Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

CAPÍTULO 9

“Taita Diosca tucuicunatami igual ricun”

“Taita Diosca tucuicunatami igual ricun”

Na circuncisionda rurashcacunamanbashmi villachin

Hechos 10:1-11:30manda japishcami can

1-3. a) Pedroca ¿ima visiondata ricurca? b) Chai visión ima cashcataca ¿imamandata yachajuna capanchi?

 HUATA 36 otoño tiempopimi canchi. Pedroca mar ladolla Jope llactapi, indi cunujyachijushca horasmi shuj huasi terrazapi Taita Diosta mañajun. Huaquin punllacunatami Pedroca chai huasipi mingarishca can. Caita ricushpami, Pedroca na ñavita ricushpalla gentecunata trataj cashcata cuenta japinchi. ¿Imamandata shina ninchi? Pedroca Simón shuti runagupa huasipimi mingarishca. Simonga animalpa carahuan trabajanata yachaj runagumi can. Chaimandami judiocunaca nunca na chai huasipica mingarimanllu carca. a Shinapash Pedroca Jehová Dios tucui gentecunata igual tratactami intindigrin.

2 Pedroca Taita Diosta mañajushpami shuj visionda ricun. Chai visionda ricushpaca maijan judiopash manllarimanmi carca. Leypi nishcashnaca chai facha jahuapica mapa animalcunami tian. Chaipimi shuj angelca Pedrotaca jatarishpa chai animalcunata huañuchishpa micui nin. Shinapash Pedroca: “Ñuca Señor, chaitaca nimamanda na rurapashachu. Na micuna nishca prohibido [...] animalcunataca nunca na micupashcanichu” nircami. Chaimi angelca quimsa viajeta Pedrotaca: “Taita Dios ña limpiomi can nishcataca, canga ñana mapami can nijunachu cangui” nirca (Hech. 10:14-16). Cai visionda ricushpaca Pedroca manllarishcami quidan. Pero na ashtaca tiempota shina quidanllu.

3 Pedro ricushca cai visiondaca alipachami intindina canchi. Caica Jehová Dios gentecunata imashina ricujtami intindinchi. Ashtahuangarin tucui ladocunapi Diospa Gobiernomanda villachingapaca, Jehová ricushcashnami gentecunataca ricuna canchi. Shinaca cai visionmandaca ¿imatata yachajupanchi? Chaita yachajungapaca Bibliapa huaquin textocunata ricupashunchi.

“Taita Diostapash cutin cutin mañashpami causan carca” (Hechos 10:1-8)

4, 5. a) Cornelioca ¿pita carca? b) Oracionda rurajujpica ¿imata pasarca?

4 Jope llactamanda 50 kilometroscuna jahuaman, Cesarea llactapi caina punlla ima pasashcataca Pedroca nimata na yachanllu. Chai llactapica, ‘Taita Diosta adorashpa causaj’ shuj jarimanbashmi Taita Diosca shuj visionda ricuchirca. Chai runaguca Cornelio shuti 100 romano soldadocunata mandajmi carca. b Ashtahuanbash “Cornelioca paipa gulpi familiandimi Taita Diosta adorashpa causarca”. Paica na judío, judío tucushcapash, circuncisionda rurashcapash na carcachu. Shuj llactamandami carca. Shinapash pobrella judiocunataca llaquishpami tratan carca, cosasgucunahuanbashmi ayudan carca. “Taita Diostapash cutin cutin mañashpami causan carca” (Hech. 10:2).

5 Más o menos 3 de la tardetami, Cornelioca Taita Diosta mañajushpa shuj visionda ricurca. Chaipimi shuj angelca: “Taita Diosca canba mañashcacunataca cushijushpami uyashca. Pobre gentegucunata quiquin ayudajushcatapash ricushcami. Taita Diosca chaitaca yariajunmi” nirca (Hech. 10:4). Chai jipaca, apóstol Pedrota caiman pushamugrichun huaquin runagucunata cachai nircami. Cornelioca chaitami rurarca. Paica na judío gentecunamanbash chai punlla shuj pungu pascanshna salvacionman apaj mensajetami uyagrijurca.

