1-2. (a) Eaa tei akakiteia no runga ia Mose, e eaa tana i rave? (e) Eaa te akamaroiroi anga kia akatupu tatou i te tu akaaka?

TE AKATAKA ra te Pipiria ia Mose e ko ‘te tangata maru maata ravarai o te ao katoa nei.’ (Nume. 12:3) Te aiteanga ainei e kua paruparu aia, e kua mataku i te tuku i tana au ikianga e kia vai ngaueue kore? Penei ka akataka tetai pae i tetai tangata akaaka mei teia te tu. Inara kare tera manako e tika ana. E maroiroi to Mose, e te pakari, e e tavini ngakau toa no te Atua. Ma te tauturu a Iehova, kua aro atu aia i te tutara ririnui o Aiphiti, e kua arataki e 3,000,000 iti tangata na roto i te metepara, e kua tauturu i te ngati Iseraela kia autu i to ratou enemi.

² Kare tatou e aro atu ana i te au akaaoanga ta Mose i autu atu, inara i te au rā tataki tai, ka kite tatou i te au tangata e te au turanga te ka ngata ia tatou kia rauka te tu akaaka. Inara e mana to tatou kia akamaroiroi i te akatupu i teia au tu. Kua taputou mai a Iehova e ko “te aronga maru ra, ka noo ïa i te enua.” (Sala. 37:11) E tu akaaka ainei toou? Kua kite ainei tetai pae i toou tu akaaka? I mua ake ka pau ei tatou i teia au uianga puapinga, ka anoanoia tatou kia kite i te aiteanga o te tu akaaka.

3-4. (a) Eaa ra te tu akaaka? (e) Eaa te au tu e ā ka anoano tatou kia vai akaaka, e no teaa ra?

³ Ko te tu akaaka ka aiteia ki tetai tutu manea tei peniia. Mei teaa rai? Mei tetai tangata peni tutu rai tei kairo i te kara o  tana au peni, ka pera katoa tatou me rave i te reira kia manea te tu akaaka. Ko tetai o teia au tu puapinga ko te akaaka, te kauraro, te maru, e te ngakau toa. Eaa ra tatou ka anoano ei i teia au tu kia akamareka ia Iehova? *

⁴ Ko te aronga akaaka ua te ka kauraro ki to te Atua anoano. Ko tetai tuanga o te anoano o te Atua kia maru tatou. (Mata. 5:5; Gala. 5:23) Me rave tatou i te anoano o te Atua, te akariri ra tatou ia Satani. Noatu e tu akaaka e te maru to tatou, e manganui te tangata ei tuanga no to Satani ao te ka riri mai ia tatou. (Ioa. 15:18, 19) Te ka tupu, ka anoano tatou i te tu ngakau toa i te patoi ia Satani.

5-6. (a) Eaa ra a Satani ka rikarika ei i te aronga akaaka? (e) Eaa te au uianga ka pau tatou?

⁵ Ko te tangata kare e akaaka ana, e tu parau tona, e tu riririri e kare e akarongo kia Iehova. Ko to Satani tu tikai te reira. No reira e rikarika ana aia i te aronga akaaka! Ka kitea uaia tona au tu kino. E tei kino rava atu, te akapapu ratou e e tu pikikaa tikai to Satani. Eaa te tumu? No te mea, noatu eaa tana ka tuatua e ka rave, kare e rauka iaia i te tapu i te aronga akaaka mei te tavini anga ia Iehova!—Iobu 2:3-5.

⁶ Aea e ngata ai ia tatou i te akaari i te tu akaaka? E eaa te tumu ka kimi ua atu rai tatou i te tu akaaka? Ei pau i teia au uianga, ka akara tatou i te akaraanga o Mose, te tokotoru Epera tuikaa i Babulonia, e Iesu.

7-8. Akapeea a Mose te ariu atu anga te kore anga aia i akangateiteiia?

⁷ Me orongaia mai te mana taoonga: E ngata no te aronga e mana to ratou i te akamou i te tu akaaka, ki rungao i te aronga tikai ta ratou e akaaere ra kare e akangateitei ana ia ratou e tei ekoko i ta ratou tukuanga tika. Kua tupu ainei te reira kia koe? Akapeea me rave tetai o te ngutuare tangata i te reira? Akapeea koe me ariu atu? Akamanako ana eaa ta Mose i rave.

