E Winston, akakite mai i toou kimi anga i te Atua.

Kua utuutuia au i roto i tetai ngutuare kare e akonoanga, i tetai ngai tanutanu i Queensland, Autireria. No te mea e mamao to matou ngai, e manga tuatau ua toku i te aravei i tetai ke i te pae mai i toku ngutuare tangata. Mei toku 12 mataiti, kua akamata au i te kimi i te Atua. Kua pure au e te pati kiaia kia kite i te tuatua mou no runga iaia. Kua akaruke au i te kainga e kua aere ki Adelaide, i te kimi angaanga naku i te tua Apatonga o Autireria. I toku 21 mataiti, kua aravei au ia Pam iaku e orote ra i Sydney, e kua akakite mai aia kiaku no runga i te akonoanga Peritane-Iseraela, tei karangaia e, e uanga te iti tangata o Peritane no te kopu tangata Iseraela. Ko taua iti tangata ra, i karanga ai teia akatereanga, e ko te tai ngauru kopu no te patireia apatokerau tei akatuikaaia i te varu anere M.T.N. No reira i toku oki anga ki Adelaide, kua ui au i teia manako ki tetai oa angaanga, tei apii i te Pipiria ki te Au Kite o Iehova. I muri ake i toku tuatua anga kiaia no tetai mea ora ua—no runga i te au irinakianga a te Au Kite—kua manako mai au i toku tamariki anga e, kua pauia mai taku pure. Kua apii au i te tuatua mou no runga i Tei Anga mai iaku e tona Patireia! Kua kitea e au te “poe meitaki maata roa.”—Mata. 13:45, 46.

Pam, kua kimi katoa koe i tera poe i toou meagiti anga. Akapeea i kitea ai e koe?

Kua maata mai au i roto i tetai ngutuare akonoanga i te oire ko Coffs Harbour, New South Wales. Kua āriki toku nga metua e toku nga metua ruau i te apiianga a te akonoanga Peritane-Iseraela. Kua utuutuia mai matou ko  toku tungane, toku tuakana, e toku au cousin, kia irinaki e te mareka ra te Atua i te au ui tupuna o te iti tangata Peritane. Inara kare au i akatika ana ki tera au irinakianga, e kare katoa au i piri vaitata ana ki te Atua. I toku 14 mataiti, kua atoro au i tetai au akonoanga tukeke, kapiti mai te Anglican, Baptist, e te Ra-Itu. Inara kare ratou i tauturu mai ana iaku kia kite i te Atua.

I muri mai, kua neke atu toku ngutuare tangata ki Sydney, te ngai i aravei ei au ia Winston, e orote ra i reira. Mei tana i taiku, kua arataki atu ta matou uriuri akonoanga ki tona apiianga ki te Au Kite. I muri mai, kua tata mai aia i tana reta kiaku, e au irava to roto! Ka akakite tika atu au, te mea mua kua manamanata tikai au—e kua riri. Inara kare i roa i muri mai, kua maru mai au i te kite anga i te tuatua mou.

I te mataiti 1962, kua neke au ki Adelaide kia vaitata atu kia Winston. Kua akanoo aia i tetai ngai noku ki tetai nga tokorua Kite, ko Thomas e Janice Sloman tei mitinari ana i Papua New Guinea. Kua akaari mai raua i te tu takinga meitaki kiaku; e 18 oku mataiti, e kua tauturu mai raua iaku i te pae vaerua. No reira kua akamata au i te apii i te Tuatua a te Atua, e i reira kua papu iaku e kua kitea e au te tuatua mou. I muri mai, kua akaipoipo maua ko Winston, e kua akamata maua i tetai oraanga puapinga i te tavini ia Iehova—noatu te au timataanga, kua kitea rai e maua te poe meitaki roa.

Winston, akakite mai kia matou no runga i taau tavini anga mua ia Iehova.

Kare i roa to maua akaipoipo anga, kua akatuera mai a Iehova i tetai ‘ngutupa maata’ kia akamaata atu i ta maua angaanga tutu aere. (1 Kori. 16:9) Ko te mea mua teia tei orongaia mai kia maua e te Taeake Jack Porter, tei tavini ana i ta maua putuputuanga meangiti ei akaaere kotinga. (I teianei koia tetai mema o te Kumiti Betela i Autireria.) Kua akamaroiroi mai a Jack e tana vaine ko Roslyn ia maua kia painia tamou, e tikaanga ngateitei teia no maua kia mataora no tetai rima mataiti. I toku 29 mataiti, kua patiia maua kia tavini ki roto i te angaanga kotinga i te tua Apatonga o te Pa Enua Patipika, i raro ake i te Opati Betela o Viti. Ko teia au enua ko Amoa Marike, Amoa, Kiribati, Nauru, Niue, Tokelau, Tonga, Tuvalu, e Vanuatu.

