1-2. (a) Eaa tetai mataara e akavare ana a Satani i te tangata? (e) Eaa ta tatou ka uriuri i roto i teia apii?

KO SATANI, te ‘metua o te pikikaa,’ kua rauka iaia i te akavare i te tangata mei te tuatau o te au tangata o mua ana. (Ioa. 8:44) Kua pikikaa aia i te tika no runga i te turanga o te mate e te ora nei rai tetai apinga i muri ake i te mate. Mei teia apiianga pikikaa, kua tupu mai te au peu pikikaa tei matauia e te au peu purepure. No reira, me mate tetai tangata i roto i te kopu tangata e te oire tangata, e maata to tatou au taeake e te au tuaine ka anoanoia ‘kia taumāro tikai no te akarongo.’—Iuda 3.

² Me māroia koe i te rave i teia au peu, eaa te ka tauturu ia koe kia vai ngaueue kore, no runga i ta te Pipiria e apii ra no te mate? (Ephe. 6:11) Akapeea koe me akapumaana e te akamaroiroi i tetai taeake Kerititiano, kua māroia i te rave i teia au peu, kare te Atua e mareka ana? Ka akakite mai teia apii e ka akapeea a Iehova me tauturu ia tatou. Te mea mua, ka akamanako ana tatou e eaa ta te Pipiria e apii ra no runga i te mate.

3. Eaa tei tupu mai mei te pikikaa anga mua?

³ Kare te Atua i akakoro ana kia mate te tangata. Inara, e roa ai to raua oraanga kua anoanoia a Adamu raua ko Eva i te akarongo kia Iehova, karanga aia i teia akauenga kia raua: “Kareka i to te rakau e kite ei i te meitaki e te kino, auraka koe e kai i to reira; i te rā e kai ei koe i to reira, ka mate ïa koe.” (Gene. 2:16, 17) Tuke rai ki ta Satani i tuatua, kua akatupu aia i te kino. Na roto i tetai ovi, karanga aia kia Eva: “Kare rava korua e mate.” Ma te taitaia, kua irinaki a Eva i teia e kua kai i te rakau. I muri mai, kua kai katoa tana tane. (Gene. 3:4, 6) Na teia mataara, i iri mai ei te ara e te mate ki te tangata katoatoa.—Roma 5:12.

4-5. Eaa atu ta Satani i taangaanga ei akavare i te tangata?

⁴ Kua mate a Adamu raua ko Eva, mei ta te Atua i tuatua ra.  Inara e maata atu ta Satani i pikikaa no runga i te mate. Tetai taime i muri mai, kua akamaata mai aia i tana pikikaa. Tetai pikikaa, no runga i te apiianga e ka ora ua atu te tangata me mate aia, penei ei au vaerua. Kua vare te tangata i teia au pikikaa tuke tuke e tae mai ki teia tuatau.—1 Timo. 4:1.

⁵ No teaa ra te tangata e manganui i irinaki ei i teia? No te mea kua kite a Satani eaa ta te tangata e manako ra no runga i te mate, kua taangaanga aia i teia ei akavare ia ratou. No te mea kua angaia tatou kia ora e tuatau ua atu, kare tatou e inangaro i te mate. (Kohe. 3:11) E enemi te mate no tatou.—1 Kori. 15:26.

6-7. (a) Kua puapinga ainei a Satani i te akavare i te tangata no runga i te tika me mate tetai? Akamārama mai. (e) Akapeea te tika no roto mai i te Pipiria i te tauturu anga ia tatou kia kore e mataku?

⁶ Noatu te tauta nei rai a Satani, kua kite mai tatou i te tika no runga i te mate. E maata te tangata i to mua ana, tei kite i te tika e te tutu aere ra i ta te Pipiria, e apii ra no runga i te turanga o tei mate, e to ratou manakonakoanga. (Kohe. 9:5, 10; Anga. 24:15) Kua riro teia tuatua tika i te akapumaana ia tatou, kia kore e mataku e te manako ekoko me mate tetai tangata. Ei akaraanga, kare tatou e mataku i tei mate; e kare tatou e mataku ia ratou. Kua kite tatou kua mate ratou, kare e rauka ia ratou i te takino ia tatou. Mei te mea atura e te moe tinainai ra ratou. (Ioa. 11:11-14) Kua kite tatou e kare tei mate e kite, e eaa te tupu nei. No reira me akatuia mai tetai tangata kua roa aia i te mate anga, ka manako aia e tuatau poto tona i te moe anga.

