Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

CAPÍTULO 16

“Macedoniaman shamushpa ñucanchita ayudahuai”

“Macedoniaman shamushpa ñucanchita ayudahuai”

Shuj asignacionda chasquishpa y catiriashpa llaquichijpi cushilla aguantashpaca ashtaca bendiciongunatami charipashun

Hechos 16:6-40manda japishcami can

1-3. a) Jehovapa espíritu santoca Pablota y paipa cumbacunataca ¿imashinata maipi predicanataca ricuchirca? b) ¿Cai capitulopica imatata yachajupashun?

 ASHTACA huarmicunami Macedonia llactapa Filipos llactamanda llujshishpa Gangites rioman rinajurca. Chai huarmigucunaca siempre imashna ruranshnallatami río manñapi tiarishpa Jehová Diosta mañan. Jehová Diosca cai huarmigucunamandaca siempremi pendiente carca (2 Crón. 16:9; Sal. 65:2).

2 Listra llactamandami Pablo, Silas y Timoteoca como misionerocuna cuenda llujshishpa rinajun. Galacia llactamanda ura ladopimi Listra llactaca can. Cutin Filipos llactaca 800 kilometrocunata carupimi can. Huaquin punllacuna jipaca Asia llactapa llacta ucuta ringapaj ñanbimi carca. Pablo, Silas y Timoteoca Éfeso llactata y shuj llactacunatapash visitashun yashpami cushilla carca. Chai llactacunapica Taita Diospa shimimanda uyangapaj munaj gentecunami tiarca. Asia llactapi nara villachishpa callarijpillatami Taita Diospa espíritu santoca chaipi ama villachichun jarcarca. Asia Menorta yalishpa, Egeo mar yacuta cruzashpa, Gangites manñata rishpa yalichunmi Jesusca Taita Diospa espíritu santota utilizashpa maita rina cashcata ricuchirca.

3 Jesús Pablota y paipa cumbacunata Macedonia llactaman viajachun pushashcata ricushpaca ñucanchi causaipipashmi ninanda ayudaita ushan. Pabloca paipa segundo viajetaca huata 49​pimi callarirca. Shinaca chai viajepi imacunalla pasashcata ricupashunchi.

“Taita Dios ñucanchita cachashcatami cuenta japircanchi” (Hechos 16:6-15)

4, 5. a) Bitinia llactaman chayanajujpica Pablota y paipa cumbacunataca ¿imata pasarca? b) ¿Pablo y paipa cumbacunaca ima decisiondata japirca y jipaca imata pasarca?

4 Asia llactapi na predicaita ushashpami Pablo y paipa cumbacunaca Bitinia llactapi predicangapaj rinajurca. Bitinia llactaman chayangapaca tauca punllacunata purishpami Frigia y Galacia llactacunata yalina carca. Chai llactacunapica ashalla gentecunallami tiarca. Bitinia llactaman ña chayagrijujpimi Jesusca Taita Diospa espíritu santota utilizashpa Pablo y paipa cumbacunaca chaipi ama predicachun jarcarca (Hech. 16:6, 7). Pablo y paipa cumbacunaca imata predicanata y imashina predicanatapash alimi yacharca. Pero maipi predicana cashcataca na yacharcachu. Chaimandami imata ruranataca na atinashcanga. Asia llactaman chayashpa predicangapaj munashpapash chaipica na predicai usharcachu. Shinallata Bitinia llactapipash na predicai usharcachu. Shinapash Pablo y paipa cumbacunaca na desanimarishpami maipi predicana pushtuta mascarca. Pablo y paipa cumbacunaca shuj decisionda japishpami 550 kilometrocunata purishpa Troas llactaman chayarca. Troas llactamandami Macedonia llactaman yalita usharca (Hech. 16:8). Pablo y paipa cumbacuna Troas llactaman chayajpica Taita Diospa espíritu santoca chaipi predicachunmi saquirca.

5 Troas llactaman Pablo y paipa cumbacuna chayajpimi Lucasca paicunahuan tuparirca. Chaimi Lucasca paicunahuan ima pasashcata parlan: “Pero tutaca, shuj muscuipishnami Pabloca, Macedonia llactamanda shuj runagu ‘Macedoniaman shamushpa ñucanchita ayudahuai’ nishpa paipa ñaupapi rogajujta ricurca. Justo chai muscuipishna ricushca jipallami, Macedonia llactaman ringapaj munarcanchi. Porque chai llactapi ali villaicunata predicachun Taita Dios ñucanchita cachashcatami cuenta japircanchi” (Hech. 16:9, 10). a Por finmi Pabloca maipi predicanataca ña yacharca. Na villachi ushashpa na desanimarishcamandaca cushillami sintirishcanga. Chaimi chuscundi Macedoniaman rirca.

