Ui te au Mapu E

Akapeea Au i te Patoi Anga i te Timataanga?

▪ Kare a Karen i roa ake i ko i te pati i kite atu ei aia i tetai nga tamaroa i te taeanga mai e ta raua nga puao pepa mamaata. Kare i te mea muna e eaa to roto i te puao. I mua atu ana, kua akarongo atu aia i taua nga tamaroa ra i te karanga anga e ka “maata te kava” i ko i teia pati. Kare oki a Karen i akakite ana i tera ki tona nga metua. Kua inangaro aia i te irinaki e te tuatua kanga ua ra te nga tamaroa. Ka tano ei, e aronga mamaata tetai i roto i teia are.

I reira rai, kua akarongo a Karen i tetai reo kua matau aia, i muri iaia. “Eaa koe i tu ua ai i kona, e te moa mau?” Kua uri a Karen i te akara atu i tona oa ia Jessica e mou ra i nga moina pia koi vai uaia atura. Kua taki mai a Jessica i tetai moina ki mua tikai ia Karen e kua karanga e, “Eiaa koe karanga mai kiaku e e tamariki ua koe i te tamataora!”

Inangaro a Karen i te patoi atu. Inara te maroanga kia akatika ua atu, e pakari maata atu i tana i manako ei. Kare aia e inangaro i te kava. No tera ra oki e e oa a Jessica nona, e kare a Karen e inangaro ana kia manako mai a Jessica iaia e e moa mau. Ko tetai oki, ko Jessica tetai o te au tamaine meitaki. E me te inuinu ra aia, eaa ka kore ei a Karen e inu i reira? ‘E pia ua rai,’ i na Karen ei kiaia uaorai. ‘Kare mei te kai i te apinga akakona me kore i te rave i te ainga tau kore.’

ME E mapu koe, tuketuke te timataanga. Te maataanga o te taime, te o maira te vaine e te tane. “E tu akameamea tikai to te tamariki tamaine i te apii,” i karanga ai a Ramon e 17 ona mataiti. * “E reka ana ratou i te amirimiri ia koe kia kite ratou e eaa te maata i taau ka akatika ia ratou kia rave. Kare ratou e akamutu!” Kua kite katoa a Deanna i teia tu, e 17 ona mataiti. “Kua aere mai tetai tamaiti e kua takave mai iaku,” i nana ai. “Kua moto atu au i tona rima e kua karanga atu e, ‘Tei teaa koe? Kare au i kite ia koe!’ ”

Penei ka aro atu koe i te au timataanga, e te akaraanga kare e kore ana te taomianga. Mei ta tetai Kerititiano i karanga e, “ko te timataanga mei te topapa rai ia i runga i toou ngutupa kare e akamutu anga, te kopae ra i te tataanga e, Auraka e Tamanamanata (Do Not Disturb).” Te akarongo putuputu ra ainei koe i tera topapa anga?  Ei akaraanga, te timataia ra ainei koe e tetai o teia au apinga?

□ Kai avaava

□ Inu kava

□ Kai apinga akakona

□ Akarakara tutu ainga tau kore

□ Rave i te ainga tau kore

□ E tetai atu ․․․․․

Me kua maka koe i tetai o te au apinga i runga akenei, auraka e manako e kare koe e tano ei Kerititiano. Ka rauka ia koe te arai i te au anoano tika kore e te patoi i te timataanga. Akapeea ra? Ka tauturuia koe i te kite mai e na teaa i akatupu i te timataanga. Akamanako e toru tumu.

1. Tu apa. Te manakoanga i te rave i te tarevake e mea matauia ki te au tangata apa katoatoa. Pera katoa te apotetoro ko Paulo​—⁠e Kerititiano tu pakari⁠—​kua akakite tikai e: “E kia anoano au i te rave i te mea meitaki ra, te vaitata ua nei te kino iaku i reira.” (Roma 7:21) Te taka meitaki ra e, noatu te tu tiratiratu o tetai tangata, ka kite mai rai aia i tetai taime i “te anoano tika kore o te kopapa nei, e te anoano tika kore o te mata.” (1 Ioane 2:16) Inara na te akamou anga i te manako ki runga i te au timataanga kia rave i te tarevake, ka akakino atu i te turanga, no te mea te karanga ra te Pipiria e: “Kua to ta te anoano tika kore ra, anau maira tana ko te ara.”​—⁠Iakobo 1:⁠15.

