Neke ki te tumu manako rikiriki

Eaa te Tumu Kare te Au Kite o Iehova e Piri ki Tetai au Orote?

Eaa te Tumu Kare te Au Kite o Iehova e Piri ki Tetai au Orote?

 Akapeea te Au Kite o Iehova me iki me kua tau tetai orote?

 Mua ake ka iki ei me ka akono rai i tetai orote e me kare, ka akara te Au Kite o Iehova ki roto i te Pipiria. Taka meitaki ua e te patoi ra tetai au orote e te oroa i te au kaveinga Pipiria. Me ko teia te tu, kare te Au Kite o Iehova e piri atu ki te reira. Kareka te au orote ke mai, na te Au Kite tataki tai e rave i tana uaorai ikianga ma te tauta “eiaa ei apa [tona] akava-ngakau i te Atua, e te tangata nei.”​—Angaanga 24:16.

 I raro mai, ko teia te au uianga ka ui te Au Kite o Iehova kia ratou uaorai me iki ratou me ka akono i tetai orote. a

  •   Kua akatumuia ainei teia orote ki runga i tetai apiianga kare e tau ana ki te Pipiria?

     Kaveinga Pipiria: “Te na ko mairā Iehova, ‘E aere mai kotou ki vao, mei roto mai ia ratou ra, kia taka ke kotou, e auraka e rave ua atu i te mea viivii ra.’”​—2 Korinetia 6:​15-​17.

     Kia akatakake ia ratou uaorai mei te au apiianga viivii i te pae vaerua, koia oki, tei patoi i ta te Pipiria e karanga ra, kare te Au Kite o Iehova e akono i te au orote te kapiti maira i teia au peu.

     Te au orote tei akatumuia ki runga i te irinakianga me kore te akamorianga i te au atua ke. Akakite mai a Iesu: “Ko toou Atua ra ko Iehova taau e akamori, e koia anake rai taau e akarongo.” (Mataio 4:​10) Ei aru i tera akoanga, kare te au Au Kite o Iehova e piri ki te au orote Keritimiti, Easter, e te Rā o Me (May Day), no te mea kua akatumuia teia au orote ki runga i te akamori anga i te au atua ke, kare ia Iehova. Pera katoa, kare ratou e piri ki te au orote ka aru mai.

    •  Kwanzaa. Te ingoa Kwanzaa “no roto mai i te tuatua Swahili matunda ya kwanza, tona aiteanga ‘te momua o te ua rakau,’ te akaari maira e kua kapua mai teia orote mei te tuatau kokoti mua i roto i te tuatua enua o Aperika.” (Encyclopedia of Black Studies) Noatu ka karanga tetai pae e kare te Kwanzaa i te orote akonoanga, kua akaaite te Encyclopedia of African Religion i te reira ki tetai oroa ke mai i Aperika ka orongaia te popo mua o te au ua rakau “ei atinga na te au atua e te ui tupuna no te akameitaki ia ratou,” pera katoa: “Na taua vaerua oronga akameitaki e te āriki rekareka no te au akameitakianga o te oraanga no ko mai i te ui tupuna, na te reira e akamata i te orote Aperika Marike, Kwanzaa.”

      Kwanzaa

    •  Oroa no te Tuatau Pururu Rau. “E oroa teia tei akapaapaa i te atua vaine, ko te marama.” (Holidays, Festivals, and Celebrations of the World Dictionary) Kapiti mai ki teia peu akonoanga, “ka tupou te au vaine o te ngutuare ki raro, e kowtow i te reo Tinito, ki mua i te aroaro o te atua vaine.”​—Religions of the World​—A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices.

    •  Nauruz (Nowruz). “Kua kapua mai teia oroa mei roto i te Zoroastrianism (e akonoanga Peresia), ei akairo i te rā tapu roa atu i roto i te karena taito o Zoroastrian. . . . Tei tupu, ka tuaruia te Vaerua o te Avatea, tei kapikiia ko [Rapithwin] ki raro i te enua e te Vaerua Paroro i te tuatau anu, e oti ka turouia mai aia i te avatea i te rā Nowruz na roto i tetai oroa, kia tau ki te akonoanga Zoroastrian.”​—United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.

