Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Kua Kite Ainei Koe?

Kua Kite Ainei Koe?

I to Iesu tuatau, eaa te au tu tero ta te tangata ka anoanoia kia tutaki?

MEI mua roa mai, kua matau te tamariki a Iseraela i te oronga moni no te tauturu i te akamorianga mou. Inara kua riro te angaanga koi tero ei akatupu i te tu ngata e te taitaia ki te ngati Iuda i to Iesu tuatau.

E ravenga teia no te tauturu i te akamorianga i ko i te iero o te Atua, kua anoanoia te ngati Iuda kia tutaki e afa sekela (e rua diderama). I te anere mataiti mua, kua akapouia te reira no te au atinga e no te akono i te iero ta Heroda i pātu. Kua ui tetai pae ngati Iuda kia Petero no to Iesu manako, kare a Iesu i patoi ana i te koi tero. Kareka ra, kua akaue aia ia Petero kia apai i tetai setatera ei tutaki i te tero.​—Mata. 17:24-27.

Kua anoanoia te iti tangata o te Atua kia oronga i te tuanga ngauru, te ngauru o te kai o te enua me kore ta ratou moni tutaki. (Levi. 27:30-32; Nume. 18:26-28) Kua māro te au arataki akonoanga e kia tutakiia teia tuanga ngauru ki te au kai katoatoa, kapiti mai “te minete e te aneto e te kumino.” Kua āriki a Iesu i te oronga i te tuanga ngauru, inara kua akakite atea aia i te tu pikikaa o te aronga tata e te au Pharisea.​—Mata. 23:23.

I te reira taime, te tutara ra to Roma i reira e kua anoano ratou i te au tero tukeke mei te tangata. Tetai o teia, kua anoanoia te au atu enua kia tutaki i te tero, e ka tutaki ratou i teia tero ki te moni me kore ki ta ratou apinga. Kua tamanakoia te tutaki anga o te reira mei te 20 ki te 25 patene. Te vai katoa ra te tero na te ui ariki kia tutakiia e te ngati Iuda tataki tai. Ko teia te tu tero ta te Pharisea i māro kia Iesu. Kua akakite pu a Iesu i teia tumu manako: “E apai mari i ta Kaisara kia Kaisara; e ta te Atua ra, e apai ïa ki te Atua.”​—Mata. 22:15-22.

Te vai katoa ra te tero no te au apinga i tae mai ki roto i te tapere me kore tei akaruke i te oire. Kua tutakiia te reira tero i ko i te au uapu, te au ana, te au mataara, me kore te ngai tomoanga ki roto i te oire e te makete.

Kua riro te koi tero maata i raro i te au o Roma ei akataitaia i te tangata. Karanga te tata tuatua enua ko Tacitus i Roma, i te tuatau o te Tutara ko Tiberio ia Iesu i te enua nei, “No teia apainga teiaa, kua pati akatenga to Suria e Iudea kia akaitiia mai ta ratou tutaki anga tero.”

Kua riro te tu o te koi anga i te tero ei mea teiaa tikai. Ka okoia te tikaanga o te koi tero ki te tangata apinga nui. Ko tei maata tana ka tutaki, koia te ka puapingaia e nana e tutaki i tetai ke kia koi i te au tero. Ko Zakaio tetai tei puapingaia na teia tu. (Luka 19:1, 2) No reira rai te tangata i rikarika ai i teia peu e kare ratou e reka ana i te aronga te ka aere mai i te koi i te tero.