‘Troas llactapimi barcota japircanchi’ (Hechos 16:11).

6, 7. a) Pablota ima pasashcata ricushpaca ¿imatata yachajupanchi? b) Jehovata sirvingapaj esforzarishpaca ¿imatata seguro caita ushapanchi?

6 Pablomanda y paipa cumbacunamandaca ¿imatata yachajupanchi? Caipi pensaripai: Pablo Asia llactaman llujshishca jipallami Taita Diospa espíritu santo imata ruranata ricuchirca. Shinallata Pablo Bitinia llactaman chayashca jipallami Jesusca Taita Diospa espíritu santota utilizashpa imata ruranata ricuchirca. Pablo Troas llactaman chayashca jipallami Macedonia llactaman rina instrucciongunata chasquirca. Cunan punllacunapipash Jesús congregaciongunata umashna mandajuimandami ñucanchicunatapash ñaupaman pushaita ushan (Col. 1:18). Por ejemplo, talvez precursor tucungapaj o villachingapaj minishtirijuj pushtuman ringapaj munapashcanguipashchari. Pero Jesusca ñucanchi metacunata pactachingapaj esforzarijta ricushca jipallami Taita Diospa espíritu santota utilizashpa ñucanchitaca ayudanga. Caita intindingapaca shuj ejemplota ricupashun: carro prindishca cajpillami carrotaca izquierdaman o derechaman manejaita usharin. Shinallatami primeroca ñucanchira imagutapash rurangapaj esforzarina capanchi. Chaimi Jesusca ñucanchita ñaupaman pushanga y predicacionbipash ayudanga.

7 Ñucanchi metacunata pactachingapaj esforzarijushpapash na ñapash chai metacunata pactachita ushashpaca ¿Taita Diospa espíritu santoca na ayudahuajunllu nishpachu desanimarina capanchi? Na. Pabloca predicangapami munarca shinapash huaquin llactacunapica na predicaita usharcachu. Pabloca na desanimarishpami maipi predicanata mascarca. Jehová Diosta ashtahuan sirvingapaj esforzarijpica Jehová Diosca ñucanchitaca bendiciangami (1 Cor. 16:9).

8. a) ¿Filipos llactaca imashinata carca? b) ‘Taita Diosta mañangapaj shuj pushtupi’ cashca huarmigucunaman Pablo predicajpica ¿imata pasarca?

8 Macedonia llactaman chayashpaca, Pablo y paipa cumbacunaca Filipos llactamanmi rirca. Chai llactapi gentecunaca romanocuna canchi nishpami jariyan can. Roma llactamanda llujshishpa rishca soldadocunaca Filipos llactataca Italia llacta cashcatashnami ricun carca. Filipos llacta ladotami Gangites río yacuca yalijurca. Pablo y paipa cumbacunapash río yacu manñapimi ‘Taita Diosta mañangapaj shuj pushtu tian’ b yashpa pensanajurca. Paicuna sábado punllata cutin río yacu manñaman rijpica, tauca huarmicuna Taita Diosta adorangapaj tandanajushcatami ricurca. Chaimi paicunahuan parlangapaj tandanajurca. Bibliapi nishcashnaca chai huarmigucunamandaca Lidia huarmigumi “uyajurca” paitami “aliguta uyashpa chasquichun Jehová Diosca ayudarca”. Pablo yachachijujta alicachimandami Lidiapash y paipa familiapash bautizarirca. Lidiaca Pablota y paipa cumbacunataca paipa huasipi quidachunmi cutin cutin mañarca (Hech. 16:13-15). c

9. Huauquipanicunaca ¿imashinata Pablopa ejemplota catita ushashca? Shina rurashcamandaca ¿ima bendiciongunatallata chasquishca?

9 Lidia huarmigu bautizarijta ricushpaca tucuicunami cushilla sintirishcanga. Pabloca Macedonia llactaman rina invitacionda chasquishcamandaca cushillami sintirishcanga. Shinallata huarmigucunapa oracionda contestashcata ricuchingapaj paita y paipa cumbacunatapash Jehová Dios utilizashcamandaca cushillami sintirishcanga. Cunan punllacunapipash jovenguna, solterocuna y cazado huauquipanicunami predicangapaj minishtijuj pushtucunaman sirvingapaj rin. Na tucui perfecto cajpipash Lidia huarmigushna Taita Diosmanda yachangapaj munaj gentecunata tarishpaca, llaquicunata charishpapash cushillami sintirin. Quiquinga ¿quiquinba causaipi cambiocunata rurashpa publicadorcunata minishtijuj pushtucunaman ringapaj munapanguichu? Shina rurajpica Jehová Diosca ninandami bendiciapanga. Por ejemplo, Aaron huauquica joven cashpaca centroamérica llactamanmi rirca. Paica cashnami nin: “Shuj llactaman sirvingapaj rinami espiritualmente shinlli tucuchun y Jehovamanbash ashtahuan quimirichun ayudahuashca. Chaipi predicanataca ninandami gushtani. Cunanga Bibliamandaca 8pura gentecunamanmi yachachijuni” nin. Ashtaca huauquipanicunami chai huauquishnallata cushilla sintirin.

