Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

CAPÍTULO 26

“Ñucanchipuramandaca ni shujllapash na huañushunllu”

“Ñucanchipuramandaca ni shujllapash na huañushunllu”

Barco yacupi pambarijujpipash Pabloca shinlli feta y gentecunata juyashcatami ricuchirca

Hechos 27:1-28:10manda japishcami can

1, 2. Pabloca ¿maimanda rigrijurca? Y ¿imapishi pensarijushcanga?

 APÓSTOL Pabloca gobernador Festo ima nishcataca yariami can. Festoca “Roma llactapa rey quiquindaca juzgachun” nishcarcami. Chaimi Pabloca imashi pasahuanga nishpami pensarijushcanga. Paica ña ishcai huatacunatami prezo carca. Pero Roma llactaman viajanami masqui ashaguta libre sintirichun ayudagrijurca (Hech. 25:12). Shinapash Pablopaca barcopi rinaca de paseo rijuj cuendaca na cagrijurcachu. Porque Pabloca chaishuj viajecuna barcopi rishpa nali experienciacunata charishcatami yarijushcanga. Pabloca Roma llactapa reypa ñaupapi presentaringapaj rijushpaca imacunalla pasanapimi pensarijushcanga.

2 Pabloca tauca viajecunatami marpi cashpaca peligropi carca. Quimsa viajetami Pablo rijuj barcoca yacupi pambarirca. Shinallata shuj tuta y shuj punllami barcoca mar yacu chaupipi quidarca (2 Cor. 11:25, 26). Pabloca shuj ladocunapi predicangapaj barcopi rijuj horasca libremi carca. Shinapash cai viajeca prezomi Roma llactamanga rijun. Cesarea llactamanda Roma llactaman ringapaca 3 mil yali kilometrocunatami barcopi rina can. Pablohuanga ¿imashi pasanga? Roma llactaman sano y salvo chayashpaca ¿ima sentenciatashi chasquinga?

3. Pabloca ¿imata rurangapata decidido carca? Cai capitulopica ¿imatata ricugripanchi?

3 Caicamanga Pablopa causaimandaca ashtacatami yachajupashcanchi. Chaimandami cai viajeca Pabloca na yapata preocuparishcanga. Llaquicunata charinata yachashpapash ima llaquicunata charinataca na yachanllu. Pero chai llaquicuna Taita Diosta cushilla sirvinata jarcachunga na saquingachu (Mat. 6:27, 34). Pabloca tucui gentecunata shinallata autoridadta charijcunatapash predicachun Jehová Dios mandashcataca alimi yachan (Hech. 9:15). Chaimandami Pabloca Jehová Diospa mandashcata pactachingapaj imapash jarcachunga na saquinga. Ñucanchipash shinallatami rurangapaj munapanchi. Shinaca Roma llactaman rijujpi Pablota imacunalla pasashcata ricupashunchi. Shinallata Pablopa ejemplomanda imata yachajui ushashcatapash ricupashunchi.

“Ninanda huairamushpami huairaca shinllita huactamurca” (Hechos 27:1-7a)

4. ¿Ima laya barcopita Pabloca rirca? Pablotaca ¿picunata cumbanajurca?

4 Soldadocunapa capitán Julio shuti soldadomi Pablota y chaishuj prezocunatapash apashpa rijurca. Paicunaca Adramitio llactamanda Cesarea llactaman chayamushca barcopimi rirca. Chai barcoca mercaderiata apashpami rin carca. Adramitio llactapa puertoca provincia de Asia Menor pushtupimi carca. Shinallata isla de Lesbos pushtupi Mitilene llacta ladomanmi carca. Horariota catishpaca barcoca primeroca norte ladoman y chai jipaca oeste ladomanmi rina carca. Shinami shuj shuj pushtucunapi mercaderiata japishpa o saquishpa barcoca rigrijurca. Shina barcocunapica mercaderiata apangapallami carca. Chaimandami gentecunapa comodidadtaca na ricun carca. Prezocunamandacarin preocuparitapash na preocuparinllu carca (Página 234​pi “ Barcocuna rij pushtucuna” nishca recuadrota ricupangui). Antsicarinmi Pablotaca Aristarco y Lucas huauquicunami cumbanajurca. Y barcopi rinajujpi ima pasashcataca Lucasmi escribirca. Pero Aristarco y Lucas barcopi Pablopa sirvientecunashna rijushcata o paicunapa propio pasajeta pagashpa rinajushcataca na yachapanchichu (Hech. 27:1, 2).