6, 7. a) Tucui shunguhuan Taita Diosta mascajcunapa oraciongunata Taita Dios uyashcamanda shuj experienciata parlapai. b) Cashna experienciacunamandaca ¿imatata yachajupanchi?

6 Taita Diosca ¿paita ciertopacha rijsingapaj munajcunapa oraciongunataca uyanllu? Ari, uyanmi. Albania llactamanda shuj huarmiguhuanmi shina pasarca. Shuj panigu chai huarmita visitashpa Villajun revistapi huahuacunata imashina viñachinamanda shuj temata ricuchijpica, c chai huarmiguca nircami: “Talvez quiquinga ñucataca na cripanguichu. Pero chairallami ñuca ushigucunata viñachingapaj ayudahuai nishpa Diosta mañajurcani. Paimi cachamupashcanga. Justomi cai temata minishtijuparcani” nirca. Chai huarmigupash, paipa ushigucunapashmi Bibliaguta yachajui callarirca. Jipamangarin paipa cusapashmi yachajui callarirca.

7 Shina experienciataca ¿primera vezchu uyanchi? Na, na shinachu can. Shina experienciacunataca mundo enteropimi ashtaca viajecunata uyashcanchi. ¿Imatata caimandaca yachajunchi? 1) Jehová Diosca tucui shunguhuan paita rijsingapaj munajcunapa oraciongunataca uyanmi (1 Rey. 8:41-43; Sal. 65:2). 2) Angelcunaca ñucanchi villachichunmi ayudanajun (Apoc. 14:6, 7).

Pedroca “na intindishpami, imata canga yashpa [...] pensarijurca” (Hechos 10:9-23a)

8, 9. a) Espíritu santoca Pedromanga ¿imatata ricuchirca? b) Pedroca ¿imatata rurarca?

8 Pedroca terraza jahuapi ricushca visionda na intindishpami imata canga yashpa pensarijurca. Chaicamanga Cornelio cachashca runacunami Simonba huasiman chayarca (Hech. 10:17). ¿Imatashi Pedroca ruranga? Leypi nishcashna mapa animalcunata na micungapaj munashpa ¿cai jaricunahuan na circuncisionda rurashca runapa huasiman ringacha? Taita Diosca Pedromanga paipa espíritu santota utilizashpami imata rurangapaj munashcata aliguta intindichirca. Chaimandami cashna nirca: “Pedro, quimsa runacunami quiquindaca mascanajun. Shinaca jatarishpa uriajuilla. Ama pinarijuichu, paicunahuanga rinallami cangui. Paicunataca ñucami cachamushcani” nircami (Hech. 10:19, 20). Pedrotaca chai visionmi espíritu santopa direccionda catichun ayudarca.

9 Chai quimsa runacunaca Pedrotaca: ‘Shuj ángel Cornelioman ricurishpa quiquinda pushamugri nijpimi caipi capanchi’ nircami. “Chaimi Pedroca huasiman yaicuchishpa paicunataca chaipi mingachirca” (Hech. 10:23a). Chaipimi Pedroca Taita Diospa voluntad maijan cashcata cuenta japishpa cazurca.

10. a) Jehová Diosca ¿imashinata paipa llactataca ñaupaman pushajun? b) ¿Imatata tapurina capanchi?

10 Cunan punllacunapipash Jehová Diosca paipa voluntad maijan cashcataca asha ashami villan (Prov. 4:18). Espíritu santota utilizashpami Jehová Diosca ‘aliguta cazushpa, aliguta pensarishpa sirvij esclavomanga’ imata rurana cashcata ricuchin (Mat. 24:45). Chaimandami huaquinbica huaquin textocunata imashina intindinamanda o organizacionbi huaquin cosascunata imashina ruranamanda huaquin cambiocuna tian. Shinaca tapuripashunchi: “Cambiocuna tiajpica ¿cushijushpachu espíritu santopa direccionda catini?” nishpa.

