Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

Bibliapi parlashca shuj shutimi, 3 mil huatacuna huashaman rurashca alpa mangapi cananeocuna escribishcapi ricurin

Bibliapi tiaj shutitami punda tiempo alpa mangapi tarirca

Bibliapi tiaj shutitami punda tiempo alpa mangapi tarirca

Huata 2012pica arqueólogo nishcacunami punda tiempomanda manga faquicunata tarishpaca ashtacata cushijurca. Chai manga faquicunaca 3 mil huatacuna huashamandami carca. Shinapash arqueologocunaca ¿imamandata ashtacata cushijurca? Manga faquicunata tarimandaca na cushijurcachu, paicunaca chaipi escribishca letracunata ricushpami cushijurca.

Arqueologocuna manga faquicunata tandachishpa, pegashpa ricushpaca cananeocunapa shimipi escribishca huaquin letracunatami liirca. Chaipica nijurcami: “Esbaal ben Bedá” nishpa. Chai shimicunaca ñucanchi shimipica nijunmi: “Bedapa churi, Esbaal” nishpa. Arqueologocunaca primera vezmi cai shutitaca punda tiempomanda manga faquicunapi escribishca tiajujta tarishca.

Bibliapica, Esbaal shuti runa tiashcatapashmi parlan. Esbaalca rey Saulpa shuj churimi carca (1 Crónicas 8:33; 9:39). Manga faquicunata tarishca arqueologocunapurapica Yosef Garfinkel shuti profesorpashmi carca. Paica nircami, Bibliapipash, arqueologocuna tarishca cosascunapipash Esbaal shutica rey Davidpa punllacunapillami ricurin nishpa. Imashinami ricupanchi, arqueologocuna tarishca cosascunapashmi Bibliapi parlashcacuna cierto cashcata ricuchin.

Bibliapa shuj textocunapica Esbaal shutitaca Is-bóset nishpami churan (2 Samuel 2:10). ¿Imamandata “baal” letracunataca “bóset” nishpa churarca? Investigadorcuna nishca shinaca, Segundo libro de Samuelpica, cananeocunapa Baal nishca diosta israelitacunaman yarichijpimi Esbaal shutitaca Is-bóset nishpa churarianga nishpa. Cananeocunapaca Baal diosmi tamiata caraj dios carca. Shinapash Primero de las Crónicas libropica, Esbaal shutimi ricurishpa catin.