Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

TEMA 19

Tucurimui huatacunapica ¿picunata ‘jahua lado llactata jatun mandaj’ can?

Tucurimui huatacunapica ¿picunata ‘jahua lado llactata jatun mandaj’ can?

‘Tucurimui huatacunapica, urai lado llactata jatun mandajmi [...] jahua lado llactata jatun mandajhuan macanajugringa’ (DAN. 11:40).

CÁNTICO 150 Jehová Diosmi salvanga

CAITAMI YACHAJUPASHUN *

1. Bibliamanda profeciacunaca ¿imata yachachunda ayudan?

SHAMUJ punllacunapica Jehová Diosta sirvijcunahuanga ¿imata pasanga? Bibliapi parlashca profeciacunamanda yachajunami ñucanchicunahuan ima pasanata ali intindichun ayudan. Bibliapa parlashca shuj profeciami cai Alpamanda huaquin gobiernocuna imacunatalla ruragrijushcata yachachun ayudanga. Cai profeciaca Daniel, capítulo 11​pimi escribishca tiajun. Chaipica ‘jahua lado llactata jatun mandaj’, ‘urai lado llactata jatun mandajhuan’ macanajujujtami ricuchin. Cai profeciamandaca huaquin nishcacunaca ñami pactarishca. Shinapash huaquingunaca nara pactarishcachu. Chaicunapash pactarinataca seguromi capanchi.

2. Génesis 3:15​pi, Apocalipsis 11:7; 12:17​pipash nishca shinaca Daniel libropi parlashca profeciata yachajunajushpaca ¿imatata intindina capanchi?

2 Daniel libropi capítulo 11​pica huaquin gobiernocunamanda parlajushcatami intindina capanchi. Cai gobiernocunami Jehovata sirvijcunataca llaquichinajushca. Cai Alpapica Jehová Diosta sirvijcunaca ashallacunami capanchi. Shinapash ashallacuna cajpipash ¿imamandata cai gobiernocunaca llaquichishpa catishca? Satanás, paipa catijcunapash Jehová Diosta sirvijcunata, Jesustapashmi tucuchingapaj munashca (Génesis 3:15; Apocalipsis 11:7; 12:17, liingui). Daniel libropi parlashca profeciaca, Bibliapi parlashca shuj profeciacunahuanbash igual pactarijushcatami intindina capanchi. Daniel libropi parlashca profeciataca Bibliapi parlashca shuj shuj profeciacunahuan chimbapurashpami ali intindita ushapanchi.

3. Cai temapi, cati temapipash ¿imatata yachajupashun?

3 Cai temapica Daniel 11:25-39 imata nijushcatami yachajupashun. Huata 1870manda 1991​caman jahua lado llactata jatun mandaj, urai lado llactata jatun mandaj picuna cashcatami yachajupashun. Shinallata chai profeciata imamanda ali intindina minishtirishca cashcatapashmi yachajupashun. Cati temapica Daniel 11:40-12:1​tami yachajupashun. Chaipimi huata 1990manda imacunalla pasajushcata yachajupashun. Shinallata Armagedón tucuringacaman imacunalla pasagrijushcatami yachajupashun. Cai ishcandi temacunata yachajujushpaca “tucuri huatacunapi ishcai jatun mandajcuna contrarin” nishca recuadrotapash ricupangui. Shinapash cunanga cai ishcai jatun mandajcunaca picuna cashcata yachajupashun.

CAI ISHCAI JATUN MANDAJCUNACA ¿PICUNATA CAN?

4. Cai ishcai jatun mandajcunaca ¿imatata siempre ruran cashca?

4 Punda tiempocunapica “jahua lado llactata jatun mandaj”, “urai lado llactata jatun mandaj” nishpaca israelitacuna causanajushca llactamanda jahua lado, urai lado mandajcunamandami parlan carca. ¿Imamandata shina nipanchi? Profeta Danielman shuj ángel ricurishpaca cashnami nirca: “Ñucaca, tucurimui punllacunapi cambaj llactapurapajman, imalla shamuna cashcata can yachachunmi, villangapaj shamurcani” nishpa (Dan. 10:14). Huata 33 Pentecostés punllacamanga israelitacunami Taita Diospa agllashca llacta carca. Shinapash chai punlla jipaca, maijan llactamanda cashpapash Jesusta ali catijcunalla cashpaca, paipa llacta cashcatami Jehová Diosca ali intindichirca. Shinaca Daniel capítulo 11​pi parlashca profeciaca Jesusta ali catijcunapimi pactarin (Hech. 2:1-4; Rom. 9:6-8; Gál. 6:15, 16). Tiempohuanga shuj shujmi jahua lado llactata jatun mandaj, urai lado llactata jatun mandajpash cashca. Shina cashpapash cai mandajcunaca siempremi cai quimsa yuyaicunatallata rurashca. Primero, Jehová Diospa llactata llaquichishca. Segundo, shina llaquichishpami Taita Diostapash na ricunayachishcata ricuchishca. Tercero, cai ishcai jatun mandajcunaca paicunapurapash macanajushpa causashca.

