1. Eaa te timataanga tei tupu kia Iosepha, e eaa tana i rave?

 KUA tupu te turanga ngatā ki te tamaiti a Iakoba ko Iosepha. “E moe ana taua,” i karanga ai te vaine kiaia. Koia te vaine akaipoipo a te pu kainga, ko Potiphara. Kua patoi a Iosepha i tana māroanga. Penei ka manako tetai i teia tuatau, ‘Eaa oki a Iosepha i patoi ei i teia timataanga?’ Kare a Potiphara i te kainga. E tavini a Iosepha i roto i teia ngutuare; ka māmā ua i teia vaine i te takino i tona oraanga. Inara kua patoi atu a Iosepha. Eaa te tumu? Karanga aia: “Eaa oki au e tikaʼi kia rave i tenana kino maata, e te ara i te Atua?”​—Gene. 39:7-12.

2. Akapeea a Iosepha i kite ei e e ara te akaturi ki te Atua?

² Akapeea a Iosepha i kite ei e kua manako te Atua i te akaturi ei mea “kino maata”? Kare ake te Ture a Mose, tei akataka meitaki i te akaueanga “Auraka rava koe e akaturi,” i tataia no tetai rua anere mataiti. (Exo. 20:14) Noatu rai, kua kite meitaki a Iosepha ia Iehova e kua kite i tona manako no te au angaanga tau kore. Ei akaraanga, kua kite a Iosepha e kua akaue a Iehova i te oraanga akaipoipo i rotopu i te tane e te vaine. Penei kua rongo ana aia ia Iehova te paruru anga i tona mama ruau ko Sara e rua taime, te ō anga aia ki roto i te kino. Pera katoa, kua paruru te Atua i te vaine a Isaaka ko Rebeka. (Gene. 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Ia Iosepha e akamanako marie ra, kua kite mai aia i to Iehova manako no te mea tika e te mea tarevake. No te mea kua akaperepere a Iosepha i tona Atua, kua akaperepere katoa aia i ta Iehova turanga tuatua tika.

3. Eaa ta tatou ka akamanako i teia uriurianga?

 ³ Akaperepere ana koe i te tuatua tika? Papu roa. E aronga ara pouroa tatou e kia matakite tatou i te aru i te manako o teianei ao no te tuatua tika. (Isa. 5:20; Roma 12:2) Ka uriuri tatou eaa te tuatua tika e akapeea tatou e puapinga ai mei te reira. Aru mai, ka uriuri tatou i te au takainga e toru ei akamatutu i to tatou inangaro i ta Iehova au turanga.

4. Eaa te manako tarevake no te tuatua tika?

⁴ Me akamanako tetai i te tangata tuatua tika, e tangata akatietie, akava e te manako tika ua. Inara kare te Atua e mareka ana i teia tu. Ia Iesu i te enua nei, kua akaapa pakari aia i te au arataki akonoanga no to ratou turanga tika ua. (Kohe. 7:16; Luka 16:15) Kare te tuatua tika mou mei te reira te tu.

5. Kia tau ki te Pipiria, eaa te tuatua tika? Oronga mai i te akaraanga.

⁵ E tu manea te tuatua tika. Te aiteanga, kia rave i te tika i roto i te mata o te Atua ko Iehova. I roto i te Pipiria, te akataka maira i te “tuatua-tika” e ko te au turanga ngateitei rava​—to Iehova au turanga. Ei akaraanga, kua akaue a Iehova i te aronga okooko kia taangaanga i te au ‘toka mea tika.’ (Deu. 25:15) Te tuatua Ebera “tu tau” ka uri katoaia e “tuatua tika.” No reira, tetai Kerititiano i anoanoia ai kia tika ki mua i te Atua i roto i tana au angaanga pitiniti. Ka akaperepere katoa te tangata tika i te tu tau​—kare aia e mareka me akonoia tetai ma te tau kore. E kia ‘akamareka ia Iehova i te au mea katoa,’ ka akamanako tetai tangata tika i to Iehova manako no tana au ikianga.​—Kolo. 1:10.

6. Eaa tatou ka irinaki ei i ta Iehova au turanga tika e te tarevake? (Isaia 55:8, 9)

⁶ Akataka maira te Pipiria ia Iehova e ko te Tumu o te tuatua tika. No teia, kua kapikiia aia ko “te nooanga tuatua-tika.” (Iere. 50:7) Ko Iehova, Tei Anga, anake tei akanoo i te au turanga no te tika e te tarevake. No to Iehova tu apa kore, e teitei atu tona turanga i to tatou, inara e tu apa ua e te ara to tatou. (Mase. 14:12; e tatau ia Isaia 55:8, 9.) No te mea kua angaia tatou i to te Atua tu, ka rauka ia tatou te aru i tana au turanga tuatua tika. (Gene. 1:27) E kua inangaro tatou i te rave i te reira. Kua akakeuia tatou kia inangaro e kia aru i to tatou Metua.​—Ephe. 5:1.

