Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

TEMA 43

“Ali yachaica ñangunapi caparishpami cayajun”

“Ali yachaica ñangunapi caparishpami cayajun”

“Ali yachaica, ñangunapi caparishpami cayajun. Plazacunapimi ninanda caparijun” (PROV. 1:20).

CÁNTICO 88 Canba ñangunata yachachihuayari

CAITAMI YACHAJUPASHUN a

1. Cunangunapica Jehovapa ali yachaimandaca ¿imatata huaquingunaca pensan? (Proverbios 1:20, 21).

 SHUJ SHUJ llactacunapimi ñucanchi huauquipanicunataca gentecuna tiaj pushtupi predicashpa purinajujta ricun carcanchi. Quiquinbash shina predicashca cashpaca de seguromi Proverbios libropi parlajuj comparacionbi pensaripashcangui. Cai comparacionbica ali yachaica gentecuna tiaj pushtupi consejocunata cujun ninmi (Proverbios 1:20, 21ta liipangui). Bibliapash y ñucanchi publicaciongunapashmi Jehovapa ‘ali yachaita’ charin. Cai ali yachaimanda yachajushpami gentecunaca para siempre causaitapash chari ushanga. Pero huaquingunaca Bibliapi imata yachachijtapash na yachajungapaj munanllu. Huaquingunaca ñucanchi predicanajujta ricushpaca burlarishpami yalin. Bibliapi nishcacunaca yapa antiguo cashcatami pensan. Shinallata huaquingunaca ñucanchi causaimanda Bibliapi yachachishcacunataca nimamanda na gushtanllu. Paicunaca Bibliapi yachachishcacunaca yapa estrictocuna cashcata y gentecuna munashcata na rurachun saquijtami pensan. Huaquinguna shina pensajpipash Jehová Diosca tucuicunamanllatami paipa ali yachaita cushpa catijun. Pero ¿imashinata chaitaca ruran?

2. ¿Maipita Jehovapa ali yachaimandaca yachajuita ushapanchi? Pero ashtaca gentecunaca ¿imatata ruran?

2 Jehová Diosca paipa Shimi Bibliata utilizashpami paipa ali yachaimanda yachajuchun ayudan. Y Bibliataca casi mundo enteropimi gentecunaca charita ushan. Shinallata ñucanchi publicaciongunapash Jehovapa ayudahuanmi más de mil idiomacunapi traducishca tian. Bibliata y publicaciongunata liishpa y yachajushcata pactachijcunaca paicunallatami beneficiarin. Shinapash ashtacacunami Bibliapi yachachishca ali yachaimandaca na yachajungapaj munan. Cai gentecunaca imatapash decidina cashpaca paicunapillatami confian. Na cashpaca shuj gentecunapa ayudatami mascan. Y ñucanchicuna Bibliapi yachajushcata cazungapaj munashcamandami ñucanchitaca nalicachishpa ricun. Cai temapimi gentecuna imamanda shina comportarijta yachajupashun. Pero primeroca Jehovapa ali yachaita charingapaj imata rurana cashcata ricupashunchi.

JEHOVAMANDA YACHAJUSHPAMI ALI YACHAITA CHARISHUN

3. Jehovapa ali yachaita charishcata ricuchingapaca ¿imatata rurana capanchi?

3 Ali yachaita charina nishpaca ñucanchi yachajushcashna imatapash ali decidinatami ningapaj munan. Pero Bibliapica Jehovapa ali yachaita charinamandaca caitami nin: “Alipacha yachajushpa callaringapaca, Mandaj Diostami manllashpa causana. Ima juchapash illaj Diosta rijsinaca, ali yuyaita charinami” (Prov. 9:10). Shinaca imatapash decidigrijushpaca Jehová Dios pensashcata catishpami decidina capanchi. Y Jehová Dios imata pensashcata yachangapaca Bibliata y publicaciongunatapashmi estudiana capanchi. Shina rurashpami Jehovapa ali yachaita charishcata ricuchipashun (Prov. 2:5-7).

4. ¿Imamandata Jehová Diosllami ali yachaita caraj can nipanchi?

