Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

Tucui llactacunapi villachichunmi Jehová Dios ayudajun

Tucui llactacunapi villachichunmi Jehová Dios ayudajun

“Ñucami, cangunata Mandaj Taita Dios cani. Ñucami, cangunapaj ali cachun cangunata yachachini. Canguna maijan ñanda rinatapash, ñucami ricuchishpa pushani.” (IS. 48:17)

1. Bibliamanda Yachajujcunaca ¿ima jarcaicunatata charirca?

BIBLIAMANDA YACHAJUJCUNACA 130 yali huatacuna huashamandallatami villachingapaca ashtaca jarcaicunata charirca.  * ¿Ima jarcaicunatata charirca? Bibliamanda Yachajujcunaca Jesusta punda catijcunashnallatami ashallacuna carca. Shinallata paicuna villachishca ali villaicunatapash ashtaca gentecunaca nalicachircachu. Paicunatapash na ali yachajushca, yangalla runacuna nishpami ricun carca. Diablopash ñallami ‘ninanda fiñarishpa’ llaquichinga (Apoc. 12:12). Ashtahuangarin, ‘cai tucurimui punllacunapica jatun llaquicuna’ tiashca punllacunapimi villachina can (2 Tim. 3:1).

2. ¿Imashinata Jehová Diosca cunan punllacunapi villachichun ayudajushca?

2 Cunan punllacunapipash Jehová Diosca tucui llactapi gentecunaman villachichunmi munan. Paipa munaitaca pipash na jarcai ushangachu. Yaripashunchi. Ñaupa punllacunapica Jehová Diosmi israelitacunataca Babilonia llactamanda salvarca. Cunan punllacunapipash tucui panda religiongunapa yachachishcacunamandami salvashca (Apoc. 18:1-4). Imata yachachishpapash Jehová Diosca ñucanchipa alipallatami yachachin. Paimi ñucanchitaca tranquilo sintirichunbash, shuj gentecunaman yachachichunbash ayudajun (Isaías 48:16-18, liingui). Shinapash ¿villachingapaj ayudajushcamandachu ninchiman, Jehová Diosca paipa munaita pactachingapami cai mundopi tucui imapash pasajujta controlajun nishpa? Na. Cai mundopi imapash pasashcamanda ashtahuan villachita ushashpapash jarcaicuna o shuj llaquicunaca na tucurishcachu. Cai mundotaca Diablomi mandajun. Chaimandami Jehová Diospa ayudahuanlla villachita ushanchi (Is. 41:13; 1 Juan 5:19).

3. ‘Jatun yachajunacunaca’ ¿imashinata cai tucuri punllacunapi mirajushca?

3 Profeta Daniel nishca shinaca, ‘jatun yachajunacunaca’ cai tucuri punllacunapimi mirajushca (Daniel 12:4, liingui). ¿Imashinata mirajushca? Jesusta catinchi nij tucushcacuna, ashtaca huatacunata pandata yachachijpipash Jehová Diosmi Bibliamanda Yachajujcunataca Bibliapi yuyaicunata ali intindichun ayudashca. Cunan punllacunapipash paita ali sirvijcunatami agllashca ali villaicunata tucui llactacunapi villachichun. Chaimandami cunanbica casi 8 millón gentecuna ali villaicunata uyashpa mundo enteropi gentecunaman villachinajun. Shinapash mundo enteropi villachingapaca ¿maijan ayudacunatata charishca? Huaquin ayudacunata ricupashunchi.

BIBLIAPA TRADUCCIONGUNA

4. Huata 1900​pica ¿mashna shimicunapita Bibliaca tiarca?

4 Cunanbica ashtaca gentecuna Bibliata charijpimi chai gentecunamanga Bibliamanda parlai ushanchi. Shinapash ñaupa huatacunapica na shinachu carca. Jesusta catinchi nij tucushca curacunaca, gentecuna Bibliata liichunga na saquinllu carca. Ashtahuangarin Bibliata traducijcunataca huañuchichunmi mandan carca. 200 huatacuna huashamanbash tauca organizaciongunami Bibliapa tucuilla librocunata o huaquin librocunataca casi 400 shimicunaman traducishpa imprimirca. Shinami 1900 huatacunapica, Biblia imata nijujta na ali intindishpapash ashtaca ashtaca gentecuna Bibliata charirca.