7. Eaa tatou ka anoano ei i te au turanga tau? Akatutu mai.

⁷ Ka puapingaia tatou me aru i ta Iehova turanga tika e te tarevake. Te kite ra koe i te tumu? Akamanako ana i te ka tupu me akanoo te bank i ta ratou au turanga no te moni e me aru te au pitiniti pātuanga are i ta ratou uaorai turanga. Ka tupu te manamanata. E me aru te au taote i ta ratou uaorai au turanga, penei e matemate te aronga maki. Papu ka riro te au turanga tau ei paruru anga. Pera katoa, ta te Atua au turanga tika e te tarevake ei paruru ia tatou.

8. Eaa te au akameitakianga no te aronga tei inangaro i te tu tika?

⁸ Ka akameitaki a Iehova i te aronga tei akono i tana au turanga. Taputou maira aia: “Ka riro te enua no te aronga tuatua-tika, ka noo tamou rai ratou i reira.” (Sala. 37:29) Akamanako ana i te tu taokotai, ‘au e te mataora o te tangata me aru ratou i ta Iehova au turanga? Inangaro a Iehova ia koe kia rekareka i te  reira oraanga. Papu, e tumu meitaki ta tatou kia akaperepere i te tuatua tika! Akapeea tatou me akamatutu i to tatou inangaro? Akamanako ana e toru takainga.

9. Eaa te ka tauturu ia tatou kia akaperepere i te tuatua tika?

⁹ Takainga 1: Akaperepere i Tei akanoo i teia au turanga. Kia inangaro i te tuatua tika, ka akaperepere tatou i Tei akanoo mai i te au turanga tuatua tika e te tarevake. Me akaperepere tatou ia Iehova, ka akaperepere tatou i tana au turanga tuatua tika. Ei akatutuanga: Naringa a Adamu raua ko Eva i akaperepere ia Iehova, kare rava raua e akarongo kore i tana ture tika.​—Gene. 3:1-6, 16-19.

10. Akapeea a Aberahama i kite meitaki ei ia Iehova?

¹⁰ Kare rava tatou e inangaro i te rave i te tarevake mei ia Adamu e Eva. Ka kopae tatou i te reira me apii ua tatou no runga ia Iehova, te āriki i tona au tu, e kia mārama i tona manako. Ia tatou e rave ra i te reira, ka tupu ua atu to tatou inangaro ia Iehova. Akamanako ia Aberahama. Akaperepere tikai aia ia Iehova. Noatu kua ngatā iaia te mārama i ta Iehova ikianga, kare a Aberahama i akarongo kore. Mari ra, kua tauta aia kia kite meitaki ia Iehova. Ei akaraanga, te kite anga aia i to Iehova manako kia takore ia Sodoma e Gomora, kua mataku a Aberahama e ka takore “te Akava i to te ao katoa nei” i te aronga tika e te kino. Kia Aberahama kare te reira e tau ana, no reira kua ui akaaka aia kia Iehova. Kua pau marie mai a Iehova. I te openga, kua kite mai a Aberahama e te tatau ra a Iehova i te ngakau o te tangata e kare rava Aia e takore i te aronga meitaki i te pae i te aronga kino.​—Gene. 18:20-32.

11. Akapeea a Aberahama te akaperepere anga e te irinaki anga ia Iehova?

¹¹ Kua akapumaanaia a Aberahama no tana pukapuka anga kia Iehova no te nga oire ko Sodoma e Gomora. Kare e ekoko anga kua akaperepere e kua akangateitei maata aia i tona Metua. I te au mataiti i muri mai, kua timataia to Aberahama irinakianga ia Iehova. Kua pati a Iehova kia akaatinga aia i tana tamaiti akaperepere ko Isaaka. I teianei kua kite meitaki a Aberahama i tona Atua e kare i ekoko Iaia. Kua rave ua a Aberahama i ta Iehova i pati. Noatu te mamae o te reira kua rave ua aia! Penei kua akamanako marie a Aberahama i tana i kite no runga ia Iehova. Kua kite aia kare rava a Iehova e rave i te angaanga tau kore e te kino. Akakite te apotetoro ko Paulo, kua akamanako meitaki a Aberahama e ka rauka ia Iehova i te akatu mai i tana tamaiti akaperepere ko Isaaka. (Ebe. 11:17-19) Kua taputou a Iehova e ka riro a Isaaka ei metua no tona iti tangata, i te reira taime kare a Isaaka tamariki. Akaperepere a Aberahama ia Iehova, e kua irinaki aia e ka rave tona Metua i te tuatua tika. Ma te akarongo kua kauraro aia, noatu te ngatā.​—Gene. 22:1-12.

