1. Eaa tetai tumu i taokotai ei te ngutuare o Iehova?

MATAORA tikai e tei roto tatou i te ngutuare o Iehova. Eaa i tupu ei te ‘au e te taokotai i reira? Ko tetai tumu, te tauta nei tatou i te akangateitei i te akanoonooanga no te taoonga upoko ta Iehova i akanoo. Me mārama tatou i teia akanoonooanga, ka ketaketa atu to tatou pirianga taokotai.

2. Eaa te au uianga ka pau tatou i roto i teia atikara?

² I roto i teia atikara, ka uriuri tatou no runga i te taoonga upoko i roto i te putuputuanga. E ka uriuri katoa tatou i te pauanga ki teia au uianga: Eaa te tuanga angaanga a te au tuaine? E tika ainei e ko te au taeake te upoko o te au tuaine? Kua aite ainei te mana akaaere o te aronga pakari ki to te upoko ngutuare? Te mea mua, ka akamanako tatou i to tatou tu ki te au tuaine.

3. Akapeea tatou me akaperepere i te angaanga ta te au tuaine i rave?

³ Ka akaperepere tatou i to tatou au tuaine tei maroiroi i te akono i to ratou ngutuare, te tutu aere i te nuti meitaki, e te turuturu i te putuputuanga. Ka akaperepere maata tatou ia ratou na te akamanako anga i te tu i akono ei a Iehova e Iesu ia ratou. E ka akamanako katoa tatou i te tu i akono ei te apotetoro ko Paulo i te au vaine.

4. Akapeea te Pipiria te akakite anga mai e te akaperepere ra a Iehova i te au vaine e te au tane?

 ⁴ Akakite te Pipiria e te akaperepere ra a Iehova i te au vaine e te au tane. Ei akaraanga, i te anere mataiti mua, kua oronga a Iehova i te vaerua tapu ki te au vaine e te au tane kia rave i te au angaanga temeio, mei te tuatua i te au reo ke ke. (Anga. 2:1-4, 15-18) Kua akatainuia ia ratou ki te vaerua tapu e ka rauka ia ratou te tutara kapiti kia Karaiti i te rangi. (Gala. 3:26-29) Ka rauka i te au vaine e te au tane te oraanga mutu kore i te enua nei. (Apo. 7:9, 10, 13-15) E kua orongaia te angaanga tutu aere e te apii i te nuti meitaki ki te tane e te vaine. (Mata. 28:19, 20) Ei akaraanga, te akakite ra te puka o Angaanga i ta te tuaine ko Peresila e tana tane ko Akuila i rave. Kua akamārama meitaki raua i te tuatua mou ki te tangata vaa tukatau ko Apolo.—Anga. 18:24-26.

5. Eaa ta Luka 10:38, 39, 42 e akakite ra no runga i to Iesu tu ki te au vaine?

⁵ Akangateitei a Iesu i te au vaine. Kare aia i aite ki te au Pharisea tei taakaaka i te turanga o te au vaine, kare e tuatua kia ratou i te ngai tangata, e te uriuri i te au irava kia ratou. Mari ra, kua uriuri aia i te au tuatua mou puapinga ki te au vaine e pera ki tana au pipi. * (E tatau ia Luka 10:38, 39, 42.) Kua aru katoa tetai au vaine iaia i roto i tana angaanga tutu aere. (Luka 8:1-3) E kua oronga katoa a Iesu kia ratou te tikaanga kia akakite ki te au apotetoro e kua akatuia mai aia mei te mate.—Ioa. 20:16-18.

6. Akapeea te apotetoro ko Paulo te akangateitei anga i te vaine?

⁶ Akakite te apotetoro ko Paulo kia Timoteo e akangateitei i te au vaine. Akakite a Paulo kia akariro i “te au vaine pakari ra, mei te metua vaine, e te au vaine ou ra, ei tuaine ïa.” (1 Timo. 5:1, 2) Kua tauturu maata a Paulo ia Timoteo kia riro mai ei Kerititiano tukatau, e kua kite aia e na te metua vaine e te mama ruau i apii i “te tuatua tapu” kia Timoteo. (2 Timo. 1:5; 3:14, 15) Kua aroa a Paulo i te au tuaine na te taiku anga i to ratou ingoa i roto i tana reta. Kua kite aia ta ratou angaanga i rave, e kua akameitaki ia ratou ei au tavini Kerititiano.—Roma 16:1-4, 6, 12; Phili. 4:3.