    •  Shab-e Yalda. Ko teia oroa no te tuatau paroro “e pirianga papu tikai tona ki te akamori anga ia Mithra,” te atua no te mārama, kia tau ki te puka Sufism in the Secret History of Persia. Karanga katoaia e e pirianga to teia oroa ki te akamori anga i te nga atua no te rā o Roma e Ereni. b

    •  Te Rā Oronga Akameitaki (Thanksgiving). Mei te Kwanzaa rai, kua akaia teia orote ki roto i te oroa taito o te tuatau kokoti anga tei akangateitei i te au atua ke ke. Aere ua rai, “kua kapitiia mai teia au peu taito a te ui tupuna ki roto i te akonoanga Kerititiano.”​—A Great and Godly Adventure​—The Pilgrims and the Myth of the First Thanksgiving.

     Te au orote tei akatumuia ki runga i te peu purepure me kore te tu manuia. Karanga te Pipiria no runga i te aronga tei “ārikiriki i te kaingakai na Gada,” te atua no te Manuia, e ko ratou “tei akaruke ia Iehova.” (Isaia 65:11) No reira, kare te Au Kite o Iehova e akono i te au orote ka aru mai:

    •  Ivan Kupala. “Kia tau ki tetai irinakianga mātauia, i te tuatau o te [Ivan Kupala] ka tuku mai te natura i te au ravenga manamana te ka rauka i te taangaangaia e te aronga ngakau toa e te manuia,” i karanga ai te puka The A to Z of Belarus. I te akamataanga, kua akonoia teia orote e te au etene i te tuatau maana. Inara, karanga te Encyclopedia of Contemporary Russian Culture, “kua kaʼiroia te reira ki te orote Akonoanga [te “rā o te tangata tapu” ko Ioane Bapetizo] i muri ake i te akamataanga o te Akonoanga Kerititiano.”

    •  Mataiti Ou no te Marama (Mataiti Ou Tinito me kore Mataiti Ou Korea). “Ko teia tikai te tuatau o te mataiti, ko te inangaro maata o te ngutuare, te au oa, e te kopu tangata koia oki, kia akapapu i te turanga manuia, kia akangateitei i te au atua e te au vaerua, e kia oronga i te akameitakianga no te mataiti ka tu mai.” (Mooncakes and Hungry Ghosts​—Festivals of China) Mei te reira katoa te Mataiti Ou o Korea “te kapiti maira i te akamorianga ui tupuna, te au peu akonoanga no te tuaru i te au vaerua kino, e te akapapu i te manuia no te mataiti ou, e ka ō mai te angaanga purepure kia kite eaa ta te Mataiti Ou ka apai mai.”​—Encyclopedia of New Year’s Holidays Worldwide.

      Mataiti Ou Tinito

     Te au orote tei akatumuia ki runga i te irinakianga e ka ora ua atu te tangata me mate ratou. Taka meitaki ua ta te Pipiria i karanga e ka mate te vaerua o te tangata. (Ezekiela 18:4) No reira, kare te Au Kite o Iehova e akono i te au orote tei taikuia i raro mai, te akamaroiroi ra i te irinakianga e ka ora ua atu te vaerua o te aronga tei mate:

    •  Rā no te Mate (All Souls’ Day). Kia tau ki te New Catholic Encyclopedia, ko teia te rā no te “akamaara i te aronga meitaki tei takake atu.” “Mei te mataiti 500 ki te 1,500, kua irinaki te manganui e ka mama mai te au vaerua i roto i te ngai tamamaeanga i taua rā ra ei tupapaku, vaine tautau, rana, e te vai atura ki te aronga tei takinokino ia ratou i te tuatau e ora ra.”