5. Gentecuna Bibliata charichunga ¿imatata testigo de Jehovacunaca rurashca?

5 Jehová Diosta sirvijcunaca Bibliamanda yachachina cashcataca alimi intindishca. Chaimandami paicuna na llujchishca Bibliacunahuan villachi callarirca. Chai Bibliacunatami gentecunamanbash saquin carca. Shinapash, 1950 huatamandacarin, Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras Bibliatami tucuilla librocunata cashpa o huaquin librocunatalla cashpapash 120 yali shimicunapi llujchirca. 2013 huatapipash cutin shuj revisionda rurashpami Traducción del Nuevo Mundo Bibliata inglés shimipi llujchirca. Jahualla intindina Bibliami can. Chaimandami shuj shimicunaman traducingapajpash fácil can. Gentecuna intindinalla shimipi Bibliata charinami gentecunaman jahualla yachachichun ayudanga.

TRANQUILOLLA CAUSAI

6, 7. a) Cai último 100 huatacunapica ¿ima guerracunata tiashca? b) ¿Imashinata Testigocunaca huaquin llactacunapi tranquilolla causai tiashcata aprovechashca?

6 Ashtaca gentecunaca nircami, tranquilomi causanajunchi nishpa. Shinapash ¿ciertopachachu ima horapash tranquilo causai tiarca? Yalishca 100 huatacunapica ashtaca millón gentecunami tauca guerracunapi, ashtahuanbachaca ishcandi guerra mundialcunapi huañurca. 1942 huatapica, Segunda Guerra Mundial tiashca punllacunapimi, testigo de Jehovacunata ñaupaman pushaj huauqui Nathan Knorrca, “Tranquilo causaica ¿unaicamanllu paranga? nishca discursota jatun tandanajuipi curca. Chai discursopica Apocalipsis capítulo 17manda parlashpami intindichirca, Segunda Guerra Mundial jipaca na Armagedón chayamungachu, tranquilolla causaimi tianga nishpa (Apoc. 17:3, 11).

7 Segunda Guerra Mundial tucurishca jipa huaquin llactacunapi tranquilolla causai tiai callarijpipash na mundo enteropichu chashna causai tiarca. Segunda Guerra Mundial tucurishcamanda caina huatacunacamanga 331 uchilla guerracunapashmi tiashca. Chaipica ashtaca millón gentecunami huañushca. Shinapash ashtaca llactacunapi tranquilolla causai tiashcamandami testigo de Jehovacunaca chai llactacunapi ali villaicunata villachingapaj aprovechashca. Ali aprovechashcamandami 1944 huatapica casi 110 mil publicadorcunami mundo enteropi tiarca. Cutin cunan punllacunapica casi 8 millón publicadorcunami tian (Isaías 60:22, liingui). Shinaca ¿nachu tranquilolla causai tiajpi villachi ushashcamandaca cushijupanchi?

CARROCUNA, AVIONGUNA, BARCOCUNA

8, 9. a) ¿Imamandata cunanbica shuj ladocunaman rina ashtahuan fácil can? b) ¿Imashinata carrocuna, avionguna tiashcataca aprovechapashcanchi?

8 Estados Unidospi villachi callarijpica shuj ladocunaman rinaca na facilchu carca. 1900 huatacunapica casi 8 mil carrocunallami Estados Unidospica tiarca, ali ñangunapash huaquingunallami tiarca. Shinapash cunanbica 1.500 millón yali carrocunami mundo enteropica tian. Ashtaca ali ñangunapashmi tian. Chaimandami caru pueblocunaman rishpa villachita ushanchi. Huaquinbi carrocuna, ali ñanguna na tiajpipash chaquilla rishpami gentecunamanga Bibliamanda yachachinchi (Mat. 28:19, 20).

9 Cunanbica camionguna, barcocuna, trengunaca mashnapashmi tian. Chaicunata aprovechashpami Bibliamanda publicaciongunataca caru caru pueblocunamanbash huaquin semanacunapilla cachanchi. Superintendentecuna, Comité de Sucursalpi ñaupaman pushajcuna, misionerocunapash avión tiashcata aprovechashpami Quimsa Punlla Jatun Tandanajuicunapi discursocunata cungapaj o congregaciongunata ayudangapaj rin. Cuerpo Gobernantepi huauquicunapash, paicuna cachashca huauquicunapash avionguna tiashcata aprovechashpami tauca llactacunaman rishpa huauquicunataca animan, imata ruranatapash yachachin. Imashinami ricupanchi, chashnami Jehová Diosta sirvijcunaca tandanajushca caita ushan (Sal. 133:1-3).