‘Bautizachunmi mandarca’ (Hechos 10:23b-48)

11, 12. a) Cesarea llactaman chayashpaca, Pedroca ¿imatata rurarca? b) Pedroca ¿imatata caimandaca yachajurca?

11 Cayandi punllaca Pedroca Cesarea llactamanga Cornelio cachashca quimsa runacunahuan, shinallata judío ‘6 huauquicunahuanbashmi’ rirca. Totalca Jope llactamandaca 10purami rirca (Hech. 11:12). Pedrota chasquingapaca ‘Cornelioca paipa familiacunatapash, paipa ali amigocunatapash tandachishcami shuyajurca’ (Hech. 10:24). Paicunapash na judiocunachu cashcanga. Cesareaman chayashpaca, apóstol Pedroca imahorapash nunca na pensashcatami rurarca. Na circuncisionda rurashca runapa huasimanmi yaicurca. Pedroca nircami: “Cangunaca alimi yachanguichi, shuj judioca leypi nishcashnaca na judío gentecunahuanga na tandanajunachu, na parlanachu can. Shinapash Taita Diosca, ama pitapash mapami can nishpa nijuchunmi, ñucamanga shuj muscuipishna ricuchihuashca” nishpa (Hech. 10:28). Pedroca Taita Diosca chai visionhuanga na micunamandalla parlajushcata, sino na judío gentecuna cajpipash ‘pitapash mapami cangui’ na nina cashcata intindichijushcatami cuenta japirca.

‘Cornelioca paipa familiacunatapash, paipa ali amigocunatapash tandachishcami shuyajurca’. (Hechos 10:24).

12 Corneliopa huasipica tucuicunami cushijushpa Pedrota chasquingapaj shuyanajurca. Cornelioca nircami: “Cunanga tucuicunami Taita Diospa ñaupapi caipi capanchi. Jehová Dios tucui imata villachun mandashcata uyangapami munapanchi” nishpa (Hech. 10:33). ¿Imashinashi ñucanchicunapash yachajuna munaihuan genteta tarishpaca sintirinchiman? Pedroca ¿imatata rurarca? Paica nircami: “Cunanmi alipacha intindini, Taita Diosca tucuicunatami igual ricun cashca. Ashtahuangarin, maijan llactamanda cashpapash, paita manllashpa causajcunata, alita rurashpa causajcunataca tucuicunatami chasquin cashca” nishpa (Hech. 10:34, 35). Shinami Pedroca Taita Diosca tucuicunata igual ricun cashcata intindirca. Taita Diosca ñavita ricushpalla, maijan razamanda o maijan llactamanda cashcata ricushpaca na juzganllu. Chai jipaca, Jesús imashina villachishcamanda, huañushcamanda, causarishcamandami Pedroca parlarca.

13, 14. a) Huata 36​pica Corneliopash, shuj na judiocunapashmi Jesusta catij tucurca. ¿Imamandata chaica importante carca? b) ¿Imamandata pitapash na ñavita ricushpalla juzgana capanchi?

13 ‘Pedro shina nijujpillatami, [...] na judío gentecunapash Taita Diospa espíritu santota chasqui’ callarirca (Hech. 10:44, 45). Cai viajellami discipulocunaca nara bautizarishpallata espíritu santota chasquishcata parlan. Pedroca paicuna na judío gentecuna cajpipash, paicunata Taita Dios chasquishcata cuenta japishpami “bautizachun mandarca” (Hech. 10:48). Cai viajemi Pedroca quimsa llavecunamanda cai último llaveta utilizarca (Mat. 16:19). Shinami na judío cashpapash Jesuspa discipulocuna tucurca. Shinallata na circuncisionda rurashca cashpapash ungido cana oportunidadtami charirca. Shinami, huata 36 punllapica judiocunaman Taita Dios cushca privilegiocuna tucurirca (Dan. 9:24-27).