    •  Oroa Qingming (Ch’ing Ming) e te Oroa no te Tupapaku Matepongi. Ka raveia teia nga oroa ei akangateitei i te ui tupuna. I te tuatau o te Ch’ing Ming, i karanga ai te puka Celebrating Life Customs Around the World​—From Baby Showers to Funerals, “ka tutungiia te kai, te vai e te pepa moni ki te aʼi kia kore tei mate e pongi me kore e kaki vai e kia rava ua ta ratou moni.” Karanga katoa te puka e i te “marama o te Tupapaku Matepongi, i te tuatau tikai o te po marangi, [irinaki te aronga e akono ra i teia oroa] e i tera po anake, ka tupu te pirianga ketaketa roa atu i rotopu i tei mate e tei ora e no reira i puapinga ai kia rave i tetai au takainga no te takinga meitaki i te aronga i mate e kia akangateitei i te ui tupuna.”

    •  Chuseok. Karanga te puka The Korean Tradition of Religion, Society, and Ethics no runga i teia oroa e ka kapitiia mai te “akaatinga i te kai e te uaina no te au vaerua o tei mate.” Te akaata ra teia au atinga i te “irinakianga e ka ora atu te vaerua noatu kua mate te kopapa.”

     Te au orote tei kapiti mai i te peu purepure. Akakite mai te Pipiria: “Auraka ei tauraatua, e te akara tumurangi, e te purepure, e te akarakara, E te kebere, e tei kimi i te vaerua kino, e te peu purepure, e tei ui ki tei mate ra. Ko te aronga katoa oki i rave i te reira au peu e aronga viivii ïa na Iehova.” (Deuteronomi 18:10-​12) Kia kore ratou e ō atu ki roto i te peu purepure​—kapiti mai te akara etu (tetai angaanga purepure)​—kare te Au Kite o Iehova e akono i te Halloween me kore te au orote ka aru mai:

    •  Sinhala e te Mataiti Ou Tamil. “Te au peu taito tei kapitiia mai ki roto i teia orote . . . ka ō mai te au angaanga tei raveia i te tuatau tei akatakaia mai e te aronga akara etu no te apai mai i te manuia.”​—Encyclopedia of Sri Lanka.

    •  Songkran. Te ingoa o teia oroa Asia “no roto mai i te tuatua Sanskrit . . . tona aiteanga ‘aerenga’ me kore ‘tauianga,’ e te akairo ra [teia oroa] i te aerenga o te rā i roto i te papaanga etu ko Aries.”​—Food, Feasts, and Faith​—An Encyclopedia of Food Culture in World Religions.

     Te au oroa e ō maira te akamorianga mei roto i te Ture a Mose, tei akamutu i te mate anga a Iesu. Akakite te Pipiria: “Ko te Mesia oki te akaope i te ture.” (Roma 10:4) Ka puapinga rai te au Kerititiano mei te au kaveinga i roto i te Ture a Mose tei orongaia ki te ngati Iseraela i taito. Inara, kare ratou e akono i to te reira au oroa, te au oroa tikai tei arataki ki te Mesia no te mea kua irinaki te au Kerititiano e kua tae takere mai aia. “E ata anake ïa no te ka tupu a muri atu,” i karanga ai te Pipiria, “kareka te kopapa tika ra [koia oki, te mea tika tikai], ko te Mesia ïa.” (Kolosa 2:​17) Ko teia tetai tumu e pera katoa no tei kaʼiroia tetai au peu tarevake kare no roto i te Pipiria ki teia au oroa, kare i reira te Au Kite o Iehova e akono i te au oroa ka aru mai:

    •  Hanukkah. Te akamaara ra teia oroa i te akatapu akaou anga i te iero i Ierusalema a te ngati Iuda. Inara, karanga te Pipiria e kua riro a Iesu ei Taunga Maata “i roto i te Are [me kore, iero] maata e te meitaki rava, kare i angaia e te rima ra, kare te mea no teianei ao.” (Ebera 9:​11) Irinaki te au Kerititiano e kua mono te iero pae vaerua i te iero i Ierusalema.

    •  Rosh Hashanah. Ko teia te rā mua i roto i te mataiti ngati Iuda. I te tuatau taito, kua orongaia tetai au atinga takake ki te Atua me tae ki teia tuatau oroa. (Numero 29:​1-6) Inara, ko Iesu Karaiti te Mesia tei “akakore . . . i te atinga e te atinga kai,” no reira kare e puapinga akaou teia au atinga i roto i te mata o te Atua.​—Daniela 9:​26, 27.

