1-2. Eaa te manako o tetai pae no te aere kapiti?

 E TUATAU mataora tikai me aere kapiti tetai nga tokorua. Me te aere kapiti nei korua, papu ka inangaro koe kia mataora korua. Ko teia tei tupu ki te au tokorua e manganui. Karanga a Tsion, a e tuaine no Etiopia: “Ko te taime mataora rava atu i toku oraanga ko te aere kapiti anga maua ko taku tane. Kua komakoma maua no runga i te au mea puapinga e kua katakata katoa. Mataora tikai au i te kite i tetai taku i akaperepere e tei akaperepere mai iaku.”

² Inara kua karanga mai a Alessio, e taeake no te Netherlands, “Mataora maua ko taku vaine i te kite anga i tetai e tetai inara kua tupu te au manamanata ia maua e aere kapiti ra.” I teia atikara ka uriuri tatou i te au manamanata te ka tupu e te au kaveinga Pipiria te ka tauturu i te au tokorua kia puapinga to raua aere kapiti anga. Ka uriuri katoa tatou akapeea te putuputuanga me tauturu i te nga tokorua e aere kapiti ra.

TE AKAKOROANGA O TE AERE KAPITI

3. Eaa te akakoroanga o te aere kapiti? (Maseli 20:25)

³ Noatu e tuatau mataora te aere kapiti, ka riro katoa te reira ei takainga puapinga te ka arataki ki te akaipoipo. I to raua rā akaipoipo, ka tia te nga tokorua ki mua ia Iehova i te aroa e te akangateitei i tetai e tetai i roto i to raua oraanga. I mua ake ka tia ai i tetai apinga, ka anoanoia tatou kia akamanako meitaki i te reira. (E tatau ia Maseli 20:25.) Koia katoa te tia akaipoipo. Ka tauturu te tuatau aere kapiti i te nga tokorua kia kite meitaki i tetai e tetai e kia rave i te ikianga me ka akaipoipo raua e me kare. Me akamutu raua i te aere kapiti, kare te aiteanga e kua puapinga  kore to raua tuatau aere kapiti anga. Mari ra, kua tupu te akakoroanga o te aere kapiti e kua tauturu ia raua kia rave i te ikianga meitaki.

4. Eaa tatou i anoano ei i te manako tau no te aere kapiti?

⁴ Eaa i puapinga ai kia rauka te manako tau no te aere kapiti? Ka tauturu teia i te aronga kare i akaipoipo, kia kore e aere kapiti me kare o raua inangaro i te akaipoipo. Inara, kare ko ratou anake ua te anoano ra i te manako tau. Kia akamaara tatou pouroa i te akakoroanga no te aere kapiti. Ei akaraanga, ka manako tetai pae me aere kapiti tetai nga tokorua ka anoanoia raua kia akaipoipo. Eaa ta teia ka akatupu ki te au Kerititiano kare i akaipoipo? Karanga a Melissa, e tuaine kare i akaipoipo no Marike mai: “Me aere kapiti tetai nga tokorua penei ka māroia raua kia akaipoipo. Te openga, ka aere kapiti ua tetai nga tokorua noatu e kare raua i tau no tetai e tetai. Ko tetai pae, ka kopae takiri ratou i te aere kapiti. E āka taomianga teia kia ratou.”

KIA KITE MEITAKI I TETAI E TETAI

5-6. Eaa ta tetai nga tokorua ka anoanoia kia kite no runga i tetai e tetai? (1 Petero 3:4)

⁵ Me te aere kapiti nei korua, eaa te ka tauturu ia koe kia iki i te akaipoipo e me kare? E tauta i te kite meitaki i tetai e tetai. Penei kua apii ana koe i tetai au mea no runga i toou tokorua i mua ake ka aere kapiti ei korua. Inara i teianei ka rauka ia koe i te kite meitaki i “te tangata ngaro ra ko te ngakau.” (E tatau ia 1 Petero 3:4.) Te kapiti ra i te kite anga mai i tona turanga pae vaerua, tona au tu e tona aerenga manako. Aere ua rai, ka rauka ia koe i te pau i teia au uianga: ‘Ka riro ainei aia ei tokorua akaipoipo meitaki?’ (Mase. 31:​26, 27, 30; Ephe. 5:33; 1 Timo. 5:8) ‘Ka rauka ainei ia maua i te aroa e te akapumaana i tetai e tetai? Ka akakoromaki ainei maua i to maua au tu paruparu?’ b (Roma 3:23) Ia korua e akamatau ra i tetai e tetai, e akamaara i teia: Ko te ārikianga i te au tu tukeke o tetai e tetai te mea puapinga, kare i to korua tu aiteite.