5. Sidón llactamanda cristiano huauquipanicunaca ¿imashinata Pablotaca chasquirca? Chaimandaca ¿imatata yachajupanchi?

5 Pablo rijuj barcoca ña 110 kilometrocunata rijushpami Sidón llactapa puertopi shayarirca. Barcopa capitán Julioca, Pablotaca chaishuj prezocunatashnaca na tratarcachu. Talvez Pablo romano cashcamanda y nara sentenciata chasquishcamandami ali tratashcanga (Hech. 22:27, 28; 26:31, 32). Ashtahuangarin Pablotaca shuj cristianocunahuan tandanajuchunmi saquirca. Chai cristiano huauquipanicunaca Pablota unaita na ricushcamandami cushijushpa chasquishcanga. Pensaripai: “Pablota chasquishcashna ñucapash shujcunata chasquingapaca ¿imatata ruraita ushapani?”. Shujcunata chasquishpaca quiquinllatami ninanda animaripangui (Hech. 27:3).

6-8. Sidón llactamanda Cnido llactaman rishpaca ¿imata pasarca? Pabloca ¿ima oportunidadtata charirca?

6 Sidón llactamandaca cutinmi barcoca ri callarirca. Barcoca norte ladoman rishpami Cilicia y Tarso llactacuna ladota yalirca. Pabloca Tarso llactapimi viñashcarca. Lucasca barco shuj shuj llactacunata yalishcataca ñana villanllu. Shinapash ninanda huairamushpa huaira shinllita barcota huactashcatami parlan (Hech. 27:4, 5). Pabloca shina llaquicuna ricurijpipash predicashpami catirca. Seguromi Pabloca prezocunata, barcopi rijujcunata, soldadocunata y barco shayarishca pushtucunapi tiashca gentecunata predicashcanga. ¿Ñucanchipashchu Pabloshna tucui ladocunapi predicangapaj esforzarinajupanchi?

7 Jipamanga provincia de Asia Menorpi Mira llactapa puertomanmi chayarca. Chaipimi Roma llactaman chayangapaca Pablopash y chaishuj gentecunapash shuj barcota japina carca (Hech. 27:6). Chai tiempocunapica Mira llactapimi Egiptomanda trigota apamushpa barcocunaca shayarin carca. Capitán Julioca Egipto llactamanda shamujuj barcota tuparishpami soldadocunandi, prezocunandi chai barcomanga vitsarca. Chai barcoca jatunbachami cashcanga. Porque chai barcoca ashtaca trigota y 276 gentecunatapashmi apajurca. Chai gentecunapurapica soldadocuna y prezocunapashmi rinajurca. Pablo chai mushuj barcoman vitsashpa chai barcopi gentecunaman predicashcataca seguromi capanchi.

8 Mira llactamandaca provincia de Asia Menorpa ladolla Cnido llactamanmi chayarca. Chai llactamanga shuj punllapillami chayai usharin carca. Pero ninanda huairajpimi ‘tauca punllacunata barcopi alimanda rishpa, juyaipa Cnido llactaman chayashcata’ Lucasca parlan (Hech. 27:7a). Shina pasashcamandami barcoca na ucha chayai usharca (“ Mar Mediterraneopi huairacuna” nishca recuadrota ricupangui). Yacucuna ninanda jatarijta ricushpaca barcopi rinajuj gentecunaca ninandami manllarishcanga.

“Ninanda huairashpami barcotaca caiman chaiman cuyuchijurca” (Hechos 27:7b-26)

9, 10. Creta llactapica ¿imata pasarca?

9 Capitán Julioca Cnido llactamandaca indi huashajuj ladotami ringapaj munajurca. Shinapash Lucasca “ninanda huairamujujpimi, barcoca na ri ushajurca” nircami (Hech. 27:7b). Barco mar manñamanda ña caruyajujpimi shuj shinlli huaira shamushpa huactapi barcoca sur ladoman ri callarirca. Talvez barcoca ñapashmi rijushcanga. Ushashcata huairashcamanda Chipre llactapi barco shayarishcashnallatami Creta llactapipash barcoca shayarita usharca. Barco Salmone llacta ladota yalijujpimi huairacunaca ashata bajarirca. Ñana shinllita huairajujpimi gentecunaca tranquilolla sintirishcanga. Pero tamia tiempoca ñami chayamujurca. Chaimi barcopi rinaca difícil carca.