  •   Te akamaroiroi ra ainei te orote i te pirianga ki te au akonoanga ke no te akamori anga?

     Kaveinga Pipiria: “Eaa to te tangata akarongo ra puapinga i te tangata akarongo kore? E eaa to te nao o te Atua ra aite anga atu i te idolo?”​—2 Korinetia 6:​15-​17.

     Noatu ka tauta te Au Kite o Iehova kia noo ‘au ua ma to ratou tangata tupu e ka akangateitei i te tikaanga o tetai tangata kia iki i tana ka irinaki, ka kopae ratou i te au oroa tei akamaroiroi i te piri atu ki te au akonoanga ke ke no te akamorianga. Teia te au tu oroa kare ratou e piri atu.

     Te au oroa no tetai tangata akonoanga me kore au akakoroanga tei akamaroiroi i te akamori kapiti ma te au akonoanga tukeke. Te arataki anga te Atua i tona iti tangata i taito ki te Enua Taputou, te ngai e nooia ra e te aronga e peu akonoanga ke ta ratou, akakite te Atua: “Auraka koe e papau i te koreromotu kia ratou, e to ratou au atua katoa: . . . kia akamori oki koe i to ratou au atua ra, ka riro ïa te reira ei ereere ia koe.” (Exodo 23:32, 33) No reira, kare te Au Kite o Iehova e piri ki roto i te au orote ka aru mai.

    •  Loy Krathong. I te tuatau o teia oroa i Thailand, “ka raranga te tangata i tetai āriki rau, ka tuku i te kanara me kore te rakau kakara tei tutungiia ki roto e oti ka tuku i te āriki ki roto i te vai. Karangaia e na teia au āriki e apai ke i te kino. Ko te tika, te akamaara ra teia oroa i te tapuae vaevae tapu tei akarukeia e te Buddha.”​—Encyclopedia of Buddhism.

    •  Rā Tataraara o te Pa Enua (National Repentance Day). Te aronga tei akono i teia oroa, “ko ratou tei āriki i te au irinakianga maata a te akonoanga Kerititiano,” i karanga ai tetai akaaere kavamani i roto i te nuti pepa o Papua Nu Kini, The National. Karanga aia e i tera rā, “ka akamaroiroiia te katoatoa kia aru i te au kaveinga Kerititiano.”

    •  Vesak. “Ko teia te rā tapu roa atu a te akonoanga Buddha, te akamaaranga i te rā anaunga, te mārama anga, e te matenga o Buddah, me kore te rauka anga te turanga Nirvana.”​—Holidays, Festivals, and Celebrations of the World Dictionary.

      Vesak

     Te au oroa tei akatumuia ki runga i te au peu akonoanga kare i turuia e te Pipiria. Akakite a Iesu ki te au arataki akonoanga: “Kua pera oki kotou i te akakore anga i ta te Atua akauenga i ta kotou uaorai ikuiku.” Karanga katoa aia e e puapinga kore ua ta ratou akamorianga no te mea kua apii ratou “i tei tukuia mai e te tangata anake ra.” (Mataio 15:6, 9) No te mea ka tamou te Au Kite o Iehova i teia akamatakiteanga, e maata te au oroa akonoanga kare ratou e akono.

    •  Epiphany (Three Kings’ Day, Timkat, me kore Los Reyes Magos). Te aronga e akono ra i teia oroa, ka akamaara ratou i te atoro anga te aronga akara etu ia Iesu me kore i te papetitoanga o Iesu. I roto i teia au oroa “kua raveia te au oroa etene no te tuatau tupuanga rau e kua kapikiia ei oroa Kerititiano, tei akangateitei i te au atua no te vai taʼe, te au kauvai e te vai marere.” (The Christmas Encyclopedia) Te Timkat, e oroa aiteite, “kua akaia ki roto i te au peu etene.”​—Encyclopedia of Society and Culture in the Ancient World.