⁶ Eaa atu taau ka apii no runga i toou tokorua me aere kapiti korua? I mua ake ka pakari ei to korua inangaro i tetai e tetai, e mea meitaki kia uriuri korua i te au mea puapinga mei ta korua au akakoroanga no te tuatau ki mua. Penei ka uriuri korua i to korua turanga pae kopapa, te moni e te au mea tei tupu i mua  ana. Inara, kare korua e anoanoia kia uriuri i teia au mea i te akamata anga. (Akaaite ia Ioane 16:12.) Me kare koe i papa ake i te pau i te au uianga, e akakite i te reira kiaia. Inara, i te tuatau ka aereia mai ka anoanoia rai aia kia kite i teia au mea kia rave aia i te ikianga tau. No reira, e akakite i te reira kiaia.

7. Akapeea tetai nga tokorua e kite meitaki ei i tetai e tetai? (Akara katoa i te pia “ Te Aere Kapiti me Noo Korua i te Enua Ke.”) (Akara katoa i te au tutu.)

⁷ Akapeea koe e kite meitaki ei i tu tikai o toou tokorua? E ui i te au uianga e oti akarongo. Ka anoanoia korua kia akakite i to korua manako ki tetai e tetai. (Mase. 20:5; Iako. 1:19) Ei tauturu, penei ka rave kapiti korua i te au angaanga te ka riro ei au atianga meitaki no te pukapuka, mei te kaikai kapiti, te aere kapiti i te ngai tangata e te tutu aere. Ka kite katoa korua i to korua tu me akapou i te taime ki te au oa e te ngutuare. Pera katoa, e parani i te angaanga te ka tauturu ia korua kia kite eaa ta tetai ka rave i roto i te au turanga tukeke e me kapiti atu ki te aronga tukeke. Ko teia ta tetai taeake ko Aschwin, no te Netherlands mai i rave. Karanga aia no te tuatau i aere kapiti ei raua ko Alicia: “Kua rave maua i te au angaanga tei tauturu ia maua kia kite meitaki i tetai e tetai. Te maata anga o te taime, e au angaanga māmā ua teia mei te maani anga kai e te rave i te au angaanga ke atu. I tera au atianga, kua kite mai maua i to maua tu meitaki e te tu paruparu.”

8. Akapeea te nga tokorua e puapinga ai me apii kapiti raua?

⁸ Ka kite meitaki korua i tetai e tetai me apii kapiti i te Pipiria. Me akaipoipo korua, ka anoanoia korua kia akanoo i tetai tuatau no te akamorianga ngutuare, e kia akariro i te Atua ei tuanga maata i roto i to korua akaipoipo. (Kohe. 4:12) No reira e akanoo i te taime no te apii kapiti i te Pipiria. E tika, kare te nga tokorua i riro mai ake ei ngutuare, e kare te taeake i te upoko no te tuaine. Noatu rai, me apii putuputu korua, ka kite mai korua i to korua turanga pae vaerua. Kua kite a Max e Laysa, e nga tokorua no Marike mai i tetai atu akameitakianga. Karanga a Max: “I te akamata anga maua i te aere kapiti, kua apii maua i te au puka no runga i te aere kapiti, te akaipoipo e te oraanga  ngutuare. Kua tauturu teia au puka apii ia maua kia pukapuka no runga i te au mea puapinga te ka ngatā i te uriuri.”

AU UIANGA KIA AKAMANAKO

9. Eaa ta te au tokorua ka akamanako no te akakite ki tetai ke e te aere kapiti nei raua?

⁹ Koai taau ka akakite e te aere kapiti nei korua? Na korua rai te reira e pau. Penei i te akamataanga, e iti ua te aronga taau ka akakite atu. (Mase. 17:27) Na teia mataara, ka kopae koe i te au uianga no runga i to korua pirianga e kare koe e māroia kia rave i tetai ikianga. Inara, me kare koe e akakite i te reira ki tetai ua atu, te openga ka aere muna ua korua kia kore te tangata e kite e te aere kapiti nei korua. Kare ra i te mea meitaki kia aere kapiti ko korua anake ua. No reira e mea meitaki kia akakite i te reira ki te aronga te ka akamaroiroi e te tauturu ia korua. (Mase. 15:22) Penei ka iki koe i te akakite i te reira ki toou ngutuare, te au oa tukatau e te aronga pakari.