5. ¿Jahua lado llactata jatun mandaj, urai lado llactata jatun mandajpash huata 100manda 1870​camanga tiarcachu? Intindichipai.

5 Huata 100 jipami Jesusta catinchi nij gentecunaca, Jesusta ali catijcunapurapi chapurirca. Paicunami panda religiongunapa yachachishcacunata yachachi callarirca. Chai huatamanda 1870 huatacamanga Jesusta ali catijcunaca shuj organizacionshnaca nara tiarcachu. Jesusta catinchi nij gentecunaca shuj nali jihuashnami mirashpa catinajurca. Chaimi Jesusta ali catijcuna picuna cashcataca na yachai usharin carca (Mat. 13:36-43). Chai tiempopica urai lado llactata jatun mandaj, jahua lado llactata jatun mandajpash Diospa organizaciondaca na llaquichita ushanmanllu carca. ¿Imamandata na llaquichita ushanman carca? Huata 100manda 1870 huatacamanga Jesusta ali catijcunaca shuj organizacionshnaca nara tiarcachu. Chaimi paicunataca na llaquichita ushana carca. * Shinapash jahua lado llactata jatun mandaj, urai lado llactata jatun mandajpash 1870 huata jipami cutin ricurina carca. ¿Imamandata shina nipanchi?

6. ¿Imahorata Jesusta ali catijcunaca shuj organizacionshna cutin tiai callarirca? Intindichipai.

6 Huata 1870 jipami Jesusta ali catijcunaca shuj organizacionshna tiai callarirca. Chai huatapimi huauqui Charles Russell, shuj huauquicunapash Bibliamanda yachajungapaj tandanajui callarirca. Chai huauquicunami Diospa Reinopi Jesús nara mandai callarijpillata, shujcunapash Bibliata ali ali intindichun ‘villachinajurca’ (Mal. 3:1). Shinami Jehová Diospa llacta picuna cashcata ña yachai usharirca. Chai tiempopica Jehovata sirvijcunata llaquichingapaca ¿ñachu shuj gobierno tiarca? Chaitaca cai cati parrafocunapi yachajupashunchi.

URAI LADO LLACTATA JATUN MANDAJCA ¿PITA CAN?

7. Primera Guerra Mundialcamanga ¿pita urai lado llactata jatun mandaj carca?

7 Huata 1870​pica, Gran Bretaña llactaca ashtaca ashtaca soldadocunatami charirca. Cai Alpapica chai llactashnaca ni maipi na tiarcachu. Profeta Danielca muscuipishnami shuj uchilla cachu quimsa cachucunata mishajta ricurca. Cai uchilla cachuca Gran Bretaña llactatami ricuchin. Cutin cai quimsa cachucunaca Francia, España, los Países Bajos nishca llactacunatami ricuchin (Dan. 7:7, 8). Gran Bretaña llactami Primera Guerra Mundialcamanga urai lado llactata jatun mandaj carca. Chai punllacunapillatami Estados Unidos llactapash charij charij llacta tucurca. Chaimi Gran Bretaña llactaca Estados Unidos llactahuan maquipurarirca.

8. Tucurimui huatacunapica ¿pita urai lado llactata jatun mandaj cashca?

8 Primera Guerra Mundialpimi Estados Unidos llactaca Gran Bretaña llactahuan alipacha maquipurarishca caimanda alipacha soldadocunata charirca. Shina ruraimandami cai llactacunaca rijsishca, alipacha llactacuna tucurca. Daniel nishca shinaca cai jatun mandajca “ninan shinlli, ashtaca soldadocunahuanmi macanajungapaj” shayarirca (Dan. 11:25). Tucurimui huatacunapica Estados Unidos, Gran Bretaña llactapash urai lado llactata jatun mandajmi cashca. * Shina cashpaca ¿pita jahua lado llactata jatun mandajca can?