INGLÉS SHIMI

10. Inglés shimica ¿imamandata minishtirishca can?

10 Apostolcunapa punllacunapipash huaquin huatacuna jipapash Roma jatun llactapa ashtaca pueblocunapi gentecunaca koiné nishca griego shimitami parlan carca. Cunan punllacunapipash ashtaca gentecunami inglés shimita parlan. Shuj libroca ninmi: “Casi 1.700 millón gentecunami mundo enteropica inglesta alipacha parlan o ashagutallapash intindin” nishpa (El inglés: un idioma universal). Ashtahuangarin, negociocunapa, politicacunapa o imacunapapash inglés shimi ashtahuan minishtirishca cajpimi inglés shimita yachachinajun.

11. Inglés shimica ¿imashinata ashtaca gentecuna Bibliata yachajuchun ayudashca?

11 Ashtaca gentecunaca inglés shimita parlaimandami Bibliata yachajui ushashca. Villajun revistapash, Bibliamanda shuj publicaciongunapash ashtaca huatacunatami primeroca inglés shimipira llujshishca. Ashtahuangarin, mundo enteropi congregaciongunata cuidashpa ricuriajuj Estados Unidospi Betelpash inglés shimitami ashtahuanga ocupan. Patterson-Nueva York llactapi Centro Educativo Watchtower nishcapash inglés shimipimi clasecunataca cun.

12. a) Ñucanchi publicaciongunataca ¿mashna shimicunapita traducinchi? b) Computadorapi programacunapash ¿imashinata ashtaca shimicunapi publicaciongunata llujchichun ayudashca?

12 Testigo de Jehovacunapaca, mundo enteropi Diospa Reinomanda villachinaca minishtirishcapachami can. Chaimandami librocunata, revistacunata, folletocunata, tratadocunataca casi 700 shimicunapi traducinchi. Ña traducishcata librocunapi, revistacunapi aliguta llujchingapajpash Sistema Eléctrónico de Edición Plurilingüe (MEPS) nishca programatami charinchi. Ashtaca shimicunaman traducishpami mundo enteropi gentecunaman ali villaicunata villachi ushashcanchi, ñucanchi huauquipanicunahuanbash tandanajushca caita ushashcanchi. Shuj shuj shimicunata parlashpapash mundo enteropi tucuilla huauquipanicunami shujlla shimita parlanshna Bibliapa limpio, ‘mapa illaj parlashcacunata’ yachajushcanchi (Sofonías 3:9, liingui).

LEYCUNA

13, 14. Cunanbica ¿imashinata huaquin leycuna, tribunalcunaca ñucanchita ayudashca?

13 Imashinami yalishca temapi yachajuparcanchi, Jesusta punda catijcunaca romanocunapa leycunataca alimi aprovecharca. Cunan punllacunapi Jesusta catijcunapash ñucanchi llactapi tiashca leycunataca alimi aprovechanchi. Shuj ejemplota ricupashun. Estados Unidospica, Constitución de Estados Unidos nishca leycunami tian. Chai Constitucionba leycunapica nijunmi, gentecunaca maijan religionda catina cashpapash catinallami can, imata parlangapaj munashpapash parlanallami can, tandanajungapaj munashpapash tandanajunallami can nishpa. Estados Unidospi chashna leycuna tiajpimi, ñucanchi huauquipanicunaca Bibliamanda yachajungapaj jahualla tandanajushpa, shuj gentecunamanbash Bibliamanda yachachi ushan. Shinapash huaquinbica, huaquin jarcaicunami tiashca. Chaimandami constitucionbi leycuna pactarichun munashpa juicioman rina tucushcanchi (Filip 1:7). Na villachinachu canguichi nishpa Estados Unidos tribunalcunapi sentenciajpica ashtahuan jatun tribunalcunamanmi apelanchi. Shinami chai jatun tribunalcunaca ashtaca viajeta ñucanchi favor sentenciashca.

