1. Eaa to te apotetoro ko Ioane turanga i te openga o te anere mataiti mua T.N.?

I TE openga o te anere mataiti mua T.N., kua taitaia te apotetoro ko Ioane. Kua pakarikari i teianei, e tei te enua ko Patamo aia e noo ra, e koia te apotetoro openga e ora ra. (Apo. 1:9) Kua kite aia e te akavareia ra te putuputuanga e te aronga patoi, e te akatupu ra i te manamanata. I te akaraanga ka kore te Akonoanga Kerititiano mou.—Iuda 4; Apo. 2:15, 20; 3:1, 17.

2. Ia Apokalupo 7:9-14, eaa te orama totou mataora ta Ioane i kite atura? (Akara i te tutu i te kapi mua.)

² I roto i teia au turanga taitaia, kua kite atura a Ioane i te orama totou tei akamaroiroi iaia. I roto i te reira, kua akakiteia ki nga angera kia tāpu i nga matangi mate maata kia ope ra te au tavini i te akairoia. (Apo. 7:1-3) Te katoaanga o te reira pupu e 144,000 ka tutara kapiti kia Iesu i te rangi. (Luka 12:32; Apo. 7:4) E oti kua taiku mai a Ioane i tetai pupu ke, e te maata, kua karanga aia: “E i na,”—e tuatua teia te akakite maira i tona tu poitirere. Eaa ta Ioane i kite atura? “E aronga maata rava, kare takiri e pou kia tatau, no te pa enua ravarai, e te au kopu ravarai, e te au iti-tangata ravarai, e te au reo katoa oki, i te tu ua anga ki mua i te terono, e ki mua i te Punua-mamoe.” (E tatau ia Apokalupo 7:9-14.) Akamanako ana i to Ioane mataora i te kite anga e a te tuatau ki mua, e maata te tangata ka akamori i te Atua mou!

3. (a) Eaa ra ta Ioane orama ka akamaroiroi ei i to tatou akarongo? (e) Eaa ta tatou ka apii i roto i teia atikara?

 ³ Papu kua riro teia orama ei akamaroiroi i to Ioane akarongo. Ka akamaroiroi rai te reira i to tatou akarongo, no te mea te noo nei tatou i te tuatau te akatupuia nei teia orama! Kua kite ana tatou i te au mirioni tangata e akaputuputuia nei, tei manakonako kia ora i te mate maata e kia ora ki runga i te enua e tuatau ua atu. I roto i teia atikara, ka apii tatou akapeea a Iehova i te akataka anga mai no runga i te aronga maata rava, ki tona iti tangata e varu ngauru mataiti i teianei. E oti ka uriuri tatou e rua tuanga: (1) te maata e te (2) te tukeke o te tangata. Ka riro teia nga manako ei akamaroiroi i te akarongo o te aronga tei manakonako atu e ko ratou tetai o teia pupu.

4. Eaa te au tuatua mou Pipiria kare a Kerititome i mārama, e eaa ta te Aronga Apii Pipiria i mārama?

⁴ Kare a Kerititome e apii ana i te Tuatua mou Pipiria, e ka ora te au tangata akarongo ki runga i te enua a te tuatau ki mua. (2 Kori. 4:3, 4) I teia tuatau, kua apii te maata anga o te akonoanga Kerititome e ka aere te au tangata meitaki ki runga i te rangi, me mate ratou. Tuke ki ta te pupu Aronga Apii Pipiria i kite mai, tei nenei i te Watch Tower i te openga o te au mataiti o te 1800. Kua mārama ratou e ka akariro te Atua i te enua ei Parataito, e ka noo te au tangata akarongo e mirioni ua atu ki runga i te enua—kare ki te rangi. Inara, no muri roa mai, i mārama ai ratou e koai ma teia au tangata akarongo.—Mata. 6:10.

5. Eaa ta te Aronga Apii Pipiria i irinaki no runga i te 144,000?

⁵ Kua mārama katoa te Aronga Apii Pipiria i roto i te au Tuatua Tapu e ka “okoia [tetai aronga] no roto i teianei ao” e ka tutara kapiti ratou kia Iesu i te rangi. (Apo. 14:3) Te katoa anga i teia aronga e 144,000 Kerititiano maroiroi e kua akatapu ia ratou kia tavini tiratiratu i te Atua i te enua nei. Akapeea te aronga maata rava?