⁷ Ka āriki ainei koe i te tika no runga i te turanga o te mate e e māmā i te mārama, takataka, e te tau? Tuke rai ki te au pikikaa a Satani! I te pae mai i te akavare anga i te tangata, kua akakino teia pikikaa i Tei Anga ia tatou. E mārama ai tatou no runga i te kino ta Satani i akatupu, ka akamanako ana tatou i teia au uianga: Akapeea ta Satani pikikaa i te akakino anga ia Iehova? Akapeea teia i te akakino anga i te irinakianga no runga i te atinga oko o Iesu? Akapeea teia i te akatupu anga i te mamae e te taitaia ki te au tangata ravarai?

8. Tei akakiteia mai i roto ia Ieremia 19:5, akapeea ta Satani pikikaa no te mate, te akakino anga ia Iehova?

⁸ Ta Satani pikikaa no runga i te mate, kua akakino ïa ia Iehova. Tetai o teia au pikikaa, no runga i te apiianga e ka tamamaeia te tangata i roto i te ai i ade e tuatau ua atu. Kua akakino  teia apiianga i te Atua! Akapeea ra? Kua akariro ratou i te Atua aroa mei te Tiaporo rai te tu. (1 Ioa. 4:8) Eaa toou manako no runga i teia? Te mea puapinga roa atu, eaa ra to Iehova manako no runga i teia? I na, kare aia e mareka ana i te au tu takinga kino.—E tatau ia Ieremia 19:5.

9. No runga i ta Satani pikikaa, eaa ta teia i akakino no te atinga oko o Iesu tei akatakaia i roto ia Ioane 3:16 e 15:13?

⁹ Ta Satani au pikikaa no runga i te mate, kua akakino i te irinakianga no runga i te atinga oko o Iesu. (Mata. 20:28) Tetai mai pikikaa a Satani e kopapa mate kore to te tangata. Naringa e ko tera te tu, ka ora te katoatoa e tuatau ua atu. Kare a Iesu e anoanoia i te oronga i tona oraanga ei oko ia tatou katoatoa, kia rauka ia tatou te ora mutu kore. Te atinga oko o Iesu tetai akakiteanga maata rava atu i te aroa o Iehova, tei akaariia ki te tangata ravarai. (E tatau ia Ioane 3:16; 15:13.) No reira e akamanako ua ana e mei teaa ra to Iehova manako e tana Tamaiti no runga i teia au apiianga, tei akariro i teia apinga aroa ei mea puapinga kore!

10. Akapeea ta Satani pikikaa no runga i te mate te akatupu anga i te ngakau mamae e te taitaia ki te tangata?

¹⁰ Ta Satani au pikikaa, kua akatupu i te ngakau mamae e te taitaia ki te tangata. Ko te au metua e aue ra, kua mate ta ratou tamaiti penei ka akakiteia kia ratou e kua apainaia ta ratou tamaiti e te Atua, ei angera i te rangi. Ka akamaru ainei teia pikikaa na Satani i to ratou mamae me ka akakino atu? Te apiianga pikikaa o te ai i ade, kua riro ei tumu no te tamamae anga i tetai tangata, na te tamamae anga iaia ki runga i te rakau, no te mea kare aia i irinaki ana i teia apiianga. Kia tau ki te puka Spanish Inquisition, kua irinaki teia aronga i rave i te kino e te tauturu ra ratou i te aronga i takinokinoia “kia kite e eaa te ka tupu kia ratou i roto i te ai i ade” e kia tataraara ratou i mua ake ka mate ei, e kia akaoraia mai ratou mei te ai i ade. I roto i tetai au enua, kua māroia te tangata kia akamori i to ratou ui tupuna tei mate, kia akatapu ia ratou, me kore kia akameitakiia mai ratou. Tetai aronga kua tauta i te akamāru i to ratou ui tupuna kia kore ratou e takinokinoia. Ma te maromaroa, kua akakore teia au irinakianga pikikaa na Satani i te tu pumaana. Mari ra, kua akatupu i te ngakau mamae e te taitaia.

11. Akapeea tetai kopu tangata e te au oa me māro ia tatou kia kore e aru i te Tuatua a te Atua?

¹¹ Na te inangaro i te Atua e tana Tuatua e akamaroiroi ia tatou kia akarongo kia Iehova, noatu me māroia tatou e to tatou kopu tangata e to tatou au oa kia rave i teia au peu no runga i te mate, kare ra i roto i te Pipiria. Penei ka tauta ratou i te taakama ia tatou, na te tuatua anga e kare tatou e inangaro ana i to tatou aronga akaperepere tei mate. Me kore ka karanga ratou e ka akakeu to tatou tu i te aronga tei mate kia takino mai i tetai o te kopu tangata e ora nei. Akapeea ra tatou me paruru i te tika no roto mai i te Pipiria? Akamanako ana ka akapeea koe me taangaanga i teia au kaveinga Pipiria.

