Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

TUA ORAANGA

“E Maata Taku i Apii Mai Mei Tetai Ke!”

“E Maata Taku i Apii Mai Mei Tetai Ke!”

E PO poiri tangotango i runga i tetai maunga i Algeria, te ngai i akaputu ei to matou nuku vaeau o Varani no tetai tamakianga kino i Algeria. Ko au te tiaki i tera po, te noo ra au i muri i tetai au pute one e taku pupui. Ma te poitirere, kua akarongo au i tetai apinga e aere mai ra. Kua mataku tikai au. E mapu ua au e kare au e inangaro ana i te ta i tetai tangata me kore kia mate au. Kua kapiki au: “E te Atua e! E te Atua e!”

Kua taui te au mea tei tupu i tera po i toku oraanga e kua inangaro au i te kite i te Atua. Inara i mua ake ka akakite atu ei au eaa tei tupu, ka inangaro au i te akakite eaa tei akakeu i toku ngakau i toku tamariki anga no te kimi i te Atua.

TAKU I APII MAI MEI TOKU METUA TANE

Anauia au i te 1937 i Guesnain, e oire i te tua tokerau o Varani. E angaanga ana toku metua tane ei coal miner e kua apii aia iaku i te puapinga o te angaanga pakari. Kua apii aia iaku kia rikarika i te tu tau kore e kua tauturu aia i te aronga tei takinokinoia i te ngai angaanga. Kua piri katoa aia ki roto i tetai putuputuanga no te paruru i te tikaanga o te aronga angaanga. Kare aia i mataora ana i te tu pikikaa o te au orometua. E oraanga meitaki tikai to ratou; inara te pati ra ratou ki te aronga angaanga kia oake maata i te moni e te kai na ratou. No tona riri i te au orometua, kare aia i apii ana iaku no runga i te Pipiria. Te tika, kare rava matou i tuatua ana no runga i te Atua.

Maata mai au ma te rikarika i te tu tau kore. Kapiti mai te tu akavaavaa o tetai pae ki te au tangata ke e noo ra i Varani. E mataora ana au i te tueporo tarape ki te au tamariki a teia aronga. E tetai, no Poland mai toku metua vaine, kare no Varani. E kua inangaro au kia noo ’au ua te tangata e te akono i tetai e tetai.

KUA AKAMANAKO MEITAKI AU NO RUNGA I TE ORAANGA

Toku taime i roto i te vaeau

Kua piri au ki roto i te vaeau i te 1957. No reira au i tae ei ki runga i te maunga i Algeria i tera po poiri tangotango tei taikuia i mua ana. Muri ake i taku kapiki anga, “E te Atua e! E te Atua e!” kua tu mai, kare ko te enemi mari ra e asini taetaevao! Kua marū mai au! Noatu rai, kua riro tei tupu i te akakeu iaku kia akamanako meitaki no runga i te oraanga. Eaa tikai to tatou akakoroanga? Te manako maira ainei te Atua ia tatou? Ka tupu ainei te ’au e tuatau ua atu?

Te oki anga au ki te kainga i te atoro i toku nga metua, kua aravei au i tetai Kite no Iehova. Kua oronga mai aia i te puka La Sainte Bible, e urianga Pipiria reo Varani na te Katorika e kua tatau au i te reira te oki anga au ki Algeria. Kua pakia toku ngakau i te au tuatua i roto ia Apokalupo 21:3, 4. Karanga ra: “Tei ko te tangata ra te puakapa o te Atua . . . E nana e orei i te roimata katoatoa; e e kore rava te mate, e te aue, e te mii; e te mamae oki, e kore katoa ïa.” Kua poitirere au i teia. Kua manako mai au ‘Ka tupu ainei teia?’ I tera taime, kare aku apinga i kite no runga i te Atua e te Pipiria.

Te akaruke anga au i te vaeau i te 1959, kua aravei au i tetai Kite ko François, tei apii mai iaku i te tuatua mou i roto i te Pipiria. Ei akaraanga, kua akaari mai aia mei te Pipiria i te ingoa o te Atua, ko Iehova. (Sala. 83:18) Akamārama mai a François e ka akatupu a Iehova i te tu tika i te enua nei, ka akariro te enua ei parataito, e ka akatupuia te tuatua ia Apokalupo 21:3, 4.

Kua mārama tikai au i teia au apiianga, e kua pakia toku ngakau. Kua akamata au i te riri i te au orometua e kua inangaro i te karo ia ratou no te apii i te au apinga kare no roto i te Pipiria! Te vaira te tu manako o toku metua tane i roto iaku, e kua inangaro au i te akatikatika i te au tu tau kore. E kua inangaro au i te rave viviki i te reira!