JAHUA LADO LLACTATA JATUN MANDAJCA CUTINMI RICURIN

9. a) Jahua lado llactata jatun mandajca ¿ima huatapita cutin ricurirca? b) Daniel 11:25​pi shimicunaca ¿imashinata pactarirca?

9 Huauqui Charles Russell, shuj huauquicunapash Bibliamanda yachajungapaj tandanajui callarishca shuj huata jipallami, jahua lado llactata jatun mandajca cutin ricurirca. Chaica huata 1871​pimi pasarca. Chai huatapimi Otto von Bismarck jarica Alemania llacta shuj rijsishca llacta tucuchun ayudarca. Rey Guillermo I de Prusia jarimi emperador tucurca. Chaimi Bismarck jaritaca canciller tucuchun churarca. * Huaquin huatacuna jipallami, Alemania llactaca Africamanda llactacunata, Pacífico nishcamanda llactacunatapash mandai callarirca. Shinami Alemania llactaca Gran Bretañatapash yali poderta charingapaj munarca (Daniel 11:25, liingui). Gran Bretaña llactashnami Alemania llactaca ashtaca ashtaca soldadocunata chari callarirca. Chaicunahuanmi Primera Guerra Mundialpica paipa contracunata llaquichi callarirca.

10. Daniel 11:25​b, 26​pi nishca shimicunaca ¿imashinata pactarirca?

10 Alemania llactahuan, paipa ashtaca ashtaca soldadocunahuanbash ima sucedinatami profeta Danielca shuj muscuipishna ricushca carca. Profeta Danielca nircami: “Ashtahuangarin paitaca, paipaj soldadocunallata umachijpimi, na mishai ushanga. Paipaj micunatallata micujcunapash, paitaca llaquichingallami” nishpa (Dan. 11:25b, 26a). Profeta Danielpa tiempopica jatun mandajpa catijcunami, ‘jatun mandajpaj micunatallata, pai ufiana vinotallata’ ufian carca (Dan. 1:5). Cai profeciapica ¿picunamandata parlajurca? Cai profeciapica Alemania llactamanda emperadorpa ayudajcunamanda, soldadocunata jatun mandajcunamandapashmi parlajurca. Tiempohuanga Alemania llactapa emperadorpa soldadocunallatami emperadortaca llaquichigrinajurca. * Cai profeciapica urai lado llactata jatun mandajhuan macanajushpa ima pasanatapashmi ricuchijurca. Jahua lado llactata jatun mandajmanda parlashpaca profeta Danielca nircami: “Paipaj soldadocunapash, tucuchi tucunajungami. Shina llaquichijpimi, ashtacacuna huañushpa urmanajunga” nishpa (Dan. 11:26b). Profeta Daniel nishcashnami, Alemania llactamanda soldadocunaca Primera Guerra Mundialpica ashtacacuna tucuchi tucurca. Chai guerrapica ashtacacunami huañurca. Chai tiempocamanga shinapacha llaquica na tiashcarcachu.

11. Daniel 11:27-30​pi nishca shinaca ¿imatata cai ishcai jatun mandajcunaca rurarca?

11 Primera Guerra Mundial nara callarijpillata jahua lado llactata jatun mandaj, urai lado llactata jatun mandajpash imacunatalla ruragrijushcatami Daniel 11:27, 28​pica villajurca. Chaipica ninmi: “Chimbapura mezapi micunajushpapash, llullashpalla parlanajunga” nishpa. Shinallata jahua lado llactata jatun mandajca charij charijmi tucunga nircami. Chai nishcacunaca pactarircami. Alemania llactamanda, Gran Bretaña llactamanda mandajcunaca paicunapurami casilla ali causaiguta charishun nishpa parlarirca. Shinapash chai nishcacunataca na pactachircachu. ¿Imamandata shina nipanchi? Huata 1914​pica Primera Guerra Mundialmi callarirca. 1914 huata nara callarijpillatami Alemaniaca charij charij llacta tucushca carca. Shinapash Gran Bretaña llactami Alemania llactata yali charij carca. Daniel 11:29, 30​pi nishca shinaca Gran Bretañaca Alemania llactatami misharca.

