HĀPĪ 03
¿He parautiꞌa mau ꞌā te meꞌe pāpaꞌi era ꞌi ruŋa i te Pipiria?
ꞌI ruŋa i te Pipiria e ravaꞌa era i te rauhuru roŋo mo hāꞌūꞌū mai i a tātou. Takoꞌa, e vānaŋa rō mai ꞌā o ruŋa i te meꞌe ka piri mai ena pe muꞌa ka oho ena. Pēaha, ko haŋa ꞌā koe mo ꞌata aŋi-aŋi o ruŋa i te Pipiria, te meꞌe nō, e ꞌaka-ꞌaka rō ꞌā koe ana ai he parautiꞌa mau ꞌā te meꞌe pāpaꞌi era ꞌi ruŋa. ¿E ravaꞌa rō koe i te meꞌe riva ꞌi ruŋa i te puka ko pāpaꞌi era ꞌā rahi nō atu matahiti a tuꞌa? ¿He aŋi ꞌā tū meꞌe kī era e te Pipiria o ruŋa i te meꞌe ka piri mai era pe muꞌa ka oho ena? ꞌĒ-ē, he aŋi ꞌā. Rahi nō te taŋata e manaꞌu ena pē ira. Ki uꞌi tātou ꞌo te aha rāua e manaꞌu ena pē ira.
1. Te ꞌaꞌamu e ravaꞌa ena tātou ꞌi ruŋa i te Pipiria, ¿he ꞌaꞌamu tuai nō e tahi ꞌo he parautiꞌa mauꞌā?
O te Pipiria mau ꞌā te kī te vānaŋa taꞌatoꞌa e ravaꞌa ena ꞌi ruŋa, he “vānaŋa parautiꞌa” (Eclesiastés 12:10). Te meꞌe taꞌatoꞌa vānaŋa era e te Pipiria o ruŋa i te taŋata ꞌe o ruŋa i te ŋā viꞌe o muꞌa ꞌā, he parautiꞌa mau ꞌā, taꞌe he ꞌaꞌamu tuai nō e tahi (ka taiꞌo Ruka 1:3 ꞌe 3:1, 2). Te ŋā nuꞌu era he arqueólogo ꞌe te ŋā taŋata e ꞌite riva-riva era i te ꞌaꞌamu tuai, i rara era te matahiti, te ꞌīŋoa o te taŋata, ꞌe te ꞌīŋoa o te kona pāpaꞌi era ꞌi ruŋa i te Pipiria, ko uꞌi ꞌā pē nei ē, ko tano tahi ꞌā ki te meꞌe pāpaꞌi era ꞌi ruŋa.
2. ¿He aŋi mau ꞌā te meꞌe kī era pē nei ē, te roŋo pāpaꞌi era ꞌi ruŋa i te Pipiria e ko tano mo te hora nei?
Rahi nō atu te meꞌe i kī e te Pipiria raꞌe ki te aŋi-aŋi e te taŋata. Mo haꞌaauraꞌa atu, ꞌi te hora e vānaŋa era o ruŋa i te nātura, te manaꞌu pāpaꞌi era ꞌi ruŋa e topa kē rō ꞌā ki te huru manaꞌu o te nuꞌu o rā hora. Te meꞌe taꞌatoꞌa pāpaꞌi era ꞌi ruŋa ko tano tahi ꞌana ki te meꞌe aŋi-aŋi e tātou ꞌi ꞌaŋanīrā o ruŋa i te nātura. ꞌO ira e riva ena tātou mo kī, te meꞌe taꞌatoꞌa pāpaꞌi era ꞌi ruŋa i te Pipiria “ꞌina he hape ꞌi te hora nei ꞌe e ko hape ki te hora hopeꞌa” (Salmo 111:8).
3. ¿ꞌO te aha e kī ena tātou he parautiꞌa mau ꞌā te meꞌe kī era te Pipiria o ruŋa i te meꞌe ka piri mai era pe muꞌa ka oho ena?