I te reira au taime, tetai au tangata i runga i teia au enua mamao, e emiemi ana ratou i te tuatua ki te Au Kite o Iehova, no reira kua anoanoia matou kia matakite. (Mata. 10:16) E meangiti ua teia putuputuanga, e kare e rauka i tetai pae i te akono mai ia maua. No reira kua akara aere maua i tetai ngai noo anga i roto i te oire, e kua takinga meitaki mai ratou ia maua.

E āka inangaro toou i te angaanga uri reo, e Winston. Akapeea te reira te akamata anga?

I te reira taime, e manga aenga pepa e te puka rikiriki ta te au taeake i te enua o Tonga—i to ratou reo. I roto i te angaanga tutu aere, e taangaanga ana ratou i te puka reo Papaa ei apii na ratou, Te Tuatua-Mou te ka Arataki ki te Ora Mutukore. No reira i te tuatau o te apii a te aronga pakari e ā epetoma, kua akatika e toru aronga pakari kia uriia te puka Te Tuatua-Mou i te reo Tonga. Kua taipu a Pam i te reira, e kua tuku atu ki te Betela i Marike kia neneiia. Kua pou rai e varu epetoma i teia urianga. Noatu e kare te urianga e tano meitaki ana, kua tauturu teia puka i te au tangata i Tonga kia apii i te tuatua mou. Kare maua ko Pam i te nga tangata uri reo, inara kua kite mai maua i te puapinga o teia angaanga.

Pam, akapeea te oraanga i teia au enua i tuke ei ki te oraanga i Autireria?

E tuke tikai teia! I tetai au ngai e noo ra maua, e maata te namu, te vera e te mauu, te kiore toka, te maki e te onge kai. Inara, i te openga o te rā, ka akangaroi maua na te akara anga ki taatai mei to maua fale—e ingoa tera i roto i te reo Amoa no te are kikau kare e paruru. I tetai po, no te marama i te marama, ka kite koe i te pu nu, e ka ata mai te marama ki runga  i te moana. Ka akakeu teia ia maua kia akamanako oonu e kia pure no teia au tuatau, te ka riro ei apai ke i to maua manako taitaia.

Kua reka mai maua i te tamariki, kua katakata ratou e kua ekoko me kite mai ratou ia matou no te teatea. Ia maua i Niue, kua aa tetai tamaiti meangiti i te rima uruuru o Winston e kua karanga e, “Reka au i toou rima uruuru.” Kare roa aia i kite ana i tetai rima uruuru mei teia te tu, e kare aia i kite akapeea me akamārama i te reira!

Kua mii maua i te kite i te kino i te turanga o te oraanga i konei. E manea to ratou ngai, inara kare e meitaki ana to ratou turanga rapakau e kare e rava ana te vai inu. Inara kare roa to tatou au taeake e manamanata ana. E oraanga matauia teia kia ratou. E mataora ua ana ratou e to ratou ngutuare tangata takapini ia ratou, e tetai ngai akamorianga, e te tika anga no te akameitaki ia Iehova. Kua tauturu to ratou akaraanga ia maua kia akamou i te mea puapinga e te akamāmā i to maua oraanga.

I tetai taime e Pam, naau rai e tiki ana i taau vai e te akapapa i te kai i roto i teia turanga ou. Akapeea koe i te rave anga i te reira?

Ka akameitaki au i toku metua tane no tana tereni anga iaku. Kua apii mai aia iaku na roto i te au mataara tuke tuke, mei te tau aʼi e te tunu kai ki runga i te reira, e akapeea me taporoporo i te au apinga. Ia maua e atoro ra i te au taeake i Kiribati, kua noo maua ki roto i tetai are kikau, e taua tokatoka, e te paruru koe. Ei tunu i tetai kai, ka kō au i tetai vaarua ei tau aʼi, e ka tuku i te puru ki roto i te aʼi. No te vai, ka tiaki kapiti matou ko te au vaine i ko i tetai puna vai. I te taime e uuti mai ei i te vai, ka tapeka ratou i te taura ki runga i te rakau e ono tapuae te roroa, e ka uuti mai i te vai ki runga, mei tetai takiri rai. Ka tapeka ratou i tetai ope o te taura ki te punu paoti. E oti, ka taui te au vaine i te tuku i ta ratou punu ki roto i te vai, e ka tairi i to ratou rima i te taime tau. Ka uri te punu ki tetai tua kia kakapu i te vai. Iaku uaorai e mea māmā ua te reira i te rave—e tae ua mai ki toku taime. Ka tuku ua au i taku taura i te au taime, inara ka u ua rai taku punu ki runga i te vai e kua pānu! I muri mai, kua akamutu te katoatoa i te kata, e kua tauturu mai tetai vaine iaku. E tauturu putuputu ua mai ana ratou iaku ma te takinga meitaki.

Kua mataora tikai korua i ta korua tuku angaanga i runga i teia au enua. Ka rauka ainei ia koe i te oronga mai i tetai au tua akamaaraara anga?