12. Akapeea tatou me aru ia Aberahama? (Salamo 73:28)

¹² Akapeea tatou me aru ia Aberahama? Ka apii ua atu tatou no runga ia Iehova. Ia tatou e pera ra, ka piri vaitata  tatou kiaia e ka akaperepere maata iaia. (E tatau ia Salamo 73:28.) Ka tereniia to tatou akava ngakau kia akaari i to te Atua manako. (Ebe. 5:14) Me tauta tetai i te timata ia tatou kia rave i te kino ka patoi tatou. Ka rikarika tatou i te akatupu i te mamae ki to tatou Metua e ka takino i to tatou pirianga vaitata kiaia. Akapeea atu tatou me akaari e te akaperepere ra tatou i te tuatua tika?

13. Akapeea tatou me aruaru i te tuatua tika? (Maseli 15:9)

¹³ Takainga 2: E akatupu i te inangaro no te tuatua tika i te au rā ravarai. Ka akatupu tatou i te inangaro no ta Iehova au turanga tuatua tika mei ta tatou akamatutu anga i to tatou uaua​—na te akaetaeta tamou anga i te reira. Ka rave koe i teia i te au rā ravarai. E tu tau to Iehova, kare aia e anoano maata atu i te ka rauka ia tatou. (Sala. 103:14) Te akapapu maira aia “ko tei aru ra i te tuatua-tika ra, te akaperepere ra aia iaia.” (E tatau ia Maseli 15:9.) Me aruaru tatou i te akakoroanga kia tavini ia Iehova, ka tauta tatou kia rauka te reira. Aiteite katoa me aruaru tatou i te tuatua tika. Ka tauturu a Iehova ia tatou kia tere ki mua i te pae vaerua, e kia meitaki atu te oraanga.​—Sala. 84:5, 7.

14. Eaa “te tapoki-umauma ra ko te tuatua tika,” eaa tatou i anoano ei i te reira?

¹⁴ Te akamaara aroa maira a Iehova kare te tuatua tika i te apainga teiaa. (1 Ioa. 5:3) E paruruanga te reira, tei anoanoia i te au rā. E akamaara i te rakei i te pae vaerua ta te apotetoro ko Paulo i akakite mai. (Ephe. 6:14-18) Eaa te tuanga tei paruru i te pukuatu o te vaeau? Ko “te tapoki-umauma ra ko te tuatua tika,” tei akatutu i ta Iehova turanga tuatua tika. Mei te paruru umauma tei paruru i te pukuatu, pera katoa ta Iehova turanga tuatua tika ei paruru i to tatou ngakau, te tangata i roto ra. No reira e akapapu kia kapiti mai i te tapoki umauma o te tuatua tika ki roto i to tatou rakei paruru!​—Mase. 4:23.

15. Akapeea koe me rakei i te tapoki umauma o te tuatua tika?

 ¹⁵ Akapeea koe me rakei i te tapoki umauma o te tuatua tika? Na te akamanako anga i ta te Atua au turanga i te au rā. I roto i taau ka tuatua, te imene, ka akarongo, ka akara, e te au puka ka tatau, e ui kia koe: ‘Eaa taku e angai nei ki toku ngakau? Ka mareka ainei a Iehova i teia? Te akakeu ra ainei te reira i te ainga tau kore, te tā ua, te noinoi, te karapii​—e au mea tau kore kia Iehova?’ (Phili. 4:8) Me te rotai ra taau ikianga ki to Iehova anoano, te akatika ra koe i tana au turanga tika kia paruru i toou ngakau.

16-17. Akapeea a Isaia 48:18 te akapapu anga e ka rauka ia tatou te akono i ta Iehova au turanga e tuatau ua atu?