ISHCAI JATUN MANDAJCUNACA JEHOVAPA SIRVIJCUNATAMI LLAQUICHIN

12. Primera Guerra Mundialpica ¿imatata cai ishcai jatun mandajcunaca rurarca?

12 Huata 1914 jipaca cai ishcai jatun mandajcunaca paicunapurami ashtahuan macanajui callarirca. Shinallata Jehovapa sirvijcunatapashmi llaquichi callarirca. Por ejemplo, Primera Guerra Mundialpica Alemaniamanda, Gran Bretañamanda mandajcunapash Jehovata sirvijcunatami llaquichi callarirca. ¿Imamandata llaquichi callarirca? Guerraman na ringapaj munajpimi llaquichi callarirca. Estados Unidosmanda gobiernoca villachinata ñaupaman pushaj huauquicunatami carcelpi churarca. Shinami Apocalipsis 11:7-10​pi nishca profeciaca pactarirca.

13. Huata 1930cunapi, Segunda Guerra Mundialpipash ¿imatata jahua lado llactata jatun mandajca rurarca?

13 Huata 1930cunapi, Segunda Guerra Mundialpipashmi jahua lado llactata jatun mandajca Jehová Diosta sirvijcunataca llaquichishpa catirca. Alemania llactapica Hitlermi mandai callarirca. Hitler, paita ayudajcunapash Jehovata sirvijcuna villachishpa catichunga na saquircachu. Taucacunatami campo de concentración nishcacunaman cacharca. Shinallata ashtaca Jehovata sirvijcunatapashmi huañuchirca. Chaitaca profeta Danielca ñami nishcarca. Paica nircami, jahua lado llactata jatun mandajca ‘Diospa huasita yangapimi churanga’, shinallata “Diosman cushpa punllandi rupachinatapashmi anchuchinga” nishpa. Shina nishpaca villachinata jarcanatami ricuchijurca (Dan. 11:30b, 31a). Alemania llactapi Jehová Diosta sirvijcunataca tucuchitapachami tucuchisha nishpami Hitlerca juramentushca carca.

JAHUA LADO LLACTATA MUSHUJ JATUN MANDAJ

14. Segunda Guerra Mundial tucurishca jipaca ¿pita jahua lado llactata jatun mandajca tucurca?

14 Segunda Guerra Mundial tucurishca jipami, gobierno comunista de la Unión Soviética nishcaca Alemania llacta charishca llactacunata mandai callarirca. Shinami Unión Soviética nishca llactacunaca jahua lado llactata jatun mandaj tucurca. Unión Sovieticamanda llactacunaca Hitler jarishnami Jehovata sirvijcunataca catiriashpa llaquichirca. Paicunaca Jehová Diosta na cazushpa, gobiernocunatara cazuchunmi munarca.

15. Segunda Guerra Mundial tucurishca jipaca ¿imatata jahua lado llactata jatun mandajca rurarca?

15 Unión Soviética, paita apoyaj llactacunapash mushuj jahua lado llactata jatun mandajmi can. Segunda Guerra Mundial tucurishca jipallami, paicunaca Jehovata sirvijcunata catiriashpa llaquichirca. Apocalipsis 12:15-17​pica cai catiriashpa llaquichishcataca shuj ‘jatun larca yacuhuanmi’ chimbapuran. Cai profecía nishcashnami jahua lado llactata jatun mandajca villachichun jarcarca. Shinallata 10 mil yali huauquipanicunatapash paicunapa propio llactacunamandami llujchishpa cacharca. Cai tucurimui punllacunapica jahua lado llactata jatun mandajca Jehovata sirvijcunata catiriashpami llaquichishca. Shinapash Jehová Diospa Reinomanda villachinataca na jarcaita ushashcachu. *

16. Daniel 11:37-39​pi nishca shimicunataca ¿imashinata Unión Sovieticamanda mandajcunaca pactachirca?

16 (Daniel 11:37-39, liingui). Cai profeciapi nishcashnami jahua lado llactata jatun mandajca ‘paipa taitacunapa Taita Diostaca na cazurca’. ¿Imashinata na cazurca? Unión Sovieticamanda mandajcunaca tucui religiongunatami tucuchingapaj munarca. Chaimi huata 1918​pica Unión Sovieticamanda gobiernoca escuelacunapi, colegiocunapi ateísmo nishcata yachachichun mandarca. Ateísmo nishcaca Taita Dios na tianllu nishpami yachachin. Unión Sovieticapi mandajcunaca ¿imashinata ‘macanajuicunapi shinllichij nishca diostara alicachinajurca’? Paicunaca ashtahuan poderta charina munaihuanmi ashtahuan soldadocunata charingapaj, armacunata, bomba nuclear nishcacunatapash charingapaj ashtaca ashtaca culquita gashtarca. Tiempohuanga jahua lado llactata jatun mandaj, urai lado llactata jatun mandajcunaca cai armamentocunatami ashtacatapacha charirca. Cai armamentocunahuanga huaranga huaranga gentecunatami huañuchita ushanman carca.

