1-2. (a) Eaa te iubile? (Akara i te pia “ Eaa ra te Mataiti Iubile?”) (e) Ia Luka 4:16-18, eaa ta Iesu i tuatua no te reira?

I TETAI au enua, e akamaaraia ana te 50 mataiti tutara anga o tetai ariki me kore tetai ariki vaine. E peu matauia te 50 mataiti no te akaepaepa anga i tetai tutara. Te au angaanga e raveia ana no te iubile ka taeria e tai rā, e tai epetoma, e ka roa atu, ka akamutu katoa te reira e ka akangaropoinaia.

² Ka akara matatio tatou i tetai iubile tei meitaki atu i te iubile e okotai mataiti te roa tei raveia i Iseraela taito, i te au 50 mataiti ravarai. Kua apai mai te Iubile taito i te tu rangatira ki te tangata. Eaa tatou ka apii ei i te reira? No te mea te akamaara maira ta Iseraela mataiti iubile i ta Iehova akarangatira anga mutu kore, tana e taangaanga nei, ko te akarangatira anga ta Iesu i tuatua mai.—E tatau ia Luka 4:16-18.

3. Ia Levitiku 25:8-12, akapeea te iti tangata o Iseraela i puapingaia ai mei te Iubile?

³ Ka mārama meitaki tatou i te aiteanga o ta Iesu tuatua no te tu rangatira na te akamanako anga i te Iubile ta te Atua i akanoonoo no tona iti tangata taito. Akakite a Iehova ki to Iseraela: “E akataka kotou i te mataiti e rima ngauru ra, ka tutu aere ei e, e mataraanga no te tangata tini ravarai o te enua e pini ua ake; ei mataiti iubile ïa no kotou; e ka oki akaou kotou katoa, ko te tangata ko tona uaorai kainga tikai; ka oki akaou oki kotou ravarai, ko te tangata ko tona uaorai kopu-tangata.” (E tatau ia Levitiku 25:8-12.) I te atikara mua, kua uriuri tatou akapeea te iti  tangata Iseraela i puapinga ai mei te rā Sabati. Akapeea ra te ngati Iseraela i puapingaia ai mei te Iubile? Akapeea ra me kua kaiou tetai tangata Iseraela e kua anoanoia aia kia oko i tona enua ei tutaki i tana kaiou. I te tuatau o te mataiti Iubile, ka oki akaou mai te enua kiaia. No reira, ka oki akaou “te tangata [ki] tona uaorai kainga,” e ka vai rai te enua no tana tamariki. I tetai tua, me pou te moni a tetai tangata ka oko aia i tetai o tana tamariki me kore iaia uaorai ei tuikaa kia tutaki i tana kaiou. I te tuatau o te mataiti Iubile, ka oki akaou te tuikaa “[ki] tona uaorai kopu-tangata.” No reira kare takiri e tangata e tuikaa akaou! Mei teaa atura to Iehova manako meitaki!

4-5. Eaa tatou ka akamanako ei i te Iubile i taito i teia rā?

⁴ Eaa tetai puapinga o te Iubile? Akamārama a Iehova: “Kia kore rava te aronga apinga kore i ou ra; e akameitaki rava oki a Iehova ia koe i runga i te enua ta to Atua ra ta Iehova e oronga noou nei ei nooanga.” (Deu. 15:4) Tuke takiri ki te tangata i teianei ao, te puapinga ra te aronga apinganui e te kino ua atura te aronga putaua!

⁵ Ei Kerititiano, kare tatou i raro i te Ture a Mose. Tera te aiteanga, kare tatou e akono i te akanooanga Iubile taito kia akarangatira i te au tuikaa, takore i te kaiou, e te akaoki i te enua o te kopu tangata. (Roma 7:4; 10:4; Ephe. 2:15) Noatu ra, e mea puapinga kia akamanako tatou i te Iubile. Eaa te tumu? No te mea, ka mareka tatou i te mataraanga, me kore te akarangatira anga, te akamaara maira teia i ta Iehova i akanoo no te ngati Iseraela.

6. Eaa tei anoanoia no te tangata kia akarangatiraia?

⁶ Ka anoano pouroa tatou kia akarangatiraia no te mea e tuikaa tatou ki te ara. No to tatou tu ara, tupu te ruaine, te maki e te mate. Ka kitea mai te reira me akara tatou i roto i te io e me aere ki te taote me maki. Ka paruparu katoa tatou me rave  tatou i te kino. Tuatua te apotetoro ko Paulo e kua apainaia aia “ei tuikaa na te ture kino i roto i [tona] nei kopapa.” Tuatua katoa aia: “Aue oki au ko te tangata mate maata e! naai au e akaora i teianei kopapa mate?”—Roma 7:23, 24.