7. Eaa te au uianga ka uriuri tatou i teianei?

⁷ Mei tei taikuia i mua ana, kare te Pipiria i akakite mai e puapinga ake te au taeake i te au tuaine. E tauturu ana to tatou au tuaine aroa e te oronga ua i te putuputuanga, e te irinaki ra te aronga pakari e ka akatupu ratou i te ‘au e te taokotai i roto i te putuputuanga. Inara e au uianga tetai ka anoanoia kia pauia. Ei akaraanga: Eaa a Iehova i umuumu ei i te au tuaine kia aao i te tapoki upoko i tetai au atianga? I te mea e au taeake anake ua te ka ikiia ei tangata pakari e te tavini tauturu, ko te aiteanga ainei e ko te au taeake te upoko o te au tuaine i roto i te putuputuanga?

8. Ia Ephesia 5:23, ko te au taeake ainei te upoko o te au tuaine? Akamārama mai.

⁸ Ko te pauanga, kare! Ko Karaiti te upoko o te au tuaine i roto i te putuputuanga. (E tatau ia Ephesia 5:23.) I roto i te  ngutuare, ko te tane te upoko o te vaine. Kare tetai tamaiti kua papetitoia e riro mai ei upoko no tona metua vaine. (Ephe. 6:1, 2) I roto i te putuputuanga, kua kotingaia te mana akaaere o te aronga pakari ki rungao i te au tuaine e te au taeake. (1 Tesa. 5:12; Ebe. 13:17) Ko te tuaine kare i akaipoiopo e kare e noo kapiti akaou ana ki tona nga metua, ka akangateitei rai aia ia raua e te aronga pakari. Inara, e upoko rai tona, ko Iesu.

9. Eaa te au tuaine ka aao ei i te tapoki upoko i tetai au atianga?

⁹ E tika, kua iki a Iehova i te au tane kia arataki i te au apiianga e te akamorianga i roto i te putuputuanga, e kare i oronga i teia apainga ki te vaine. (1 Timo. 2:12) Eaa te tumu? Kia akatere meitakiia te putuputuanga—no reira aia i iki ei ia Iesu ei upoko no te tane. Me anoanoia te tuaine kia rave i te angaanga tei matauia e na te taeake e rave, te anoano ra a Iehova iaia kia aao i te tapoki upoko. * (1 Kori. 11:4-7) Te pati maira a Iehova i te au tuaine kia rave i teia, kare i te taakama ia ratou, mari ra kia akangateitei ratou i te taoonga upoko. E teianei, ka uriuri tatou i te pauanga ki teia uianga: Eaa te mana akaaere tei orongaia ki te au upoko ngutuare e te aronga pakari?

10. Eaa te tumu ka inangaro tetai tangata pakari i te maani ture no te putuputuanga?

¹⁰ E inangaro to te aronga pakari ia Karaiti e te au “mamoe” ta Iehova e Iesu i oronga kia ratou kia akono. (Ioa. 21:15-17) Ma te akakoroanga meitaki,  penei ka manako tetai tangata pakari e e upoko aia i roto i te putuputuanga. Me ka rauka i tetai upoko ngutuare i te maani ture no te paruru i tona ngutuare, ka rauka rai iaia i te maani ture ei paruru i te mamoe a te Atua. E penei ka pati tetai i roto i te putuputuanga i tetai tangata pakari kia riro ei upoko pae vaerua no ratou e kia rave i te au ikianga. Kua aiteite ainei te mana akaaere o te aronga pakari ki to te upoko ngutuare?

11. Eaa te au tuanga aiteite o te upoko ngutuare e te aronga pakari?

¹¹ Akakite te apotetoro ko Paulo e te vai ra tetai tuanga aiteite o te upoko ngutuare e te aronga pakari. (1 Timo. 3:4, 5) Ei akaraanga, te inangaro ra a Iehova i te ngutuare tangata kia akarongo ki te upoko o te ngutuare. (Kolo. 3:20) E kia akarongo te putuputuanga ki te aronga pakari. Inangaro katoa aia i te upoko ngutuare e te aronga pakari kia akono i te anoano pae vaerua e te manako ngakau o te aronga i raro ake i ta ratou akaaere. Mei te upoko meitaki rai, ka tauturu te aronga pakari ia ratou i te tuatau manamanata. (Iako. 2:15-17) E ka inangaro a Iehova i te aronga pakari e te upoko ngutuare kia apii i tetai ke kia akarongo ki tana ture. Inara “auraka kia rai  to [ratou] manako . . . i tei tataia” i roto i te Pipiria.—1 Kori. 4:6.