14 Shuj llactacunapi tribunalcunapashmi gentecuna catingapaj munashca religionda catichun, shuj gentecunaman villachina derechota pactachichun ayudashca. Shuj llactapi juiciota perdishpaca tribunal internacional nishcacunamanmi apelanchi. Shuj ejemplota ricupashun. Junio de 2014 huatacamanga, Tribunal Europeo de Derechos Humanos nishcami ñucanchitaca 57 juiciocunapi ganachirca. Chai Tribunal imata nishcataca Europapi casi tucui llactacunami cazuna can. Ñucanchita ‘tucui gentecuna na ricunayachijpipash’ ashtaca llactacunamanda tribunalcunami Jehová Diosta adorashpa catichun ayudashca (Mat. 24:9).

SHUJ AYUDACUNAPASH

Ñucanchi publicaciongunaca mundo enteropi gentecunamanmi chayashca

15. a) Imprimingapaj prensa maquinacunaca ¿imashinata ashtahuan mejorashpa catishca? b) Mushuj prensa maquinacunaca ¿imashinata ashtahuan villachichun ayudashca?

15 Imprentacunapash Diospa Reinomanda ashtaca gentecunaman villachichunmi ayudashca. Shuj ejemplota ricupashun. Ña 1450 huata tucujujpica Johannes Gutenberg nishcami imashina impriminata ricuchirca. Ashtaca huatacunata pai yachachishca shinalla impriminajushpapash 200 huatacunata caimanga ushashcatami imprimina maquinacunaca cambiashca. Cunanbica, imprimingapaca ashtahuan jatun, ashtahuan ali, ashtahuan uchalla imprimij prensa maquinacunami tian. Papelta rurana, librocunata ruranapash ñana yapa valishcachu can. Prensa offset nishca llujshishpacarin, ratomi publicaciongunataca imprimirca, dibujocunatapash alipacha colorcunahuan, ashtahuan clarotami llujchirca. Yaripashun, La Atalaya revistaca julio de 1879​pimi primera vez llujshirca. Chai huatapica 6 mil revistacunallami llujshirca. Dibujocunapash illajmi carca. Inglés shimipillami llujshirca. Shinapash cunanbica, imprimingapaj alipacha prensa maquinacuna tiajpimi La Atalaya revistamandaca cada quilla 50 millón yali revistacuna llujshin. Shinallata, 200 yali shimicunamanmi traducinajunchi. Dibujocunapash juyaillagumi can, tauca colorcunapimi llujshin.

16. ¿Maijan mushuj cosascuna llujshishpata ali villaicunata villachichun ayudashca? (Callari dibujota ricupangui.)

16 Cai último 200 huatacunapica ashtaca mushuj cosascuna llujshishpami Testigocunataca Diospa Reinomanda gentecunaman villachishpa, yachachishpa catichun ayudashca. Ñaupa parrafocunapi yachajushca shinaca, trenguna, carrocuna, aviongunaca ninandami ayudarca. Bicicletacunatapash, máquina de escribir nishcacunatapash, ñausacuna uyaita ushachun braille nishcata liij uchilla maquinacunatapash, video grabadoracunata, telegrafocunata, telefonocunata, camaracunata, peliculacunata, computadoracunata, radiocunata, televisiongunata Internettapash ali villaicunata villachingapami ocupashcanchi. Profeta Isaías nishca shinaca, ‘llactacunamanda chasquishpa lecheta ufianshnami’ llactacuna imapash mushuj cosascunata llujchijpica Bibliacunata, revistacunata, librocunata ashtaca shimicunapi llujchingapaj aprovechashcanchi (Isaías 60:16, liingui).

17. a) ¿Imatata cai temapica yachajupashcanchi? b)  ¿Imamandata Jehová Diospa ‘ayudajcuna’ canaca shuj jatun bendición can?

17 Imashinami cai temapi yachajupashcanchi, ali villaicunata villachichunga Jehová Diosca ashtacatami bendiciajushca. Tucui gentecunaman villachingapaca ñucanchicuna ayudachunga Jehová Diosca na minishtinllu. Shinapash paita ‘ayudajcuna’ cana bendiciondami carashca. Ñucanchica villachishpami Jehová Diostapash, shuj gentecunatapash juyashcata ricuchinchi (1 Cor. 3:9; Mar. 12:28-31). Mundo enteropi villachichun Jehová ñaupaman pushajushcamandaca tucui shunguhuanmi agradicinchi. Shinaca, tucui tiempota aprovechashpa Diospa Reinomandaca mundo enteropi gentecunaman villachishunchi.

^ par. 1 Bibliamanda Yachajujcunaca 1931 huatapimi testigo de Jehovacuna shutita japirca (Is. 43:10, NM ).