa asignacionga shuj misionerocunamanda diferente carca? b) ¿Imashinata Hechos 1:8 pactarichun ayudarca?

 ANTIOQUÍA de Siria llactapica shuj cushijui punllami can. Congregacionbi profetacunamanda, yachachijpuracunamandaca caru llactacunapi villachichunga espíritu santoca Bernabé a y Saulotami agllan (Hech. 13:1, 2). Na primera vezchu misionerocunata shuj llactacunapi villachichun cachan. Shinapash cunangamanga Jesusta catij tiashca llactacunamanllami misionerocunaca rishca (Hech. 8:14; 11:22). Cai viajeca Bernabé y Sauloca pipash na villachishca llactacunapi villachingapami rin. Paicunaca Juan Marcosta apashpami rin.

2 Jesusca 14 huatacuna huashamanga paipa discipulocunataca nircami: ‘Cangunaca Jerusalenbi, tucuilla Judea llactapi, tucuilla Samaria llactapi y mundo entero llactacunapipashmi ñucamanda villachinguichi’ nishpa (Hech. 1:8). Cai profeciaca Bernabé y Saulo misionero shina villachingapaj rishcamandami ashtahuan pactaringa. b

‘Bernabeta y Saulotaca separapaichi. Paicunaca ñuca mingashcatami ruranga’ (Hechos 13:1-12)

3. Primer siglopi viajanaca ¿imamandata shinlli carca?

3 Cunanbica carrocuna, avionguna tiashcamandami huaquin horascunapilla ashtaca llactacunata visitaita ushanchi. Shinapash primer siglopica carrocuna, aviongunaca na tiarcachu. Gentecunaca chaquillami maimanbash rin carca. Ñangunapash na alichu carca. Punlla enterota chaquilla purishpapash shaijushcapachami 30 kilometrocunatalla avanzan carca. c Chaimandami Bernabé y Sauloca paicunapa mushuj asignacionhuan cushijushca cashpapash ninan esfuerzo, sacrificio minishtirishca cashcataca alimi yacharca (Mat. 16:24).

4. a) Bernabé y Saulo nombramientota chasquichunga ¿imata ayudarca? b) Chaishuj huauquicunaca ¿imashinata sintirirca? c) Huaquin responsabilidadcunata charichun nombrashca huauquicunataca ¿imashinata ayudai ushapanchi?

4 ¿Imamandata espíritu santoca Bernabetapash, Saulotapash agllarca? (Hech. 13:2). Bibliapica chaitaca na ninllu. Shinapash espíritu santomi chai nombramientota rurachunga ayudarca. Shinallata, Antioquía de Siriamanda profetacuna, yachachijcunaca chai nombramientomanda quejarinapa randica, tucui shunguhuan, na envidiashpami apoyarca. Ashtahuangarin ‘paicunaca ayunashpa Taita Diosta mañashca jipaca, Saulopa y Bernabepa uma jahuapimi maquita churarca. Chai jipallami Saulo y Bernabeca rirca’ (Hech. 13:3). Bernabepash, Saulopash cushijushcami sintirishcanga. Ñucanchicunapash cushijushpami congregacionbi nombramientocunata charij huauquicunataca apoyana canchi. Por ejemplo anciano huauquicunata. Shinallata paicunata envidiajunapa randica, “paicuna imata rurashcamandaca consideracionhuan, juyaihuanmi tratana” canchi (1 Tes. 5:13).

5. Bernabé y Sauloca ¿imashinata Chipre llactapica villachirca?

5 Bernabé y Sauloca Antioquiamandaca Seleucia llactacamanmi chaquilla rirca. Cutin chaimandaca shuj barcota japishpami más o menos 200 kilometrocunata isla de Chiprecaman rirca. d Bernabeca Chipre llactamandami carca. Chaimandami paipa llactapi ali villaigucunata villachinataca ninanda munashcanga. Cai islapa costa ladoman “Salamina pushtuman chayashpaca, judiocunapa sinagoga huasicunapimi paicunaca Taita Diospa shimita villachi callarirca” (Hech. 13:5). e Chai jipamanga, paicunaca chai islapa chaishuj ladomanmi rirca. Chaiman rishpaca chaipi tiashca llactacunapipashmi villachishpa yalishcanga. Maitapacha rishcataca na yachanchichu. Shinapash talvez 160 kilometrocunatami purishcanga.