Rahi nō atu te profecía a e ravaꞌa ena tātou ꞌi ruŋa i te Pipiria vānaŋa o ruŋa “i te meꞌe era kai aŋa ꞌā” (Isaías 46:10). Taꞌatoꞌa profecía pāpaꞌi era ꞌi ruŋa i te Pipiria ꞌi muꞌa ꞌā, ki ruŋa i te hau i haka tano ai, i tano era te matahiti. Takoꞌa, te Pipiria ko kī tahi ꞌana te meꞌe taꞌatoꞌa e takeꞌa nei tātou ꞌi ruŋa i te ao ꞌi ꞌaŋanīrā. Mai ki uꞌi tātou pē hē e haka tano e oho mai ena ki ruŋa i te hau e toru o te ŋā profecía pāpaꞌi era ꞌi ruŋa.
MO MAꞌA TUꞌU ꞌITE
Ka uꞌi pē hē te meꞌe kī era ꞌi ruŋa i te Pipiria, e tano ena ki te meꞌe ꞌite e tātou o ruŋa i te nātura ꞌi ꞌaŋanīrā. Takoꞌa ka hāpī o ruŋa i te profecía nui-nui e toru.
4. Te meꞌe ꞌite o ruŋa i te nātura ꞌi ꞌaŋanīrā e tano rō ꞌana ki te meꞌe kī era e te Pipiria
Te taŋata o muꞌa ꞌā e manaꞌu era ꞌi ruŋa i te rauhuru manu tere henua te ao e noho era. Ka mataꞌitaꞌi te VĪDEO.
Ka uꞌi te meꞌe pāpaꞌi era ꞌi ruŋa i te puka o Job 3.500 matahiti a tuꞌa. Ka taiꞌo Job 26:7 ꞌe ꞌai ka vānaŋa rō kōrua o ruŋa i te meꞌe nei:
-
¿Pē hē e haka hio-hio ena te tātou fe te meꞌe kī era ꞌi ruŋa i a Job?
E 3.500 matahiti a tuꞌa te Pipiria i vānaŋa ai o ruŋa i te meꞌe kī era hai reꞌo hiva, ciclo del agua, ꞌe 200 nō matahiti a tuꞌa te taŋata i aŋi-aŋi iho ai i te meꞌe nei. Ka taiꞌo Job 36:27, 28 ꞌe ꞌai ka vānaŋa rō kōrua o ruŋa i te ŋā meꞌe nei:
-
¿Pē hē ki tuꞌu manaꞌu o ruŋa i te ꞌite, te ara e oho era o te vai ko pāpaꞌi era ꞌā ka taꞌutini matahiti a tuꞌa?
-
¿Pē hē te ŋā kupu vānaŋa nei e haka hio-hio era tuꞌu fe o ruŋa o tū meꞌe pāpaꞌi era ꞌi ruŋa i te Pipiria?
5. Mai muꞌa era ꞌā te Pipiria e kī rō mai ꞌā he aha te meꞌe ka piri mai era
Ka taiꞌo Isaías 44:27–45:2 ꞌe ꞌai ka vānaŋa rō kōrua o ruŋa i te meꞌe nei:
-
¿He aha te meꞌe i kī e te Pipiria 200 matahiti a tuꞌa raꞌe ki te haka kore i a Babilonia?
ꞌI ruŋa i te ŋā puka ꞌaꞌamu era o ruŋa i te ŋā kāiŋa era o muꞌa ꞌā, e vānaŋa rō ꞌā o ruŋa i te ꞌariki e tahi tōꞌona ꞌīŋoa ko Ciro. ꞌI te matahiti 539 A.C. b te ꞌariki nei i tuꞌu ai koia ko tāꞌana nūnaꞌa tamaꞌi ki Babilonia mo haka kore i rā kona. I oho era ꞌina kai tamaꞌi, he keri nō e tahi ꞌava mo haka turu tū vai tere e haka vari era i a Babilonia. Ki oti, he uru ananake a te ꞌōpani haka rē ha-hata era e te babilonio ꞌe ꞌina kai tamaꞌi hia i rē rō ꞌai. Mai rā hora ki ꞌaŋanīrā ko tano ꞌā 2.500 matahiti ꞌe ꞌina a Babilonia toe, he māꞌea nō te meꞌe mo takeꞌa e tātou ꞌi rā kona. Mai ki uꞌi he aha te rua meꞌe i kī e te Pipiria o ruŋa i a Babilonia.