10 Lucasca Creta llactapi cashpa imata rurashcatami parlan. Paica “ninandapacha huairajujpi na ri ushashpami, manñatalla rishpa Bellos Puertos nishca pushtuman chayarcanchi” nircami. Chai isla barcota huairacunamanda jarcajujpipash paicunaca barcotaca na fácil manejai ushashcangachu. Shinapashmi paicunaca barcotaca shuj mar manñapi shayachita usharca. Chai mar manñaca norte ladocamanmi carca. ¿Mashna tiempotata barcoca chaipi quidarca? Lucasca ‘tauca punllacunata [chaipi] yalishcatami’ nin. Tamia tiempo ña chayamujushcamandami barcopi rinaca ashtahuan peligroso tucujurca. Chaica más o menos septiembre y octubre quillacunapimi carca (Hech. 27:8, 9).

11. Barcopi rijujcunataca Pabloca ¿imatata nirca? Shinapash paicunaca ¿imatata rurarca?

11 Barcopi rijuj huaquin gentecunaca Pablo mar Mediterraneota tauca viajecunata viajashcamandami talvez paipa ayudataca mascashcanga. Chaimi Pabloca paicunataca barcopi rishpa catishpaca “llaqui apashunmi” nirca. Shinapash barcopa dueño y barcopi trabajajcunapash shuj seguro pushtupi shayaringapami uchalla ringapaj munanajurca. Paicunaca rishpa catingapami capitán Juliotaca convincirca. Y mayoría gentecunami Fenice llactacaman chayangapaca mar manña ladota rishpa catishun nirca. Paicunaca Fenice llactapi barcota ali shayachingapaj shuj seguro pushtu tianga yashpami shina ninajurca. Sur ladota ñana yapata huairamujpimi, paicunaca Fenice puertomanga chayagrinchimi yashpa ri callarirca (Hech. 27:10-13).

12. Creta llactamanda rishca jipaca ¿imata pasarca? Barco ama huaglichunga ¿imatata rurarca?

12 Barcopi ña rinajujpimi noreste ladotaca cutinllata ‘ninanda huairai’ callarirca. Paicunaca ‘Cauda shuti islataca’ tranquilomi muyushpa rinajurca. Chai islaca Bellos Puertos pushtumandaca 65 kilometrocunapimi carca. Shina tranquilo rinajushpapash ninanda huairashpa barcota sur ladota cachana peligromi tiarca. Chaimi barcoca África llactapa mar manña ladoman chayashpa arenacunapi pambarishpa quidana peligropash tiarca. Barcopi trabajajcunaca ama shina pasachunmi barco huashapi aisashpa apanajuj uchilla canoataca barcoman vitsachirca. Talvez chai canoapi yacu jundan cashcamandami canoata barcoman vitsachinaca shinlli cashcanga. Ña vitsachishca jipaca, barco ama partirichunmi, cabiacunata ucuta yalichishpa barcotaca huatarca. Chai jipaca barcopa vela jatun telacunata safashpami tandachirca. Talvez caspicunata, cabiacunata y poleacunatami tandachishcanga. Paicunaca shinlli huairacuna barcota ama huaglichichunmi ninanda esforzarinajurca. Shinapashmi ‘ninanda huairashpa barcotaca caiman chaiman cuyuchijurca’. Quimsa punllacaman ninanda huairashpa catijujpimi barco fangalla tucuchun y ama pambarichun cabiacunatapash, poleacunatapash mar yacuman shitarca (Hech. 27:14-19).

13. Barcopica ¿imata pasajurca?

13 Shina pasajushcamandaca cazi tucuicunami manllarishca cashcanga. Pero Pablo y paipa cumbacunapash Jesús imata prometishcata yarishpami tranquilo sintirishcanga. Chai promesa pactarinata Pablo seguro cachunga shuj ángel ricurishpami Pablotaca Roma llactapimi predicana cangui nishcarca (Hech. 19:21; 23:11). Ishcai semana enterotami tuta y punlla huairaca shinllita barcotaca huactajurca. Fuyu junda cashcamanda y ninanda tamiajushcamandami barcota manejajca indita o estrellacunata na ricui ushashpa maipi cashcata o maijan ladota rinataca na ali yachashcanga. Shinllita tamiajushcamanda, chirimanda y manllaimandapashmi gentecunaca micuitapash na micungapaj munashcanga

14, 15. a) Pabloca pai nishcataca ¿imamandata barcopi rijcunamanga yarichirca? b) Pablo parlashca promesacunamandaca ¿imatata yachajupanchi?

