Ko mahia mai ꞌā e Iehoha i te mahia hopeꞌa o te nui-nui: He 66 puka ꞌiti-ꞌiti ꞌe ko haka piri tahi ꞌā ꞌi ruŋa i te puka e tahi, he Pipiria. Koiꞌite nā koe e manaꞌu mai ena: “¿Mai hē te Pipiria i oho mai ai? ¿ꞌA ꞌai te manaꞌu pāpaꞌi era ꞌi ruŋa?”. Mo ꞌite tātou i te pāhono ki te ŋā ꞌui nei, ki uꞌi he raꞌe pē hē te vānaŋa o te ꞌAtua i tuꞌu mai ai ki a tātou ꞌi ꞌaŋanīrā.

1. Mo ai o te taŋata i pāpaꞌi i te Pipiria, ¿ꞌo te aha e kī ena o te ꞌAtua te puka nei?

E 40 taŋata i pāpaꞌi ai i te Pipiria ꞌe a ruŋa ki te 1.600 matahiti i pāpaꞌi i oho ai, mai te matahiti 1513 A.C. ki te matahiti 98 D.C. Te nuꞌu pāpaꞌi era, huru kē huru kē te rāua aŋa, i ai rō te taote, te ꞌariki, pē ira ꞌā te kope hāpaꞌo māmoe, te nuꞌu veve ꞌe te nuꞌu ꞌono. Nō atu te rahi o te taŋata i pāpaꞌi i te puka nei, ko tū manaꞌu ꞌā i pāpaꞌi ai ananake mai te pūꞌoko ki te hiku, ¿pē hē i haka tano ai ananake ko tū manaꞌu ꞌā, nō atu te taꞌe māhani ꞌi roto i a rāua? ꞌO te ai o te ꞌAtua te manaꞌu pāpaꞌi era ꞌi ruŋa (ka taiꞌo 1 Tētārōnika 2:13). Te taŋata pāpaꞌi era i te Pipiria taꞌe he manaꞌu o rāua te meꞌe i pāpaꞌi, ꞌi te meꞌe era a rāua, “ꞌina kai vānaŋa hai manaꞌu taŋata; i vānaŋa ai hai manaꞌu o te ꞌAtua, ꞌe o te Vārua Maitai i haka vānaŋa” (2 Pētero 1:21). a Hai tōꞌona vārua maitai, te ꞌAtua i haka pāpaꞌi ai tōꞌona manaꞌu ki tū ŋā taŋata era (2 Timoteo 3:16).

2. ¿E riva nō te taŋata taꞌatoꞌa mo ravaꞌa i te Pipiria?

Te taŋata “o te taꞌatoꞌa nō hau, ꞌarero ꞌe kona o te ao” e riva rō ꞌā mo taiꞌo i te parau ꞌāpī riva-riva pāpaꞌi era ꞌi ruŋa i te Pipiria (ka taiꞌo Meꞌe Haka Takeꞌa 14:6). O te ꞌAtua te aŋa mo huri i te Pipiria ki te rauhuru ꞌarero; ꞌo ira, o te puka taꞌatoꞌa pāpaꞌi era e te taŋata, ko te puka nei te puka e ꞌata huri ena. Te rahi o te taŋata e riva rō ꞌā mo ravaꞌa i te Pipiria hai rāua ꞌarero, nō atu te kona noho o rāua.

3. ¿He aha te meꞌe a Iehoha i aŋa mo hāpaꞌo i te Pipiria?

I pāpaꞌi era te Pipiria ꞌi muꞌa ꞌā, ꞌi ruŋa i te meꞌe era e ko hini he rake-rake i pāpaꞌi ai, pa he kiri māmoe, kiri puaꞌa, ꞌe pē ira ꞌā ꞌi ruŋa i te meꞌe era he papiro. Te taŋata haŋa era ki te vānaŋa o te ꞌAtua pē rā ꞌā e pāpaꞌi era i tāꞌana vānaŋa ꞌo ŋaro. I ai rō te taŋata hōnui haŋa mo haka kore i te Pipiria, pē ira ꞌā i ai rō te taŋata haŋa mo hāpaꞌo i te vānaŋa o te ꞌAtua nō atu te tute i a rāua mo tiŋaꞌi mo mate. ꞌIna e tahi taŋata ꞌe ꞌina e tahi meꞌe mo haka noho i a Iehoha mo vānaŋa mai ki a tātou. Te Pipiria e kī rō ꞌā: “Te vānaŋa o te ꞌAtua he noho he oho ki te hopeꞌa raꞌa” (Isaías 40:8).

 MO MAꞌA TUꞌU ꞌITE

5. Nō atu te haŋa o te taŋata mo haka kore i te Pipiria ꞌina kai ravaꞌa

 6. He puka mo te taꞌatoꞌa taŋata

O te taꞌatoꞌa puka pāpaꞌi era e te taŋata mai te hora raꞌe era, ko te Pipiria te puka ꞌata tuhaꞌa ꞌe ꞌata huri ki te rauhuru ꞌarero. Ka taiꞌo Aŋa o te ꞌĀpōtoro 10:34, 35 ꞌe ꞌai ka vānaŋa rō kōrua o ruŋa i te ŋā meꞌe nei:

• ¿ꞌO te aha te ꞌAtua e haŋa ena mo huri i tāꞌana vānaŋa ki te rauhuru ꞌarero ꞌe mo tuhaꞌa mo ravaꞌa e te taꞌatoꞌa taŋata?

• ¿ꞌO te aha e topa kē ena te Pipiria mai tētahi puka?

 TE MEꞌE MO AŊI-AŊI O RUŊA I TE HĀPĪ NEI

Te Pipiria he vānaŋa o te ꞌAtua ꞌe ꞌāꞌana i hāpaꞌo mo riva mo ravaꞌa e te taŋata taꞌatoꞌa.

Mo taꞌe rehu

• ¿ꞌO te aha he meꞌe tano mau ꞌā mo kī o te ꞌAtua i haka pāpaꞌi i tāꞌana vānaŋa ki te taŋata?

• O ruŋa i te tuhaꞌa, te hāpaꞌo ꞌe te huri iŋa o te Pipiria, ¿he aha taꞌa meꞌe manaꞌu o ruŋa?

• ¿He aha taꞌa meꞌe ŋaroꞌa ꞌi te hora nei e ꞌite ena koe te meꞌe i aŋa e Iehoha mo hāhine atu?