7. Eaa ta Iesu i totou no te akarangatira anga?

⁷ Ma te mataora, kua akanoo te Atua i tetai ravenga no tatou kia akaoraia, e kia akarangatiraia mei te ara. Na Iesu e akatupu i teia akarangatira anga. I te varu anere mataiti i mua ake i te Tuatau Noa, totou te peroveta ko Isaia i tetai akarangatira anga maata a te tuatau ki mua. E maata ta te reira akarangatira anga ka akatupu i tei raveia i te tuatau o te mataiti Iubile i Iseraela. Tata aia: “Tei runga iaku te Vaerua o te Atu ra o Iehova; no te mea na Iehova au i akatainu, ei akakite i te tuatua rekareka ki tei tairoia ra; kua tono mai aia iaku ei vaî i te aronga ngakau paruparu, ei tutu aere i te ora ki te tuikaa.” (Isa. 61:1) Koai ta teia totou e akakite ra?

8. Koai ma ta Isaia totou e akakite nei e ka akarangatiraia?

⁸ Kua akatupuia te totou puapinga no te akarangatira anga i muri ake i te akamata anga a Iesu i tana angaanga orometua. I tona aere anga ki te sunago i tona oire ko Nazareta, kua tatau a Iesu i teia au tuatua a Isaia ki te ngati Iuda tei akaputuputu mai ki reira. Ko ta Iesu teia i tuatua nona uaorai: “Tei rungao iaku te Vaerua o te Atu [ko Iehova], koia i akatainu mai iaku ei tutu aere i te evangelia i te tangata rikiriki; kua tono mai iaku e akanā i te aronga ngakau aue, ei tutu aere i te ora no te aronga tuikaa, kia akara akaou te matapo, e e tuku oki i te aronga i tapekaia ra, Ei tutu aere i te mataiti inangaro a te Atu [ko Iehova] ra.” (Luka 4:16-19) Akapeea a Iesu te akatupu anga i teia totou?

9. Eaa te tu akarangatira anga ta te manganui i tapapa atu i to Iesu tuatau?

⁹ Te mataraanga, me kore te akarangatira anga, ta Isaia i totou e ta Iesu i tatau, kua tupu i te anere mataiti mua. Kua akapapu a Iesu i teia i tona akakite anga: “Teianei tuatua i tataia nei, ta kotou i akarongo nei, kua tupu ïa i teianei rā.” (Luka 4:21) E manganui tei rongo i ta Iesu i akakite, penei kia akarangatiraia ratou mei te tutara a Roma. Penei kua manako ratou mei ta te nga tangata i tuatua: “I manako oki [maua] e, ko te tangata teia e oraʼi Iseraela nei.” (Luka 24:13, 21) Inara kua kite  tatou e kare a Iesu i raurau ana i tana au pipi kia patoi i te amo teiaa a Roma. Mari ra, kua akaue aia ia ratou kia tutaki i “ta Kaisara kia Kaisara.” (Mata. 22:21) No reira akapeea a Iesu i te akarangatira anga i te tangata i te reira tuatau?

10. Akarangatira a Iesu i te tangata mei teaa?

¹⁰ E rua tumu, i aere mai ei te Tamaiti a te Atua kia akarangatira e kia akaora i te tangata. Mea mua, kua akarangatira a Iesu i te tangata mei te au apiianga tau kore a te au arataki akonoanga. E manganui te au ngati Iuda tei akatuikaaia ki te au peu tupuna e te au irinakianga tarevake. (Mata. 5:31-37; 15:1-11) Te aronga tei manako e e au arataki ratou i te pae vaerua inara e matapo ratou. Na te patoi anga i te Mesia e tona mārama pae vaerua, kua vai ua ratou ki roto i te poiri e te ara. (Ioa. 9:1, 14-16, 35-41) Na roto i tana apiianga tika e te akaraanga meitaki, kua akakite a Iesu e ka akarangatira aia i te aronga maru i te pae vaerua.—Mare. 1:22; 2:23–3:5.

11. Eaa te rua o te akarangatira anga ta Iesu i oronga mai?

¹¹ Ko te rua o te akarangatira anga ta Iesu i oronga mai ko te akarangatira anga i te tangata mei te ara. Na roto i te atinga oko o Iesu, ka akakore te Atua i te ara a te aronga tei akarongo e tei āriki i te atinga oko Tana i oronga mai. (Ebe. 10:12-18) Karanga a Iesu: “Na te Tamaiti kotou e akarangatira ra, kua rangatira tika ïa kotou.” (Ioa. 8:36) E puapinga maata atu teia akarangatira anga i tei tupu i te tuatau Iubile i Iseraela! Ei akaraanga, ko te tangata tei akarangatiraia i te tuatau o te Iubile penei ka riro akaou aia ei tuikaa, e ka mate.