⁸ Kua iki a Iehova ia Mose ei arataki no te Iseraela e kua akatika iaia kia tata i te au ture  te ka arataki i te iti tangata. Kare e ekoko e te turu ra a Iehova ia Mose. Noatu rai, kua akakino to Mose tuaine ko Miriama e tona tuakana ko Aarona iaia e kua akaapa i tana ikianga i tana vaine. Ko tetai aronga ra i to Mose turanga, penei kua riri kino ratou e kua kaitamaki atu—inara kare a Mose. Kare aia i akariro i te reira ei akariri iaia. Kua pati akatenga aia kia Iehova kia akaora mai ia Miriama. (Nume. 12:1-13) Eaa ra a Mose i pera ai?

9-10. (a) Eaa ta Iehova i tauturu ia Mose kia mārama? (e) Eaa ta te au upoko ngutuare e te aronga pakari ka apii mai mei ia Mose?

⁹ Kua akatika a Mose iaia uaorai kia tereniia e Iehova. Mei tetai 40 mataiti i mua atu, ei tamaiti ariki i Aiphiti, kare o Mose tu akaaka. No tona riri viviki ua kua tamate aia i tetai tangata tana i manako e e tu tau kore tona. Kua manako ngakau parau ua a Mose e ka akatika mai a Iehova i tana i rave. Kua pou rai e 40 mataiti i to Iehova tauturu anga ia Mose kia mārama e ka anoano maataia aia kia ngakau toa i te arataki i to Iseraela; ka anoano aia i te tu akaaka. E kia akaaka, ka anoano katoaia aia kia maru, kia kauraro, e kia takinga meitaki. Kua apii meitaki aia i te reira e kua riro mai ei akaaere meitaki.—Exo. 2:11, 12; Anga. 7:21-30, 36.

¹⁰ I teia tuatau, ka aru te au upoko ngutuare e te aronga pakari i to Mose akaraanga. Me akangateitei koreia ratou, auraka e viviki ua i te riri. Kia akaaka e kia āriki i toou au tarevake. (Kohe. 7:9, 20) Kia kauraro i ta Iehova aratakianga no te akatikatika i te au manamanata. E pau ua rai ma te maru. (Mase. 15:1) Me ariu te au upoko ngutuare e te au akaaere mei te reira ka akamareka ratou ia Iehova, te turu ra ratou i te ‘au, e te akanoo ra i te akaraanga akaaka.

11-13. Eaa te akaraanga ta te tokotoru Epera i akanoo no tatou?

¹¹ Me takinokinoia: I roto i te tuatua enua, kua takinokino te au tutara tangata i to Iehova iti tangata. Penei ka akaapa ratou ia tatou ma te “akautunga,” ia tatou, inara kia iki tatou e “ko te Atua ta [tatou] e akarongo e tikaʼi auraka te tangata.” (Anga. 5:29) Penei ka kata aviriia tatou, ka tapekaia, me kore ka papaia. Inara, ma te tauturu a Iehova, kare tatou e tutaki atu i te kino, mari ra ka noo maru ua tatou noatu te timataanga.

¹² Akamanako ana i te akaraanga o te au Epera e toru tei tuikaaia—ko Hanania, Misaela, e Azaria. * Kua akaue atura te ariki o Babulonia ia ratou kia tipapa ki raro i te tiki  auro. Ma te tu maru, kua akamārama atura ratou ki te ariki e kare e tika ia ratou kia akamori i te tiki tana i akatu. Kua kauraro ua atu rai ratou i te Atua, noatu te riri o te ariki kia tamate ia ratou ki roto i te aʼi vera. Kua iki a Iehova i te akaora viviki i teia aronga, inara kare ratou i irinaki ana e ka rave a Iehova i te reira. Mari ra, kua puareinga ua ratou i te āriki i tetai ua atu mea ta Iehova ka manako. (Dani. 3:1, 8-28) Kua akapapu ratou e e aronga ngakau toa tikai te aronga akaaka—kare e ariki, kare e kino, e kare e utunga e aati i to tatou irinaki ki roto ia Iehova to tatou “Atua vareae.”—Exo. 20:4, 5.

¹³ Me timataia to tatou tu tiratiratu ki te Atua, akapeea tatou me aru i te tu o te au Epera tokotoru? Ka irinaki akaaka tatou e ka akono mai a Iehova ia tatou. (Sala. 118:6, 7) Ka pau tatou ki te aronga tei akakino mai ia tatou na roto i te tu maru e te ngateitei. (1 Pete. 3:15) E ka patoi takiri tatou i te au mea te ka takino i to tatou pirianga oa ki to tatou Metua aroa.