    •  Kakai Anga no te Paretenia ko Maria i Tona Aere Anga ki te Rangi. Kapiti mai ki teia oroa te irinakianga e kua aere te metua vaine o Iesu ki te rangi ma te kopapa tangata. “Ko teia irinakianga,” i karanga ai te Religion and Society​—Encyclopedia of Fundamentalism, “kare i kiteaia i roto i te akonoanga mua e kare i taikuia i roto i te Tuatua Tapu.”

    •  Kaikai Anga no te To Anga Ara Kore. “Te Kaikai Anga no te To Anga Ara Kore [o Maria] kare i apiiia ana i roto i te Tuatua Tapu . . . e apiianga na te Akonoanga i akamata.”​—New Catholic Encyclopedia.

    •  Te Tataraara e te Akakoreanga Kai (Lent). Kia tau ki te New Catholic Encyclopedia, kua akatinamouia teia tuatau no te tataraara e te akakore kai “i te ā anere mataiti,” tere atu i te 200 mataiti i muri ake i te akaoti anga i te Pipiria. No runga i te rā mua o te Lent, karanga te puka: “Te akonoanga no te tuku i te reʼu ki runga i te upoko o te aronga tiratiratu i te rā Reʼu Ruitoru, kua akonoia e te katoatoa mei te tuatau o te Synod of Benevento i te 1091.”

    •  Meskel (me kore, Maskal). Kua akairo teia oroa i Etiopia “i te kite anga mai o te Satauro Mou (te satauro i tamateia ai a Karaiti i runga), ka tutungiia te au aʼi e ka ura takapini te tangata i te reira,” te na ko ra te Encyclopedia of Society and Culture in the Medieval World. Inara, kare te Au Kite o Iehova e taangaanga i te satauro i roto i ta ratou akamorianga.

  •   Te akaepaepa ra ainei te orote i tetai tangata, akaaerenga, me kore te reva o tetai enua?

     Kaveinga Pipiria: “Te na ko mairā Iehova, Kia taumaaia te tangata e irinaki ki te tangata ra, ko tei akariro i te tangata ei rima nona, e tei akaruke tona ngakau ia Iehova.”​—Ieremia 17:5.

     Noatu e ka akangateitei te Au Kite o Iehova i to ratou tangata tupu e ka pure katoa no ratou, kare ra te Au Kite o Iehova e akono i te au orote e te au oroa ka aru mai:

     Te au orote tei akangateitei i tetai ariki me kore tangata rongonui. Karanga te Pipiria: “Kua oti ana i te irinaki ki te tangata, tei te ruaputaiu oki tona aʼo: eaa oki aia ka manakoia atu ei?” (Isaia 2:​22) No reira, tetai akaraanga no teia, kare te Au Kite o Iehova e akamaara i te rā anauanga o tetai ariki me kore ariki vaine.

     Akaepaepa i te reva o te enua. Kare te Au Kite o Iehova e akono i te Rā Reva (Flag Day). No teaa ra? No te mea karanga te Pipiria: “E matakite ia kotou i te au idolo.” (1 Ioane 5:​21) Penei ka manako tetai pae e kare te reva i te itoro​—te ka akamoriia​—inara akakite mai te tata tuatua enua ko Carlton J. H. Hayes: “I roto i te au peu akaepaepa enua, ko te reva te apinga maata e akamoriia ana.”

     Te au orote me kore oroa tei akapaapaa i tetai tangata tapu. Eaa tei tupu i te tupou anga tetai tangata akono Atua ki mua i te apotetoro ko Petero? Akakite te Pipiria: “Kua akatu aturā Petero iaia, na ko atura, Ka tu; e tangata katoa oki au nei.” (Angaanga 10:25, 26) No te mea kare a Petero e te au apotetoro e āriki ana kia akaepaepaia me kore kia akamoriia ratou, kare katoa te Au Kite o Iehova e akono i te au oroa tei akangateitei i te aronga tapu, mei te ka aru mai:

    •  All Saints’ Day. “E kaikai anga ei akapaapaa i te aronga tapu katoatoa . . . Kare i papu akapeea i akamata ai teia oroa.”​—New Catholic Encyclopedia.

