Kua anauiia au i te 1935 i Darlaston, i te Black Country, e ngai i England tei tapaia tona ingoa no te auai kerekere tei akaki i te mareva mei te au ngai maani apinga. I toku a mataiti, kua akamata toku nga metua i te apii i te Pipiria ki te Au Kite o Iehova. I toku mapu ou anga, kua irinaki au i te tuatua mou e kua papetitoia i te 1952 e 16 oku mataiti.

I taua taime rai, kua rave au i tetai apii teitei no te maani apinga mei te au panara e te au apinga no te motoka. Kua akamata au i te tereni ei tekeretere no te kamupani, kua reka tikai au i teia angaanga.

Kua anoanoia au kia tuku i tetai ikianga puapinga, te patianga mai tetai akaaere kotinga iaku kia rave i te Apii Puka na te Putuputuanga i roto i taku putuputuanga i Willenhall. Inara e manamanata tetai. I taua taime, te piri ra au ki te nga putuputuanga e rua. I te au rā o te epetoma, ka aere au ki te putuputuanga tei vaitata ki taku ngai angaanga i Bromsgrove, e 32 kiromita te mamao mei toku kainga. I te openga epetoma, me oki au ki te kainga o toku nga metua, ka aere au ki te putuputuanga i Willenhall.

No toku inangaro i te turu i ta Iehova akaaerenga, kua āriki au i te patianga a te akaaere tutaka, noatu ka anoanoia au kia akaruke i taku apii teitei tei reka tikai au. Na te tukuanga ia Iehova kia arataki i toku arataa kua akatueraia te ngutupa ki tetai oraanga kare rava au i tataraapa ana.

Iaku e aere ra ki te Putuputuanga Bromsgrove, kua aravei au​— i tetai tuaine manea, e te maroiroi i te pae vaerua ko Anne tona ingoa. Kua akaipoipo maua i te 1957, e kua rekareka i te au akameitakianga o te painia tamou, te painia takake, te angaanga tutaka, e te angaanga Betela. Kua riro a Anne ei tumuanga mataora i toku oraanga.

I te 1966, kua rekareka maua te aere ki te pupu 42 o Gileada. Kua tukuia maua ki Malawi,  tei kiteaia e ko te ngakau maana o Aperika no tona tu takinga meitaki i te tangata. Kare maua i kite ana e kare rava maua e ārikiia ki reira.

Kua tae maua ki Malawi ia Peperuare 1, 1967. I muri ake i te apiianga i te reo no tetai marama, kua akamata maua i te angaanga tapere. Kua akaoro maua i tetai Kaiser Jeep e kua manakoia e ka tae te reira ki te au ngai ravarai, e na roto i te kauvai. Inara, kua rauka ua ia maua i te na roto i te au vai akaaka. I tetai au taime, kua noo maua ki roto i te au are vari tei anoanoia tetai kie ki raro ake i te tauu are i te tuatau uaua. E tuatau taitaia tikai ta maua angaanga mitinari inara kua reka maua i te reira!

Ia Aperira, kua kite maua i te manamanata e tupu maira i roto i te enua. Kua rongo au i te tuatua a te peretiteni o Malawi ko Dr. Hastings Banda i runga i te ratio. Karanga aia e kare te Au Kite o Iehova e tutaki ana i ta ratou tero e kua tamanamanata ratou i te au angaanga poritiki. Inara, e pikikaa teia au akaapaanga. Kua tupu te manamanata, no te mea kua akatakake e kua patoi matou i te oko i te au kāti poritiki.

Ia Tepetema, kua tatau maua ki roto i te nuti pepa e kua akaapa te peretiteni i te au taeake no tei akatupu i te manamanata i te au ngai ravarai. Kua akakite aia i ko i tetai uruoaanga poritiki e ka rave viviki tana kavamani kia arai i te Au Kite o Iehova. Kua tupu teia arai anga i roto ia Okotopa 20, 1967. I muri poto ua ake, kua tae mai te au akava e te aronga o te ngai turoto ki ko i  te opati Betela kia tapiri i te reira e kia tuaru i te au mitinari mei to ratou enua.