6. Eaa ta te Aronga Apii Pipiria i irinaki no runga i te aronga maata rava?

⁶ I roto i tana orama, kua kite atu a Ioane i tetai pupu “i te tu ua anga ki mua i te terono, e ki mua i te Punua-mamoe.” (Apo. 7:9) Kua irinaki te Aronga Apii Pipiria i teia au tuatua, e mei te 144,000 rai, ka noo te aronga maata rava, ki te rangi. Me ka aere nga pupu, te 144,000 e te aronga maata rava ki te rangi, eaa te tuke i tetai pupu ki tetai? Kua irinaki te Aronga Apii Pipiria e ko te aronga maata rava, e au Kerititiano ratou tei akarongo tikai i te Atua, ia ratou i te enua nei. Noatu e te akono ra ratou i te oraanga mā e te tau, penei tei roto rai ratou ia Kerititome. Kua manako te Aronga Apii Pipiria e kua akaari teia aronga i te aroa i te Atua kare ra i aite ki to te aronga ka tutara kapiti kia Iesu. No te mea kare to ratou aroa no te Atua i maroiroi roa, e ka tu ratou ki mua i te terono i te rangi, e kare e noo ki runga i te au terono.

7. Kia tau ki te Aronga Apii Pipiria, koai ma te ka noo i te enua i te tuatau o te Tutara Anga Tauatini Mataiti o Karaiti, e eaa ta te Aronga Apii Pipiria i irinaki no te au tangata tiratiratu o mua ana?

⁷ Koai ma te ka noo i te enua nei? Kua irinaki te Aronga Apii Pipiria me aere te 144,000 e te aronga maata rava ki te rangi, e mirioni ua atu te ka ora i te enua nei, te ka kite i te au akameitakianga o te Tutara Anga Tauatini Mataiti o Karaiti. Kare te Aronga Apii Pipiria i irinaki ana e ka tavini teia aronga e mirioni ua atu ia Iehova, i mua ake ka akamata ai ta Karaiti Tutara Anga. Mari ra, kua irinaki ratou e ka apii teia aronga i ta Iehova  au kaveinga i te tuatau o te Tutara Anga Tauatini Mataiti o Karaiti. Mei reira mai, ko te aronga tei aru i ta Iehova aratakianga, ka akameitakiia ratou ki te oraanga mutu kore i te enua nei, kareka ra te aronga meameaau ka takoreia ratou. Kua irinaki katoa te Aronga Apii Pipiria e ko tetai pae, te ka tavini e ka “akaariki” ia i te enua i te reira taime—kapiti mai te “aronga mou o mua ana” tei akatuia mai (te au tangata tiratiratu tei mate i mua ake ia Karaiti)—ka akameitakiia ratou ki te oraanga mutu kore i te rangi, me ope te Tutara Anga Tauatini Mataiti o Karaiti.—Sala. 45:16.

8. Eaa nga pupu e toru tei manakoia e e tuanga no te akakoroanga o te Atua?

⁸ No reira, kua irinaki te Aronga Apii Pipiria e, e toru pupu: (1) te 144,000, te ka tutara kapiti kia Iesu i te rangi; (2) te aronga maata rava, e au Kerititiano kare e maroiroi roa ana, ka tu ki mua i to Iesu aroaro i te rangi; e te (3) te mirioni ua atu tangata te ka apii i ta Iehova kaveinga i te enua, i te tuatau o te Tutara Anga Tauatini Mataiti o Karaiti. * I te tuatau tei tau kia Iehova, kua akamāramaia mai teia apiianga.—Mase. 4:18.

9. (a) Na teea mataara e tu ei te aronga maata rava i te enua, “ki mua i te terono, e ki mua i te Punua-mamoe”? (e) No teaa ra i tau ei teia akamāramaanga i roto ia Apokalupo 7:9?

⁹ I te 1935 kua mārama meitakiia e koai ma te aronga maata rava i roto i ta Ioane orama. Kua mārama mai te Au Kite o Iehova e kare te aronga maata rava, e anoanoia kia aere ki te rangi, kia tu “ki mua i te terono, e ki mua i te Punua-mamoe.” Mari ra, e turanga akatutu ua to ratou. Noatu e ka noo ratou i te enua nei, ka rauka i te aronga maata rava i te tu “ki mua i te terono” na te ārikianga i to Iehova mana akaaere e te kauraro anga ki tana tutara anga ngateitei. (Isa. 66:1) Ka tu ratou “ki mua i te Punua-mamoe” na te taangaanga anga i te akarongo ki roto i to Iesu atinga oko. Pera katoa, ia Mataio 25:31, 32, te karanga ra no “te pa enua ravarai”—kapiti mai te aronga kino—ka ‘akaputuputuia ki mua’ i to Iesu terono kakā. Taka meitaki ua e tei runga teia au tangata i te enua, kare i te rangi. Kua tano rai teia akataka anga. No reira te Pipiria kare i taiku ana e ka aere te aronga maata rava ki te rangi. Okotai ua pupu i taputouia e ka ora e tuatau ua atu i te rangi—ko te 144,000, te ka riro ‘ei ui ariki i teianei ao’ kia Iesu.—Apo. 5:10.

