1. Akapeea tatou e kite ei i tetai tangata tei irinakiia?

 KA RAVE tetai tangata irinakiia i tana au taputou e ka akakite i te tika. (Sala. 15:4) Ka irinakiia aia e te tangata. Ka inangaro tatou i to tatou au taeake e te au tuaine kia manako akapera. Eaa te ka tauturu ia tatou kia irinakiia e ratou?

2. Akapeea tatou me riro ei aronga irinakiia?

² Kare tatou e māro i tetai kia irinaki ia tatou. Ka angaanga pakari tatou kia irinakiia. Kua aite te tu irinaki mei te moni. E ngata kia rauka mai; e māmā kia ngere i te reira. Kua rauka ia Iehova te irinaki ia tatou. Ka irinaki tatou iaia no te mea e “tuatua-mou oki tana katoa au angaanga.” (Sala. 33:4) Te tapapa maira aia kia aru tatou iaia. (Ephe. 5:1) Ka uriuri tatou i te akaraanga o te au tavini o Iehova tei aru i to ratou Metua i te rangi e kua riro ei aronga irinakiia. Ka uriuri katoa tatou e rima au tu te ka tauturu ia tatou kia irinakiia.

3-4. Akapeea te peroveta ko Daniela i irinakiia ai, e eaa ta te reira ka akakeu ia tatou kia ui?

³ Kua oronga mai te peroveta ko Daniela i te akaraanga manea no tetai kia irinakiia. Noatu kua apainaia aia ei tuikaa e te au Babulonia, kua riro mai aia ei tangata irinakiia. Kua irinakiia aia i to Iehova tauturu anga iaia kia akamārama i te moemoea a te Ariki ko Nebukanesa o Babulonia. I tetai atianga, kua anoanoia a Daniela kia akakite ki te ariki e kua mareka kore a Iehova iaia​—kare  tetai ariki e mareka i te reira. Inara kua anoanoia te tu ngakau toa, no te mea e tangata rotoriri a Nebukanesa! (Dani. 2:12; 4:20-22, 25) I te au mataiti i muri mai, kua riro akaou a Daniela ei tangata irinakiia i tona akamārama anga i tetai karere muna i runga i te paruru are ariki i Babulonia. (Dani. 5:5, 25-29) I muri mai, kua kite katoa a Dariu o Madai e tona aronga mana i te “ngakau meitaki roa tei roto” ia Daniela. Karanga ratou “e tuatua pikikaa kore [ta Daniela], kare roa oki e tatipake e te kino i kitea iaia.” (Dani. 6:3, 4) Ae, kua kite katoa te au tutara o te reira ngai e ka irinakiia teia tangata akamori ia Iehova!

⁴ Me akamanako tatou ia Daniela, ka ui tatou i teia au uianga: ‘Mei teaa toku tu i vao ake i te putuputuanga? E tangata ainei au tei rave i taku angaanga e ka irinakiia?’ Eaa te tumu kia pauia teia au uianga? No te mea ka akapaapaaia a Iehova me irinakiia tatou.

5. Eaa i rauka ai kia irinakiia a Hanania?

⁵ I te 455 M.T.N., i muri ake i te pātu akaou anga te Tutara ko Nehemia i te au paruru o Ierusalema, kua kimi aia i te aronga irinakiia kia akono i te oire. Kua iki a Nehemia i te tiaki o te Are Ariki ra ko Hanania. Akamārama maira te Pipiria no Hanania e e “tangata pikikaa kore oki aia, e te maata ra tona mataku i te Atua i te tangata e manganui.” (Nehe. 7:2) No tona inangaro ia Iehova e te mataku i te akamareka kore iaia kua akakeuia a  Hanania kia akono i tana apainga. Ka tauturu katoa teia au tu ia tatou kia irinakiia me rave i ta tatou angaanga na te Atua.