6, 7. a) Sergio Pauloca ¿pita carca? b) Sergio Paulota consejaj runaca ¿imamandata ali villaigucunapa contra tucurca? c) Sergio Paulo ali villaigucunata chasquina munaita charijpi, Bar-Jesús ama jarcachunga Sauloca ¿imatata rurarca?

6 Chai tiempopica, Chipre llactamanda gentecunaca ashtaca yanga dioscunatami adoran carca. Chaitami Bernabepash, Saulopash chai islapa Pafos pushtuman chayashpaca ricurca. “Chaipica Bar-Jesús shuti judío runahuanmi tuparirca. Chai runaca brujo y llullashpa villachij profetapashmi carca. Paica gobernador Sergio Paulopa trabajadormi carca. Sergio Pauloca estudiashca runagumi carca”. f Chai tiempopica, charij romanocunaca shuj importante decisionda japingapaca brujocunapaman o astrologocunapamanmi rin carca. Sergio Pauloca ‘estudiashca runagu’ cashpapash chaicunamanmi rin carca. Shinapash ‘Taita Diospa shimita uyangapami munarca’. Chaita ricushpami Bar-Jesús runaca culirarca. Paitaca Elimas nishpami rijsin carca. Elimas nishpaca “brujo” nijunmi (Hech. 13:6-8).

7 Bar-Jesús brujoca ali villaigucunapa contrami shayarirca. Chaimandami Sergio Paulopa consejero cashpa catingapaca, ‘Taita Diospa shimipi crishcata saquichun jarcangapaj munarca’ (Hech. 13:8). Shinapash Sauloca chai brujo chaita rurachunga na saquircachu. ¿Imatata rurarca? Bibliapica ninmi: “Pablo nishpa rijsishca Saulo runaguca, espíritu santota chasquishpami, Elimastaca ñavita ricushpa cashna nirca: ‘Canga umachishpalla, nalita rurashpalla causanata yachaj, Diablopa huahuami cangui. Alita ruranataca nimamanda na ricunayachij runami cangui. ¿Ima horacamanda Jehová Diospa ali yachachishcacunataca llullapi saquingapaj munajungui? Jehová Diosmi candaca juzganga y ñausapashmi quidangui. Shuj tiempotaca indi punchayachijtapash na ricunguichu’ nircami. Shina nijhuanmi Elimas runaca, amsa amsata ricushpa ñausa quidarca. Chaimi paita maquimanda japishpa pipash paita apachun mascajurca” ninmi. g Chashna pasashcamandaca ¿imata pasarca? “Chaita ricushpami gobernador Sergioca Jesuspa discípulo tucurca. Paica Jehová Diosmanda yachajushpami ninanda manllarishca quidarca” (Hech. 13:9-12).

Gentecuna ali villaigucunata na chasquingapaj munajpipash, Pabloshnami ali villaigucunataca na manllashpa difindina canchi.

8. ¿Imashinata Pablopa ejemplota cati ushapanchi?

8 Imashinami ricunchi, Pabloca Bar-Jesús brujota manllaimandallaca na villachinataca saquircachu. Ñucanchicunapash shuj persona Bibliamanda yachajungapaj munajpi, shinapash pipash jarcajpi manllaimandalla yachachinataca na saquinachu canchi. Ñucanchicunaca “siempremi cachihuan mishquiyachishcashna, juyaillaguta parlana” canchi (Col. 4:6). Shinapash shuj persona espiritualmente progresangapaj munajpita pipash jarcangapaj munajpica, na maqui cruzado quidanachu canchi. Panda religiongunapa yachachishcacuna llulla cashcatapash na manllashpami ninalla canchi. Panda religiongunaca Bar-Jesús brujoshnallatami “Jehová Diospa ali yachachishcacunataca llullapi saquingapaj” munan (Hech. 13:10). Pabloshnallatami cabalta yachachishcataca na manllashpa villachishun, yachajungapaj munaj gentecunatapash ayudashun. Jehová Diosca Pablomanshna milagrocunata rurachun ñucanchimanbash podertaca na cungachu. Shinapash yachajungapaj munaj gentecunata ayudachunmi paipa espíritu santota cunga (Juan 6:44).