14 Taita Diospa Gobiernomanda villachijcunaca, ‘Taita Diospaca tucuicuna igual’ cashcatami yachanchi (Rom. 2:11). ‘Taita Diosca tucui clase o tucui laya gentecuna salvarichunmi [...] munan’ (1 Tim. 2:4). Chaimandami gentecunataca na ñavita ricushpalla juzganachu canchi. Ñucanchicunaca Taita Diospa Gobiernomanda tucui ladocunapi villachina responsabilidadtami charinchi. Chaimandami maijan llactamanda cajpipash, ima raza cajpipash o ima religionda charijpipash tucuicunaman villachina capanchi.

‘Chaita uyashpami paicunaca [...] ñana imatapash nirca, [...] Taita Diostapash alabarca’ (Hechos 11:1-18)

15, 16. a) ¿Imamandata huaquin discípulo judiocunaca Pedrotaca nalicachishpa rimai callarirca? b) Pedroca ¿imatata nirca?

15 Pedroca ‘na judío gentecunapash Taita Diospa shimita chasquishcataca’ cushijushpami chaishuj huauquicunamanga parlangapaj munashcanga. Shinapash Jerusalenmanda gentecunaca pai nara chayajpillatami chai noticiataca ña yachaj chayashcarca. Chaimi Jerusalenman Pedro chayashcandi “circuncisionda rurachun apoyajcunaca” ninanda culirashpa cashna rimai callarirca: “Circuncisionda na rurashca gentecunapa huasiman rishpami quiquinga paicunahuan micushcangui” nishpa (Hech. 11:1-3). Paicunaca na judío gentecuna Jesusta catij tucushcamandallaca na culiranajurcachu. Ashtahuangarin Jehová Dios paicunata chasquichunga circuncisionda rurashpa, Moisesman Cushca Leyta cazunapacha cashcatami ninajurca. Jesusta catij ashtaca judiocunapaca Leyta huashaman saquinaca shinllimi carca.

16 Pedroca caimandaca ¿imatata nirca? Hechos 11:4-16​pica, Pedroca Jehová Dios paita imata rurachun mandashcataca chuscu yuyaicunahuanmi intindichirca. Primero, Jehová Diosmi paimanga shuj visionda ricuchirca (versículos 4-10). Segundo, Jehová Diosca paipa espíritu santohuanmi Pedrotaca chaita rurachun mandarca (versículos 11, 12). Tercero, Corneliotaca shuj angelmi visitarca (versículos 13, 14). Cuarto, na judío gentecunapashmi espíritu santota chasquirca (versículos 15, 16). Pedroca: “Ñucanchica Señor Jesucristopimi crishcanchi. Taita Diosca ñucanchiman carashcashnallatami paicunamanbash espíritu santotaca gratis carashca. Shinaca Taita Diosta ama chashna ruraichu ningapaca ¿ñucaca pita cashcani?” nishpami tucuchirca (Hech. 11:17).

17, 18. a) Pedropa nishcacunataca judío discipulocunaca ¿imashinata chasquirca? b) ¿Imamandata congregacionbi shujllashna canaca na siempre fácil can? c) ¿Imacunatata tapurina capanchi?

17 Pedro shina nijpica chai judío discipulocunaca ¿imatashi rurarca? Chairalla bautizarishca na judío huauquipanicunataca ¿congregacionbica chasquircacha? Bibliapica ninmi: “Chaita uyashpami paicunaca Pedrotaca ñana imatapash nirca. Paicunaca Taita Diosta alabashpami nirca: ‘[...] Na judío gentecunapash arripintirishpa causai ushachunmi, Taita Diosca munan cashca’ nishpa” (Hech. 11:18). Huauquipanicunata chashna chasquimandami congregacionga shujllashna carca.

