Mei teia koreromotu kua akamanaia tetai akaaerenga ou, tei kapikiia e ko te League of Nations. Tona akakoroanga kia “akatupu i te vaerua taokotai i rotopu i tetai enua e tetai, e kia akatupu i te ‘au e te tinamou takapini i teianei ao.” E maata te au mema o Kerititome tei turuturu i te League. Kua akapaapaa te Federal Council o te Churches of Christ i Marike, i te reira “e ko te tuanga poritiki o te Patireia o te Atua i te enua nei.” Kua turuturu teia konitara i te League, na te tono anga i tona mema ki te Paris Peace Conference. Kua karanga tetai tangata tei tae atu e, “kua akanoo [te reira uipaanga] i tetai tuatau ou, i roto i te tuatua enua o te tangata.”

Kua akamata tetai tuatau ou, kare ra te reira i akanooia mai e te au tangata tei ō atu, i te akatupu anga i te ‘au i roto i te reira uipaanga. I te 1919 kua akamaroiroiia to Iehova iti tangata kia rave maata i te angaanga tutu aere kare i aite ana mei to mua ana. Inara te mea mua, kua anoanoia tetai taui anga maata i roto i te Aronga Apii Pipiria.

Kua akanooia te ikianga o te mataiti, no te aronga akaaere i te Watch Tower Bible and Tract Society kia raveia a te Maanakai, rā 4 o Tianuare, 1919. I te reira taime, ko Joseph F. Rutherford e tetai au taeake e itu, tei akaaere i te iti tangata o Iehova, kua titiriia ratou ki roto i te are auri i Atlanta, Georgia, Marike. Te uianga, Ka iki akaouia ainei teia au taeake tei akono ana i te akaaerenga? Me ka monoia ainei ratou?

I roto i tona are auri, kua taitaia te Taeake ko Rutherford e eaa te ka tupu ki te akaaerenga. Kua kite aia e kua manako tetai au taeake no te iki i tetai taeake ke, kia riro mai ei peretiteni. No teia tumu, kua tata aia i tetai pepa ki te au taeake tei akaputuputu mai, e kua iki aia ia Evander J. Coward e ko te peretiteni. Kua akamārama a Rutherford no runga i to Coward tu “maru,” tu “akono meitaki,” e te “tiratiratu ki te Atu.” Inara, kua inangaro te maata anga o te au taeake, e kia tiaki atu e ono marama, ka raveia ai te ikianga. Kua āriki katoa te au taeake tei paruru i te ture, te tauturu anga i te au taeake  tei tukunaia ki roto i te are auri. Kua tupu te riri ki tetai au taeake, ia ratou e uriuri ra i ta ratou ka rave.

E oti atura, kua tupu tetai apinga, i akamārama mai ei te taeake ko Richard H. Barber i te reira, mei te ‘manongi tamaru anga rai te tu.’ Kua tuatua mai tetai taeake tei tae atu e: “Kare au i te lawyer, me akara au i te tikaanga o te ture, kua kite au i te ture o te tu tiratiratu. Ko te tu tiratiratu ta te Atua e umuumu maira. Papu iaku e ko te mataara meitaki no te akaari i to tatou tu tiratiratu ki te Atua, koia oki kia rave i te ikianga e kia iki akaou i te Taeake ko Rutherford ei peretiteni.”—Sala. 18:25.

Kua maara i te taeake ko A. H. Macmillan ia ratou i roto i te are auri, i tera mai rā kua topapa mai te Taeake ko Rutherford ki runga i te paruru are auri e kua tuatua mai, “Tuku mai i toou rima.” Kua oake atu te Taeake ko Rutherford i tetai telegram kiaia. Kua akara atu a Macmillan i te karere poto e kua mārama aia i tona aiteanga. Te na ko ra te karere: “RUTHERFORD WISE VAN BARBER ANDERSON BULLY E SPILL AKAAERE TORU ARONGA MUA OPITA AROA ATU TE KATOATOA.” Tera te aiteanga, pouroa te aronga akaaere kua iki akaouia ratou, e ka rave rai a Joseph Rutherford, e William Van Amburgh i ta ratou tuanga angaanga. No reira, ko te Taeake ko Rutherford te peretiteni.

I te au taeake e varu i roto i te are auri, kua tuʼa aere te Aronga Apii Pipiria tiratiratu i tetai pepa patianga kia tukunaia te au taeake ki vao. Kua rauka i teia au taeake e te au tuaine ngakau toa e 700,000 tuma pepa patianga tei tainaia. I te Ruitoru, rā 26 o Mati, 1919, i mua ake ka orongaia ai te pepa patianga, kua tukunaia ki vao, te Taeake ko Rutherford e tetai atu au taeake tukatau.

Roto i tana tuatua ki te aronga tei āriki mai iaia ki te kainga, karanga te Taeake ko Rutherford e: “Kua papu iaku i ta matou i na roto ra kua akapapa te reira ia matou no te au tuatau ngata ki mua. . . . Kare ta kotou tamaki anga e kia tauturu i to kotou au taeake kia tukunaia ki vao i te are auri. E mea iti ua te reira. . . . Ko ta kotou tamaki anga koia oki kia tutu aere i te Tuatua Mou, e te aronga tei rave i teia kua akameitakiia ratou.”

