Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

E tutu no te paata e te takai i runga ake

1922—Tai Anere Mataiti i Topa

1922—Tai Anere Mataiti i Topa

“TE ATUA, ko tei oronga mai i te re no tatou, . . . no Iesu Mesia.” (1 Kori. 15:57, Te Bibilia Tapu Ra) Kua akapapu mai teia au tuatua no te irava mataiti 1922, e ka tutakiia te tu tiratiratu o te Aronga Apii Pipiria. I te reira mataiti, kua tutaki rai a Iehova i teia aronga tutu aere ma te maroiroi. Kua akameitaki aia ia ratou te nenei anga e te tapiri anga i ta ratou au puka pera te taangaanga anga i te ratio no te akatotoa i te au tuatua mou Patireia. I te openga o te 1922, taka meitaki kua akameitaki akaou a Iehova i tona iti tangata. Kua rauka i te Aronga Apii Pipiria te akaputu mai ki tetai uruoaanga puapinga i Cedar Point, Ohio, i Marike. Kua akamaroiroi te reira uruoaanga i ta Iehova akaaerenga e tae mai ki teia rā.

“E MANAKO PUAPINGA TIKAI”

Kua anoano maataia te au puka te tupu maata anga te angaanga tutu aere. Te nenei ra te au taeake i te au makatini i ko i te Betela i Brooklyn, inara te taangaanga ra rai ratou i te au kamupani no te nenei i te au puka vaii maro. Te pou anga te au puka no tetai au marama e kua riro te reira ei tapupu i te angaanga tutu aere, kua pati te Taeake ko Rutherford ia Robert Martin, te manitia angaanga, me ka rauka rai ia ratou te nenei i ta ratou uaorai puka.

Te Concord Street factory i Brooklyn, New York

“E manako puapinga tikai te reira,” i maara ei te Taeake ko Martin, “no te mea kua akanooia tetai are no te typesetting, electroplating, neneianga, e te tapiri anga.” Kua tutaki te au taeake i tetai are i runga i te 18 Concord Street i Brooklyn e kua oko mai i te au matini neneianga.

Kare te katoatoa i reka ana i teia manako. Kua atoro mai te peretiteni o tetai kamupani tei nenei ana i ta tatou puka. Karanga aia: “E matini nenei puapinga rava atu teia na kotou, e kare kotou i kite akapeea me taangaanga i te reira. I roto i te ono marama ka kinokino takiri teia matini.”

“Akaraanga ka tano rai tana,” i na te Taeake Martin ei, “inara kua ngaropoina iaia te Atu; e kua vai ua ana aia i te pae ia tatou.” Kua tano rai ta te Taeake ko Martin. Kare i roa ana kua nenei teia matini e 2,000 puka i te rā.

Tu ua te aronga angaanga i te pae i ta ratou matini linotype i runga i te taua o te factory

E TAUATINI UA ATU TEI ITAEIA E TE RATIO

I te pae i te nenei anga i tetai au puka, kua akamata te iti tangata o Iehova i te taangaanga i tetai ravenga ou no te akatotoa i te nuti meitaki—na runga i te ratio. I te avatea Tapati, Peperuare 26, 1922, kua tuatua te Taeake ko Rutherford na runga i te ratio no te taime mua. Kua oronga aia i te ako “Kare te Au Mirioni Ua Atu e Ora Nei e Mate” na runga i te ratio KOG i Los Angeles, California, i Marike.

Mei te 25,000 tei akarongo i te porokaramu. Kua tuku mai tetai pae i te au reta akameitakianga i te ratio. No ko mai tetai o teia au reta ia Willard Ashford, e noo ana aia ki Santa Ana, California. Kua akameitaki aia i te Taeake ko Rutherford no tana ako “mataora e te reka.” Karanga katoa aia: “E toru aku aronga maki i te kainga kare rai e rauka ia matou te aere atu noatu e tei te pae ua mai te reira, inara kua rongo matou i te reira.”

E maata te au akakiteanga ratio i te au epetoma tei aru mai. I te openga mataiti, kua tamanako The Watch Tower e “mei te 300,000 tangata [tei] rongo i teia karere na runga i te [ratio] wireless.”

No tei akamaroiroiia, kua tauta te Aronga Apii Pipiria i te akatu i tetai are ratio ki runga ia Staten Island, kare i mamao mei te Betela i Brooklyn. I te au mataiti i aereia, kua taangaanga te Aronga Apii Pipiria i teia ratio, WBBR, ei akatotoa i te karere o te Patireia.

“ADV”

Ia Tiunu 15, 1922, kua akakite te makatini The Watch Tower e ka raveia tetai uruoaanga i Cedar Point, Ohio, mei ia Tepetema 5 ki te 13, 1922. Kua mataora te Aronga Apii Pipiria te tae anga ratou ki Cedar Point.

I roto i tana akoanga turou mai, kua akakite te Taeake ko Rutherford ki te katoatoa: “Te manako nei au, ma te papu, e ka akameitaki te Atu . . . i teia uruoaanga e ka riro ei akakiteanga maata rava atu i te enua nei.” Kua akamaroiroi putuputu te au vaa tuatua i te angaanga tutu aere.