18 Cunan punllacunapica, congregacionbi shujllashna canaca na facilchu can. Taita Diosta sirvijcunaca “tucui llactacunamanda, tucui jatun familiacunamanda, tucui pueblocunamanda, tucui idiomacunamandami” canchi. Chaimandami ashtaca congregaciongunapica shuj shuj llactamanda, shuj shuj razamanda, shuj shuj costumbrecunata charij huauquipanicuna canchi (Apoc. 7:9). Chaimi cashna tapurina canchi: “¿Pitapash na ñavita ricushpalla, tucuicunata igual tratangapachu shungumanda esforzarijuni? Shuj razamanda, shuj llactamanda, shuj idiomamanda o shuj costumbrecunata charijpipash ¿tucui huauquipanicunata igual tratashpa, congregación shujllashna cachunllu esforzarijuni?” nishpa. Na judío gentecuna Jesusta catij callarishca huaquin huatacuna jipa, Pedrohuan (o Cefashuan) ima pasashcata yaripashun. Pedroca shujcunapa panda yuyaicunata catishpami circuncisionda na rurashca huauquicunahuanga “ñana tandanajurca”. Chaimandami Pabloca Pedrotaca corregina tucurca (Gál. 2:11-14). Shinaca pitapash ñavita ricushpalla tratana trampamandaca cuidarinami canchi.

‘Ashtaca gentecunami [...] Señor Jesusta catinajurca’ (Hechos 11:19-26a)

19. a) Jesusta catij discipulocunaca ¿picunamanda Antioquía llactapica villachi callarirca? b) ¿Imata chaipica pasarca?

19 Taita Diospa munai maijan cashcata yachashpaca ¿Jesuspa discipulocunaca na circuncisionda rurashca gentecunamanbashchu villachi callarirca? Ari. Antioquía de Siria llactapi jipaman ima pasashcata ricupashun. d Chai llactamanda na judío gentecunaca, chai llactapi causaj ashtaca judiocunahuanga alimi llevarin carca. Shinaca chai llactapi na judiocunaman villachinaca alipachami carca. Chaipimi huaquin judío discipulocunaca circuncisionda rurashca cajpi o na rurashca cajpipash ‘griego shimita parlaj gentecunaman’ villachi callarirca (Hech. 11:20). Jehová Dios paicunata ayudajushcamandami “ashtaca gentecuna [...] Señor Jesusta catinajurca” (Hech. 11:21).

20, 21. a) Bernabeca ¿imashinata humilde cashcataca ricuchirca? b) Ñucanchicunapash villachijushpaca ¿imashinata paipa ejemplota cati ushapanchi?

20 Antioquía llactapica ¿pishi villachingapaj rirca? Jerusalén congregacionga Bernabetami chaimanga cacharca. Shinapash ashtaca ashtaca gentecuna ali villaigucunata uyangapaj munajpimi, Bernabeca paillaca na pactajurca. Chaimandami Bernabeta ayudangapaca Saulo rirca. Paica na judío gentecunaman villachingapaj agllashca apostolmi carca (Hech. 9:15; Rom. 1:5). Saulota contratashna ricunapa randica, Bernabeca humilde cashcata ricuchishpami Saulopa ayudata minishtishcata ricurca. Bernabeca paillatami Saulotaca Tarso llactamanda pushamungapaj rirca. Paicunaca shuj huatatami Antioquiamanda discipulocunata espiritualmente shinlliyachirca (Hech. 11:22-26a).

21 Villachijushpaca ¿imashinata humilde cashcataca ricuchi ushapanchi? Tucuicunallatami huaquinbica ayudata minishtinchi. Por ejemplo, huaquingunapaca informalmente o huasin huasin villachinaca facilmi can. Shinapash revisitacunata rurana, estudio biblicocunata callarinaca shinllimi can. Chaimandami imagupipash mejorana cashcata ricushpaca ayudata mascana capanchi. Shinami ali villachijcuna, yachachijcuna cashun, cushillapash sintirishun (1 Cor. 9:26).