6. Akapeea a Tukiko i riro ei ei oa irinakiia ki te apotetoro ko Paulo?

⁶ Akamanako i te akaraanga o Tukiko, e oa irinakiia no Paulo. I te tapekaia anga a Paulo i te kainga, kua irinaki aia ia Tukiko, te kapiki anga iaia ei “orometua tuatua-mou.” (Ephe. 6:21, 22) Kua irinaki a Paulo ia Tukiko kia kave i te au reta ki te au taeake i Ephesia e Kolosa pera te akamaroiroi e te akapumaana ia ratou. Akamaara maira a Tukiko i te au tangata tau e te tiratiratu tei akono ia tatou i te pae vaerua i teia rā.​—Kolo. 4:7-9.

7. Eaa ta tatou i apii mei te aronga pakari e te au tavini tauturu tei irinakiia i roto i taau putuputuanga?

⁷ I teia tuatau te akaperepere maata nei tatou i to tatou aronga pakari e te au tavini tauturu tei irinakiia. Mei ia Daniela, Hanania, e Tukiko, kua akono meitaki ratou i ta ratou au apainga. Ei akaraanga, me aere tatou ki te au uipaanga i te epetoma, kare tatou e ekoko e kua akonoia te au tuanga pouroa o te porokaramu. Ka akaperepere katoa te aronga pakari me akapapa e me oronga te au taeake i ta ratou tuanga no te uipaanga! Ei akatutuanga, kare tatou e emiemi i te pati i te aronga apii Pipiria kia aere mai ki te uipaanga i te openga epetoma, papu ia tatou kua akanooia te akoanga ki te katoatoa. Irinaki tatou e ka rauka te au puka tei anoanoia no te tutu aere. Te akono meitakiia ra tatou e teia au taeake tiratiratu, e te akameitaki nei tatou ia Iehova no ratou! Na teea au mataara ka riro tatou ei aronga irinakiia?

8. Akapeea tatou me akaari i te manako tau me akono i tetai ke? (Maseli 11:13)

⁸ Akaperepere tikai tatou i to tatou au taeake e te au tuaine, e te kite i to ratou tu. Inara, kia akaari tatou i te manako tau e te akangateitei i to ratou oraanga. Ko tetai pae Kerititiano o te anere mataiti mua e aronga “apai tuatua oki ratou, e te akara matariki i ta tetai ke ra akonoanga, i te tuatua anga oki i te au mea tika kore.” (1 Timo. 5:13) Kare tatou e inangaro kia aite kia ratou. Akamanako ana e kua akakite mai tetai tangata i te au tuatua muna kia tatou ma te irinaki kare te reira e akakiteia. Ei akaraanga, penei ka akakite mai tetai tuaine i tona manamanata i te pae kopapa me kore tona au turanga kinokino, kua pati mai kia kore e akakiteia te reira. E akangateitei tatou i tana patianga. * (E tatau ia Maseli 11:13.) Teianei ka uriuri tatou i te au turanga ka anoanoia tatou kia akono muna i te reira.

9. Akapeea te au mema pamiri me akaari e ka irinakiia ratou?

⁹ Roto i te pamiri. E apainga ta tetai pamiri kia vaio ua i te au mea o te ngutuare kia ratou uaorai. Ei akaraanga, penei e peu ta te vaine Kerititiano e rave ana e kata ana tana tane. Ka tuatua ainei aia i te reira ki tetai ke ma te taakamā i tana vaine? Kare! Ka akaperepere aia i tana vaine, e kare e rave i tetai apinga ka mamae aia. (Ephe. 5:33) Kia akangateiteiia rai te au mapu. Ka meitaki te au  metua kia kite i teia. Kare ratou e taakama i ta ratou tamariki na te akakite anga i to ratou tarevake ki tetai. (Kolo. 3:21) Ka anoanoia te au tamariki kia akaari i te tu tau, kare e akakite i te au karere ki tetai ke te ka taakama i tetai o te pamiri. (Deu. 5:16) Me akono te au pamiri tataki tai i te au mea o te pamiri ki te kainga, ka matutu te pirianga vaitata o te pamiri.