4 Jehová Diosllami ali yachaita caraj can. (Rom. 16:27) ¿Imamandata shina nipanchi? Primero porque paimi tucui ima tiashcata rurarca. Chaimandami tucui tucuita rijsin (Sal. 104:24). Segundo porque pai tucui ima rurashcapash ali yachaita charishcatami ricuchin (Rom. 11:33). Y tercero porque paipa alipacha consejocunata cazujcunaca paicunallatami beneficiarin (Prov. 2:10-12). Shinaca ali yachaita charingapaca cai quimsa yuyaicuna cierto cashcatami confiana capanchi.

5. Gentecunaca paicunapa yuyaicunatalla catimandaca ¿imashinata causan?

5 Predicanajushpaca ashtaca gentecunatami cai alpapi tiashca cosascunaca juyaillagu can nijta uyapashcanchi. Pero paicunaca shuj Dios chaita rurashcataca na crinllu. Ashtahuangarin evolucionbimi crin. Cutin shujcunaca shuj Dios tiajta crishpapash Bibliapi yachachishcacunaca yapa antiguomi can nishpami paicuna munashcashna causanata decidin. Gentecuna paicunapa yuyashcata rurashcamandaca ¿imata pasashca? Gentecunapa yuyaita catimandaca ¿mejorchu causanajupanchi? Shinallata gentecunapa yuyaita catimandaca ¿ciertopacha cushilla causai ushapashcanchi? Na, na shina pasashcachu. Cunanbi ima pasajushcata ricushpami Bibliapi nishcashna: ‘Ima yachaipash, ima yuyaipash, ima yuyaita cushcapash, Mandaj Diostaca na mishai ushashcata’ cuenta japipashcanchi (Prov. 21:30). Chaimandami Jehová Diostaca paipa ali yachaita ñucanchicunaman carachun mañashpa catingapaj munapanchi. ¿Imamandata huaquin gentecunaca Jehovapa ali yachaimanda yachajungapaca na munan?

¿IMAMANDATA GENTECUNACA JEHOVAPA ALI YACHAIMANDA YACHAJUNGAPACA NA MUNAN?

6. Proverbios 1:22-25​pi nishcashnaca ¿picunata Jehovapa ali yachaimandaca na yachajungapaj munan?

6 Bibliapi nishcashna ‘ali yachai ñangunapi caparishpa cayajujpica’ ashtaca gentecunaca na uyangapaj munanllu. Bibliapica “nara yachajushcacuna”, “asishpa ricujcuna” y “juizu illajcunami” ali yachaimandaca na yachajungapaj munan ninmi (Proverbios 1:22-25ta liipangui). Cashna gentecuna imamanda Jehovapa ali yachaimanda na yachajungapaj munajta ricupashunchi. Shinallata cai gentecunashna ama cangapaj imata rurana cashcatapash ricupashunchi.

7. ¿Imamandata huaquin gentecunaca Bibliapi nishcashna ‘nara yachajushcacuna’ cangapaj munashca?

7 ‘Nara yachajushcacunaca’ shujcuna imata nijpipash crinllami. Fácil umachij tucunllami (Prov. 14:15). Por ejemplo, ashtaca millón gentecunatami religiongunata ñaupaman pushajcuna o politicocunaca umachishpa charishca. Y paicuna chaita yachaj chayashpaca llaquillami sintirishca. Pero Proverbios 1:22pi nishcashna nara yachajushca gentecunaca paicunapa munaillatami umachij tucushca (Jer. 5:31). Cai gentecunaca paicuna munashcatami rurangapaj munan. Bibliapi mandashcacunatapash na cazungapaj munanllu. Ashtaca gentecunami Canadá llactamanda religionda catij shuj señorashna pensan. Cai señorataca shuj testigo de Jehovami visitarca. Chaimi chai señoraca cashna nirca: “Ñucanchi sacerdote ñucanchita umachishca cashpaca paimi culpata charin. Ñucanchi culpaca na canllu” nircami. Cashna pensangapaca na munapanchichu (Prov. 1:32; 27:12).

8. ¿Imashinata ali yachajushcacuna tucuita ushapanchi?

