No Runga te Pipiria i Teaa?
No Runga te Pipiria i Teaa?
E MANAKO ana tetai aronga e e puka tuatua enua te Pipiria, i te mea te akakite maira te reira i te au angaanga ta te Atua i rave no te tangata i te au tauatini ua atu au mataiti. Tetai papaki te manako ra e e puka kaveinga no te au tu akono tau. E tou ana ratou ki te 600 e ara atu au ture e te au akaueanga o te pae akavaanga, pamiri, tu akono tau, e te akonoanga, ta te Atua i oronga ki te iti tangata o Iseraela. Kareka tetai papaki te manako ra i te Pipiria e e puka aratakianga pae vaerua e akakite maira i te manako o te Atua.
Inara, e tika pouroa teia au akatakaanga. No runga i te reira uaorai te karanga ra te Pipiria e: “Te au tuatua tapu katoa i tataia ra, e mea akauruia mai e te Atua, e e mea meitaki ei apiianga, ei akoanga, ei akakiteanga apa, e ei akakite mai i te tuatua-tika ra. Kia apa kore te tangata o te Atua, ma te tau tikai i te au angaanga memeitaki katoa ra.” (2 Timoteo 3:16, 17) E tika i reira, e ko te au mea ravarai i roto i te Tuatua a te Atua—kapiti mai te au papa tuatua enua, te au ture, e te au akoanga pae vaerua—e puapinga maata tikai.
Inara, kare te Pipiria i te au putunga tataanga ua no tetai au akakiteanga puapinga mari ra e maata roa atu te o maira. E eeuanga takake rava te Pipiria no ko mai i te Atua ko Iehova. Te oronga maira te reira i te akoanga tau, tei akauruia e te Atua no te oraanga i te au ra. Te akakite katoa maira te reira i to Iehova akakoroanga no te enua e no te tangata nei, e te akaari katoa maira e ka akapeea aia me takore i te au tumu e akatupu nei te mamae ki te tangata. Tei puapinga roa atu, te akamarama maira te Pipiria e kua rave akakoroia rai te akapikikaa angaia te Atua e te akakite maira rai e ka akapeea aia me akatikatika i teia akaaoanga no te ao katoa e pini ua ake.
Kapikiia te Atua ei Pikikaa e ei Tutara Kino
Te akakite ra te Pipiria e kua anga te Atua i nga tangata mua, ia Adamu raua ko Eva, ma te manako e te kopapa ara kore e kua tuku ia raua ki roto i tetai ngai tau tikai. Kua tuku aia ia raua ei tiaki i te enua e te patireia o te manu. (Genese 1:28) Ei tamariki na te Atua, e tikaanga to Adamu raua ko Eva kia noo e tuatau ua atu i te enua nei, me akarongo raua i to raua Metua i te rangi. E tai rai ana araianga i tuku ki runga ia raua. ‘E kai ua korua i to te au rakau katoa o te kainga nei,’ kua tuatua atura a Iehova, ‘kareka i to te rakau e kite ei i te meitaki e te kino, auraka korua e kai i to reira; i te rā e kai ei korua i to reira, ka mate ïa korua.’—Genese 2:16, 17.
Inara, kua tuatua atura tetai mea vaerua ora ta te Pipiria i akataka mai e ko Satani te Tiaporo, i tetai mea ke takiri e: “Kare rava korua e mate.” (Genese 3:1-5) I te patoi tika atu anga i te Atua, kare anake ua a Satani i kapiki i Tei Anga mai ei pikikaa, te karanga katoa ra e kua tarevake Tana mataara e tutara ra—e meitaki atu te tangata me kare te Atua. Kua akavare a Satani ia Eva e ka riro te akarongo kore i te Atua ei apai mai i te turanga rangatira e te turanga takake takiri i te pae akono tau. Kua akakite aia e ka riro aia “mei te Atua ra te tu”! Kua takino atura a Satani i te ingoa meitaki o Iehova e tona akakoroanga.