‘Shinlli tucuchun ayudangapaj imagutapash nipaichilla’ (Hechos 13:13-43)

9. Congregacionda ñaupaman pushajcunapaca Pablo y Bernabeca ¿ima ejemplotata saquirca?

9 Jipamanga Pablopash, Bernabepash, Marcospash Pafos pushtumandaca Perga llactamanmi rirca. Chaica Asia Menor costapi más o menos 250 kilometrocunapimi carca. Hechos 13:13​pica, ‘Pablo y paipa cumbacunapash’ ninmi. Shina nishpaca, cai grupotaca Pablo ñaupaman pushajushcatami ricuchin. Chaita ricushpa Pablota Bernabé envidiashcataca na imatapash ninllu. Chaipa randica, ishcandicunallatami Diospa munaita rurashpa catinajurca. Caica congregaciongunata ñaupaman pushajcunapaca shuj alipacha ejemplomi can. Jariyajunapa randica, ñucanchicunaca Jesuspa cai shimicunatami yarinchi: ‘Tucuicunami huauquicuna canchi’. Jesusllatami nirca: “Jariyashpa purijcunaca humillai tucungami. Pero humildecunaca alipimi churai tucunga” nishpa (Mat. 23:8, 12).

10. Perga pushtumanda Antioquía de Pisidiacaman rina ñanga ¿imashinata carca?

10 Perga pushtuman chayashpaca, Juan Marcosca na yashcapimi Pablotapash, Bernabetapash saquishpa Jerusalenman tigrarca. Imamanda chaita rurashcataca na yachanchichu. Pablopash, Bernabepash chaquillami Galacia llactapi Antioquía de Pisidia pushtucaman chayarca. Chaiman chayanaca na facilchu carca. Chai pushtuca urcu lomacunapimi carca. Shinallata saltiacuna tiashca urcucunatami yalina carca. Ashtahuangarin chai tiempopaca Pabloca ñami imapash unguicunahuan cashcanga. h

11, 12. Antioquía de Pisidiamanda gentecuna paita uyachunga, Pabloca ¿imatata rurarca?

11 Antioquía de Pisidiapi cashpaca Pablo y Bernabeca sábado punllatami sinagoga huasiman rirca. Bibliapica ninmi: “Moisesman Cushca Leytapash y Profetacunapa escribishcacunatapash shujcunapa ñaupapi liishca jipami, sinagoga huasimanda presidentecunaca, Pabloman y Bernabemanga cashna nichun mandarca: ‘Huauquicuna, gentecuna shinlli tucuchun ayudangapaj imagutapash ningapaj munashpaca nipaichilla’” nishpa (Hech. 13:15). Chaimi Pabloca shayarishpa parlai callarirca.

12 Chaipica judiocunapash, judío tucushcacunapashmi carca. Chaimandami Pabloca cashna nishpa callarirca: “Israel llactamanda runacuna, Taita Diosta manllashpa causanajuj tucui gentecunapash uyapaichi” (Hech. 13:16). Chaipi cashca gentecunaca Taita Diospa munai pactarichun Jesús imata rurana cashcataca na yacharcachu. Shinaca Pabloca ¿imatata rurarca? Primeroca, Israel llactahuan ima pasashcatami parlarca. Pabloca nircami: Israelitacunaca “Egipto llactapimi causanajurca. Chai ajeno llactapi causanajujpillatami, Taita Diosca paipa ninan poderhuan chai llactamanda llujchirca. Paicuna cazi 40 huatacunata desiertopi cashpa nalicunata rurajpipash, Taita Diosca na ñapash culirashpami paicunataca aguantarca” nishpa. Chai jipaca israelitacunaman Taita Dios cusha nishca alpacunata imashina mishashcata, ‘Taita Dios chai alpacunata paicunaman herenciashcatami’ yarichirca (Hech. 13:17-19). Huaquingunaca Pabloca chai sábado punllata liishca textocunamandallatami parlarca nishpami crin. Shina rurashpami Pabloca “tucui clase o tucui laya gentecunata” ayudangapaj listo cashcata ricuchirca. Shinami shuj ali ejemplota saquirca (1 Cor. 9:22).

13. Ali villaigucunata ashtahuan yachajuna munaita gentecuna charichunga ¿imatata rurana capanchi?

13 Villachijushpaca gentecuna ashtahuan yachajuna munaita charichun ayudangapami munanchi. Chaimandami gentecuna imacunapi crishcata ricushpa paicuna uyangapaj munashca temacunata agllanchi. Shinallata paicuna rijsishca textocunatapashmi liinchi. Huaquinbicarin paicunapa Bibliapillata liichunmi mañana canchi. Imashina cashpapash gentecuna ashtahuan yachajuna munaita charichunmi imagutapash rurana canchi.