ISHCAI JATUN MANDAJCUNAMI PAIPURA MAQUIPURARIN

17. ‘Yapa millanayachishpa tucuchijca’ ¿pita can?

17 Jahua lado llactata jatun mandaj, urai lado llactata jatun mandajpash “yapa millanayachishpa llaquinayaita tucuchijtami” churashca (Dan. 11:31). ‘Yapa millanayachishpa llaquinayaita tucuchijca’ ¿pita can? Organización de las Naciones Unidastami ricuchin.

18. Organización de las Naciones Unidastaca ¿imamandata ‘yapa millanayachishpa llaquinayaita tucuchij’ nin?

18 Daniel nishca profeciapica Organización de las Naciones Unidasmi ‘yapa millanayachishpa llaquinayaita tucuchij’ cashcata ricuchin. Organización de las Naciones Unidasmi cai Alpapica casilla tranquilo causaita cushun nin. Shinapash chaitaca Diospa Reinollami pactachi ushan. ¿Imamandata Organización de las Naciones Unidastaca ‘yapa llaquinayaita tucuchij’ nipanchi? Cai organizacionmi tucuilla panda religiongunata llaquichishpa tucuchinga (“Tucuri huatacunapi ishcai jatun mandajcuna contrarin” nishca dibujocunata ricupangui).

CAICUNAMANDA YACHAJUNACA ¿IMAMANDATA MINISHTIRISHCA CAN?

19, 20. a) Caicunamanda yachajunaca ¿imamandata minishtirishca can? b) Cati temapica ¿ima tapuitata yachajupashun?

19 Caicunamanda yachajunaca alipachami can. Jahua lado llactata jatun mandaj, urai lado llactata jatun mandajmandapash profeta Daniel shuj muscuipishna ricushcaca huaquingunaca ñami pactarishca. Caica huata 1870manda 1991​camanmi pactarirca. Caita yachashpami profeta Daniel muscuipishna ricushca shuj profeciacunapash pactarinataca seguro capanchi.

20 Shinapash Unión Sovieticapi caj llactacunaca huata 1991​pimi separarirca. Shina cashpaca cunanbica ¿pita jahua lado llactata jatun mandajca can? Caitaca cati temapimi yachajupashun.

CÁNTICO 128 Llaquicunata aguantashpa catishunchi

^ par. 5 Profeta Daniel parlashca ‘jahua lado llactata jatun mandajmanda’, ‘urai lado llactata jatun mandajmanda’ parlashca profeciaca cunanbipash pactarijujtami ricupanchi. Chai profecía pactarijushcataca ¿imamandata seguro capanchi? Cai profeciamanda intindinaca ¿imamandata minishtirishca can?

^ par. 5 Chaimandami emperador romano Aurelianomi (270-275 huatacunapi) jahua lado llactata jatun mandaj carca nitaca na ushapanchi. Shinallata reina Zenobiami (267-272 huatacunapi) urai lado llactata jatun mandajmi carca nitapash na ushapanchi. Caica español shimipi Prestemos atención a las profecías de Daniel nishca libromanda capítulo 13, 14​pipash parlashcamanda shuj mushuj entendimientomi can.

^ par. 8 Gran Bretaña y Estados Unidos” nishca recuadrota ricupangui.

^ par. 9 1890 huatapimi emperador Guillermo II jarica, Bismarck jaritaca ama canciller cashpa catichun renunciachun obligarca.

^ par. 10 Alemaniamanda emperadorpa ayudajcuna, soldadocunata jatun mandajcunami, emperadorta ñana apoyarca, guerrapi macanajuicunamandapash shujcunaman villanajurca. Shinallata emperador Guillermo II nishcatapash mandaj canata saquichunmi obligarca.

^ par. 15 Daniel 11:34​pi nishca shinami jahua lado llactata jatun mandajca shuj tiempota Jehovata sirvijcunata catirianata saquirca. Caica huata 1991​pimi pactarirca. Chai huatapimi Unión Sovieticamanda llactacunaca separarirca.