E au openga kino tikai ta taua pukapukaanga ra i akatupu. E tika i reira, e ko to Iehova akakoroanga kia akarangatira i tona ingoa e tona rongo meitaki, te tumu tuatua maata o te Pipiria. Kua akataka poto mai a Iesu i teia i roto i te pure akaraanga—tei kapiki putuputuia e ko te Pure a te Atu. Kua apii a Iesu i tana au pipi kia pure e: “Kia tapu toou ingoa. Kia tae toou basileia. Kia akonoia toou anoano i te enua nei.”—Mataio 6:9, 10.
Akapeea te Atua i te Akarangatira Anga i Tona Ingoa
Kua akatupu mai a Satani i tetai au maroanga puapinga: Koai te akakite ra i te tika—ko Iehova me ko Satani? Te tau ra e te meitaki ra ainei ta Iehova tutaraanga ki rungao i tana au mea i anga? E tikaanga ainei tona kia umuumu mai i te tangata kia akarongo iaia? Me ka meitaki roa atu ainei te tangata kia tutara ia ratou uaorai? E rauka ai te pau i taua au uianga ra, kua akatika poto ua a Iehova i te tangata kia akatere ia ratou uaorai.
Eaa ra tei tupu mai? Mei taua pikikaa mua mai i Edene, te ki ua anga te tuatua enua o te tangata i te tu ngata e te mamae, te akapapu mai anga e e pikikaa kino tikai to Satani e ka arataki ua rai te turanga takake mai mei te Atua, ki te tumatetenga. Inara, i roto i to Iehova aroa e te pakari openga kore, kua akakoro aia e kia akarangatira i tona ingoa na te takore anga i te au tu ngata katoatoa tei akamataia i Edene. Ka rave aia i te reira na roto i te Patireia o te Mesia. Eaa ra taua Patireia ra?
Ta te Atua Ravenga—ko te Patireia
E mirioni ua atu te tangata e taiku putuputu ua ana i te Pure a te Atu. I na ka akapou ana i tetai atianga i te akamanako i tona aiteanga? E akamanako ana i te au tuatua: “Kia tae toou basileia.” (Mataio 6:10) Kare taua Patireia ra i te tu ua nei o te ngakau, mei ta tetai aronga i manako. Mari ra, mei ta te tuatua “ariki” e akakite maira, e kavamani oki te reira—no te rangi i roto i te rima o Iesu Karaiti, te “Ariki o te au ariki.” (Apokalupo 19:13, 16; Daniela 2:44; 7:13, 14) Te apii maira te Pipiria e ka tutara aia ki rungao i te enua katoa, i te akamou i te au e te tu rotai mutu kore i rotopu i te au tangata katoatoa e ka tama i te enua i te au tu kino pouroa. (Isaia 9:5, 6; 2 Tesalonia 1:6-10) I roto i teia mataara, na te Patireia o te Atua—kare na tetai ua atu kavamani tangata—e akatupu i te au tuatua a Iesu e: “Kia akonoia toou anoano i te enua nei.”
Ei akapapu e kia akatupuia taua au tuatua ra, kua oronga a Iesu i tona oraanga ei oko, i te akaora mai i te uanga a Adamu mei te ara e te mate. (Ioane 3:16; Roma 6:23) No reira, i raro i te Patireia o te Atua, pouroa te aronga tei akaari i te akarongo i roto i te atinga a Karaiti, ka kite ratou i te au tu kino no te ara a Adamu i te akakoreia anga e te turanga ara kore o te tangata i te akaoki marie akaouia mai anga. (Salamo 37:11, 29) E kore rava akera te au tu maki e takino ra ia tatou, i te tuatau tikai o te ruaineanga. E te mamae ngakau katoa ta te maki e te mate e akatupu ana ki te pamiri tangata nei “kua kore” ia.—Apokalupo 21:4.