12. Eaa tetai au peu no runga i te mate, kare i roto i te Pipiria?

¹² E “akataka ke mai ia kotou” mei te au peu e te au irinakianga kare i roto i te Pipiria. (2 Kori. 6:17) I te au enua Caribbean, e manganui tei irinaki e ka noo mai te “tupapaku” o te tangata tei mate e ka takinga kino i tetai tangata tei takinokino ana iaia. Akakite tetai puka, e ka akatupu tona “tupapaku” i te “kino ki runga i te tangata o te reira ngai.” E peu matauia na tetai iti tangata i Aperika i te tapoki i te au io i roto i te are o te tangata tei mate e te takauri i to ratou tutu. Te tumu? Karanga ratou kia kore tei mate e kite iaia uaorai! Ei au tavini no Iehova,  kare rava tatou e irinaki i teia au angaanga tarevake e te rave i teia au peu pikikaa na Satani!—1 Kori. 10:21, 22.

13. Me kare koe i papu no runga i tetai au peu, eaa taau ka rave, tei akakiteia mai i roto ia Iakobo 1:5?

¹³ Me kare i papu ia koe no runga i tetai au peu kare i roto i te Pipiria, e pati kia Iehova na roto i te pure, i te pakari no ko mai iaia. (E tatau ia Iakobo 1:5.) E oti e rave i tetai kimikimi anga i roto i ta tatou au puka no runga i teia au peu. Me ka anoanoia, e tuatua ki te aronga pakari i roto i taau putuputuanga. Kare ratou e akakite mai e eaa taau ka rave, mari ra ka rauka ia ratou i te akaari i tetai au kaveinga Pipiria, mei ta tatou e apii nei. Me rave koe i teia au takainga, te tereni ra koe ia koe mei te “aronga no te mātau i kite ei to ratou ngakau i te meitaki e te kino.”—Ebe. 5:14.

14. Na roto i teea mataara kare tatou e akaturori i tetai tangata?

¹⁴ “E rave anake ïa ma te akakakā i te Atua. Auraka kotou kia riro ei turorianga.” (1 Kori. 10:31, 32) Me ka iki koe i te rave i teia au peu, e akamanako katoa tatou e eaa te ka tupu ki te akava ngakau o tetai ke, to tatou au taeake Kerititiano, no runga i ta tatou ka iki. Kare tatou e inangaro i te rave i tetai angaanga te ka akaturori ia ratou! (Mare. 9:42) E kare katoa tatou e inangaro i te akariri i to tatou kopu tangata kare i te Au Kite. Na te aroa e akakeu ia tatou i te tuatua maru e te akangateitei ia ratou, te ka akakakā ia Iehova. Kare katoa tatou e inangaro i te taumaro ki tetai tangata e te aviri i ta ratou au peu. E akamaara e ririnui atu te aroa! Me akaari tatou i te aroa na roto i te tu akangateitei e te akamanako ia ratou, penei ua ake ka maru mai te ngakau o te aronga kare i roto i te tuatua mou.

15-16. (a) Eaa te meitaki ka tupu me akakite tatou i to tatou irinakianga ki tetai ke? Oronga mai i te akaraanga. (e) Akapeea tatou me taangaanga i ta Paulo au tuatua i roto ia Roma 1:16?

¹⁵ Akakite ki te katoatoa i toou ngai e e Kite koe no Iehova. (Isa. 43:10) Ka tauturu teia i te akakore i te riri ki toou kopu tangata e toou tangata tupu i te pae mai, me akamārama koe e e akamori ana koe i te Atua ko Iehova, e kare koe e piri atu ki te au peu me mate tetai o toou ngutuare tangata. Tata mai a Francisco, e noo ana i Mozambique e: “I te apiianga maua ko taku vaine ko Carolina i te tuatua mou, kua akamārama maua ki to maua kopu tangata i te tumu kare maua e akamori akaou i te aronga  tei mate. Kua timataia to maua irinakianga i te mate anga to Carolina tuakana. Te peu matauia i konei no te aronga tei mate, ka akapaiia to ratou kopapa e oti, ka raveia tetai peu akamorimori anga. E oti ka moe tetai o tona ngutuare tangata e toru po ki te ngai i riringiia te vai. Na teia e akamaru i te vaerua o te tangata tei mate. Kua inangaro to Carolina kopu tangata iaia kia rave i teia.”