    •  Oroa no te Paretenia ko Maria i Guadalupe. Te akangateitei ra teia oroa i te “vaine tapu tei paruru ia Mexico,” tei irinakiia e tetai pae e ko Maria, te metua vaine o Iesu. Karangaia e kua mama mai aia ki tetai tangata putaua na roto i te temeio i te 1531.​—The Greenwood Encyclopedia of Latino Literature.

      Oroa no te Paretenia ko Maria i Guadalupe

    •  Rā Ingoa (Name Day). “Te rā ingoa, e rā oroa no te tangata tapu i tapaia ai te ingoa o tetai tamaiti i te tuatau o tona papetitoanga me kore tona akapapuanga,” i karanga ai te puka Celebrating Life Customs Around the World​—From Baby Showers to Funerals. Karanga katoa te puka e “e rā teia no te akonoanga.”

     Te au oroa no te angaanga poritiki me kore te au akaaerenga tangata. Karanga te Pipiria: “E mea meitaki te irinaki ia Iehova, i te irinaki i te tangata nei.” (Salamo 118:8, 9) Penei ka manako etai ke e te irinaki ra te Au Kite o Iehova i te tangata kia akatikatika i te au manamanata o teianei ao, eiaa i te Atua, no reira kare ratou e piri ki te nga oroa Rā Mapu (Youth Day) me kore Rā no te Vaine (Women’s Day) tei turu i te au akakoroanga no te poritiki e te iti tangata. Pera katoa, kare ratou e piri ki te Rā Akarangatira Anga (Emancipation Day) me kore te au oroa aiteite. Mari ra, irinaki ratou e na te Patireia o te Atua e akatikatika i te au manamanata no te iriiri tangata e te tu papakitai.​—Roma 2:​11; 8:​21.

  •   Te akapaapaa ra ainei teia orote i tetai enua me kore iti tangata i runga ake i etai atu?

     Kaveinga Pipiria: “Kare te Atua e akono i te tu o te tangata: Ko te mataku ra iaia, e ko te rave i te tuatua-tika, i te pa enua ravarai, ko tei kiteia mai ïa e ia.”​—Angaanga 10:34, 35.

     Noatu e mareka ana te Au Kite o Iehova i to ratou ipukarea, kare ratou e piri ki roto i te au oroa tei akangateitei i tetai enua me kore iti tangata i runga ake i tetai atu mei tei akatakaia i raro mai.

     Te au akamaaraanga no te akangateitei i te nuku vaeau. Kare a Iesu i akamaroiroi ana i tana au pipi kia aere ki te tamaki, mari ra akakite aia kia ratou: “E takinga-meitaki atu i te aronga e makitakita mai ia kotou, e pure oki no te aronga e akakino mai e tei takinga-kino mai ia kotou.” (Mataio 5:​44) No reira, kare te Au Kite o Iehova e akono i te au oroa tei akangateitei i te au vaeau, kapiti mai te au akamaaraanga ka aru mai:

    •  Rā Anzac. “Te tuatua Anzac, koia oki ko te Australian and New Zealand Army Corps,” e “kua riro te Rā Anzac ei rā akamaaraanga i te au vaeau tei tamateia i roto i te tamaki.”​—Historical Dictionary of Australia.

    •  Veterans Day (Remembrance Day, Remembrance Sunday, me kore Memorial Day). Ka akangateitei teia au orote i te “au vaeau tei aere ki te tamaki e te au vaeau tei tamateia i roto i te au tamaki i tetai enua.”​—Encyclopædia Britannica.

     Te au oroa no te tuatua enua o tetai iti tangata me kore te tutara anga ia ratou uaorai. Karanga a Iesu no tana au pipi: “Kare ratou i to teianei ao, mei iaku nei rai oki, kare i to teianei ao.” (Ioane 17:16) Noatu e reka ana te Au Kite o Iehova i te apii i te tuatua enua no runga i te ngai e noo ra ratou, kare ra te Au Kite o Iehova e piri ki te au oroa ka aru mai:

    •  Australia Day. Kia tau ki te Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life, te akamaara ra teia orote “i te rā i akatu ei te au vaeau Peritane i ta ratou reva ma te akakite e ko Australia tetai enua ou i raro i te au Peritane i te 1788.”