10. No teaa ra ka anoanoia ai te aronga maata rava kia apii no runga ia Iehova i mua ake i te Tutara Anga Tauatini Mataiti?

¹⁰ Mei te 1935, kua mārama te Au Kite o Iehova e ko te aronga maata rava i roto i ta Ioane orama, e pupu Kerititiano tiratiratu ratou te ka ora e tuatau ua atu i te enua nei. Kia ora i te mate maata, ka anoanoia te aronga maata rava kia apii no runga ia Iehova e te akamori iaia, i mua ake ka akamata ai te Tutara Anga Tauatini Mataiti. Ka anoanoia ratou kia rauka te akarongo ngaueue kore “kia tau ia kotou te ora i teianei au mea katoa e vaitata mai nei” i mua ake i ta Karaiti Tutara Anga Tauatini Mataiti.—Luka 21:34-36.

11. Eaa te tumu i manako ei te Aronga Apii Pipiria e penei ka akatuia tetai aronga meitaki ki te rangi, a muri ake i te Tutara Anga Tauatini Mataiti?

¹¹ Akapeea te irinaki anga e ka akatuia tetai aronga meitaki ki te rangi, a muri ake i te Tutara Anga Tauatini Mataiti? Kua taikuia te reira i roto i The Watch Tower reo Papaa o Peperuare 15, 1913. Penei ka manako tetai,  ‘Eaa te tumu ka noo ei te au tavini tiratiratu o te Atua i mua ana ki runga i te enua, e tetai au Kerititiano kare i tiratiratu roa ana, kia rauka te oraanga i te rangi?’ E rua tumu i manako akapera ai ratou: (1) e ka noo te aronga maata rava ki te rangi e te (2) ko teia aronga maata rava, ko te au Kerititiano kare i tiratiratu roa ana.

12-13. Eaa ta te aronga akatainuia e te aronga maata rava i mārama no runga i ta ratou tutaki?

¹² Mei ta tatou i kite mai mei te 1935, kua mārama meitaki te Au Kite o Iehova, e ko te aronga ka ora ia Aramagido ko te aronga maata rava i roto i ta Ioane orama. Ko ratou te ka “aere mai mei roto i te mate maata” i te enua nei, e “ma te kapiki nui to ratou reo, i te na ko anga e, No to tatou Atua te ora, tei noo ki rungao i te terono, e no te Punua-mamoe.” (Apo. 7:10, 14) Pera katoa, te apii ra te au Tuatua Tapu e ko te aronga te ka akatuia ki te rangi, e turanga “meitaki rava atu” to ratou i to te au aronga tiratiratu o mua ana. (Ebe. 11:40) No reira kua akamata te au taeake i te pati maoraora i te au tangata kia aere mai e tavini ia Iehova ma te manakonakoanga kia ora e tuatau ua atu i te enua nei.

¹³ Kua rekareka te aronga maata rava i to ratou manakonakoanga. Kua mārama ratou e na Iehova e iki e ka tavini tona aronga tiratiratu iaia, i te rangi me kore i te enua nei. Kua mārama te aronga akatainuia e te aronga maata rava e, mari ua ake to Iehova aroa takinga meitaki tei akaariia na roto i te atinga oko o Iesu Mesia, kua rauka ia ratou teia tutaki.—Roma 3:24.

14. I muri ake i te 1935, eaa te tumu i manako ei tetai pae, e akapeea te totou no te aronga maata rava me akatupuia?

¹⁴ I te mārama anga te iti tangata o Iehova i teia i te 1935, kua umere tetai pae ka akapeea te aronga no te enua nei, e riro mai ei ei urupu maata. Ei akaraanga, e 12 mataiti o Ronald Parkin i te akataka meitakiia anga te manakonakoanga o te aronga maata rava. “I te reira taime,” i karanga ai aia, “e 56,000 papuritia takapini i teianei ao, penei te maata anga ia ratou e aronga akatainuia. No reira, te akaraanga kare e maata ana te aronga maata rava.”