¹⁶ E manata ana ainei koe me ka rauka ia koe te akono i ta Iehova au turanga tuatua tika i te au rā ravarai? Akamanako i teia akatutuanga ta Iehova i taangaanga ia Isaia 48:18. (E tatau.) Taputou maira a Iehova e ka aite to tatou tuatua tika “mei te ngaru moana.” Akamanako ana ia koe e akara ra i te au ngaru moana e atuatu ua maira. I roto i teia akanooanga, ka manata ainei koe e ka akamutu teia atuatu anga ngaru a tetai rā? Kare! Kua kite koe e atuatu ua ana te ngaru moana no tetai tauatini ua atu mataiti, e ka tupu ua atu te reira.

¹⁷ Ka aite katoa toou tu tuatua tika mei te au ngaru moana! Akapeea ra? Me e ikianga taau ka rave, mea mua e akamanako i ta Iehova ka inangaro ia koe kia rave. E oti e akatupu i te reira. Noatu te ngatā, ka tauturu ua rai toou Metua akaperepere ia koe kia akarotai i toou oraanga kia tau kia Tana au turanga tuatua tika.​—Isa. 40:29-31.

18. Eaa te tumu auraka tatou e akava i tetai kia tau ki ta tatou au turanga?

¹⁸ Takainga 3: Akaruke i te akava anga kia Iehova. Ia tatou e tauta ra i te akono i ta Iehova au turanga tuatua tika, auraka tatou e akava atu e kia manako tika ua. Kare tatou e akava atu i tetai mei te mea e tikaanga to tatou kia akava ia ratou kia tau ki ta tatou au turanga, e akamanako tatou ko Iehova “te Akava i to te ao katoa nei.” (Gene. 18:25) Kare a Iehova i oronga mai i teia tikaanga kia tatou. Kua akaue a Iesu: “Auraka e akakino atu; kia kore kotou e akakinoia mai.”​—Mata. 7:1. *

19. Akapeea a Iosepha te akaari anga e kua irinaki aia i ta Iehova akavaanga?

¹⁹ Akamanako akaou ana i te akaraanga o te tangata tuatua tika ko Iosepha. Kare aia i akava atu ana, pera te aronga tei takinokino iaia. Kua takinokino tona ai tuakana iaia, kua oko iaia ei tuikaa, e kua akakeu i to ratou metua tane kia irinaki e kua mate a Iosepha. I te au mataiti i muri mai, kua taokotai akaou a Iosepha ki tona ngutuare tangata. I teianei ei tutara maata, ka rauka ua ia Iosepha i te akava i tona ai tuakana e kia tutaki i te kino kia ratou. Kua mataku te ai tuakana o Iosepha e ka pera aia, noatu e kua tataraara tikai ratou. Inara kua akapumaana a Iosepha ia ratou: “Auraka e mataku: tei iaku ainei ta te Atua?” (Gene. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Ma te akaaka kua akaruke ua a Iosepha i te akava anga kia Iehova.

20-21. Akapeea tatou me kopae i te manako tika ua?

 ²⁰ Mei ia Iosepha, ka akaruke tatou i te akavaanga kia Iehova. Ei akaraanga, kare tatou i kite i te akakoroanga o te au taeake e te au tuaine. Kare e rauka ia tatou te tatau i te ngakau; ko ‘Iehova ua tei kimi matatio rā i te vaerua.’ (Mase. 16:2) Akaperepere aia i te au tangata ravarai, mei te au oraanga tukeke e te au peu. Te akamaroiroi maira a Iehova kia “maora katoa oki” to tatou ngakau. (2 Kori. 6:13) Ka akaperepere tatou i to tatou ngutuare pae vaerua, kare e akava ia ratou.

²¹ E kare katoa tatou e akava i te aronga i vao i te putuputuanga. (1 Timo. 2:3, 4) Ka akava ainei koe i toou kopu tangata kare e aiteite ana to korua akarongo, te na ko anga, “Kare rava tera tangata e āriki i te tuatua mou”? Kare, e tu akatietie e te manako tika ua te reira. Te oronga nei rai a Iehova i te tuatau ki “te tangata ravarai” kia tataraara. (Anga. 17:30) E akamaara te manako tika ua e tu tika kore te reira.

22. Eaa koe ka inangaro ei i te tuatua tika?

²² Kia riro to tatou inangaro i ta Iehova au turanga tuatua tika kia akatupu i te rekareka e te akamaroiroi i tetai, e kia akavaitata ratou kia tatou e to tatou Atua. Eiaa tatou e akamutu i te “pongi e [te] kaki i te tuatua tika.” (Mata. 5:6) Te kite ua maira a Iehova i taau tauta anga e te mareka maira aia i te reira. I teia ao e kino ua atura ma te tau kore, e akapumaana! E akamaara ia “Iehova tei inangaro i te aronga tuatua-tika.”​—Sala. 146:8.