14-15. (a) Eaa te ka tupu me taitaia tatou? (e) Kia tau kia Isaia 53:7, 10, eaa tatou ka karanga ai e ko Iesu te akaraanga meitaki rava atu no te tu akaaka noatu te taitaia?

¹⁴ Me rokoia e te tu taitaia: E tukeke to tatou manako taitaia. Penei kua kite tatou i te reira i mua ake ka rave ei i te tarere i te apii, me kore i tetai atu angaanga. Me kore ka taitaia tatou te akamanako anga i te rapakau anga tei anoanoia no tatou. Me taitaia tatou, e ngata kia vai akaaka. Ko te au mea kare e tamanamanata ana ia tatou, penei kua akamata i te akariri ia tatou. Penei ka tuatua kino tatou ma te reo tau kore. Me kua taitaia ana koe, e akamanako i to Iesu akaraanga.

¹⁵ I tona tuatau openga i te enua nei, kua taitaia tikai a Iesu. Kua kite aia e ka takinokinoia aia e ka tamamaeia. (Ioa. 3:14, 15; Gala. 3:13) I tetai au marama i mua ake i tona matenga, karanga aia e te taitaia ra aia. (Luka 12:50) E i nga rā i mua ake i tona matenga, karanga a Iesu: “Kua taitaia rava toku vaerua i teianei.” Ka kite tatou i tona tu akaaka e tona tu kauraro ki te Atua te pure akatenga anga: “E taku Metua, ka akaora mai koe iaku i teianei ora; i aere mai ei ra au no teianei rai ora. E taku Metua, e akakakā i toou ingoa.” (Ioa. 12:27, 28) Te tae anga mai ki te reira rā, kua oronga ngakau toa a Iesu iaia uaorai ki te au enemi o te Atua, tei tamate iaia na roto i tetai tamamae anga taakama tikai. Noatu te taitaia, e noatu te mamae, kua rave akaaka ua rai a Iesu i to te Atua anoano. Kare e ekoko, ko Iesu te akaraanga meitaki rava atu no te tu akaaka noatu te taitaia!—E tatau ia Isaia 53:7, 10.

16-17. (a) Akapeea to Iesu au taeake te timata anga i tona tu akaaka? (e) Akapeea tatou me aru ia Iesu?

¹⁶ I te po openga o to Iesu oraanga i te enua nei, kua timata tona au taeake i tona tu akaaka. Akamanako ana i to Iesu tu taitaia i te reira po. Ka vai tiratiratu apa kore ainei aia e tae ua atu ki tona matenga? E pirioni ua atu tangata tei rokoia e te kino. (Roma 5:18, 19) E tei puapinga maata atu, penei ka akaapaia te ingoa meitaki o tona Metua. (Iobu 2:4) I reira, i te tuatau o te kaikaianga openga ki tona au taeake, te au apotetoro, i roto i ta ratou pukapuka anga kua tupu tetai “tauetono anga” i rotopu ia ratou e koai tei “maata” ia ratou. E maata to Iesu akatikatika anga i tona au taeake no runga i teia manamanata, pera katoa i te akamata anga o taua aiai ra! Ma te umere, kare a Iesu i riri ana. Mari ra, kua ariu atu aia ma te tu maru. Ma te takinga meitaki, e te papu, kua akamārama akaou a Iesu kia rauka ia ratou te tu tau tikai.  E kua akameitaki aia i tona au taeake no to ratou tu tiratiratu kiaia.—Luka 22:24-28; Ioa. 13:1-5, 12-15.

¹⁷ Me tupu teia kia koe, eaa taau ka rave? Ka aru tatou ia Iesu e kia noo maru, noatu te taitaia. Kia kauraro ki ta Iehova akaueanga e kia “tauturu atu tetai ki tetai.” (Kolo. 3:13) Ka akarongo tatou i teia akaueanga me akamaara tatou e e tuatua ana e e rave ana tatou i te au mea te ka akariri i tetai ke. (Mase. 12:18; Iako. 3:2, 5) E tauta i te taiku i te meitaki taau e kite ra i roto i tetai ke.—Ephe. 4:29.

18. Akapeea a Iehova te tauturu anga i te tangata akaaka kia rave i te au ikianga meitaki, inara eaa ta tatou ka tau i te rave?