10. Eaa ta tetai nga tokorua ka rave kia akamareka ua rai ia Iehova? (Maseli 22:3)

¹⁰ Akapeea korua te vai tiamā ua anga me aere kapiti? Me akainangaro korua i tetai e tetai, ka akamata korua i te piri vaitata. Eaa te ka tauturu ia korua kia akamareka ua rai ia Iehova? (1 Kori. 6:18) Auraka e pukapuka no runga i te au mea tau kore, te noo kapiti ko korua anake e te inu maata i te kava. (Ephe. 5:3) Ka akatupu teia au mea i te anoano no te ainga e ka ngatā ia korua i te rave i te mea tika. E mea meitaki kia uriuri kapiti i te au takainga ta korua ka rave kia akangateitei i tetai e tetai e te akono i ta Iehova au turanga? (E tatau ia Maseli 22:3.) Akamanako i ta Dawit e Almaz no Etiopia i rave. Karanga raua: “Ka aere kapiti ua maua i te ngai tangata e ma te au oa. Kare maua e noo kapiti ko maua ua i roto i te motoka me kore are. Kua tauturu teia ia maua kia kore e timataia.”

11. Eaa ta te nga tokorua ka akamanako no te akaari anga i te inangaro ki tetai e tetai?

¹¹ Akapeea te akaari anga i te inangaro no tetai e tetai? I te tuatau ka aereia, penei ka akaari korua i to korua inangaro na roto i te au ravenga tau. Inara me pakari to korua inangaro i tetai e tetai, ka ngatā i te rave i te au ikianga meitaki. (Peʼe 1:2; 2:6) Pera katoa me akaari korua i te inangaro penei ka ngere korua i te tu akono meitaki e ka rave i tetai mea kare a Iehova e mareka ana. (Mase. 6:27) Penei i te akamataanga, e uriuri korua i te au kotinga ta korua ka akanoo tei tau ki te au kaveinga Pipiria. c (1 Tesa. 4:​3-7) Penei ka ui korua: ‘Eaa te manako o te tangata i te ngai e noo ra maua no te akaari i te inangaro ki tetai e tetai? Ka akatupu ainei teia i te anoano tau kore i rotopu ia maua?’

12. Me tupu te au manamanata i rotopu i te nga tokorua, eaa ta raua ka akamanako?

¹² Akapeea korua me akono i te au manamanata? Akapeea me e au manamanata to korua i tetai au taime, ko te aiteanga ainei e kare korua i te nga tokorua meitaki? Te tika, e tupu ana te au manamanata ki te au tokorua katoatoa. Inara kia mataora te oraanga akaipoipo, ka angaanga kapiti te nga tokorua i te akatikatika i te au manamanata e te akangateitei i te manako o tetai e tetai. No reira, ko te  tu e akono ei korua i te au manamanata i teianei, ka akaari mai te reira me ka meitaki rai to korua oraanga akaipoipo. E ui kia korua: ‘Ka rauka ainei ia maua i te uriuri manako ma te maru e te akangateitei? Ka viviki ainei maua i te āriki i to maua tu paruparu e te akatikatika i te reira? Ka viviki ainei maua i te āriki i to tetai manako, te tataraara e te akakore i te apa?’ (Ephe. 4:​31, 32) Inara, me putuputu korua i te karo, papu e kare teia turanga e taui me akaipoipo korua. Me kite koe e kare aia i te tokorua meitaki noou, e ngari ake korua i te akamutu i te aere kapiti. d

13. Eaa te ka tauturu i te nga tokorua kia iki eaa te roa ka aere kapiti ei raua?

¹³ Eaa te roa me aere kapiti korua? Me rapurapu tetai i te rave i te au ikianga, kare te reira i te mea meitaki. (Mase. 21:5) No reira, ka anoanoia te tuatau kia aere kapiti e kia kite meitaki korua i tetai e tetai. Inara, eiaa e taroaroa i te tuatau ia korua e aere kapiti ra. Karanga te Pipiria: “Kia tavareia te apinga tapapaia ra, e aati te manava.” (Mase. 13:12) Pera katoa, me taroaroa te tuatau i to korua aere kapiti anga, ka ō mai te au timataanga no te pirianga ainga. (1 Kori. 7:9) Eiaa e akamanako i te roa o te tuatau ka kapiti korua, mari ra e ui kia koe uaorai, ‘Eaa taku ka anoanoia kia kite no runga iaia kia rauka iaku i te rave i tetai ikianga meitaki?’