¹⁶ Eaa ta Francisco raua ko tana vaine i rave? Akamārama mai a Francisco: “No to maua inangaro ia Iehova e te akamareka iaia, kua patoi maua i te rave i teia peu. Kua riri tikai te kopu tangata o Carolina. Kua akakino mai ratou ia maua, no te mea kare maua i akangateitei ana i tei mate e kua tuatua ua mai ratou, kare ratou e atoro mai e kare e tauturu akaou mai ia maua. No te mea kua akamārama ke ana maua i to maua irinakianga kia ratou, kua akaruke ua maua i te reira kia maru mai ratou. Kua paruru mai tetai kopu tangata ia maua, kua karanga e e kua akamārama takere mai ana raua i to raua turanga kia tatou. Aere ua rai, kua maru mai te kopu tangata o Carolina e kua rauka ia maua i te akatupu i te ‘au kia ratou. Tetai ia ratou, kua aere mai ki to maua kainga i te pati i tetai au puka Pipiria na ratou.” Auraka tatou e akama i te paruru i to tatou irinakianga no runga i te tika no te aronga tei mate.—E tatau ia Roma 1:16.

17. Eaa te ka tauturu ia tatou kia riro ei oa meitaki ki tetai taeake Kerititiano e mii ra?

¹⁷ Me rokoia tetai taeake Kerititiano e te mate, ka tauta tatou kia riro ei “taeake no te tuatau e tumatetengaʼi ra.” (Mase. 17:17) Akapeea tatou e riro ei ei “taeake” meitaki ki tetai taeake e tetai tuaine e mii ra me māroia aia kia rave i te au peu kare i roto i te Pipiria? Akamanako e rua kaveinga Pipiria te ka tauturu ia tatou ei akapumaana i te aronga e mii ra.

18. Eaa ra a Iesu i aue ei, e eaa te apiianga ka kite mai tatou?

¹⁸ “Ka aue katoa oki i te aronga e aue ra.” (Roma 12:15) Penei ka emiemi tatou e eaa te ka tuatua ki tetai tangata e mii ra. Tetai taime ka rava ua me aue kapiti tatou e ratou. Te mate anga a Lazaro te oa o Iesu, kua aue a Maria e Mareta, e tetai ke, i to raua tungane e te oa  akaperepere. E ā rā i muri mai, te tae anga a Iesu ki reira kua “aue iora” aia, noatu rai e kua kite aia e ka akaora mai aia ia Lazaro. (Ioa. 11:17, 33-35) Te aue anga a Iesu kua akaari mai te reira i te manako o tona Metua. Kua akaari katoa teia i to Iesu inangaro i teia ngutuare tangata, tei akapumaana ia Maria raua ko Mareta. Pera katoa, me kite mai to tatou au taeake i to tatou inangaro ia ratou e te manako ra tatou ia ratou, ka kite ratou e au oa meitaki to ratou te vaitata ra i te tauturu e te akapumaana ia ratou.

19. Me akapumaana i tetai taeake Kerititiano e mii ra, akapeea tatou me taangaanga i te kaveinga i roto ia Koheleta 3:7?

¹⁹ “E tuatau to te muteki ua, e e tuatau to te tuatua.” (Kohe. 3:7) Tetai mataara no te akapumaana i to tatou au taeake Kerititiano e mii ra, ko te muteki. E tuku i toou taeake kia akakite mai i tona manako taitaia, e auraka e riri i tana ‘tuatua neneva.’ (Iobu 6:2, 3) Penei e maata tana e akakoromaki ra mei tona kopu tangata kare i te Au Kite. No reira e pure kapiti kiaia. E pati akatenga ki “tei akarongo i te pure” kia oronga mai i te maroiroi e te manako meitaki ki te taeake. (Sala. 65:2) Me e taime tetai, e tatau kapiti i tetai irava Pipiria kiaia. Me kore tetai atikara no runga i tona turanga i roto i ta tatou au puka, mei te au tua oraanga te ka akapumaana iaia.

20. Eaa ta tatou ka uriuri i roto i te apii ka aru mai?

²⁰ Mareka tatou e kua kite tatou i te tika no runga i te mate e te manakonakoanga meitaki no te aronga i roto i te vaarua, a te tuatau ki mua! (Ioa. 5:28, 29) No reira, na roto i te tuatua e te angaanga kia ngakau toa tatou i te paruru i te tuatua mou Pipiria, e kia akakite ua rai i te reira ki tetai tangata. Ka uriuri mai te apii ka aru mai i tetai ravenga ke a Satani no te akapoiri i te tangata i te pae vaerua—te angaanga purepure. Ka kite tatou i te tumu ka kopae tatou i teia au angaanga e te au tu tamataora e ō maira te au angaanga temoni.