Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

Gentecunaca tapunmi

Gentecunaca tapunmi

Huahuata ama taringapaj uteropi churashpa cuidarinacunamandaca Diosta sirvij cusahuarmicunaca ¿imatata yuyana can?

Cusahuarmicunaca Bibliapi consejocunata ricushpa, uteropi churashpa cuidarinacuna imashina funcionajta ali yachashca jipami, churarinata o na churarinataca paicunallata decidina can. Ali decidishpaca Diospa ñaupajpi ali concienciatapashmi charinga.

Adán y Evata rurashca jipaca, Jehová Diosca cashnami mandarca: ‘Huacharishpa ninanda mirashpa ashtacacunapacha tucuichi’ nishpa. Jatun Manllanai Tamia jipaca Noeta paipa familiatapashmi chaitallata mandarca (Gén. 1:28; 9:1). Shina cajpipash Diosta sirvijcuna chai mandashcata pactachinapacha cashcataca Bibliaca na ninllu. Shinaca mashna huahuacunata charinata, huahuata ama taringapaj imahuan cuidarinatapash cusahuarmicunallatami decidina can. Shinapash nara decidishpallata ¿imacunatata yaipi charina can?

Diosta sirvijcunaca Biblia ima nishcata ricushpami imatapash decidina can. Chaimi huahuata ama taringapaj cuidarinacuna abortachijlla cajpica na churarin. Biblia nishca shinaca, yachashca jahua abortashpaca causaita na respetashcatami ricuchijunman. Diosta sirvijcunaca huahuagu ña formarishca cajpica viñachun saquishpami nacirichun saquin (Éx. 20:13; 21:22, 23; Sal. 139:16; Jer. 1:5). Huahuata ama taringapaj uteropi churashpa cuidarinacunamandaca ¿imatata yuyana capanchi?

Cai temamandaca La Atalaya del 15 de septiembre de 1979 revistapa página 31, 32​pimi yachachirca. Chai tiempocunapica huahuata ama tarichunga plasticohuan rurashca shuj piezagutami uteropi churan carca. Chai revistapica nircami, chai piezagu imashinapacha funcionajtaca nali yacharinllu nishpa. Cutin ashtaca doctorcunaca nircami, chai piezaguca espermatozoide nishca óvulo nishcahuan ama tandanajuchunmi jarcan. Chaimi ñana vijsayu quedai ushan nishpa.

Cutin shuj doctorcunaca ninmi, huaquinbica espermatozoide óvulo nishcahuan tandanajushpa útero ladogupi trompas de Falopio nishcapimi shuj huahuagu formarin nishpa. Shinapash huahuata ama taringapaj uteropi churashca piezaguca huahuagu viñashpa catichunbash na saquinllu. Shina ruranaca abortajuj cuendallatami can. La Atalaya revistaca caitapashmi nirca: “Diosta ali sirvijcunaca Bibliapi yachachishcashna causai valishca cashcata ricuchingapami, chaicunahuan cuidarinata o na cuidarinataca ali ali ricuna can” nishpa (Sal. 36:9).

1979 huatapi La Atalaya revistapi chai yuyaita yachachishcamanda cunangamanga, chaicunamandaca ashtahuan ashtahuanmi estudiashca.

Chaimandami cunan punllacunapica huahuata ama taringapaj uteropi churashpa cuidarinacunaca ishcaimi tian. Shujca cobrehuan rurashcami can. Chaitaca Estados Unidos llactapica 1988 huatamanda cunangamanga fácil tarinallami can. Cutin chaishujca hormona nishcacunatami charin. Chaitaca 2001 huatapimi jatui callarirca. Chaicuna ¿imashina funcionajtaca yachapanchichu?

T de cobre. Imashinami ricupashcanchi huahuata ama taringapaj uteropi churashpa cuidarinacunaca espermatozoide nishcataca tucuchitami tucuchin. Cutin T de cobreca cobrehuan rurashca caimandami espermatozoide nishcataca huaglichin. * Ashtahuanbash T de cobrehuan cuidarijpica uteropash ñana shinlli canllu nishpami gentecunaca yuyan.

T hormonal. Caicunaca huahuata ama taringapaj pastillacuna shinami hormona nishcacunata charin. T hormonal nishcaca uteropi churajpimi hormona nishcacunaca uteropi regarin. Shinami huarmicunaca quilla nanaitapash ñana ricun. Quilla nanaita ñana ricushpaca na vijsayu quedai ushanllu. Shinallata chaihuan cuidarijpica uteropashmi ñana shinlli can. * Ashtahuanbash espermatozoide nishca uteroman ama chayachunmi jarcan.

Imashinami ña ricupashcanchi, T de cobre o T hormonal nishcacunaca ishcandillatami útero shinlli catichunga ñana saquin. Chaimi espermatozoide nishca óvulo nishcahuan tandanajushpapash na vijsayu quedai ushan. Shinapash huaquin cientificocunaca ninmi, huaquinbica T de cobre o T hormonal nishcacunahuan cuidarijujpipashmi espermatozoideca óvulo nishcahuan tandanajuita ushan. Pastillacunahuan cuidarijujpipashmi shinallata tucuita ushan.

Shinaca T de cobre o T hormonal nishcacunahuan cuidarijpi shuj huahuagu uteropi formarichunga napacha saquinllu nitaca nipi na ushanllu. Shinapash cientificocunaca ricuchinmi, T de cobre o T hormonal nishcacunahuan cuidarishpaca casi nunca na vijsayu quedai ushashcata.

Cusahuarmicunaca huahuata ama taringapaj uteropi churashpa cuidarinacunahuan cuidarigrijushpaca, caicunamanda alipacha yachaj doctorhuanmi parlana can. Shinami imacunalla tiajta, huarmigupa ali cajta o nali cajtapash ali yachai ushanga. Doctorhuan parlashpapash pai ima nishcatapachaca na catinachu can. Chaitaca cada unomi decidina can (Rom. 14:12; Gál. 6:4, 5). Chaimandami cusahuarmicunaca Diospa ñaupajpi ali ricuringapaj, ali concienciata charingapapash ali yuyashpa decidina can (1 Timoteo 1:18, 19; 2 Timoteo 1:3, textocunatapash ricupangui).

^ par. 8 Cai temamanda parlaj inglés shimipi shuj libroca ninmi: “T de cobreca ashtahuan cobreta charishpami ama vijsayu tucuchun ashtahuan jarcan. Chaimi cada 100 huarmicunamandaca huatapi shujlla vijsayu quedai ushan. Cutin na yapa cobreta charijpica cuidarijushpapash vijsayu quedai ushanmi” nishpa.

^ par. 9 Huaquin doctorcunaca quilla nanaita ushashcata ama ricuchunmi huaquin huarmicunamanga T hormonal nishcata churarichun mandan.