Akapeea e papu ei ia tatou e ka akatupu rai te Atua i tana au taputou? Tetai tumu koia oki, e anere ua atu au totou tikai tei kiteaia ana i roto i te Pipiria e kua tupu ke ana. (Akara i te kapi 9.) Te taka ua ra i reira e, kare te akarongo i roto i te Pipiria i akanooia ki runga i tetai irinakianga papu kore ua me kore i te mea tamanako ua mari ra, i akamouia te reira ki runga i te tumuanga tau tikai e te au akapapuanga e manganui.—Ebera 11:1.
Akoanga Tau no to Tatou Tuatau
Kapiti mai te oronga mai anga i tetai tumu ngaueue kore no tatou no te manakonakoanga a te tuatau ki mua, te tauturu katoa maira te Pipiria kia rauka ia tatou tetai oraanga mataora atu i teia tuatau. Ei akatauanga, te oronga maira te Tuatua a te Atua i te ako tau meitaki rava atu no te akaipoipoanga, te oraanga pamiri, te au pirianga tangata, te kimi anga i te mataora, e te au tumu manako e manganui. Ka akamanako ana i etai ua au akaraanga.
▪ Akamanako na mua ka tuatua ai koe. “Te tangata vaa karea ua ra, e tau ïa ki te koputaputa koke ra: ko te arero ra o te aronga pakari ra, mei te vairakau ïa.”—Maseli 12:18.
▪ Kopae i te vareae puapinga kore ua. “Tei te maki kore o te ngakau, ko to te kopapa ïa ora: kareka te vareae, ko to te ivi ïa pe.”—Maseli 14:30.
▪ Apii i taau tamariki. “E apii i te tamaiti i te arataa e tikaʼi iaia kia aere ra; e kia pakari aia ra, kare e akaruke i taua arataa ra.” “Ko te tamaiti ra kia akaruke takiriia ra, e riro te metua vaine i te akama.”—Maseli 22:6; 29:15.
▪ Akakore atu. Kua tuatua a Iesu e: “E ao to tei aroa ia etai ke ra: e aroa katoaia mai ratou.” (Mataio 5:7) Kua tata te ariki pakari ko Solomona e: “Kareka te aroa ra, e tapoki ïa i te au ara katoa ra.” (Maseli 10:12) Me e ara kino roa ta tetai i rave kia koe e kare e rauka ia koe i te akakore ua atu e te akangaropoina, te ako maira te Pipiria e: “E aere e akakite atu i tana apa korua anake ua.”—Mataio 18:15.
▪ Kopae i te anoano maata i te moni. “Ko te anoano maata oki i te moni te tumu o te au kino katoa nei, . . . i te umuumu anga i te reira, e kua ko mama rava ia ratou uaorai i te iriea e manganui.” (1 Timoteo 6:10) E akara e ko “te anoano maata oki i te moni,” ta te Pipiria e akaapa ra e kare ko te moni tikai.
E “Reta” Mei to Tatou Metua i te Rangi
Ko te Pipiria i reira, no runga ia i te au apinga e manganui. Mei ta tatou i kite, no runga tikai te reira i te Atua e tona akakoroanga. Inara no runga katoa rai te reira ia tatou—te tangata nei—e ka akapeea e rauka ai kia noo tatou ma te mataora i teianei e mutu kore ua atu i raro i te tutaraanga a te Patireia o te Atua. I roto i tetai tu, mei te reta rai te Pipiria mei ko mai to tatou “Metua i te ao,” ia Iehova. (Mataio 6:9) Na roto i reira, te oronga mai anga a Iehova i tona au manako akaperepere kia tatou e te akakite mai anga i tona anoano e tona tu peretana manea tikai.
Na te tatau anga i te Pipiria e te akamanako marie anga i te reira, e akamata ai tatou i te “marama” tikai i te Atua uaorai. I reira to tatou ngakau akarongo ua e akavaitata roaia atu ei kiaia na roto i te tatua o te aroa. (Iakobo 4:8) Kia papu meitaki, e kare te Pipiria no runga anake ua i te tuatua enua, te totou, e te au ture. No runga katoa ra te reira i to tetai pirianga uaorai—i to tatou pirianga ki te Atua. Na te reira i akariro i teia puka ei mea takake mou tikai e te akaperepereia tikai.—1 Ioane 4:8, 16.
