1. Eaa ta Iehova apainga i oronga ki te au metua?

KUA anga a Iehova i te nga tokorua mua kia anau tamariki. Karanga te Pipiria: “Te tamariki ra, e tuanga ïa no ko ia Iehova.” (Sala. 127:3) Eaa te aiteanga? Akamanako ana i tetai oa piri vaitata tei pati ia koe kia akono i tetai moni maata. Eaa toou manako? Ka akangateitei koe e te irinaki maira aia ia koe. Inara ka maromaroa rai koe, akapeea koe me akono i teia apinga puapinga. To tatou Oa piri mou ko Iehova, kua oronga mai aia i te apainga puapinga ki te au metua kia akono i ta ratou tamariki kare i te moni. Oronga aia i te apainga kia ratou kia akono meitaki e kia mataora te tamariki.

2. Eaa te au uianga ta tatou ka uriuri?

² Naai te ikianga me ka anau tamariki te nga tokorua akaipoipo, e aea? E eaa ta te au metua ka rave ei tauturu i ta ratou tamariki kia mataora te oraanga? Akamanako ana i tetai au kaveinga i roto i te Tuatua a te Atua, te ka tauturu i te au tokorua Kerititiano kia rave i te ikianga pakari.

3. (a) Naai te ikianga me ka anau tamariki te nga tokorua? (e) Eaa te kaveinga Pipiria ta te au oa o te nga tokorua e te ngutuare ka akamanako?

³ I tetai au peu, ka anoanoia te tokorua akaipoipo ou kia anau vave i te tamariki. Penei ka māroia raua e te ngutuare  tangata e te au oa kia aru i ta ratou peu. Karanga tetai taeake ko Jethro i Asia, “I roto i te putuputuanga, tetai pae au tokorua mapu e māroia ana ratou kia anau tamariki. Karanga tetai taeake ko Jeffery i Asia, “Akakite tetai pae ki te nga tokorua mapu e kare raua e akonoia e tetai tangata me ruaine raua.” Inara na te tokorua anake ra e iki me ka anau tamariki raua. Tei ia raua rai te apainga i ta raua ikianga. (Gala. 6:5) E tika, ka inangaro te au oa e te ngutuare tangata i te nga tokorua akaipoipo ou kia mataora. Inara ka anoano pouroaia ratou kia akamaara e na te nga tokorua te ikianga me ka anau tamariki raua e me kare.—1 Tesa. 4:11.

4-5. Eaa te tumu manako ta te nga tokorua ka uriuri, e eaa te taime meitaki no te uriuri i te reira? Akamārama mai.

⁴ Tetai nga tokorua me rave i tetai ikianga kia inangaro i te anau tamariki, eaa te uianga puapinga e rua ta raua ka uriuri: Te mea mua, aea raua e anau tamariki ei? Te rua, eia a raua tamariki ka inangaro? Eaa te taime meitaki no te nga tokorua kia uriuri i teia? E eaa i puapinga ai teia nga uianga?

⁵ I mua ake ka akaipoipo ei, penei ka uriuri te nga tokorua i te manako no te anau tamariki. No teaa ra? No te mea e puapinga kia aiteite to raua manako no te reira. Pera katoa, ka anoanoia raua kia akamanako me kua papa raua no teia apainga. Ka tiaki tetai au tokorua e tai me kore e rua mataiti, i mua ake ka anau tamariki ei raua no te mea ka pou te maroiroi e te tuatau no raua ei metua. Ka akamanako raua ia raua e tiaki ra e ka oronga i tetai taime no raua kia akatanotano i to raua oraanga akaipoipo e te akavaitata atu ia raua ki tetai e tetai.—Ephe. 5:33.

6. Eaa i ngata ei te oraanga o tetai au tokorua no ta ratou ikianga?

⁶ Kua iki tetai au Kerititiano i te aru i te akaraanga tei akanooia e te au tamariki tamaroa a Noa e ta ratou au vaine. Kare ratou i anau tamariki vave ana. (Gene. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Pete. 2:5) Kua akaaite a Iesu i to tatou tuatau ki te “tuatau ia Noa,” kare ekoko “ka tupu te kino maata i taua tuatau ra.” (2 Timo. 3:1; Mata. 24:37) No te reira, kua iki te au tokorua kia kore e anau tamariki vave, kia akapou i to ratou taime ki te angaanga tavini Kerititiano.