10. Eaa te ō maira kia riro ei oa mou? (Maseli 17:17)

¹⁰ Roto i to tatou pirianga oa. I tetai au taime, e inangaro ana tatou i te akakite i te tuatua muna ki to tatou oa mou. Tetai taime ka ngatā te reira. Kare tatou i mātau i te akakite i to tatou manako ngakau ki tetai ua atu, e ka taitaia tatou me kite e kua akakiteia te reira e to tatou oa. I tetai tua, akaperepere tikai tatou i tetai tei akono i te tuatua muna! Koia “te taunga” me kore te oa mou.​—E tatau ia Maseli 17:17.

11. (a) Akapeea te aronga pakari e ta ratou vaine me akaari e ka irinakiia ratou? (e) Eaa te apiianga mei tetai tangata pakari tei akono i te au tuatua muna o te putuputuanga e tona ngutuare? (Akara i te tutu.)

¹¹ Roto i te putuputuanga. Kua aite te aronga pakari tei akono i te au tuatua muna “mei te punanga i te uriia ra mei te pipini anga i te matangi maata ra” no te au taeake. (Isa. 32:2) Ka tuatua ua tatou ki teia au taeake, ma te irinaki e ka akono ratou i te reira. Kare tatou e māro ia ratou kia akakite mai i te au tuatua muna. Pera katoa ka akaperepere tatou i te au vaine a te aronga pakari tei kore i uiui tuatua ki ta ratou tane. E akameitakianga tikai te vaine a tetai tangata pakari tei kore i akakite i te tuatua muna no te au taeake e te au tuaine. Karanga tetai vaine a tetai tangata pakari e: “Mareka tikai au e akono ana taku tane i te au tuatua muna no te au taeake tana e tauturu ana i te pae vaerua, e kare aia e akakite  mai i to ratou ingoa. Mareka au kare au e akateiaaia e teia au manamanata. Ka rauka iaku te tuatua maoraora ki te katoatoa i te uipaanga. Irinaki katoa au me tuatua au i toku manako ngakau e te manamanata ki taku tane, ka akono aia i te reira.” Ae ka inangaro tatou kia irinakiia e tetai. Eaa te au tu ka tauturu ia tatou? Ka uriuri tatou e rima.

12. Eaa tatou ka tuatua ai e ko te aroa te tumuanga o te irinaki? Oronga mai i te akaraanga.

¹² Ko te aroa te tumuanga o te irinaki. Karanga a Iesu i te nga akaueanga maata e rua ko te aroa ia Iehova e te aroa i te tangata tupu. (Mata. 22:37-39) Akakeu to tatou aroa ia Iehova kia aru i tona akaraanga tiama kia irinakiia. Ei akaraanga, ka akakeu to tatou aroa i te au taeake e te au tuaine kia akono i te au mea muna. Kare tatou e akakite i te reira te ka akatupu i te kino, te taakama, e te mamae.​—Ioa. 15:12.

13. Akapeea te akaaka me tauturu ia tatou kia irinakiia?

¹³ Ka tauturu te akaaka ia tatou kia irinakiia. Kare tetai Kerititiano akaaka e akaariari e koia te mea mua tei akakite i tetai nuti. (Phili. 2:3) Kare aia e akaari i tona uaorai puapinga na te taikuanga e kua kite aia i te au tuatua muna inara kare aia e akatikaia i te akakite i te reira. Ka paruru katoa te tu akaaka ia tatou kia kore e akakite i te au manako kare i uriuriia i roto i te Pipiria e te au puka Pipiria.