Publicadorcuna minishtirijuj pushtucunapi sirvingapaj ¿imatata rurana capanchi?

“Gentecunaca ninanda culirashpa paicunataca rimanajurca” (Hechos 16:16-24)

10. Pablota y paipa cumbacunata ama uyachunga demoniocunaca ¿imatata rurarca?

10 Ali villaicunata gentecuna uyashpa, paicunapa causaipi cambiocunata rurajta ricushpaca Satanasca ninandami culirashcanga. Porque Satanasmi chai llactacunamanda gentecunataca pandachishpa causajurca. Chaimandami demoniocunaca Pablota y paipa cumbacunatapash ama predicachun jarcashcanga. Por ejemplo, shuj punlla Taita Diosta mañana pushtuman chayashca cajpimi demonio junda shuj joven huarmi tuparirca. Chai huarmica jipa punllacunapi ima pasanata adivinashpami ganashca culquitaca paipa dueñocunaman cun carca. Pablota y paipa cumbacunataca chai huarmica cashna nishpami caparijurca: “Cai runacunaca Jahua Cielopi Taita Diospa esclavocunami can. Paicunaca quiquinguna salvaringapaj imata ruranatami predicanajun” nijurca. Demoniocunaca ¿imamandata chashna nichun chai huarmitaca utilizarca? Chai huarmipa adivinashcapash y Pablopa yachachishcacunapash Taita Diosmanda shamun nishpa gentecuna pensachunmi chashna rurashcanga. Shinallata cristianocunapa yachachishcacunata ama uyachunmi demoniocunaca shina rurarca. Shinapash Pabloca chai huarmi upalla quidachunmi demoniocunata paimanda llujchirca (Hech. 16:16-18).

11. Joven huarmigumanda demoniocunata llujchijpica Pablohuan y Silashuanga ¿imata pasarca?

11 Joven huarmigupa dueñocunaca chai huarmigu ganashca culquita ñana cujpimi culirarca. Shuj juiciota rurachunmi Pablota y Silastaca gobernadorcunapa ñaupaman arrastrashpa aparca. Paicunaca gobernadorcuna judiocunata na uyangapaj munajta, shinallata paicunapa propio costumbrecunata charijta ricushpami Pablomanda y Silasmandaca cashna ninajurca: “Paicunaca judiocunami can. Pero ñucanchica romanocunami canchi. Y paicunaca romanocuna na charina, na rurana costumbrecunatami ñucanchimanga yachachinajun” ninajurcami. Chaimi plazapi cashca gentecunaca Pablota y Silastaca “ninanda culirashpa paicunataca rimanajurca” y jipaca gobernadorcunaca “vara caspihuan macaichi nishpa mandarca”. Chaita rurashca jipami paicunataca carcelman arrastrashpa aparca. “Carcelta cuidadorca ucu calabozopi churashpa, paicunapa chaquicunatapash tablón caspicunapi canichishpa saquirca” (Hech. 16:19-24). Calabozo ucu yana yana cashcamandami Pablo y Silasca paicunapura ricuritapash na ushanajushcanga. Pero Jehová Diosca ima pasajushcataca tucuitami ricujurca (Sal. 139:12).

12. a) Pablo y paipa cumbacunaca catiriashpa llaquichi tucunamandaca ¿imatata yacharca? Chaitaca ¿imamandata yacharca? b) Satanasca ¿imacunata rurashpata ñucanchicunataca llaquin?