7. Akapeea te au kaveinga ia Luka 14:28, 29 e Maseli 21:5 me tauturu i te nga tokorua?

 ⁷ Me iki raua i te anau tamariki, e eia a raua ka inangaro ka akamanako meitaki te nga tokorua i te ‘tatau i te apinga ei ou’ ra. (E tatau ia Luka 14:28, 29.) Akapapu mai te au metua tei utuutu i ta ratou tamariki, ka maata te moni ka pou, e pera katoa to raua taime e te maroiroi. E mea puapinga no te nga tokorua kia akamanako i teia au uianga: ‘Ka anoanoia ainei maua kia angaanga ei akono i te anoano o te ngutuare? Te āriki ra ainei maua i te “au anoano” no runga i teia? Me ka angaanga moni maua roa ai, naai e tiaki i te tamariki? Naai e akamaroiroi i to ratou manako e ta ratou e rave ra?’ Me uriuri maru te nga tokorua i teia au uianga, ka taangaanga raua ia Maseli 21:5.—E tatau.

8. Eaa te au timataanga ta te au tokorua Kerititiano ka aro atu, e eaa ta tetai tane aroa ka rave?

⁸ Ka anoanoia te taime e te maroiroi i te akono i te tamariki mei te metua. No reira me anau putuputu raua i te tamariki, ka ngata i te metua i te oronga i te taime kia ratou tataki tai. Karanga tetai au tokorua no te maata i te tamariki, ka tupu rai te manamanata. Ka roiroi e ka apiapi te manako o te metua vaine i te akono i te tamariki. Kare e maroiroi i te apii i te Pipiria, te pure, e te piri putuputu ki te tutu aere. Kare katoa e akarongo ki te au apiianga i ko i te uipaanga Kerititiano e te puapinga ka rauka mai no ratou. E tika, ka rave tetai tane aroa i tana ka rauka no te tauturu i tana vaine e te anoano o te tamariki, i te uipaanga e i te kainga. Ei akaraanga, tauturu aia i tana vaine i te rave angaanga i te kainga. Ka angaanga pakari aia kia puapingaia ratou mei te rave putuputu anga i te Akamorianga Ngutuare. E ka piri putuputu te au metua tane Kerititiano ki te ngutuare no te angaanga tutu aere.

9-10. Eaa ta te au metua ka anoanoia no te tauturu i ta ratou tamariki?

⁹ Eaa tetai au apinga ta te au metua ka tauturu i ta ratou tamariki kia apii e te inangaro ia Iehova? Akapeea te metua me paruru i ta ratou tamariki mei te kino? Akamanako ana i teia au takainga ta te au metua ka rave.

¹⁰ Pure no ta Iehova tauturu. Akamanako ana i te akaraanga ta Manoa e tana vaine i akanoo, kua riro raua ei metua no Samasona. Te kite anga a Manoa e tana vaine e e tamaiti ta raua, kua pati akatenga aia kia Iehova no  te aratakianga e te utuutu i ta raua tamaiti.

11. Akapeea te au metua me aru i te akaraanga o Manoa, Te Au Akava 13:8?

¹¹ Kua apii a Nihad e Alma, mei Bosnia e Herzegovina mai, i te akaraanga o Manoa. Akamārama raua: “Mei ia Manoa rai, kua pati akatenga maua kia Iehova kia apii mai ia maua kia riro ei nga metua meitaki. E kua pau mai a Iehova i ta maua pure na roto i te au mataara tukeke—te au Tuatua Tapu, te puka Pipiria, te au uipaanga putuputuanga, e te au uruoaanga.”—E tatau Te Au Akava 13:8.