E toru rā i muri mai i roto i te are auri, kua tukuia maua ki tetai enua tei akatereia e Peritane​—ko Mauritius. Inara, kare te kavamani Mauritius e akatika ia maua kia noo ei mitinari. No reira kua tukuia maua ki Rhodesia (ko Zimbabwe i teianei). Te taeanga ki reira, kua tano atu maua ki tetai opita turoto tauetono tei patoi ia maua, te karanga anga: “Kare korua e akatikaia kia noo ki Malawi. Kare korua e akatikaia kia noo ki Mauritius, e i teianei tei konei korua.” Kua akamata a Anne i te aue. Te akaraanga kare e tangata e inangaro ia maua! I te reira taime, kua inangaro au i te oki ki England. I te openga, kua akatika te aronga turoto ia maua kia noo okotai po i ko i te opati Betela tera ua kia ripoti maua ki to ratou opati maata i tera mai rā. Kua roiroi tikai maua, inara kua tuku ua maua i te au mea ki roto i te rima o Iehova. I tera mai avatea, kua tae mai te akatika anga kia noo maua ei aronga turoto i Zimbabwe. Kare rava e ngaropoina iaku i tera rā​—kua papu iaku e na Iehova i arataki i to maua arataa.

I te opati Betela i Zimbabwe, kua angaanga au ki roto i te Service Department, te akonoanga ia Malawi e Mozambique. Kua takinokino pakariia te au taeake i Malawi. Taku angaanga, kia uri i te au ripoti tei tukuia mai e te au akaaere kotinga i Malawi. Te angaanga roa anga i tetai po no te akaoti i tetai ripoti, kua aue au i te takinokino anga o te au taeake e te au tuaine. * Inara, kua akamaroiroiia au no to ratou tu tiratiratu, akarongo, e te akakoromaki.​—2 Kori. 6:4, 5.

Kua maroiroi matou i te oronga i te kai pae vaerua na te au taeake i Malawi e te au taeake tei oro ki Mozambique no te takinokino anga. Kua neke te pupu uri reo Chichewa, e reo tei matauia i Malawi, ki tetai ngai tanutanu anga o tetai taeake i Zimbabwe. Kua maani aia i te au are e te au opati no ratou. E oti kua rave ratou i ta ratou angaanga puapinga, te urianga i te au puka Pipiria.

I te au mataiti i Zimbabwe, kua akanoo matou i te au akaaere kotinga i Malawi kia aere ki te uruoaanga tapere reo Chichewa. I reira, kua rauka ia ratou te au akoanga tuatua no te uruoaanga. Me oki ratou ki Malawi, kua akamaroiroi ratou i te au taeake i te ngai ka rauka. I tetai mataiti i to ratou atoro anga ia Zimbabwe, kua akaaere matou i tetai Apii na te Aronga Pakari no te akamaroiroi i teia au akaaere kotinga ngakau toa.

Ia Peperuare 1975, kua aere au i te atoro i te Au Kite no Malawi mai tei oro ki te au puakapa i Mozambique. Kua maroiroi teia au taeake te aru i te akaaerenga a Iehova, e te aru i te akanoonoo anga a te aronga pakari. Kua akanoo te aronga pakari ou i te au angaanga pae vaerua, pera te au akoanga na te katoatoa, te uriuri anga i te irava no te rā e Te Punanga Tiaki, e te rave i te au akaputuputuanga. Kua akaaere ratou i te au puakapa mei tetai uruoaanga, te au tipatimani no te tāmā anga, te tuʼa i te kai e kia tinamou te katoatoa. E maata ta teia au taeake tiratiratu i akatupu e kua akameitakiia e Iehova, e kua akaruke atu au ma te akamaroiroiia.

I te openga o te au mataiti 1970, kua akamata te opati Betela o Zambia i te akono ia Malawi. Kua akono ua au ia Malawi i roto i toku ngakau e taku pure, e kua pera rai tetai pae. I tetai au atianga, ei mema o te Kumiti Betela o Zimbabwe, kua aravei au i te au kauono no te opati maata, pera te au taeake akaaere no Malawi, South Africa, e Zambia. Ka ui ua matou i teia uianga, “Eaa atu ta matou ka rave no te au taeake i Malawi?”

 I te au tuatau i topa, kua meangiti mai te takinokino anga. Pouroa te au taeake tei oro kua oki mai ki Malawi, e te aronga tei noo mai kua kite ratou i te maru anga mei te takinokino anga. Kua āriki katoa te au enua i te pae mai i te iti tangata o Iehova e kua akatopa i te au arai anga. Kua aru a Mozambique i te reira i te 1991. Inara kua manako matou, ‘Aea te Au Kite o Iehova i Malawi e rangatira ai?’

I muri mai kua taui te turanga poritiki o Malawi e i te 1993 kua akatopaia te arai anga a te kavamani ki runga i te Au Kite o Iehova. Kare i roa i muri mai, te tuatua ra au ki tetai mitinari tei ui mai, “Ka oki ainei koe ki Malawi?” E 59 oku mataiti, no reira kua pau atu au, “Kare, e pakarikari au!” Inara, i te reira rā kua tae mai tetai pepa no ko mai i te Pupu Akaaere te patianga ia maua kia oki ki reira.