12 Jesusca paipa catijcunataca cashnami nishca carca: “Cangunatapashmi catiriashpa llaquichinga” (Juan 15:20). Pablo y paipa cumbacunaca Macedonia llactapi catiriashpa llaquichina cashcataca alimi yacharca. Paicunaca paicunapa rurashcacunamanda Jehová Dios cushilla cashcataca alimi yacharca. Y más bien Satanaspa culpamanda catiriashpa llaquichi tucunajushcatapash alimi yacharca. Cunan punllacunapipash Diabloca shuj shuj cosascunata rurashpami llaquichijun. Por ejemplo, escuelacunapi, trabajocunapipash ñucanchimanda imatapash llullacunata nishpami catiriashpa llaquichin. Huaquin llactacunapica contracunaca tribunalcunapica cashna nishpami llullan: “Testigo de Jehovacunaca tranquilo causachunga na saquinllu, paicunapa yachachishcacunaca ñucanchi costumbrecunahuanga na igualchu” can ninmi. Shuj llactacunapica ñucanchi huauquipanicunataca macashpami charin y carcelcunapipashmi churan. Pero Jehová Diosca ima pasajushcataca tucuitami ricujun (1 Ped. 3:12).

“Chai jipallami [...] bautizarirca” (Hechos 16:25-34)

13. ¿Imashpata carcelta cuidadorca salvaringapaca ‘¿imatata rurana cani?’ nishpa tapurca?

13 Llaqui tucushcataca Pablopash y Silaspash na fácil cungaita ushashcangachu. Macai tucushcamanda alilla sintirishcamandami chaupi tutaca Pablo y Silasca “Taita Diosta mañanajurca. Shinallata, candashpami paicunaca Taita Diosta alabanajurca”. Na yashcapi shuj terremoto tiajpimi carcelta cuidadorca manllari rijcharishpa cárcel pungu pascariajta ricurca. Carcelta cuidadorca prezocuna llujshishpa rishcanga yashpami pensashcanga. Paita castiganga yashpami “paipa espadata llujchishpa” paillata huañuchirigrijurca. “Ña huañuchiringapaj” cajpimi Pabloca cashna caparirca: “Ama huañuchirichu. Tucuillamari caipi capanchi”. Chaimi carcelta cuidadorca llaquilla cashna nishpa tapurca: “Salvaringapaca ¿imatata rurana capani?”. Pablo y Silasca carcelta cuidador Jesuspi crishpalla salvari ushanataca alimi yacharca. Chaimandami cashna nirca: “Quiquindapash, quiquinba huasipi causajcunatapash Taita Dios salvachunga Señor Jesuspimi crina capanguichi” (Hech. 16:25-31).

14. a) Carcelta cuidadortaca Pablo y Silasca ¿imashinata ayudarca? b) Pablo y Silas llaquicunata aguantashpa catishcamandaca ¿ima bendiciongunatata chasquirca?

14 Carcelta cuidadorca ciertopachachu ¿imata rurana cashcata yachangapaj munarca? Pabloca chai jari ciertopacha yachangapaj munashcataca crircami. Pero carcelta cuidadorca na judío cashcamandami Taita Diospa shimimandaca imatapash na yacharca. Chaimi cristiano tucungapaca Taita Diospa shimimanda yachajuna y paipa causaipi yachajushcata pactachina carca. Chaimandami carcelta cuidadormanga Pablo y Silasca ‘Jehová Diospa shimita’ predicarca. Pablo y Silasca chugrishca cashpapash yachachishpa ocupado cashcamandami nanaitapash cungashcanga. Pero carcelta cuidadorca paicuna chugrishca cashcata ricushpami jambirca. “Chai jipallami carcelta cuidadorpash, carcelta cuidadorpa familiapash bautizarirca”. Pablopash y Silaspash llaquicunata charishpapash aguantashpa catishcamandami Jehová Diospa bendicionda chasquirca (Hech. 16:32-34).

15. a) Pablo y Silaspa ejemplotaca ¿imashinata ashtaca huauquipanicuna catishca? b) Gentecunataca ¿imamandata visitashpa catina capanchi?

15 Pablo y Silas cuendami cunambi ñucanchi huauquipanicunapash carcelpi cashpapash predicashpa catinajushca. Chashna predicashcamandami carcelpi cajcunatapash ayudaita ushashca. Por ejemplo, villachichun na saquij shuj llactapica 40% testigocunaca carcelpi cashpami Taita Diosmanda yachajushca (Is. 54:17). Carcelta cuidadorca terremoto tiashca jipami Taita Diosmanda yachajurca. Chashna cuendami cunambi gentecunapash paicunapa causaipi imapash llaquicunata charishca jipa Taita Diosmanda yachajungapaj munan. Chaimandami ñucanchi territoriopi gentecunatapash cutin cutin predicana capanchi. Shina predicajpimi talvez Taita Diosmanda yachajungapaj ima horaspash munanga.