8 Nara yachajushcacunashna ama cachunmi Bibliapica: “ña viñashca rucu gentecunashnami pensana capanguichi” nishpa consejan (1 Cor. 14:20). Bibliapa consejocunata ñucanchi causaipi pactachishpami ali yachajushcacuna tucuita ushapanchi. Bibliapa consejocunaca ali decidichun y problemacunamandapash jarcarichun ayudajtami asha asha cuenta japipashcanchi. Cada unomi Bibliapa consejocunata imashna pactachijushcapi pensarina capanchi. Quiquinga talvez ña unaillatami Bibliamandaca yachajujupangui. Reuniongunamanbashmi talvez ña rijupangui. Pero nara bautizarishca cashpaca ¿imamandata nara bautizarini? nishpami pensarita ushapangui. O ña bautizado cashpaca ¿ali villaigucunata ashtahuan predicangapaj y yachachingapachu esforzarini? ¿Bibliapa consejocunata catishpachu imatapash decidini? ¿Jesús cuendachu shujcunata tratangapaj esforzarini? nishpa tapuripashunchi. Y imapipash mejorana cashcata ricushpaca Bibliapi nishcashna ‘Jehovapa mandashcacunaca yanga runataca alipacha yachajushcatami ruran’ nishca shimicunata yaripashunchi (Sal. 19:7).

9. “Asishpa” o burlarishpa ricuj gentecunaca ¿imashinata can?

9 ‘Asishpa o burlarishpa ricuj gentecunami’ Taita Diospa ali yachaimandaca na yachajungapaj munan. Huaquinbi predicanajushpaca shujcunamanda burlarij gentecunahuanmi tuparinchi (Sal. 123:4). Bibliapica último punllacunapica ali cosascunamanda burlarij gentecunami ricuringa nircami (2 Ped. 3:3, 4). Lot runagupa mashacunashnami cunan punllacunapipash Taita Diospa mandashcacunata na cazungapaj munaj gentecuna tian (Gén. 19:14). Ashtaca gentecunami “paicunapa nali munaicunatalla rurashpa” causaimanda Taita Diospa mandashcacunata cazushpa causajcunamandaca burlarin (Judas 7, 17, 18). Cunan punllacunapi apostatacuna y Jehovamanda na yachajungapaj munaj gentecunami Bibliapi nishcashna asishpa o burlarishpa ricuj gentecuna cashcata ricuchin.

10. Salmo 1:1pi nishcashna asishpa ricujcuna o burlarijcunashna ama cangapaca ¿imatata rurana capanchi?

10 Burlarij gentecunashna ama cangapaca tucuimanda quejarij gentecunahuanmi na llevarina capanchi (Salmo 1:1ta liipangui). Shinaca apostatacunapa nishcacunataca liita o uyaitallapash na uyanachu capanchi. Si na cuidadota charinchica ñucanchicunapashmi tucuita criticai callarishpa Jehovata, paipa organizacionhuan cushca instrucciongunatapash na cazungapaj munapanchiman. Chaimandami cashna pensarina capanchi: “Jehovapa organización mushuj explicaciongunata o shuj instrucciongunata cujpica ¿quejarina costumbretachu charini? ¿Ñaupaman pushaj huauquicunapa pandarishcacunatachu yapata ricuni?”. Chashna yuyaicunata uchalla cambiangapaj esforzarijpica Jehová Diosca cushillami sintiringa (Prov. 3:34, 35).

11. ‘Juizu illa’ gentecunaca ¿imashinata Jehovapa mandashcacunataca ricun?

11 ‘Juizu illa’ gentecunapashmi Jehovapa ali yachaimandaca na yachajungapaj munan. Taita Diospa mandashcacunata cazushpa causanapa randi, paicunapa munaitalla rurashpa causaj gentecunatami juizu illa gentecuna can nin (Prov. 12:15). Cashna gentecunaca Jehovamandaca na yachajungapaj munanllu (Sal. 53:1). Chai personacunaca ñucanchicuna Bibliapi mandashcacunata respetashpa cazushcamandami ñucanchicunataca critican. Pero ñucanchicuna mejor causaiguta charichunga paicuna imashina ayudanatapash na yachanllu. Bibliapica: “Juizu illaj runapaca, ali yachaica na pactai ushanalla jahuamanmi tiajun. Puebloman yaicuna pungu ladopi tandanajuipica, paipaj shimita pascaitapash na pascangachu” ninmi (Prov. 24:7). Juizu illa gentecunaca ñucanchitaca na ayudaita ushanllu. Chaimandami Jehová Diosca: “Shinlli shungu runapaj ñaupajmandaca anchuringuilla” nishpa consejan (Prov. 14:7).