12. Koai ma te aronga mua tei puapingaia mei te akarangatira anga tei akakiteia e Iesu?

¹² I te rā o te Penetekote 33 T.N., kua akatainu a Iehova i te au apotetoro e te au tane e te au vaine tiratiratu ki te vaerua tapu. Kua iki aia ia ratou ei tamariki nana, e a te tuatau ki mua, ka akatuia ratou ki te rangi kia tutara ma Iesu. (Roma 8:2, 15-17) Ko te aronga mua teia te ka puapingaia mei te akarangatira anga ta Iesu i akakite i te sunago i Nazareta. Kare teia au tane e te au vaine e akatuikaa akaouia ki te au apiianga pikikaa e te au angaanga tau kore a te au arataki akonoanga ngati Iuda. Kua akarangatira katoa te Atua ia ratou mei te au tu kino o te ara. Ko te Iubile akatutuia, tei akamata ki te akatainu anga o te au pipi a Karaiti i te 33 T.N., ka akamutu te reira i te openga o to Iesu  Tutaraanga Tauatini Mataiti. Eaa te ka akatupuia me tae ki tera tuatau?

13-14. I te pae mai i te au Kerititiano akatainuia, koia atu te ka puapingaia mei te akarangatira anga ta Iesu i akakite?

¹³ I teia tuatau, e mirioni ua atu tangata o te pa enua e “mamoe ke atu” ratou. (Ioa. 10:16) Kare ratou i ikiia e te Atua kia tutara ma Iesu i te rangi. Mari ra, mei ta te Pipiria e akakite ra, e manakonakoanga to ratou kia noo i te enua e tuatau ua atu. Ko toou manakonakoanga ainei te reira?

¹⁴ Te rekareka ra koe i tetai au mea puapinga tei rauka katoa i te aronga e tuanga ratou no te Patireia o te Atua i te rangi. Na toou akarongo e te āriki i te toto akamaringiia o Iesu, ka rauka ia koe i te pati kia akakoreia taau ara. Ka rauka te turanga meitaki ki te Atua e te akava ngakau meitaki ki mua iaia. (Ephe. 1:7; Apo. 7:14, 15) Akamanako katoa i te au akameitakianga taau e rekareka ra no te mea kua akarangatiraia koe mei te au irinakianga tau kore. Karanga a Iesu: “Ka kite ïa kotou i te tuatua-mou, e na te tuatua-mou kotou e akarangatira.” (Ioa. 8:32) Mei teaa atura te mataora i teia tu rangatira!

15. Eaa te tu rangatira e te akameitakianga ta tatou ka tapapa atu a te tuatau ki mua?

¹⁵ Ka tapapa atu tatou i te tu rangatira  tikai te aere maira. A te tuatau ki mua, ka takore a Iesu i te au akonoanga pikikaa e te au kavamani pikikaa a te tangata. Ka paruru te Atua i te “aronga maata rava” tei tavini iaia, e ka rekareka ratou i te au akameitakianga i te parataito i te enua nei. (Apo. 7:9, 14) E maata te tangata te ka akatuia mai e ka akarangatiraia ratou mei te au ara kino a Adamu.—Anga. 24:15.

16. Eaa te akarangatira anga maata te vaitata maira no te tangata?

¹⁶ I te tuatau Tutaraanga Tauatini Mataiti, ka tauturu a Iesu e tona au oa tutara i te au tangata ravarai kia rauka te oraanga apa kore i te pae kopapa e te pae vaerua. Ka aite teia tuatau akarangatira anga e te akaou anga, ki te Iubile i Iseraela. Ka rauka te oraanga apa kore no te aronga tei tavini tiratiratu ia Iehova i te enua nei.

17. Eaa ta Isaia 65:21-23 i totou mai no te iti tangata o te Atua? (Akara i te tutu mua.)

¹⁷ Te akakite maira a Isaia 65:21-23 i tetai oraanga mataora i te enua nei. (E tatau.) Kare te reira i te oraanga puapinga kore. Mari ra, te akakite maira te Pipiria e ka rave te iti tangata o te Atua i te angaanga memeitaki e te puapinga. I te openga o te reira tuatau, ka papu ia tatou ka “akaora katoaia te au mea angaia nei i te tapeka o te mate, kia rauka te rangatira meitaki o te tamariki a te Atua ra.”—Roma 8:21.

18. Eaa te tumu ka irinaki ei tatou e e oraanga mataora tetai a te tuatau ki mua?

¹⁸ Mei ta Iehova i akanoonoo no te ngati Iseraela kia tau ua te angaanga e kia akangaroi, pera katoa tona iti tangata no te Tutaraanga Tauatini Mataiti o Karaiti. Ka vai rai te tuatau no te au angaanga pae vaerua. E mea puapinga te akamori i te Atua e mataora ai i teia tuatau, pera katoa i te ao ou. Ae, e tumu anga meitaki ta tatou kia pereperekavana i te angaanga memeitaki e te au angaanga pae vaerua me mataora te aronga akarongo i te oraanga i te tuatau o te Tutaraanga Tauatini Mataiti o Karaiti.