14. Akapeea te akamanako marie me tauturu ia tatou kia irinakiia?

¹⁴ Ka tauturu te akamanako marie i tetai Kerititiano kia kite e e “tuatau to te muteki ua e e tuatau to te tuatua.” (Kohe. 3:7) “E ario te tuatua, e auro te muteki ua” e tuatua matauia teia. Tera te aiteanga, e tuatau to te muteki ua, kare e tuatua. Ma te tau te ako maira a Maseli 11:12 e: “Kareka te tangata kite ra, e muteki ua ïa.” Akamanako i teia akaraanga. E pati uaia ana tetai tangata pakari tukatau kia tauturu i tetai au putuputuanga no to ratou manamanata. Karanga tetai tangata pakari, “E matakite ua ana aia kia kore e akakite i te au tuatua muna no teia au putuputuanga.” No te tu akamanako marie o te tangata pakari i akangateitei ei te aronga pakari iaia. Papu ia ratou kare aia e akakite i ta ratou au tuatua muna.

15. Oronga mai i te akaraanga no te tu tika e ka rauka te tu irinaki.

¹⁵ Ko te tu tika tetai tauturu kia irinakiia. Ka irinaki tatou i tetai tangata tu tika no te mea kua kite tatou ka tuatua aia i te au mea mou. (Ephe. 4:25; Ebe. 13:18) Ei akaraanga, penei ka inangaro koe i te akamaata atu i toou karape i te apii. Ka pati koe i tetai kia akarongo mai i taau ako e kia oronga mai i tona manako, kia mako atu te reira. Koai taau ka irinaki kia oronga mai i tona manako? Ko tetai ainei taau ka reka i te akarongo me ko tetai tei akakite atu i te tika? Taka ua te pauanga. Karanga te Pipiria: “E ngari ake te kauvae akakite ateaia mai, i te inangaro kia uuna ïa. E mea meitaki te putaputa no te taunga.” (Mase. 27:5, 6) Noatu e ngatā i te āriki i te akamata anga, ka puapingaia tatou me tuatua tika mai tetai oa.

16. Akapeea a Maseli 10:19 i te akakite anga mai i te puapinga o te tu akatere-uaorai?

¹⁶ Puapinga rai te tu akatere-uaorai e  kia irinakiia e tetai. Ka tauturu ia tatou kia muteki ua me timataia tatou kia akakite i tetai tuatua muna. (E tatau ia Maseli 10:19.) Penei ka kite tatou e ka timataia to tatou tu akatere-uaorai me taangaanga i te social media. Me kare tatou e matakite, ka akakite tatou i te au tuatua muna ki te katoatoa. Me akakite tatou i te reira na runga i te initaneti, kare e rauka i te tāpu e te kino ta te reira ka akatupu. Ka tauturu katoa te tu akatere-uaorai ia tatou kia vai muteki ua me akavare te aronga patoi ia tatou kia akakite i te au tuatua te ka akatumatetenga i to tatou au taeake e te au tuaine. Ka tupu teia me uiuiia tatou e te akava i te au enua kua araiia e kua patoiia ta tatou angaanga. Ka taangaanga tatou i te kaveinga kia “tavaa i [to tatou] nei vaa” i roto i teia e tetai atu turanga. (Sala. 39:1) Me ka tuatua tatou ki to tatou pamiri, au oa, te au taeake e te au tuaine, e tetai ke, e akaari i te tu irinakiia. Kia irinakiia ka anoanoia te tu akatere-uaorai.

17. Akapeea tatou me akatupu i te vaerua irinaki i roto i te putuputuanga?

¹⁷ Mareka tatou e kua akavaitata a Iehova ia tatou ki te au taeake akaperepereia e tei irinakiia! E apainga pouroa ta tatou kia irinakiia e te au taeake e te au tuaine. Ia tatou e akaari ra i te aroa, te akaaka, te akamanako marie, te tu tika, e te tu akatere-uaorai, te akamaata atura tatou i te vaerua irinaki i roto i te putuputuanga. Ka angaanga pakari tatou kia rauka ua te tu irinaki. Kia aru ua rai tatou i to tatou Atua ko Iehova e kia akaari ua rai i te tu irinakiia.