14. a) Jesusmandapash parlangapaca Pabloca ¿imatata rurarca? b) ¿Imatata advirtirca? c) Uyangapaj munaj gentecunaca ¿imatata rurarca?

14 Chai jipaca, Pabloca Israelpa reycunamanda, Jesús salvador shina shamushcata, paita gentecuna chasquichun, Juan Bautista ñaupamushcatami explicarca. Shinallata Jesusta huañuchijpipash jipaman causarishcatami nirca (Hech. 13:20-37). Ashtahuanbash, ‘huauquicuna, Jesús huañushcamandami, Taita Diosca cangunapa pecadocunata perdonanga nishpami predicanajunchi. Chaitaca yachanami capanguichi. Shinallata yachanami canguichi Jesús huañushcamandami paipi crijcunaca culpata na charij gentecunashna caita ushashun’ nircami. Shinallata cashnami advirtirca: ‘Profetacunapa escribishcacuna cangunapi ama pactarichunmi cuidarina canguichi. Profetacunaca nircami: “Burlarinata yachajcuna, cangunallata ricuichi, manllarichi y huañuichi. Porque cangunapa punllacunapimi, canguna na cri ushanalla cosascunata rurajuni. Chaicunata pi ali ali intindichijpipash cangunaca na cringuichimanllu”’ nircami. Chaipi uyaj ‘gentecunaca chaishuj sabadotapash cai yuyaicunamandallata yachachipanguichi nishpami roganajurca’. Ashtahuanbash “Pablo y Bernabé sinagoga huasimanda llujshishca jipaca, Taita Diosta adoraj judiocunapash y judío tucushcacunapashmi paicunata catishpa rirca” (Hech. 13:38-43).

‘Ñucanchica na judío gentecunamanmi villachigrinchi’ (Hechos 13:44-52)

15. Cati sabadotaca ¿imata pasarca?

15 “Cati sabadotaca llactamanda cazi tucuilla gentecunami” apóstol Pablota uyangapaj tandanajurca. Chaita ricushpami huaquin judiocunaca ninanda “culirashpa, Pablotaca na shinachu can nishpa, canga Taita Diostami nalicachishpa o na ricunayachishpa rimajungui nishpa ninajurca”. Shinapash Pablo y Bernabeca na manllashpami cashna nirca: “Primeroca cangunamanmi Taita Diospa shimita predicanaca minishtirishca carca. Pero cangunaca Taita Diospa shimitaca na chasquingapaj munashcanguichichu. Shinami cangunaca para siempre causangapaj na munashcata ricuchishcanguichi. Chaimi ñucanchica na judío gentecunaman villachigrinchi. Jehová Diosmi ñucanchitaca cashna nishpa mandashca: ‘Candami llactacunapa michagushna cachun churashcani. Gentecunata salvangapaj ñuca imata ruranata mundo enteropi villachichunmi candaca churashcani’” nishpa (Hech. 13:44-47; Is. 49:6).

‘Pablota y Bernabeta catiriashpa llaquichichun convincijpipash, Jesuspa discipulocunaca ninanda cushijushpami espíritu santotapash chasquishpa catinajurca’ (Hechos 13:50-52).

16. a) Judiocunaca Pablo y Bernabeta uyashpaca ¿imatata rurarca? b) Cutin Pablo y Bernabeca ¿imatata rurarca?

16 Na judío gentecunaca chaita uyashpaca ninandami cushijunajurca. Chaimandami ‘para siempre causaita cuj yachachishcacunata paicunapa shungupi chasquina munaita charijcunaca, tucuicuna Jesuspa discipulocuna tucurca’ (Hech. 13:48). Shinami Jehová Diospa ali villaigucunaca chai tucui llactacunapi mirashpa catirca. Shina cajpipash judiocunaca na uyangapaj munarcachu. Pablo y Bernabeca judiocunataca nircami: Cangunami Mesiasmanda ali villaigucunataca primero uyarcanguichi. Shinapash na chasquircanguichichu. Chaimandami Taita Diosca castiganga nishpa. Chaimi judiocunaca culirashpa ‘rijsishca huarmicunatapash, shinallata chai llactapi importante runacunatapash Pablota y Bernabeta catiriashpa llaquichichun convincirca. Ashtahuangarin paicunataca chai llactamanda llujchishpami cacharca’. Pablo y Bernabeca ¿imatata rurarca? ‘Paicunapa chaqui polvota chafsirishpami Iconio llactaman rirca’. Shinaca, Antioquía de Pisidia pushtupica Jesusta catijcunaca ¿tucurircacha? Na, na tucurircachu. Chaipa randica, ‘ninanda cushijushpa espíritu santotapash chasquishpa catinajuj’ discipulocunami quidarca (Hech. 13:50-52).