12. Juizu illa gentecunashna ama cangapaca ¿imatata rurana capanchi?

12 Jehovapa consejocunata na cazuj gentecunashnaca na cangapaj munanchichu. Ñucanchicunaca Jehová Dios pensanshna pensangapaj y paipa mandashcacunatapash cushijushpa cazungapami munapanchi. Jehovapa mandashcacunata cazushpa ima pasai ushashcapi pensarina y na cazushpa ima pasai ushashcapi pensarinami Jehovapa mandashcacunata ashtahuan cazuna munaita charichun ayudanga. Jehovapa consejocunata na cazushca gentecuna ashtaca problemacunata charishcapi pensaripashunchi. Shinallata ñucanchicuna Jehovapa mandashcacunata cazuimanda ashtahuan cushilla causajushcapipash pensaripashunchi (Sal. 32:8, 10).

13. ¿Jehová Diosca paita cazuchunga obliganllu?

13 Jehová Diosca tucuicunallata ali yachajushcacuna cachunmi munan. Pero huaquinguna paimanda na yachajungapaj munajpica na obliganllu. Pero paimanda na yachajungapaj munajcunahuan ima pasai ushashcatami Bibliapica villan (Prov. 1:29-32). Jehovata na cazujcunaca paicunapa causaipi ima nalita rurashcashnallatami nalita japinga. Paicunaca na cazungapaj munashcamandami llaqui apashpa jipamangarin para siempre tucuchi tucunga. Pero Jehovapa consejocunata cazujcunamanga Jehová Diosca cashnami prometishca: “Ñucata uyashpaca, imatallapash na manllashpami causanga. Ima llaqui japinatapash na manllashpa, aligutami causanga” (Prov. 1:33).

ALI YACHAITA CHARINACA NINANDAMI AYUDAN

Reuniongunapi comentanaca espiritualmente shinlli cachunmi ayudan. (Párrafo 15ta ricupangui).

14, 15. Proverbios 4:23​mandaca ¿imatata yachajupanchi?

14 Jehová Diospa ali yachaita charinaca ñucanchitallatami benefician. Jehová Diosca ñucanchicuna ali yachaita charichunga ashtaca consejocunatami cun. Por ejemplo, Proverbios libropica alipacha consejocunami tian. Cai consejocunata pactachingapaj esforzarishpaca ñucanchillatami ali causashun. Shinaca Proverbios libropi cushca chuscu consejocunamanda yachajupashunchi.

15 Ñucanchi shunguta o yuyaicunata cuidapashunchi. Bibliapica: “Tucui imatalla alichishcamanda yalica, cambaj shungutara alichingui. Shungumandami causaica llujshijun” ninmi (Prov. 4:23). Caipi pensaripashunchi: Ñucanchi shunguta cuidangapaca sano micunagutami micuna canchi. Shinallata ejerciciotapashmi rurana capanchi. Y ñucanchi saludta afectaj cosascunamandapashmi cuidarina capanchi. Shina cuendallatami ñucanchi shunguta o yuyaicunata cuidangapaca Bibliata tucui punllacuna liina capanchi. Reuniongunaman ringapapash prepararishpa, reuniongunapi comentana capanchi. Shinallata predicacionbipash ashtahuan participangapami esforzarina capanchi. Y ñucanchi sentimientocunata cuidangapaca nali diversiongunamanda y nali amigocunamandapashmi caruyana capanchi.

Culquita charinapilla na yapata preocuparishpami charishcacunahuanlla contento causashun. (Párrafo 16ta ricupangui).

16. Proverbios 23:4, 5​pi consejoca ¿imashinata ayudan?

16 Charishcaguhuanlla cushilla causapashunchi. Bibliapica: “Ama charij tucunatalla ninanda munashpa puringuichu. […] ¿Charij tucunaca yangallata cajpitachu, chaita ricuriajlla causagringui? Chaicunaca, alas viñajpi jatun anga jatarishpa, jahuata rinshna ñapash chingangallami” nishpami consejan (Prov. 23:4, 5). Culquita o material cosascunataca facilmi perdita ushanchi. Pero cunanbica charij o pobre gentecunapash culquita ashtahuan ganangapami ninanda esforzarin. Culquita charinapilla ashtahuan preocuparimandami huaquingunaca paicunallata nalipi quidashca. Amigocunatapash perdishca. Paicunapa saludpash afectai tucushca (Prov. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10). Pero ali yachaita charinaca culquita charinapilla ama yapata preocuparichunmi ayudan. Ashtahuanbash charishcacunahuanlla contento causachunmi ayudan (Ecl. 7:12).