“¿Shinachu cunanga ñucanchita pacalla llujchishpa cachangapaj munanajun?” (Hechos 16:35-40)

16. Pablota y Silasta macashca cayandi tutamandaca ¿imata pasarca?

16 Macashca cayandi punllaca gobernadorcunaca Pablota y Silasta carcelmanda llujchichunmi mandarca. Pero Pabloca cashnami nirca: “Romanocuna cajpipash nara juzgashpallatami, paicunaca gentecunapa ñaupapi ñucanchitaca macashpa carcelpi churarca. ¿Shinachu cunanga ñucanchita pacalla llujchishpa cachangapaj munanajun? Ñucanchica na rishunllu. Paicunapacha ñucanchita llujchingapaj shamuchun” nircami. Pablo y Silasca romanocunami carca. Chaimi gobernadorcunaca romanocunata macashcata yachaj chayashpaca ninanda manllarinajurca. d Cunanga gobernadorcunami tucui gentecunapa ñaupapi macashcashnallata tucuicunapa ñaupapi disculpata mañana carca. Gobernadorcuna disculpata mañashca jipaca Pablota y Silastaca Filipos llactamanda richunmi mañarca. Pablo y Silasca Filipos llactamanda nara rishpallatami chaira bautizarishca huauquipanicunataca animangapaj rirca.

17. Pablomanda y Silasmandaca chairalla bautizarishca huauquipanicunaca ¿imatata yachajurca?

17 Pablo y Silasca ¿imashpata romanocunami canchi nishpaca na villarca? Villashca cajpica talvez na macai tucunmanllu carca (Hech. 22:25, 26). Shinapash Pablo y Silas romanocunami canchi nijpica chairalla bautizarishca huauquipanicunaca Jesusmanda na llaquichi tucungapaj munaimandallami shina nishcanga nishpami pensanman carca. Pablo y Silas romanocunami canchi nishpa villashca cajpica na romano huauquipanicunahuanga ¿imata pasanman carca? Porque paicunata protegingapaj shuj leyca na tiarcachu. Pablo y Silas llaquicunata aguantashpaca chairalla bautizarishca huauquipanicunamanga tucui cristianocuna llaquicunata charishpapash aguantai ushana cashcatami yachachirca. Pablo y Silasca romanocunami canchi nishpa villashca jipaca gobernadorcuna tucuicunapa ñaupapi pandarishcanchimi nichunmi mañarca. Chaita rurashpaca jipa punllacunapi cristiano huauquipanicunata ama chashnallata pasachunmi legalmente imatapash rurana cashcata ricuchirca. Jipa punllacunapipash na maltratai ushanalla leycuna tiashcatami huauquipanicunamanga yachachirca.

18. a) Superintendente huauquicunaca ¿imashinata Pablopa ejemplota catin? b) Ali villaicunata predicai ushangapaca ¿imatata rurana capanchi?

18 Cunan punllacunapipash superintendente huauquicunaca paicunapa ejemplohuanmi yachachin. Paicunaca huauquipanicuna imata rurachun mandangapallaca na canllu. Ashtahuangarin paicunapashmi imagutapash rurangapaj dispuesto can. Shinallata Pablo cuendallatami ñucanchita respetachunga imashina, ima hora ñucanchi derechocunata utilizanata ali yachapanchi. Ñucanchi derechocunata difindingapaca ñucanchi llactapa tribunalcunaman o minishtirishcapacha cajpica shuj llactacunapa tribunalcunamanmi rita ushapanchi. Shina rurashpami Jehová Diosta tranquilo sirvita ushapashun. Na yangamandachu tribunalcunamanga rinchi. Ashtahuangarin Pablo Filipos llactapi 10 huatacunata prezo cashca jipa, filipenses huauquipanicunaman imata nishcatami ñucanchipash rurangapaj munapanchi. Pabloca paicunataca nircami: ‘Legalmente ali villaicunata villachingapaj autoridadcunahuan parlapanchi’ (Filip. 1:7). Tribunalcunapi ima pasajpipash, Pablo y paipa cumbacunashnami ñucanchicunapash Jehovapa espíritu santo maiman pushajpipash ali villaicunata predicashpa catingapaj decidido capanchi (Hech. 16:10).

a Lucasmi Hechos librotaca escribirca” nishca recuadrota ricupangui.

b Filipos llactapi romano soldadocuna tiashcamandami judiocunaca shuj sinagoga tiachunga na saquishcanga. Shuj sinagoga tiachunga 10pura judío jaricunami tiana carca.

c Morado color telacunata jatuj Lidia huarmigu” nishca recuadrota ricupangui.

d Romanocunapa leypi nishcashnaca, tucui romano gentecunaca shuj juiciota rurana derechotami charirca. Juiciota nara rurashpallata culpable can nishpalla y shujcunapa ñaupapi macanalla derechotaca ni pipash na charircachu.