Winston: Kua pou rai ia maua te tuatau i te apii i teia au peu. Ei akaraanga, me akapapa te au taeake i te kai, ka oronga ua mai ratou i te kai kia maua. Kua mataora tikai maua ma te kore e akamaara e ka akaruke i tetai kai na ratou. No reira, kua kai maua i te kai tei akapapaia ki mua ia maua! E tika, te kite anga maua i teia i tupu, kua akaruke maua i tetai kai na ratou. Ma te kite kore, kua mārama ua te au taeake. Kua mataora ua ratou i te kite mai ia maua i te ono epetoma e te atoro atu ia ratou i roto i te angaanga kotinga. I te pae mai i te au taeake, ko maua ua te Au Kite ta ratou i kite mata i tera tuatau.

Kua mataora katoa maua i te oronga i tetai akakitekite anga meitaki i roto i te oire. E manganui i roto i te oire, tei manako e ko te akonoanga a te au taeake tetai mea ta ratou i moemoea ana. No reira me atoro mai te orometua e tana vaine i te au taeake, ka akakiteia te reira ki te oire tangata, inara ka rekareka katoa ratou.

Pam: Ko tetai e maara nei iaku i Kiribati, kare e maata ana te au taeake e te au tuaine i roto i te putuputuanga. Ko te tangata pakari ua, ko Itinikai Matera, kua rave aia i tana ka rauka ei akono ia maua. I tetai rā, kua aere mai aia i te kave uamoa na maua. “Naau teia,” i karanga ai aia. E reka ana maua i te kai i te uamoa. E apinga meangiti ua teia, inara kua pakia to maua ngakau.

 I tetai au mataiti i muri mai, Pam, kua mate taau pepe. Eaa tei tauturu ia koe kia akakoromaki?

Kua nui mai au i te mataiti 1973 ia maua i te tua Apatonga o te Patipika. Kua inangaro maua i te oki ki Autireria, no tetai ā marama, e i muri mai kua mate ta maua pepe. Kua mii tikai a Winston no tei mate ta maua pepe. Kua iti mai toku mamae ngakau no tetai au taime, inara kare rava te reira i ngaro ana e tae ua atu ki te tuatau i tatau ei maua i te makatini o Te Punanga Tiaki o Aperira 15, 2009. Te “Au Uianga a te Aronga Tatau” i ui: “E manakonakoanga ainei to te pepe tei mate i roto i te vairanga tamariki o tona mama?” Kua akapapu mai teia atikara kia maua, noatu te au manamanata, ka rave ua rai a Iehova i te au mea tika. Ka oronga mai aia i tetai rapakau no te aronga tei mamae i roto i teia ao kino, na te oronga aroa mai anga i tana Tamaiti ‘kia akakore i te angaanga a Satani.’ (1 Ioa. 3:8) Ka tauturu katoa teia atikara ia tatou kia āriki i te puapinga o teia “poe” akaperepereia, ei iti tangata no Iehova! Mari ua ake te manakonakoanga o te Patireia?

I muri ake te mate anga ta maua pepe, kua akamata maua i te tavini tamou akaou. Kua tavini maua no tetai au marama i roto i te Betela i Autireria, e kua tuku akaouia maua ki roto i te angaanga kotinga. I te mataiti 1981, i muri ake i te tavini anga no te ā mataiti i New South Wales e Sydney, kua patiia maua kia aere ki te Betela i Autireria, e tei reira rai maua i teianei.

Winston, kua tauturu ainei toou tupuanga i te tua Apatonga o te au enua Patipika i taau angaanga ei mema no te Betela o Autireria?

Ae, na roto i tetai au ravenga ke mai. Te mea mua, kua patiia te Betela i Autireria kia akono ia Amoa Marike e Amoa. E oti, kua kapiti atu te Betela o Nu Tireni kia Autireria. I teianei, kua riro te Betela Autireria ei akono ia Autireria, Amoa Marike e Amoa, te Kuki Airani, Nu Tireni, Niue, Timor-Leste, Tokelau, e Tonga—te maata anga i teia au ngai kua aere ana au ei mata no te opati Betela. Taku i kite mai no te angaanga taku i rave, ma te au taeake e te au tuaine tiratiratu i teia au enua, kua riro teia ei tauturu iaku i teianei ei tavini ia ratou mei te opati Betela.

Ei taopenga i ta maua tuatua ko Pam no to maua tavini anga, kare ko te aronga mamaata ua teia e kimi nei i te Atua. Pera katoa, te au mapu tei inangaro i teia “poe meitaki maata roa” noatu kare tetai au mema o te ngutuare tangata e āriki mai. (2 Ari. 5:2, 3; 2 Para. 34:1-3) Kia papu ua rai, e Atua aroa a Iehova tei inangaro ia tatou pouroa, noatu te aronga pakari e te mapu, kia rauka ra te ora mutukore!

Te akamata anga maua ko Pam i te kimi i te Atua no tetai 50 mataiti i topa, kare rava maua i kite ana e maata ta maua ka kite mai. Kare e ekoko anga e poe oko maata tikai te tuatua mou o te Patireia! Kua tauta maua i te mou piri ki teia poe meitaki maata roa ma te maroiroi!