Shujcunata ama llaquichingapaca imatapash nara nishpallatami aliguta pensarina capanchi. (Párrafo 17ta ricupangui).

17. Proverbios 12:18​pi nishcashnaca ¿imashinata ‘alipacha yachajushcacunashna’ parlaita ushapanchi?

17 Imatapash nara nishpallata aliguta pensaripashunchi. Na cuidadohuan parlashpaca shujcunataca ninandami llaquichita ushanchi. Chaimandami Bibliapica: “Huaquingunaca, imata rimashpapash, espadahuan chugrichinshnami saquinajun. Ashtahuangarin alipacha yachajushcacunapaj shimica, jambigushnami” can ninmi (Prov. 12:18). Shujcunahuan ali llevaringapaj munashpaca shujcunapa pandarishcacunamandaca shujcunamanga na parlajunachu capanchi (Prov. 20:19). Ñucanchi parlashcacunahuan shujcunata cushichingapaca Bibliatami ashtahuan yachajushpa catina capanchi (Lucas 6:45). Bibliapa yachachishcacunapi, consejocunapi pensarishpa parlashpaca ñucanchi parlashcacunaca shujcunataca ninandami ayudaita ushan (Prov. 18:4).

Jehovapa organización cushca instrucciongunata cazushpami Bibliamanda ashtahuan ali yachachishun. (Párrafo 18ta ricupangui).

18. Bibliamanda ali yachachi ushangapaca ¿imashinata Proverbios 24:6​pi consejoca ayudan?

18 Jehovapa organización cushca instrucciongunata cazupashunchi. Bibliapica: “Jatun macanajuitapash, ali yachajushcahuanmi rurana. Ali yachajcuna yuyaita cushcami, jatun macanajuitaca mishachin” nishpami consejan (Prov. 24:6). Cai consejota pactachishpa predicacionbi y yachachina horas imashina ayudajta ricupashunchi. Ñucanchi munashcashna predicanapa randica, ñucanchicunaman imashna yachachishcashna predicangapaj esforzaripashunchi. Reuniongunapi, discursocunapi o demostraciongunapimi imashna predicanataca yachajuita ushapanchi. Shinallata gentecunaman Bibliamanda ali yachachi ushachunga Jehovapa organizacionga publicaciongunata, videocunatapashmi cushca. Cai ayudacunataca ¿alichu aprovechanajupanchi?

19. Jehová Diospa ali yachaita charimandaca ¿imashinata sintiripangui? (Proverbios 3:13-18).

19 (Proverbios 3:13-18ta liipangui). Bibliapi alipacha consejocuna tiashcamandaca ninandami agradicipanchi. Cai temapica Proverbios libropi tiaj huaquin consejocunatami yachajupashcanchi. Pero Jehová Diosca Bibliapa tucui librocunapillatami alipacha consejocunata cushca. Chaimandami Jehovapa ali yachaimanda yachajushpa catingapaca siempre esforzarina capanchi. Jehovapa ali yachaimanda shuj gentecuna imata nijpipash na preocuparinachu capanchi. Ñucanchicunaca ‘cai ali yachaita charijcuna ninanda cushijujtaca’ seguromi capanchi.

CÁNTICO 36 Ñucanchipa shungutaca cuidanami canchi

a Cai mundopi yachachishcacunaca Jehová Diospa ali yachaihuanga imapipash na igualanllu. Cai temapica ali yachai plazacunapimi ninanda caparijun nishca shimicuna imata ningapaj munashcatami yachajugripanchi. Shinallata Jehovapa ali yachaita charingapaj imata rurana cashcata, huaquinguna imamanda Jehovapa ali yachaita na chasquingapaj munajta y Jehovapa ali yachaita imamanda ñucanchicuna chasquina cashcatapashmi yachajugripanchi.