Reka tikai maua i ta maua angaanga i Zimbabwe, no reira e ikianga ngatā tikai teia na maua. Kua akatinamou maua ia maua ki reira e kua rauka te au pirianga oa meitaki. Ma te takinga meitaki kua karanga mai te Pupu Akaaere e tei runga ua ia maua me ka aere maua e me kare. Kua rauka ua ia maua i te iki i to maua arataa e kia noo ki Zimbabwe. Inara kua maara iaku a Aberahama e Sara te akaruke anga i to raua kainga tinamou i to raua pakari anga ma te akarongo ki ta Iehova aratakianga.​—Gene. 12:1-5.

Kua manako maua i te aru i te aratakianga a te akaaerenga a Iehova e kua oki ki Malawi ia Peperuare 1, 1995, e 28 mataiti mei to maua aere mua anga ki reira. Kua akanooia tetai Kumiti Betela, ko au e te nga taeake e rua, e kare i roa kua akanoo matou i te angaanga a te Au Kite o Iehova.

Mei teaa atura te akameitakianga ta Iehova i akatupu ki te angaanga! Kua tupu te numero o te papuritia mei te 30,000 i te 1993 ki te 42,000 tuma i te 1998. * Kua parani te Pupu Akaaere i tetai opati Betela ou kia akono i te angaanga tutu aere. Kua rauka e 12-eka enua i Lilongwe, e kua akanooia tetai kumiti pātuanga are.

 Na te Taeake ko Guy Pierce o te Pupu Akaaere i oronga i te akoanga akatapuanga no te au are ou i roto ia Me 2001. E rua tauatini Au Kite tei tae mai, te maata anga kua papetitoia e tere atu i te 40 mataiti. Kua akakoromaki teia au taeake e te au tuaine tiratiratu i te au tu ngatā i raro ake i te araianga. E putaua ratou mari ra kua puapingaia i te pae vaerua. E i teianei kua rekareka ratou i te aere i te tutaka i to ratou Betela ou. I te au ngai ta ratou i akarakara, kua akatangi te Betela i te au imene Patireia tei imeneia e te au taeake Aperika, e kua riro teia ei tuatau mataora. Te akaari maira teia e ka akameitaki a Iehova i te aronga tei akakoromaki i te au timataanga ma te tiratiratu.

Te oti anga te pātuanga i te opati Betela, kua rekareka au i te tae anga mai te au angaanga no te akatapuanga i te au Are Uipaanga Patireia. Kua puapingaia te au putuputuanga Malawi mei te porokaramu pātuanga i te au Are Uipaanga Patireia i te au enua e meangiti ua ta ratou moni. I mua atu ana, kua aravei tetai au putuputuanga ki roto i te au are rakau eucalyptus. E kua maani ratou i te au tapoki anga are raupo e te au nooanga vari. I teianei kua rekareka te au taeake i te maani i te au piriki ei patu i te au ngai uipaanga ou. E kua reka rai ratou i te au nooanga vari, no te mea, Te vai ua ra tetai ngai no tetai atu!

Kua rekareka katoa au i te kite ia Iehova te akamaroiroi anga i te tangata i te pae vaerua. Kua umere tikai au i te au taeake Aperika tei oronga ua ia ratou uaorai kia apiiia e kia karape mei te apiianga a te Atua e te au tereni anga tau. Kua akono ratou i te au apainga maata i roto i te Betela e te au putuputuanga. Kua akamaroiroiia te au putuputuanga e te au akaaere kotinga tei ikiia, te maata anga kua akaipoipo. Kua iki teia au tokorua kia tavini ia Iehova na te akaruke anga i te anau tamariki, noatu e e peu matauia te reira, e noatu te maro anga a te kopu tangata.

E 52 mataiti i Aperika i teianei, kua rokoia au e te maki. Kua akatika mai te Pupu Akaaere i te pati anga a te Kumiti Betela kia oki maua ki Peritane. Kua maromaroa maua i te akaruke i ta maua angaanga tei akaperepereia, inara te akono meitaki nei te ngutuare Betela o Peritane ia maua i to maua pakari anga.

Irinaki au e na te tuku anga ia Iehova kia arataki i toku arataa i te oraanga, ko te ikianga meitaki rava atu te reira taku i rave. Naringa au i irinaki ua iaku uaorai, koai tei kite ka apai taku ngai angaanga iaku kiea. Kua kite meitaki a Iehova i taku i anoano kia ‘arataki i toku arataa.’ (Mase. 3:5, 6) Ei mapu tane, kua umere au i te apii i te angaanga i ko i tetai kamupani maata. Inara kua oronga mai ta Iehova akaaerenga i te ao katoa i tetai oraanga pae vaerua tei akaperepere tikai au. Kua riro taku tavinianga ia Iehova ei oraanga merengo tikai!