“Huauquipanicunaman shuj ayudaguta cachangapaj decidirirca” (Hechos 11:26b-30)

22, 23. a) Antioquiamanda huauquipanicunaca ¿imashinata huauquipanicunata ciertopacha juyashcata ricuchirca? b) ¿Imashinata ñucanchicunapash paicunapa ejemplota cunanbipash catipanchi?

22 Bibliapica ninmi: “Antioquía llactapimi Taita Dios munashcashna por primera vez Jesuspa discipulocunataca cristianocuna nishpa rijsi callarirca” nishpa (Hech. 11:26b). Cai shutitaca Taita Diosllatami agllarca. Cai shutica Jesús yachachishcashna causanajushcatami ricuchin. Na judío huauquipanicunaca, judío huauquipanicunahuanga ¿juyarinllu carca? Chaita yachangapaca más o menos huata 46​pi jatun yarjai tiempopi ima pasashcata ricupashun. e Yarjai punllacunapica pobregucunami ashtahuanbachaca sufrin carca. Paicunaca culquigutapash, micunagutapash na charircachu. Judea llactamanda ashtaca judío huauquipanicunaca chashnami causanajurca. Antioquiamanda huauquipanicuna chaita yachaj chayashpaca judiocuna, na judiocunapash tucuicunallatami “Judea llactapi causajuj huauquipanicunaman shuj ayudaguta cachangapaj decidirirca” (Hech. 11:29). Paicunataca ninandami juyarca.

23 Cunan punllacunapipash shinallatami pasan. Ñucanchi huauquipanicuna ayudata minishtijujta yachaj chayashpaca, shuj llactacunapi causajpipash imashinapash ayudangapami esforzarinchi. Comités de Sucursalca acapanacunapi, terremotocunapi, shuj llaquicunapi llaqui apashca huauquipanicunata ayudangapami uchalla Comités de Socorrota organizan. Shinami tucui huauquipanicunapura juyarishcata ricuchinchi (Juan 13:34, 35; 1 Juan 3:17).

24. Pedro ricushca visión importante cashcata intindishpaca ¿imatata rurana capanchi?

24 Jesusta catijcunaca Pedro ricushca visión imamanda importante cashcataca alimi yachanchi. Taita Diosca na ñavita ricushpalla tratanllu. Paica tucui ladocunapi paipa Gobiernomanda yachachichunmi munan. Chaimandami shuj shuj razamanda, shuj shuj llactacunamanda, pobrecunapash, charijcunapash ali villaigucunata uyana oportunidadta charishpa, paicunapash Diospa Shimita chasquichun esforzarina capanchi (Rom. 10:11-13).

Ñucanchi huauquipanicuna ayudata minishtijujpica ayudangapami esforzarinchi.

a Animalpa caracunahuan trabajajcunaca huañushca animalcunapa caracunata, millanayachishca shuj materialcunatapash utilizashpami trabajan carca. Chaimandami ashtaca judiocunaca paicunataca nalicachishpa ricun carca. Temploman yaicuchunbash na saquinllu carca. Chaimandami paicuna trabajana tallerca, gentecuna causashcamanda más de 20 metros carupi cana carca (más o menos más de 50 codos). Chaimi Simonba huasica ‘mar ladollapi’ cashcanga (Hech. 10:6).

b Corneliopash, romano soldadocunapash” recuadrota ricupangui.

cConsejos infalibles para la crianza de los hijos” nishca temami carca. Chai temaca 1 de noviembre de 2006 revistapi, página 4-7​pimi llujshirca.

d Antioquía de Siria llacta” recuadrota ricupangui.

e Historiador judío Josefo nishcashnaca, emperador Claudio mandajui tiempopimi chashna pasarca (41-54 huatacunapi).