17-19. a) ¿Imashinata Pablo y Bernabepa ejemplota cati ushapanchi? b) Chaica ¿imashinata cushilla cachun ayudanga?

17 Pablo y Bernabemandaca ¿imatata yachajupanchi? Importante gentecuna villachichun jarcangapaj munajpipash villachishpami catina canchi. Shinallata, Antioquiamanda gentecuna ali villaigucunata na chasquingapaj munajpica, ‘Pablo y Bernabeca paicunapa chaqui polvotami chafsirirca’. Shina rurashpaca, chai gentecunahuan culiranapa randica, paicunaman villachina responsabilidadta ñana charishcatami ricuchirca. Pablo y Bernabeca ali villaigucunata chasquichun chai gentecunata na obligai ushashcatami intindirca. Chaimi paicunaca Iconio llactapi villachingapaj rirca.

18 Antioquía de Pisidiapi quidashca discipulocunahuanga ¿imata pasarca? Paicunaca ali villaigucunata na chasquingapaj munaj gentecunapa chaupipi causanajushpapash cushijushcami carca. Jesusllatami cashna nishca carca: “Taita Diospa shimita uyashpa pactachijcunami ashtahuan cushijun” nishpa (Luc. 11:28). Chai discipulocunaca chai shimicunata pactachingapami esforzarirca.

19 Yaripashunchi: Pablo y Bernabeshnallatami ñucanchicunapash villachina obligacionda charinchi. Shinapash gentecunami chasquinata o na chasquinata ricuna can. Cutin ¿na uyangapaj munajpica? Primer siglopi discipulocunapa ejemplotami catina capanchi. Taita Diospa shimita juyashpa, espíritu santo ayudachun saquishpaca, gentecuna na uyangapaj munajpipash cushillami sintirishun (Gál. 5:18, 22).

b Cunangamanga Jerusalenmanda caru llactacunapipashmi congregacionguna tian. Por ejemplo, Antioquía de Siria llactapi congregacionga Jerusalenmanda 550 kilometrocuna jahua ladomanmi can.

c Ñanguna” recuadrota ricupangui.

d Primer siglopi barcocunaca ali tiempo cajpica, más o menos 160 kilometrocunatami shuj punllapica rin carca. Shinapash cutin nali tiempo cajpica ashtahuanmi paran carca.

e Judiocunapa sinagoga huasicuna” recuadrota ricupangui.

f Chipre llactataca romano autoridadcunami mandan carca. Paicunaca chai islata representachunmi shuj gobernadorta agllashpa procónsul puestota cun carca.

g Chai punllamandapachami Saulotaca paipa romano shutipi Pablo nishpa rijsi callarin. Saulo shutica hebreo shimipi Saúl shutimi can. Cutin Pablo shutica latín shimimandami shamun. Huaquingunaca ninmi apóstol Pabloca (o Pauloca) procónsul Sergio Paulomandami chai shutitaca japirca nishpa. Chai cierto cashcataca na seguro canllu. Shinapash apóstol Pabloca Chipre llactamanda rishpapash Pablo shutitami utilizashpa catirca. Shinaca cai romano shutitaca huahuamandapachami charishcanga. Ashtahuanbash, ‘na judío gentecunapaman cachashca apóstol’ cashcamandami chai shutitaca utilizai callarishcanga. Shinallata Saulo shutica, griego shimipi na ali uyarij shimishnami carca. Chaimandami chai shutitaca talvez ñana utilizashcanga (Rom. 11:13).

h Huaquin huatacuna jipa Gálatas congregacionman shuj cartata Pablo escribishpaca cashnami nirca: “Ñucaca unguihuan cashpami, ali villaicunataca por primera vez quiquingunamanga predicarcani” nishpa (Gál. 4:13).