12-13. Ia Roma 7:2, eaa te tuke i te mana akaaere o te upoko ngutuare ki to te aronga pakari?

¹² Inara, e tuke maata katoa te mana akaaere o te aronga pakari ki to te upoko ngutuare. Ei akaraanga, kua oronga a Iehova ki te aronga pakari i te tikaanga kia riro ei akava, e na ratou te apainga kia akaatea i te aronga tataraara kore ki vao i te putuputuanga.—1 Kori. 5:11-13.

¹³ Kua oronga a Iehova i tetai mana akaaere ki te au upoko ngutuare e kare ki te aronga pakari. Ei akaraanga, kua oronga aia i te tikaanga no te upoko ngutuare kia maani i te ture no tona ngutuare. (E tatau ia Roma 7:2.) Na te upoko ngutuare e iki i te ora ka oki mai te tamariki ki te kainga me aere ratou ki vao i te po. E tikaanga katoa tona i te ako ia ratou me kare e aruia tera ture. (Ephe. 6:1) E mea meitaki kia uriuri te upoko ngutuare ki tana vaine i mua ake ka akanoo ei i tetai ture no te ngutuare no te mea e “kopapa okotai” raua. *—Mata. 19:6.

14. (a) Ia Mareko 10:45, eaa a Iehova i iki ei ia Iesu ei upoko no te putuputuanga? (e) Eaa te apainga a te Pupu Akaaere? (Akara i te pia “ Te Apainga a te Pupu Akaaere.”)

¹⁴ Na roto i te atinga oko o Iesu, kua oko mai a Iehova i te oraanga o te au tangata tataki tai i roto i te putuputuanga, e te au tangata e manganui. (E tatau ia Mareko 10:45; Anga. 20:28; 1 Kori. 15: 21, 22) No reira kua tau rai kia ikiia a Iesu ei upoko no te putuputuanga. No te mea koia to tatou upoko, e tikaanga tona i te maani i te au ture ei arataki i te au taeake, te au ngutuare, e te au putuputuanga katoatoa. (Gala. 6:2) Inara kare a Iesu e maani ua i te au ture. Ka akono e ka akaperepere aia ia tatou tataki tai.—Ephe. 5:29.

15-16. Eaa taau ka apii mai mei ta Marley e ta Benjamin i tuatua?

¹⁵ Ka akangateitei te au tuaine ia Karaiti na te aru anga i te aratakianga a te aronga pakari. E maata te au tuaine tei āriki i te manako o Marley, tei noo i Marike. Karanga aia: “Te akaperepere nei au i taku apainga ei vaine akaipoipo e ei tuaine i roto i te putuputuanga. Ka tauta ua rai au i te akangateitei i ta Iehova akanoonooanga no te taoonga upoko. E kua mama iaku i te aru i te reira no te mea te akangateitei e te akameitaki maira taku tane e te au taeake i roto i te putuputuanga i te angaanga taku i rave.”

¹⁶ Ka akaari te au taeake e kua mārama ratou i te akanoonooanga o te taoonga upoko na te akangateitei anga i te au tuaine. Karanga a Benjamin, e taeake no Peritane: “E maata taku i apii mai mei te au pauanga a te au tuaine i ko i te uipaanga, ta ratou tauturu no te rave i te au apii e kia karape i roto i te angaanga tutu aere. Toku manako, e puapinga tikai ta ratou angaanga e rave ra.”

17. Eaa tatou ka akangateitei ei i te taoonga upoko?

¹⁷ Me mārama e me akangateitei te katoatoa i roto i te putuputuanga—te tane, vaine, te au upoko ngutuare e te aronga pakari—i te taoonga upoko, ka tupu te ‘au i roto i te putuputuanga. Tei puapinga atu, ka akapaapaa tatou i to tatou Metua aroa i te rangi, ko Iehova.—Sala. 150:6.