14 Pabloca barcopi rijujcunataca pai imata nishcatami yarichirca. Pero paicunata nali sintichingapaj munaihuanga na shina nircachu. Sino paita cazuna importante cashcata ricuchingapami shina nirca. Chai jipaca Pabloca caitapashmi nirca: “Cunanga cangunataca nipanimi, ama manllaichichu. Ñucanchipuramandaca ni shujllapash na huañushunllu. Barcollami tucuringa” nircami (Hech. 27:21, 22). Pablopa nishcata uyashpaca tucuicunallatami animarishcanga. Pabloca Jehová Diospa nishcata paicunaman villashpaca cushillami sintirishcanga. Jehová Dios cada unomanda preocuparijtaca na cunganachu capanchi. Jehová Diosca tucuicunamanda preocuparimandami ‘tucuicuna arripintirichun y shujllapash na tucuchi tucuchun munan’ (2 Ped. 3:9). Chaimandami tucui gentecunata Jehová Diospa Gobiernomanda predicangapaj ninanda esforzarina capanchi.

15 Seguromi Pabloca barcopi paihuan rinajuj gentecunamanga ‘Taita Dios imata carasha nishca’ promesamandaca parlashcanga (Hech. 26:6; Col. 1:5). Pabloca barco yacupi pambarinata ricushpami Taita Dios paicunata salvanata confiachun paicunataca cashna nirca: “Caina tutaca, Taita Diosmi shuj angelta cachamurca [...]. Chai angelca cashnami nihuarca: ‘Pablo, ama manllaichu. Roma llactapa reypa ñaupapimi cagringui. Shinallata, cai barcopi canhuan rinajujcunatapash, candapashmi Taita Diosca salvanga’ nishpa. Shinaca cumbacuna, ama manllaichichu. Ñucaca Taita Dios imata nishcatami cripani. Taita Dios ñucaman imata nishcaca pactaringapachami. Shinapash ñucanchi rinajuj barcoca shuj isla ladopimi hundiringa” nircami (Hech. 27:23-26).

‘Tucuicunallatami yacu manñamanga na imapash pasashpa ali chayarca’ (Hechos 27:27-44)

“Taita Diosta pagui nishpa mañarca” (Hechos 27:35).

16, 17. a) ¿Ima pasajujpita Pabloca Taita Diosta mañarca? b) Pabloca ¿imatata advirtishcarca? Y pai nishcaca ¿imashinata pactarirca?

16 Ishcai semana jipaca barcoca 870 kilometrocunata carutami rishca carca. Shinapimi barcopi trabajajcunaca chaquishca alpaman ña chayagrinajushcata cuenta japirca. Paicunaca imatapash ricushcamanda o uyashcamandami shina cuenta japi ushashcanga. Chaimandami paicunaca barco huasha ladopi tianajuj chuscu ancla gancho jirrucunata yacu ucuman shitarca. Paicunaca barcota yacu ama apachun y mar manñaman barco chayachun munashpami shina rurarca. Shina ruranajushpapash barcopi trabajajcunaca, barcomanda escaparingapami munanajurca. Chaimi capitán Juliopash y soldadocunapash paicuna ama escaparichun jarcarca. Porque Pabloca cashnami advirtishcarca: “Si cai jaricuna na barcopi quidajpica, cangunaca na salvarita ushanguichichu” nishcarcami. Barco ñana yapata cuyurijujpimi Pabloca tucui gentecunata imagutapash micuchun animarca. Shinallata sano y salvomi chayagrishun nircami. Chai jipami Pabloca “tucuicunapa ñaupapi Taita Diosta pagui nishpa mañarca” (Hech. 27:31, 35). Pablo shina mañaita rurashpaca Lucasman, Aristarcoman y cunan punllapi tucui cristianocunamanmi shuj alipacha ejemplota saquirca. Chaimandami “¿ñuca mañaicunahuanga shujcunata animanichu?” nishpa tapurina capanchi.

17 Pablo mañashca jipami “tucuicuna ñana pinarishpa, imagullatapash micui callarirca” (Hech. 27:36). Barco fangalla tucuchunmi trigotaca mar yacuman shitarca. Shinami barcoca mar manñaman chayai ushagrijurca. Ña punllayajujpimi barcopi trabajajcunaca ancla jirrucunata huatashca cabiacunata cuchurca. Shinallata barcota purichina remo caspicunata huatashca cabiacunatapashmi cacharichirca. Chai jipami barcota huaira apachunga, barco ñaupa ladopi tiajuj vela telatapash jahuaman alzashpa templarca. Shinami paicunaca mar yacu manñaman ri callarirca. Shinapimi barcoca mar yacu ucupi arena mundunhuan chocarishpa chaipi trancarishpa quidarca. Y barco huasha ladoca, mar yacu olacuna fuerzahuan huactamujpimi faquiri callarirca. Chaimi soldadocunaca prezocuna ama escaparichun tucuilla prezocunata huañuchishun nishpa parlarinajurca. Shinapash capitán Julioca ama shina rurachunmi jarcarca. Ashtahuangarin tucuicunatami nadashpa o tablacunapi huambushpa mar manñaman richun mandarca. Pablo nishcashnami barcopi cashca 276 gentecunaca “yacu manñamanga, na imapash pasashpa ali chayagrirca”. Pero paicunaca ¿maijan llactamanda chayarca? (Hech. 27:44).