AKAPEEA TETAI KE ME TAUTURU I TE AU TOKORUA E AERE KAPITI RA?

14. Eaa te au ravenga meitaki no te tauturu i te au tokorua e aere kapiti ra? (Akara katoa i te tutu.)

¹⁴ Me kite tatou i tetai nga tokorua e aere kapiti ra, akapeea tatou me tauturu ia raua? Penei ka pati tatou ia raua kia piri mai kia tatou no te kai manga, te akamorianga a te ngutuare, me kore te tamataora anga. (Roma 12:13) Ka tauturu teia au atianga ia raua kia kite maata atu no runga i tetai e tetai. Ka inangaro ainei raua i tetai tangata kia aru ia raua, kia akaoro ia raua ki te au ngai me kore te pati ia raua ki toou kainga? Penei ka rauka ia koe i te tauturu ia raua na roto i teia au mataara. (Gala. 6:10) Kua akamaara a Alicia tei taikuia i mua ana i ta raua ko Aschwin i mareka no te au taeake. Karanga aia, “Kua mataora tikai maua te pati anga tetai au taeake ia maua ki to ratou kainga me inangaro maua i tetai ngai meitaki no te pukapuka.” Me pati te nga tokorua ia koe kia aru ia raua,  e akamanako i te reira ei ravenga meitaki no te tauturu ia raua. E matakite ra auraka kia akaruke takiri ia raua ko raua anake ua, e kia kite katoa koe i te taime tau no raua kia pukapuka ko raua anake ua.—Phili. 2:4.

15. Eaa atu ta te au taeake ka rave no te tauturu i te nga tokorua e aere kapiti ra? (Maseli 12:18)

¹⁵ Ka tauturu katoa tatou i te au tokorua na roto i ta tatou ka tuatua e kare e tuatua. I tetai au taime, ka anoanoia tatou kia noo muteki ua. (E tatau ia Maseli 12:18.) Ei akaraanga, penei ka inangaro tatou i te akakite ki te tangata e kua akamata te nga tokorua i te aere kapiti, inara penei ka inangaro raua i te akakite i te reira nuti ki te katoatoa. Auraka katoa tatou e urutoe i te nga tokorua me kore te akaapa ia raua. (Mase. 20:19; Roma 14:10; 1 Tesa. 4:11) Pera katoa, e kopae tatou i te au tuatua e te au uianga te ka māro i te nga tokorua kia akaipoipo. Te maara ra i tetai tuaine ko Elise e tana tane, “Kua akamā tikai maua i te ui anga mai tetai no runga i ta maua au parani no te akaipoipo e kare maua i uriuri ake i te reira.”

16. Eaa to tatou tu me akamutu te nga tokorua i te aere kapiti?

¹⁶ Akapeea ra me iki te nga tokorua i te akamutu i te aere kapiti. Auraka e ui i te au uianga kare e tau me kore te akaapa ia raua no te akamutu i te aere kapiti. (1 Pete. 4:15) Karanga tetai tuaine ko Lea: “Kua rongo au i tetai pae e urutoe ra iaku no te tumu i akaruke ei maua ko tetai taeake. Kua mamae tikai au.” Mei tei taikuia i mua ana, me akamutu tetai nga tokorua i te aere kapiti, kare te aiteanga e kua rave raua i tetai ikianga tarevake. Te tika, kua tupu te akakoroanga no te aere kapiti e kua tauturu i te nga tokorua kia rave i tetai ikianga meitaki no raua. Inara kua riro ta raua ikianga ei akatupu i te mamae ngakau e te manako taitaia. No reira ka kimi tatou i tetai au ravenga no te tauturu e te akamaroiroi ia raua.—Mase. 17:17.

17. Eaa ta te au tokorua e aere kapiti nei ka tauta ua rai i te rave?

¹⁷ Mei ta tatou i kite, i te tuatau e aere kapiti ra te nga tokorua, ka tupu te manamanata e te mataora. Kua maara ia Jessica: “Ko te tika, e āka angaanga i te aere kapiti ma tetai taeake. Inara mataora au kua akapou maua i te tuatau e te maroiroi i te kite i tetai e tetai.” Me te aere kapiti ra korua, e tauta ua rai kia kite meitaki i tetai e tetai. Me pera korua, ka puapingaia ta korua aere kapiti anga e ka tauturu katoa ia korua kia iki meitaki.