Ka taiꞌo Isaías 13:19, 20 ꞌe ꞌai ka vānaŋa rō kōrua o ruŋa i te meꞌe nei:
-
¿Pē hē i haka tano ai te meꞌe kī era e te Pipiria o ruŋa i a Babilonia?
Te māꞌea toeŋa o Babilonia ꞌi te henua era o Irak
6. Te Pipiria ko kī era ꞌā te meꞌe e takeꞌa nei e tātou ꞌi ꞌaŋanīrā
Te Pipiria e kī rō ꞌā ꞌī tātou e noho atu ena “ꞌi te ŋā mahana hopeꞌa” o te ao nei (2 Timoteo 3:1). Ki uꞌi tātou he aha te meꞌe e kī ena o ruŋa i te meꞌe ka piri mai era.
Ka taiꞌo Māteo 24:6, 7 ꞌe ꞌai ka vānaŋa rō kōrua o ruŋa i te meꞌe nei:
-
¿Pē hē te huru o te ao ka takeꞌa era e tātou ꞌi te ŋā mahana hopeꞌa o te ao nei?
Ka taiꞌo 2 Timoteo 3:1-5 ꞌe ꞌai ka vānaŋa rō kōrua o ruŋa i te ŋā meꞌe nei:
-
¿Pē hē te huru o te taŋata ka tuꞌu era ꞌi te ŋā mahana hopeꞌa o te ao nei?
-
¿Ko huru hē te huru e takeꞌa ena e koe ꞌi te hora nei?
HE AHA TAꞌA MEꞌE MO PĀHONO MO KĪ ATU E TE NUꞌU: “Te meꞌe pāpaꞌi ꞌi ruŋa i te Pipiria he ꞌaꞌamu tuai nō e tahi”.
-
¿ꞌO te aha koe e riva ena mo kī te Pipiria taꞌe nō he ꞌaꞌamu tuai nō e tahi?
TE MEꞌE MO AŊI-AŊI O RUŊA I TE HĀPĪ NEI
Te meꞌe e vānaŋa ena e te Pipiria o ruŋa i te ꞌaꞌamu tuai, ꞌe takoꞌa o ruŋa i te nātura ꞌe o ruŋa i te meꞌe e kī era mo piri mai ꞌina he hape, ki ruŋa i te hau e haka tano ena.
Mo taꞌe rehu
-
Te meꞌe pāpaꞌi ꞌi ruŋa i te Pipiria, ¿he ꞌaꞌamu tuai nō e tahi ꞌo he parautiꞌa mau ꞌā?
-
¿Pē hē e haka tano ena te meꞌe pāpaꞌi era ꞌi ruŋa i te Pipiria ki te meꞌe ꞌite e tātou ꞌi ꞌaŋanīrā o ruŋa i te nātura?
-
¿E kī rō ꞌā te Pipiria te meꞌe ka piri mai era pe muꞌa? ¿He aha koe e kī ena ꞌē-ē ꞌo ꞌina?
MO RARA MO OHO
¿E hape rō ꞌana te meꞌe pāpaꞌi era ꞌi ruŋa i te Pipiria o ruŋa i te nātura?
“¿Concuerda la Biblia con lo que ha descubierto la ciencia?” (Artículo de jw.org)
¿Pē hē tātou e ꞌite nei ꞌī tātou e noho atu ena “ꞌi te ŋā mahana hopeꞌa” o te ao nei?
“Seis profecías bíblicas en pleno cumplimiento” (La Atalaya, 1 de mayo de 2011)
Ka uꞌi pē hē te profecía pāpaꞌi era ꞌi ruŋa i te Pipiria o ruŋa i te kāiŋa era ko Grecia i haka tano ai.
Ka uꞌi pē hē te profecía i huri ai te huru manaꞌu o te taŋata e tahi o ruŋa i te Pipiria.