¹⁸ Ka rauka ia tatou i te rave i te au ikianga meitaki. Me aro atu tatou i te au ikianga ngata i te oraanga, ka tauturu mai a Iehova ia tatou kia rave i te ikianga meitaki—inara me e tu akaaka to tatou. Kua taputou mai aia e ka akarongo mai aia “i te anoano o tei akaaka ra.” (Sala. 10:17) E ka rave maata atu aia i te akarongo mai i ta tatou patianga. Kua taputou mai te Pipiria e: “E arataki aia i te aronga ngakau maru ma te tuatua-tau; e apii mai aia i te aronga ngakau maru i tona uaorai arataa.” (Sala. 25:9) Te oronga maira a Iehova i te aratakianga mei te Pipiria, te au puka * e te au porokaramu ta “te tavini akono meitaki e te pakari,” i akapapa. (Mata. 24:45-47) Kia rave tatou i ta tatou tuanga na te kite akaaka anga e ka anoanoia te tauturu, na te tatau anga i te au apinga apii ta Iehova i oronga mai, e na te kauraro anga ma te taangaanga i te au apiianga.

19-21. Eaa te tarevake ta Mose i rave i Kadesa, e eaa te apiianga ka rauka mai?

¹⁹ Ka kopae tatou i te rave anga i te tarevake. Akamanako ana ia Mose. No te anere mataiti kua akaaka ua aia e kua akamareka ia Iehova. I te openga o te 40 mataiti ngata i roto i te metepara, kare a Mose i akaari ana i te tu akaaka. Koi mate ua akera tona tuaine, tei tauturu i te akaora i tona oraanga i Aiphiti, e kua tanuia ki Kadesa. E i teianei kua kopekope akaou to Iseraela e kare ratou i akono meitakiia ana. I teia taime “kua tauetono maira te tangata ia Mose” no runga i te  vai. Noatu te au temeio ta Iehova i rave na roto ia Mose, e noatu to Mose tu arataki meitaki, kua kopekope ua rai te tangata. Kua kopekope ua ratou i te vai e Mose katoa, mei te mea atura e no Mose te apa i mate vai ei ratou.—Nume. 20:1-5, 9-11.

²⁰ No to Mose riri otooto, kua ngaro tona tu maru. Kare aia i tuatua ana ki te toka ma te akarongo, mei ta Iehova i akaue mai, kua tuatua ra a Mose na roto i te riri ki te tangata e kua oronga i te akameitakianga kiaia uaorai. E oti, kua rutu aia i te toka e rua taime e kua taʼe maata mai te vai. No tona ngakau parau e te riri kua rave aia i te tarevake maata. (Sala. 106:32, 33) No tei ngere aia i te tu akaaka, kare a Mose i akatikaia ana kia tomo ki roto i te Enua Taputouia.—Nume. 20:12.

²¹ Mei teia akaraanga, ka apii mai tatou i te au apiianga puapinga. Te mea mua, kia angaanga ua rai tatou i te akono i to tatou tu akaaka. Me akangaropoina tatou i te reira, ka oki akaou mai te tu parau no te akakeu ia tatou kia tuatua e kia rave i te mea tau kore. Te rua, ka riro te taitaia ei akaparuparu ia tatou, no reira ka tauta tatou kia akaaka, noatu te taitaia.

22-23. (a) Eaa te tumu ka kimi ua rai tatou i te tu akaaka? (e) Eaa te aerenga manako ta Zephania 2:3 e akakite ra?

²² Ka paruru meitakiia tatou. Kare e roa atu ana, ka akaatea a Iehova i te aronga kino mei te enua, e ko te aronga maru te ka toe mai. E oti ka ‘au meitaki te enua. (Sala. 37:10, 11) Ko koe ainei tetai i tera aronga maru? Ko koe tetai me āriki koe i ta Iehova patianga maana tei tataia e te peroveta ko Zephania.—E tatau ia Zephania 2:3.

²³ Eaa ta Zephania 2:3 i karanga: “Peneiake kotou ko te uunaia”? Kare te aiteanga o teia tuatua e kare e rauka ia Iehova i te paruru i te aronga tei akamareka iaia e tei inangaro iaia. Mari ra, te karanga ra e e tuanga ta tatou ka rave e paruruia ai. E manakonakoanga to tatou kia ora atu “i te rā e riri ei a Iehova ra” e ka ora tatou e tuatau ua atu me tauta tatou i teianei kia kimi i te tu akaaka e kia akamareka ia Iehova.