No runga i tei tupu ki to tatou au taeake penei te akaari maira te reira i ta Iehova aratakianga. I te rā 14 o Me, 1919, kua akakite te akava anga e: “Te aronga tei akaapaia i roto i teia akavaanga . . . kare i raveia ana tetai akavaanga tau no ratou e no te reira kua akakoreia ta ratou utunga.” Kua akaapaia te au taeake no tetai angaanga kino, e ka vai teia akaapa anga ki roto i to ratou akapapaanga na te ture, naringa kare te reira i akakoreia. Kare atu e utunga ei akaapa ia ratou. No teia, kua rauka rai i te Akava ko Rutherford te tika anga tau, kia paruru i to Iehova iti tangata ki mua  i te Akavaanga Teitei o Marike, kua rave aia i teia i tona tukunaia anga ki vao.

“Kare tatou e noonoo ua, e mirimiri ua no te tiaki i te Atu kia apai ia tatou ki te rangi,” i maara ai te Taeake ko Macmillan. “Kua kite mai matou e ka anoanoia matou kia apii e kia kite e eaa tikai to te Atu anoano.”

Inara kare e rauka ana i te au taeake i te opati maata i te rave ua atu i ta ratou angaanga. Eaa ra te tumu? No te mea ia ratou i roto i te are auri, kua vavaiia te au apinga nenei no te nenei i te au puka. Kua maromaroa tikai te au taeake e kua manako e me kua akamutu rai te angaanga tutu aere.

E aronga ainei tetai te inangaro maira i te karere Patireia tei tutu aereia e te Aronga Apii Pipiria? Ei pau i tera uianga, kua iki te Taeake ko Rutherford no te oronga i tetai akoanga. Kua patiia te katoatoa. “Me kare e tangata e tae mai ki teia uipaanga,” i karanga ai te Taeake ko Macmillan, “kua kite matou e kua akamutu rai te angaanga tutu aere.”

No reira, i te Tapati rā 4 o Me, 1919, noatu tona makimaki, kua oronga te Taeake ko Rutherford i te akoanga “The Hope for Distressed Humanity” i Los Angeles, California. Vaitata ki te 3,500 tuma tangata tei tae mai ki te reira akoanga, e e maata rai tei kore i noo mai no te mea kare i rava te noo anga. I tera mai rā, kua tae mai e 1,500 tuma tangata. Kua rauka ta te au taeake pauanga—te inangaro ra rai te tangata i te tuatua mou!

Aru mai, ta te au taeake i rave ra kua riro ei akaraanga no te Au Kite o Iehova e akapeea me rave i ta ratou angaanga tutu aere e nei.

Akakite The Watch Tower o Aukute 1, 1919, akamata i roto ia Tepetema, ka raveia tetai uruoaanga ki Cedar Point, Ohio. “Kua inangaro te katoatoa kia tae ratou ki reira,” i karanga ai a  Clarence B. Beaty, e tangata mapu Apii Pipiria no Missouri. Maata atu i te 6,000 tuma taeake e te au tuaine tei tae ki te uruoaanga, kare i manakoia ana e mei te reira rai te tu. E tei tupu katoa i te reira atianga, e 200 tuma tei papetitoia i ko i te Lake Erie.

I te rā 5 o Tepetema, 1919, i te uruoaanga e rima rā i roto i tana ako “Address to Co-laborers,” kua akakite te Taeake ko Rutherford no runga i te makatini ou, The Golden Age. * Ka akaari mai te reira “i te au nuti puapinga e te ou, e ka akamārama mai mei roto i te au Tuatua Tapu i te tumu [i] tupu ei teia.”

Kua akamaroiroiia te Aronga Apii Pipiria pouroa kia tutu aere ma te ngakau toa, na te akaari anga i teia puka ou. I roto i tetai reta akamārama anga e akapeea te angaanga me akaaereia: “E akamaara te aronga tapu [tei papetitoia] e e tuanga meitaki maata te tavini anga, e kia opu i teia atianga no te rave i te angaanga tutu aere ki teianei ao.” E maata te aronga tei āriki i teia patianga! Te tae mai anga kia Titema, kua rauka i te au papuritia maroiroi o te Patireia, e 50,000 tuma aronga tatau no teia makatini ou.

I te openga o te mataiti 1919, kua akaaere akaouia to Iehova iti tangata e kua akamaroiroiia kia rave i te angaanga. E tetai katoa, kua akatupuia tetai au totou no runga i te au rā openga. Kua ope rai te tuatau timata anga e te akatanotano anga i to te Atua iti tangata, tei totouia i roto ia Malaki 3:1-4. Kua akarangatiraia to Iehova iti tangata tei akatuikaaia e “Babulonia Maata,” e kua iki a Iesu i “te tavini akono meitaki e te pakari.” * (Apo. 18:2, 4; Mata. 24:45) Teianei kua papa te Aronga Apii Pipiria i te rave i ta Iehova angaanga.