15. Akapeea te numero o te aronga maata rava i tupu marie mai ei?

¹⁵ I te au mataiti i aereia mai, kua tonoia te au mitinari ki te au enua e manganui, e kua maata aere mai te numero o te Au Kite o Iehova. E oti, i te 1968, kua akanooia tetai porokaramu apii Pipiria na te apii anga i te puka Te Tuatua Mou te ka Arataki ki te Ora  Mutukore. Kua riro te au tuatua mou Pipiria tei akamāramaia ei akavaitata i te aronga maru kia Iehova. I roto i te a mataiti, vaitata i te apa mirioni au pipi ou tei papetitoia. I te akaparuparu anga te mana akaaere o te Akonoanga Katorika i Latin America e tetai atu au enua, e te akakoreia anga te au arairai anga i ta tatou angaanga i Europa Itinga e tetai tuanga o Aperika, e mirioni ua atu tei papetitoia. (Isa. 60:22) I te au mataiti i aereia mai, kua oronga mai ta Iehova akaaerenga i te au apinga apii ei tauturu i te tangata kia kite i ta te Pipiria ka apii mai. Kare e ekoko anga e te akaputuputuia nei te aronga maata rava—e tere atu i te varu mirioni.

16. Noea mai te aronga maata rava e akaputuputuia nei?

¹⁶ I te tataanga i tana orama, kua karanga a Ioane e ka aere mai te aronga maata rava “no te pa enua ravarai, e te au kopu ravarai, e te au iti-tangata ravarai, e te au reo katoa oki.” Kua totou te peroveta ko Zekaria i mua atu ana i te ka tupu. Tata aia: “Ei taua au rā ra e opu mai ei nga tangata tino ngauru, no roto i te au reo katoa o te pa enua ra, i te tapa kakau o tetai ngati Iuda ta ratou e opu, ka na ko atu ei, Ka aere katoa tatou: kite akenei oki matou e tei ia kotou te Atua.”—Zeka. 8:23.

17. Eaa te raveia nei ei tauturu i te au tangata no te pa enua ke e te reo ke?

 ¹⁷ Kua mārama te Au Kite o Iehova e rauka ai i te akaputuputu mai i te au tangata reo ke, ka anoanoia te nuti meitaki kia tutu aereia i roto i te au reo tukeke. Kua uri ana tatou i te au puka Pipiria ki roto i te 130 tuma reo, e i teianei ko tatou anake ua, te rave nei i te au angaanga uri reo i roto i te au reo e anere tuma. Taka meitaki, te rave nei a Iehova i tetai angaanga temeio i teianei—te akaputuputuanga i te aronga maata rava mei te au enua ravarai. Na roto i teia au kai pae vaerua i te reo ke ke, kua taokotaiia teia pupu tukeke kia akamori ia Iehova. E kua rongoia te Au Kite no ta ratou angaanga tutu aere ma te maroiroi e to ratou aroa taeake. Mei teaa atura to ratou akarongo maroiroi!—Mata. 24:14; Ioa. 13:35.

18. (a) Ia Isaia 46:10, 11, eaa te tumu kare tatou e poitirere e kua akatupu a Iehova i te totou no te aronga maata rava? (e) Eaa te tumu kare te aronga no te enua e manako e te ngere ra ratou?

¹⁸ Rekareka tatou i teia totou no runga i te aronga maata rava! Kare tatou e poitirere e kua akatupu a Iehova i teia totou na roto i tetai tu umere tikai. (E tatau ia Isaia 46:10, 11.) Mareka ua te aronga maata rava i to ratou manakonakoanga ta Iehova i oronga kia ratou. Kare ratou e manako ana, e kua akangereia ratou e kare ko ratou tetai o te aronga akatainuia e te vaerua o te Atua kia tavini kapiti kia Iesu i te rangi. I roto i te au Tuatua Tapu, ka tatau tatou no te au tane e te au vaine akarongo tei aratakiia e te vaerua tapu; inara kare e ko ratou tetai o te 144,000. Tetai akaraanga ko Ioane Bapetizo. (Mata. 11:11) Ko Davida katoa tetai. (Anga. 2:34) Ko raua e tetai ua atu te ka akatuia mai ki runga i te enua parataito. Ko ratou katoatoa—e te aronga maata rava—ka rauka te tuatau kia akaari i to ratou tu tiratiratu kia Iehova e kia iki i tana tutaraanga ngateitei.

19. Akapeea te akatupuanga o ta Ioane orama no te aronga maata rava, te akamaroiroi anga i teia tuatau rapurapu e noo nei tatou?

¹⁹ Ko teia te taime mua i taokotai mai ei te Atua i te au mirioni ua atu tangata mei te enua ravarai. Me ko te rangi me kore te enua to tatou manakonakoanga, ka anoanoia tatou kia tauturu i te tangata e manganui, kia riro mai ratou e ko tetai o te aronga maata rava o te “mamoe ke atu.” (Ioa. 10:16) Kare e roa atu ana, ka apai mai a Iehova i te mate maata tei totouia te ka takore i te au kavamani e te au akonoanga te takinokino ra i te tangata. Te vaitata maira te akameitakianga maata no te katoatoa o te aronga maata rava, kia tavini ia Iehova i te enua e tuatau ua atu!—Apo. 7:14.