[Tataanga i te kapi 19]
Te tumu tuatua maata o te Pipiria e manea tikai te akakite potoia mai anga i roto i te au pa tuatua mua o te pure akaraanga a Iesu
[Pia/Tutu i te kapi 21]
AKAPEEA ME TATAU I TE PIPIRIA
E puka reka tikai te Pipiria i te tatau. E tika, e kua kite meitaki uaia tona au papaanga e te au apiianga no te tu akono tau e ta te reira tuanga maata i roto i te au puka o te au reo e manganui. Te tauturu maira te Pipiria ia tatou kia kite i Tei Anga mai ia tatou, i te Atua ko Iehova. E tumuanga oonu katoa rai te reira no te tuatua pakari. Te tuatua ra tetai materi Pipiria e: “Ko te pakari rai te mea meitaki; e aruaru i te pakari: e te au mea katoa e rauka ia koe ra, e aruaru rai i te kite.” (Maseli 4:7) Ka akapeea ra koe e puapinga maata roa atu ei mei taau tatauanga Pipiria?
E tamata i te tatuatau i taau tatauanga i te taime tikai e ara meitaki ra toou manako. E auraka e tatau rapurapu ua i te puka. Ko toou akakoroanga, kia akaki i toou manako ki te au manako o te Atua e kia marama tikai i te reira. Me oti koe i te tatau i te taime okotai, e akamanako i taau i tatau ei, e oti ka akaaite ei ki taau i kite. Ka akaoonu atu teia i toou marama e toou rekareka.—Salamo 143:5.
Penei ka manako tetai papaki e, ‘Eaa ra te ngai tau i roto i te Pipiria noku kia akamata i te tatau?’ Ka rauka ua ia koe kia akamata mai na mua. Inara, e ngoie atu no tetai aronga tatau no te taime mua kia akamata ki te au Evangeria—a Mataio, Mareko, Luka, e Ioane—te au papaanga no to Iesu oraanga e te angaanga orometua. I reira tetai aronga e tatau atu ei i te au tataanga manea tikai tei ki i te pakari i roto i te au puka pee—o Salamo, Maseli, e Koheleta. I muri ake, penei i reira e kua maata roa atu toou inangaro kia tatau i tetai au tuanga ke atu o te Pipiria. (Akara ki raro.) Auraka e irinaki i te manako tarevake e ka anoano uaia koe kia tatau i tei matauia e ko te Koreromotu Ou. E akamaara, e ko “te au tuatua tapu katoa i tataia ra, e mea akauruia mai e te Atua, e e mea meitaki.”—2 Timoteo 3:16.
Tetai mataara meitaki tikai i te apii i te Pipiria koia oki na roto i te au tumu tuatua tataki tai. Ei akaraanga, te puka apii tauturu Eaa Tikai ta te Pipiria e Apii Maira? e taangaangaia nei e te Au Kite o Iehova i roto i ta ratou angaanga orometua ki te papuriki, te kapiti maira te reira i te au tumu manako tau mei te “Akapeea te Akariro Anga i Toou Oraanga Pamiri kia Mataora,” “Te Akamori Anga ta te Atua e Mareka Ra,” e “Teiea Tei Mate Ra?”—Akara i te pia i te kapi 18.
[Pia i te kapi 21]
TATAU TE PIPIRIA KIA TAU KI TE TUMU MANAKO
Te akamataanga mai o te oraanga e te ara anga o te tangata Genese
Te kapuaanga mai to Iseraela i taito Exodo kia Deuteronomi
Au papaanga umere tikai Iosua kia Esetera
Pee e te imene akaaroa Iobu, Salamo, E Peʼe na Solomona
Tu pakari no te oraanga Maseli, Koheleta
Totou e te aratakianga no te tu akono tau Isaia kia Malaki e Apokalupo
To Iesu oraanga e tana apiianga Mataio kia Ioane
Te akatumuanga e te totoaanga te akonoanga Kerititiano Angaanga
Au epititore ki te au putuputuanga Roma kia Iuda