    •  Guy Fawkes Day. “E rā oroa e te akamaaraanga teia no te poka anga te parani a Guy Fawkes e te aronga Katorika i te akaaruru i te Ariki ko James I e te au mema Kavamani o [Peritane] i te 1605.”​—A Dictionary of English Folklore.

    •  Independence Day. I tetai au enua, kua “akanooia teia rā no te akamaara anga i te akamata anga tetai enua i te tutara iaia uaorai.”​—Merriam-Webster’s Unabridged Dictionary.

  •   Kua akairoia ainei teia orote e te peu kanga e te tau kore?

     Kaveinga Pipiria: “To tatou oki manga tuatau i topa ake i to tatou ora anga nei, oti ra ua ïa i te rave anga i to te etene inangaro, ka rave ei oki i te peu kanga ra, te inangaro tika kore, te inu nui i te wina ra, te kapiti anga kanga ra, te akakonā kava ra, e te au ravenga viivii a te idolo ra.”​—1 Petero 4:3.

     Kia tau ki teia kaveinga, ka kopae te Au Kite o Iehova i te au oroa e kapiti maira i te inu maata i te kava e te tamataora tau kore. E reka ana te Au Kite o Iehova i te kapiti atu ki to ratou au taeake, e penei ka iki ratou kia inu kava ma te tau ua, me kore ka akakore ratou i te kava. Ka tauta ratou kia aru i te akoanga a te Pipiria: “E teianei, te kai ra e te inu ra oki, e te au mea ravarai ta kotou e rave na, e rave anake ïa ma te akakakā i te Atua.”​—1 Korinetia 10:31.

     No reira, kare te Au Kite o Iehova e piri ki te au carnival me kore te au oroa aiteite tei akamaroiroi i te au angaanga tau kore tei patoi i te Pipiria. Kapiti mai ki teia te oroa Purim a te ngati Iuda. Noatu kua roa teia oroa i te raveia anga ei akamaara i te akaora anga o te ngati Iuda i te mataiti rima anere M.T.N., i teianei “kua akatakaia te reira e ko te Mardi Gras me kore te Carnival a te ngati Iuda,” i karanga ai te puka Essential Judaism. No te maataanga o te aronga tamataora, “te ō maira i te aao i te kakau akatuke (maata te taime ka aao te au tane i te kakau vaine), te akatupu pekapeka, te inu maata i te kava e te turituri.”

 I te mea kare te Au Kite o Iehova e piri ki tetai au orote, te akaperepere ra ainei ratou i to ratou ngutuare?

 Ae. Te apii maira te Pipiria kia aroa e kia akangateitei te tangata i tona ngutuare e te kopu tangata, noatu eaa ta ratou e irinaki ra. (1 Petero 3:1, 2, 7) E tika, me kare tetai o te Au Kite o Iehova e piri akaou ki tetai au orote, penei ka tupu te mamae te kopu tangata, ka riri e ka manako e kua pikikaaia ratou. No reira, e maata te Au Kite o Iehova tei tauta i te akapapu i to ratou aroa no to ratou kopu tangata e kia akamārama maru atu i te tumu no ta ratou ikianga e pera katoa ka atoro atu i to ratou kopu tangata i te au atianga ke mai.

 Ka māro ainei te Au Kite o Iehova i tetai ke auraka kia akono i tetai orote?

 Kare. Irinaki ratou e na te tangata tataki tai e rave i tana uaorai ikianga. (Iosua 24:15) Ka tauta te Au Kite o Iehova kia “akangateitei atu i te tangata ravarai,” noatu eaa ta ratou akonoanga.​—1 Petero 2:​17.

a Kare teia atikara e akakite pouroa mai i te au orote ta te Au Kite o Iehova ka kopae, e kare katoa e taiku i te au kaveinga Pipiria katoatoa te ka tau.

b Mithra, Mithraism, Christmas Day & Yalda, na K. E. Eduljee, kapi 31-33.