12. Eaa te akaraanga ta Iosepha e Maria i akanoo no ta raua tamariki?

¹² Apii na roto i toou akaraanga. E puapinga taau e tuatua ra; inara taau e rave ra ka akakeuia te tamariki kia aru i te reira. Mea papu kua akanoo a Iosepha e Maria i te akaraanga manea no ta raua tamariki kia aru, kapiti mai a Iesu. Angaanga pakari a Iosepha i te tauturu i tona ngutuare tangata. No te reira, kua akamaroiroi a Iosepha i tona ngutuare tangata kia mareka ua i te au apinga pae vaerua. (Deu. 4:9, 10) I raro i te Ture, kare a Iosepha e anoanoia kia apai i tona ngutuare tangata ki Ierusalema i te au “mataiti i tukua” no te akono i te Oroa. (Luka 2:41, 42) Kua manako tetai au metua tane e ngata i te apai i te ngutuare tangata ki tetai tere, ka pou te taime, te maata i te moni. Inara, kua mareka ua a Iosepha i te au apinga pae vaerua e kua apii i tana au tamariki kia pera. Kua kite meitaki katoa a Maria i te au Tuatua Tapu. Na tana i tuatua e i rave, kare aia i ekoko i te apii i tana tamariki kia inangaro i te Tuatua a te Atua.

13. Akapeea tetai nga tokorua te aru anga i te akaraanga o Iosepha e Maria?

¹³ Tei taikuia i mua akenei, kua aru a Nihad e Alma, i te akaraanga o Iosepha e Maria. Akapeea raua te tauturu anga ia ratou kia utuutu i ta raua tamaiti kia inangaro e te tavini i te Atua? Karanga raua, “Na roto i to maua akaraanga, kua tauta maua i te akaari ki ta maua tamaiti i te au mea meitaki me aru i te au kaveinga a Iehova.” Karanga a Nihad, “Kia riro mai taau tamaiti mei ia koe te tu.”

14. Eaa ka anoanoia ai te au metua kia kite e koai te au oa e piri ana ta ratou tamariki?

¹⁴ E tauturu i taau tamariki kia iki i te au oa meitaki. Ka anoanoia te nga metua kia kite e koai te au oa e piri ana ta raua tamariki e eaa ta ratou e rave ana. Kapiti mai te au karangaranga i runga i te social media e i runga i te tereponi apaipai. Ka riro te au kapiti anga kino ei akakeu i te tamariki kia akamanako e kia rave.—1 Kori. 15:33.

15. Akapeea te au metua me apii mai mei te akaraanga o Jessie?

¹⁵ Eaa ta te au metua ka rave me kare ratou e kite i te taangaanga i te komupiuta e te tereponi apaipai? Karanga a Jessie, e metua tane i te Philippines: “E meangiti ua tona kite i teia au apinga electronic. Inara kare maua i tapu i te akakite i te au kino no teia au apinga electronic ki te tamariki.” Kare a Jessie i arai ana ia ratou mei teia au apinga electronic. Akamārama aia: “Akamaroiroi au i taku tamariki kia taangaanga i teia au apinga electronic kia apii i tetai reo ou, kia apii no te au uipaanga, e kia tatau i te Pipiria i te au rā ravarai.” Me e metua koe, kua tatau ainei koe e te uriuri ki taau tamariki i te puapinga no te tuku karere i runga i te initaneti, e te oronga i te tutu taau i kite mai no te tuanga o te “Au Mapu” i runga i te jw.org^®? Kua uriuri ainei koe kia ratou i te au vitio Koai  te Akatere Nei—Ko Koe me ko Taau Apinga Electronic? e te Taangaanga Meitaki i te Initaneti * E mea puapinga teia kia apii koe ki taau tamariki akapeea me taangaanga meitaki i teia au apinga electronic.—Mase. 13:20.

16. Eaa ta tetai au metua i rave, e eaa tei tupu?

¹⁶ E maata te au metua tei akanoo i te atianga no ta ratou tamariki, kia piri atu ki te aronga tei akanoo i te akaraanga meitaki i te tavini i te Atua. Ei akaraanga, ko N’Déni e Bomine, e nga tokorua i Côte d’Ivoire, tei pati i te akaaere kotinga kia noo mai ki to raua kainga. Karanga a N’Déni: “Kua akatupu teia i te mea meitaki ki ta maua tamaiti. Kua painia tamou aia e i teianei te tavini ra no te tauturu ei akaaere kotinga.” Ka rauka ainei ia koe i te akapiri atu i taau tamariki ki tetai?