Kua tauturu a François e toku au oa ou i te akamaru i toku riri. Akamārama mai ratou e ei Kerititiano, kare tatou e akava i tetai ke mari ra ka akakite i te nuti meitaki o te Patireia kia ratou. Ko tera ta Iesu e tana au pipi i rave. (Mata. 24:14; Luka 4:43) Kua apii katoa au i te tuatua ki te tangata ma te maru e te tau ua, noatu kare au e āriki i ta ratou e irinaki ra. Akakite te Pipiria e: “Kare oki te tavini o te Atua nei e tika kia maro; kia maru ra aia i te tangata katoa nei.”—2 Timo. 2:24.

Kua rave au i te au tauianga tei anoanoia e kua papetitoia au ei Kite no Iehova i ko i tetai akaputuputuanga kotinga i te 1959. I reira, kua aravei au i tetai tuaine mapu ko Angèle. Kua aere putuputu au ki tana putuputuanga e kua akaipoipo maua i te 1960. E vaine meitaki tikai aia, tei akaperepereia e Iehova.—Mase. 19:14.

To maua rā akaipoipoanga

E MAATA TAKU I APII MAI MEI TE AU TAEAKE TUKATAU E TE KARAPE

I te au mataiti i aereia mai, e maata te au apiianga puapinga taku i kite mai mei te au taeake tukatau e te pakari. Tetai apiianga puapinga: E rauka ai i te rave meitaki i tetai angaanga pae vaerua, ka anoanoia tatou kia akaari i te tu akaaka e kia taangaanga i te ako ia Maseli 15:22, te akakite ra: “Kia maata ra te aronga kimi tuatua kua mou ïa.”

I roto i te angaanga kotinga i Varani, 1965.

I te 1964, kua mārama mai au i te aiteanga o teia au tuatua. Kua akamata au i te tavini ei akaaere kotinga, kua atoro i te au putuputuanga no te akamaroiroi e te akamatutu i te au taeake i te pae vaerua. E 27 oku mataiti i tera taime e kare au i tukatau ake. E maata taku tarevake i rave, e taku i tamou mai mei te reira. Te mea puapinga, e maata taku i kite mai mei te au taeake pakari e te tukatau.

Maara iaku tetai tupuanga te atoro anga au i tetai putuputuanga i Paris. Kua pati mai tetai taeake tukatau kia pukapuka maua. Karanga atu au, “Ae.”

Ui mai aia, “Louis, me atoro tetai taote i tetai ngutuare, koai tana ka akara?”

Pau atu au, “Ko te tangata maki.”

Karanga mai aia, “Tano taau. Inara te akara nei au te akapou nei koe i toou taime ki te aronga meitaki i te pae vaerua, mei te taeake akaaere o te putuputuanga. E maata te au taeake e te au tuaine ou, akama, e te taitaia i roto i ta matou putuputuanga. Ka akamaroiroiia ratou me akapou koe i toou taime kia ratou, e me aere koe ki to ratou kainga no te kaikai.”

E akoanga puapinga e te meitaki ta te taeake i oronga mai. Kua pakia toku ngakau no tona aroa maata i ta Iehova au mamoe. Kua āriki au i toku tarevake e kua taangaanga i tana i tuatua mai. Ka akameitaki au ia Iehova no teia au taeake.

I te 1969 e te 1973, kua ikiia au ei akaaere no te Food Service Department i ko i te nga uruoaanga pa enua e rua i Colombes, Paris. I te uruoaanga o te 1973, e 60,000 tangata ka anoanoia kia angaiia no tetai rima ra! Kare au e kite eaa taku ka rave. Inara kua tauturu mai a Maseli 15:22—pati i te tauturu a te au taeake pakari e te tukatau. Kua pati au i te tauturu a te au taeake tukatau tei rave ana i teia tuanga angaanga. Te aronga tipupu kiko manu, tanu kai raurau, te aronga tunu kai, e te aronga okooko. Ma te angaanga kapiti, kua rauka ia matou i te rave i teia angaanga maata.

I te 1973, kua patiia mai maua ko taku vaine kia tavini i Betela i Varani. E ngata tikai i te rave i taku angaanga mua i reira. Ka kimi au i tetai ravenga kia tae te au puka ki to tatou au taeake i Cameroon, Aperika, no te mea kua tureia ta tatou angaanga i reira mei te 1970 ki te 1993. Kare au e kite me ka rauka iaku i te rave i te reira. Inara kua akamaroiroi mai te taeake akaaere o te angaanga i Varani iaku, na te karanga anga: “Te inangaro maata maira to tatou au taeake i Cameroon i te au kai pae vaerua. Ka angai tatou ia ratou!” E kua rave matou i te reira.