Aere te urupu tangata ki te uruoaanga 1922 i Cedar Point, Ohio

I te Varaire, ia Tepetema 8, e 8,000 au taeake tei tupati ki roto i te auditorium, te tiaki anga i te ako a te Taeake ko Rutherford. Te tapapa atura ratou kia akamārama mai aia i te aiteanga o te “ADV,” tei tataia ki runga i te au patianga. Te noo anga ratou ki raro, kua kite atu tetai pae i tetai rora kie maatamaata i runga ake i te paata. Kua kitea e Arthur Claus, tei aere mai mei te uruoaanga i Tulsa, Oklahoma, Marike, tetai noo anga kua rauka iaia te akarongo meitaki, e mea meitaki i te reira taime no te mea kare e au apinga ei tauturu kia rongo meitakiia te ako.

“Kua akarongo meitaki matou”

Ei akapapu e kare e tamanamanata anga, kua akakite te tiamana e kare te aronga tureti e akatikaia ki te auditorium i te tuatau o te ako a te Taeake ko Rutherford. I te 9:30 a.m. kua akamata te Taeake ko Rutherford i te taiku i ta Iesu au tuatua ia Mataio 4:17: “Te vaitata mai nei oki te basileia o te ao.” (Te Bibilia Tapu Ra) Te uriurianga aia akapeea te tangata e rongo ei i te Patireia, akakite aia: “Kua akakite a Iesu e me tae mai aia ka rave aia i tetai kokotianga no tona iti tangata, e ka akaputu mai aia i te aronga tiratiratu e te mou kiaia uaorai.”

Maara i te Taeake ko Claus, iaia e noo ra i roto i te auditorium: “Kua akarongo meitaki matou.” Ma te viviki, kua rokoia aia e te maki akaruke atura i te auditorium. Oki viviki atura a Arthur ma te emiemi, te kiteanga kare aia e akatika akaouia kia tomo mai ki roto.

I roto i nga mea miniti, kua meitaki mai aia. Akakite aia e iaia e oki maira ki roto i te auditorium, kua rongo aia i tetai pokarakara anga maata. Kua rekareka tikai aia! Akamanako aia e ka rongo aia i teia ako noatu me ka piki aia ki runga i te tauu are. E 23 o te Taeake ko Claus mataiti ei mapu tane i te reira taime, kua rauka iaia i te piki ki te tauu are! Te tuera ua ra te au skylight, i tona tae anga, “kua rongo meitaki aia i te ako.”

Inara kare ko Arthur anake ua to reira. Tei reira katoa tetai o tona au oa i runga i te are. Tetai ia ratou, ko Frank Johnson, tei ui mai, “E pocket knife koi taau?”

“Ae,” i na Arthur ei.

“Ko koe te pauanga ki ta matou pure,” i na Frank ei. “Te kite ra koe i teia kie maatamaata? E takai teia, kua tapekaia ki runga i teia au naero. E akarongo meitaki i te Akavanui. * Me karanga aia, ‘e akakite, e akakite,’ e tipu koe i teia au taura e a.”

Kua tiaki a Arthur, e tetai pae no te akairo, ma tana matipi. Kare i roa kua tae te Taeake ko Rutherford ki te openga o tana ako. Ma te akakeuia e te maroiroi, kua kapiki te Taeake ko Rutherford: “Kia tiratiratu e te au kite mou no te Atu. E aere ki mua e tamaki ia Babulonia ma te takore takiri iaia. E akakite aere i te karere ki te ao katoa. Kia kite teianei ao e ko Iehova te Atua e ko Iesu Karaiti te Ariki o te au ariki e te Atu o te au atu. Ko teia te rā o te au rā. I na, te tutara nei te Ariki! Ko kotou te aronga akakitekite. No reira, e akakite, e akakite, e akakite, i te Ariki e tona Patireia!”

Karanga a Arthur e kua tipu aia e tona au oa i te au taura e kua topa maru ua mai te takai. Tapiri atu ki te au reta reo Papaa “ADV,” tei tataia i runga i te takai: “E akakite i te Ariki e te Patireia.” “Te au reta ‘ADV,’ tona aiteanga kia ‘tutu aere’ e kia ‘akakite.’”

E ANGAANGA PUAPINGA RAVA

Kua riro te uruoaanga i Cedar Point ei tauturu i te au taeake kia akamou ki runga i te angaanga puapinga te tutu aere i te Patireia, e kua mataora ua te katoatoa tei inangaro i te rave i te reira. Kua tata tetai koropota (kapikiia i teianei e painia) no Oklahoma, Marike mai, “Ta matou tapere i angaanga, e ngai ngarau te reira, e e ngai putaua.” Karanga aia, i te maata anga o te taime me kite te tangata i te karere i roto i te makatini Golden Age, “kua aue ratou.” Karanga aia, “E akameitakianga tikai te akapumaana ia ratou.”

Kua kite teia Aronga Apii Pipiria i te rapurapu o ta Iesu au tuatua ia Luka 10:2: “Te maata ua nei te mou, te iti nei ra te aronga e kokoti.” I te mataiti e ope atura, kua aruaru ua atu ratou i te akakite i te karere o te Patireia ki te ao katoa.

^ Kua kapikiia te Taeake ko Rutherford ko “te Akavanui” no te mea kua tavini aia ei akavanui puapinga i Missouri, Marike.