17-18. Aea te au metua e tereni ei i ta ratou tamariki?

¹⁷ Akamata i te tereni i taau tamariki e rikiriki ra. Ka tereni te au metua i ta ratou tamariki mei te tamariki anga. (Mase. 22:6) Akamanako ana ia Timoteo, tei teretere ana raua ko te apotetoro ko Paulo. Kua tereni te metua vaine o Timoteo ko Eunike, e tona mama ruau ko Loi iaia “mei to[na] tamariki anga mairai.”—2 Timo. 1:5; 3:15.

¹⁸ Tetai akaou nga tokorua i Côte d’Ivoire, ko Claude e Peace, tei utuutu i ta raua tamariki e ono kia inangaro e kia tavini ia Iehova. Eaa tei tauturu ia raua kia autu? Kua aru raua i te akaraanga o Eunike e Loi. Karanga raua: “Kua apii raua i te Tuatua a te Atua ki roto i te ngakau o te tamariki, akamata roa mai mei to ratou anau anga.”—Deu. 6:6, 7.

19. Eaa te ō maira i te apii tamou tikai i te Tuatua a te Atua ki taau tamariki?

¹⁹ Eaa te aiteanga kia “apii tamou tikai” i te Tuatua a Iehova ki taau tamariki? Te aiteanga o te “apii tamou tikai” “kia apii e kia akamaara ua i te reira.” Na te rave anga i te reira, ka anoanoia te au metua kia akapou maata i te taime ki ta ratou tamariki. I tetai taime ka apiapi e ka ripiti te au metua i te au akaueanga ki te tamariki. Inara, ka tauta te au metua kia kite i  te au ravenga no te tauturu i ta ratou tamariki, kia mārama i te Tuatua a te Atua e kia taangaanga i te reira.

20. Akamārama akapeea me taangaanga ia Salamo 127:4 no te utuutu i te tamariki.

²⁰ Kia kite meitaki. Kua akaaiteia a Salamo 127 ki te tamariki mei te ana rai te tu. (E tatau ia Salamo 127:4.) E tukeke te tu o te ana tei maaniia, tukeke katoa te tamariki. No reira ka anoanoia te au metua kia tereni i ta ratou tamariki. Tetai nga tokorua i Iseraela i teia tuatau tei utuutu i ta raua tamariki e rua kia tavini ia Iehova, kua akakite mai raua i te au tauturu tei rauka, “Kua rave takake maua i tetai apii Pipiria kia raua.” Inara, ka iki te upoko ngutuare no te aru i teia apiianga, me ka anoanoia e me kare.

21. Eaa te tauturu ka rauka mai no te au metua mei ia Iehova?

²¹ Tetai taime e ngata i te au metua i te apii i ta ratou tamariki kia autu i te au timataanga ta ratou e aro atura, inara e mea akaperepere na Iehova te tamariki. Ka tauturu ua rai aia i te au metua. E akarongo ana aia ki te pure a te au metua. E ka pau mai aia i te pure na roto i te Pipiria, ta tatou au puka, e te akaraanga o te au metua tukatau i roto i te putuputuanga.

22. Eaa te au mea puapinga maata ta te au metua ka oronga ki ta ratou tamariki?

²² Karanga tetai aronga ka pou rai e 20 mataiti i te utuutu i te tamariki, inara kare te au metua e akamutu i ta ratou apainga ei metua. Ka oronga ratou i to ratou inangaro, te taime, e te tereni anga mei te Pipiria. Ka ariu tataki tai mai te tamariki me tereniia. Inara, e maata te au tamariki tei utuutuia e te au metua tei inangaro ia Iehova e kua manako ratou mei te tuaine i Asia, ko Joanna Mae: “Me akara au i te apiianga mei toku nga metua, akameitaki tikai au i ta raua akoanga e te apii katoa mai iaku kia inangaro ia Iehova. Kare raua i oronga ua mai i tetai oraanga kiaku, mari ra i tetai oraanga tika tikai.” (Mase. 23:24, 25) Mirioni ua atu au Kerititiano tei na roto katoa i teia oraanga.