Rave ra i tetai uipaanga takake i Nigeria e te Au Kite no Cameroon, 1973

Kua aere putuputu au ki te au enua i te pae mai ia Cameroon no te aravei i te aronga pakari mei reira mai. E au taeake ngakau toa e te kite pakari tikai ratou. Kua tauturu ratou iaku kia kimi i te au ravenga no te tuku i te au kai pae vaerua ki Cameroon. E kua akameitaki a Iehova i ta matou angaanga. Ko te tika, no tetai 20 mataiti, kare rava to Iehova iti tangata i ngere ana i Te Punanga Tiaki e te puka Our Kingdom Service i te au marama ravarai.

I te 1977 i Nigeria, kua atoro maua ko Angèle i te au akaaere kotinga e ta ratou vaine no Cameroon

E MAATA TAKU I APII MAI MEI TAKU VAINE AKAPEREPERE

Mei te taime i aravei ei maua, kua kite mai au e e pirianga vaitata to Angèle kia Iehova. Kua kite maataia teia tu i roto i to maua oraanga akaipoipo. Ei akaraanga, i te aiai o to maua rā akaipoipo, kua pati mai aia kia pure au e kia tavini maata atu maua ia Iehova ei tokorua akaipoipo. Kua pau mai a Iehova i ta maua pure.

Kua tauturu katoa mai a Angèle iaku kia irinaki maata kia Iehova. Ei akaraanga: Te patiia anga maua kia tavini i Betela i te 1973, kua ekoko toku manako no te mea te reka ra au i taku angaanga kotinga. Inara kua akamaara mai a Angèle e kua akatapu maua i to maua oraanga kia Iehova. Kare ainei e ka rave taua i tetai ua atu angaanga ta te akaaerenga ka oronga mai? (Ebe. 13:17) Kua tano rai tana! No reira kua aere maua ki Betela. Kua riro te tu akangateitei o taku vaine, tona tu meitaki e te maroiroi i te pae vaerua i te akaketaketa i to maua oraanga akaipoipo e kia rave i te au ikianga meitaki.

Ko maua ko Angèle i ko i te Betela, i Varani

Teianei e ruaine maua, kua riro ua rai a Angèle ei vaine meitaki e te tauturu. Ei akaraanga, me aere maua ki te au apii tereni orometua, te maata anga kua raveia i roto i te reo papaa. Ka tauta maua ko Angèle i te akameitaki mai i te tuatua i tera reo. No reira kua piri atu maua ki roto i tetai putuputuanga reo papaa, noatu e 70 tuma o maua mataiti i tera taime. No taku au apainga i runga i te kumiti Betela o Varani, e mea ngatā i te apii i tetai reo ke. Inara kua tauturu maua ko Angèle i tetai e tetai. I teianei e 80 tuma o maua mataiti, ka akapapa ua rai maua no te uipaanga putuputuanga i roto i te reo papaa e te Varani. Ka paupau maua i ko i te au uipaanga e ka piri ki roto i te angaanga tutu aere. Kua akameitaki mai a Iehova i ta maua tauta anga i te apii i te reo papaa.

Kua kite maua i tetai akameitakianga maata i te 2017. Kua patiia maua ko Angèle kia aere ki te Apii na te Au Taeake o te Kumiti Betela e ta Ratou Vaine, tei raveia i ko i te Watchtower Educational Center i Patterson, New York.

Ko Iehova to tatou Puapii Maata rava atu. (Isa. 30:20) No reira ka rauka i tona iti tangata—te ruaine e te mapu—tetai apiianga meitaki rava atu! (Deu. 4:5-8) Kua kite ana au i tetai au mapu tei akarongo kia Iehova e ki te au taeake e te tuaine tukatau. Kua maroiroi ratou i te pae vaerua e kua maata mai ratou ei au tavini tiratiratu no Iehova. Akakite mai a Maseli 9:9: “E apii atu i te tangata pakari, e e tupu tona pakari: e apii i te tangata tuatua-tika; e e tupu tona kite.”

Tetai taime, ka akamanako au i tera po poiri tangotango i runga i te maunga i Algeria e 60 mataiti i topa. Kare au i manako ana e ka rauka tetai oraanga mataora noku. E maata taku i apii mai mei tetai ke! Kua oronga mai a Iehova i tetai oraanga meitaki e te mataora no maua ko Angèle. No reira, kare rava maua e akamutu i te apii mei to tatou Metua i te rangi e mei te au taeake e te tuaine pakari e te tukatau tei inangaro iaia.