‘Gentecunaca ali alimi tratarca’ (Hechos 28:1-10)

18-20. Malta islamanda gentecunaca ¿imashinata barcomanda llujshijcunataca tratarca? Y Pablotaca ¿imata pasarca?

18 Paicunaca Malta islamanmi chayarca. Chai islaca Sicilia llactapa sur ladopimi carca (“ Malta islaca ¿maipita carca?” nishca recuadrota ricupangui). Chai islamanda gentecunaca shuj idiomata parlashpapash barcomanda llujshishca gentecunataca ‘ali alimi tratarca’ (Hech. 28:2). Chai islamanda gentecunaca tamiajujpi, chiri chiri cajpimi ninata japichishpa barcomanda llujshijcunataca ali chasquirca. Chaipimi paicunaca Pablo shuj milagrota rurajta ricugrinajurca.

19 Ninata ashtahuan japichingapaj munaimandami Pabloca rama caspicunata tandachishpa ninaman shitajurca. Chaipimi shuj culebra llujshishpa Pablotaca maquipi canirca. Culebrata Pablopa maquipi huarcuriajujta ricushpami chai islamanda gentecunaca Pablotaca dioscunami castigajun yanajurca. a

20 Malta islamanda gentecunaca culebra canishcamandami Pabloca “punguinga” yanajurca. Shuj libropi nishcashnaca “punguinga” nishca shimica griego idiomapi doctorcuna utilizashca shimimi can ninmi. Chai shimitaca ‘juyashca doctor Lucasmi’ escribirca (Hech. 28:6; Col. 4:14). Pablo paipa maquita chafsirijpimi culebraca urmarca. Pero Pablotaca na imapash pasarcachu.

21. a) Lucasca ¿imacunamandallata parlarca? b) ¿Ima milagrocunatata Pabloca rurarca? Malta islamanda gentecunaca ¿imatata rurarca?

21 Chai llactapica alpacunata charij Publio shuti runami causarca. Talvez paica Malta islapa principal autoridadmi cashcanga. Publio shuti runamanda parlashpami Lucasca islamanda ashtahuan importante runami” can nircami. “Islamanda ashtahuan importante runami” can nishca titulotaca ishcai viajetami islapica tarishca. Publioca paipa taita ungushca cajpipashmi Pablota y paita cumbajcunatapash quimsa punllata mingachirca. Publiopa taitamanda parlashpami Lucasca cashna nirca: “Publiopa taitaca calenturahuan, diarrea yahuar ishpahuanmi na valishca camapi sirijurca” nircami. Chaimi Pabloca Taita Diosta mañarca y paipa jahuapi maquita churashpa jambirca. Chaita ricushpami islamanda gentecunaca ninanda manllarirca. Chai jipami shuj ungushca gentecunatapash Pablo jambichun aparca. Shinallata regalocunatapashmi paicunamanga aparca (Hech. 28:7-10).

22. a) Shuj estudiashca runaca Lucas escribishcamandaca ¿imatata nirca? b) Cati capitulopica ¿imatata ricupashun?

22 Lucasca Pablo barcopi imashina viajashcamandaca tucuita cabalguta escribishcatami ricupanchi. Shuj estudiashca runaca cashnami nirca: “Lucasca Hechos librota escribishpaca tucui tucuita cabalguta villashpami escribishca. Por ejemplo Lucasca chai tiempopi barcocunata imashina manejan cashcata o mar Mediterraneopi clima imashina can cashcatapashmi aliguta villashpa escribishca. Chaita aliguta escribingapaca barcocunamanda parlaj shuj librotami ricushcanga” nin. Seguromi Lucasca barcopi imashina rinajushcataca escribishpandi rijushcanga. Roma llactaman rijushpapashmi escribishpandi rijushcanga. Apóstol Pablo y paita cumbanajujcuna Roma llactaman chayajpica ¿imata pasagrijurca? Chaitaca cati capitulopimi ricupashun.

a Malta islamanda gentecunapaca culebracunata ricunaca normalmi carca. Shinapash cunan punllacunapica chai islapica culebracunaca ñana tianllu. Talvez culebracuna tiashca pushtucuna cambiaimanda o gentecuna mirashpa culebracunata huañuchishcamandami tucurishcanga.