2. Au akakeuanga o vao. Kua takapiniia koe e te timataanga. “I te apii e i te angaanga, e tuatua ua ana te tangata no runga i te pirianga ainga i te au taime ravarai,” i karanga ai a Trudy. “I runga i te tivi e i roto i te au teata, e maani putuputuia ana kia akaraanga meitaki e kia reka tikai. Kare koe e kite atu i te au mea kino!” Kua kite a Trudy no tei tupu kiaia e e pakari tikai taua au akakeuanga ra. “I te taeanga toku mataiti ki te 16, manako tikai au e e inangaro tane au,” i maara ai aia. “Kua noo maua ko toku mama ki raro e kua akakite mai aia e, me rave ua au i taku angaanga e rave ra, ka nui au. Poitirere tikai au e, kua manako akapera toku mami! E rua marama i muri mai, kua nui au.”

3. “Te au anoano o to mea ou anga ra.” (2 Timoteo 2:22) Ko tera tuatua te o maira tetai ua atu anoano e matauia ana e te mapu, mei te inangaro kia arikiia me kore te nakunaku anga kia manakoia mai koe e e tangata mamaata. Kare taua anoano ra i te mea tarevake, inara me akaruke uaia, kare e araiia, ka ngata atu te patoi i te timataanga. Ei akaraanga, toou nakunaku anga kia manakoia koe e e tangata mamaata, penei ka maroia koe kia kopae i te au tu meitaki tei apiiia kia koe i te kainga. E 17 o Steve mataiti, kua tupu tera kiaia. Kua karanga aia e, “Kua patoi pakari au i toku nga metua, e kua rave au i te au apinga katoatoa ta raua i apii mai e auraka kia raveia​—⁠pouroa teia i muri poto ua ake i toku papetitoia anga.”

E tika rai, te au akakeuanga tei akatakaia i runga akenei, e pakari tikai. Noatu ra, ka rauka ia koe i te patoi i te timataanga. Akapeea ra?

▪ Te mea mua, e akataka e ko teea te timataanga ngata rava atu ia koe i te patoi. (Penei kua oti takere ia koe te rave i te reira i runga akenei.)

▪ Aru mai, e ui kia koe uaorai e, ‘Eaa tikai te taime e tupu ana teia timataanga?’ Makaia tetai o teia au mea e aru mai nei:

□ I te apii

□ I te angaanga

□ Me ko koe ua

□ E tetai atu ․․․․․

 Me kite koe e aea e tupu ei te timataanga, penei ka tauturuia koe kia kopae takiri atu i te reira. Ei akaraanga, e akamanako ana i te tupuanga akatutu ua i te akamataanga o teia atikara. Eaa tei akamatakite ia Karen e ka tupu te manamanata i ko i te akaputuputu anga tana i aere atu? Akapeea aia i te kopae takiri atu i te timataanga?

▪ I teianei kua rauka ia koe (1) te akataka i te timataanga e (2) te kite mai e aea e tupu ei te reira, kua papa koe i te patoi atu. Ko te mea mua taau ka rave ko te kimi i te ravenga e akapeea te akaiti me kore i te takore i te aro atu i te timataanga. Tata i taau ka rave ki raro ake.

․․․․․

․․․․․

(Au akaraanga: Me te aravei putuputu atura koe i toou au taeake apii i muri ake i te apii, te ka maro mai kia kai avaava kapiti kotou, penei ka taui koe i toou aerenga kia kore koe e aravei atu ia ratou. Noatu e kare koe i pati ana, e kite ua ana koe i te au tutu akakeu i te ainga tau kore i runga i te Internet, penei ka tuku koe i te au porokaramu ka arai i te au mea katoatoa. Pera katoa, kia taka papu ia koe taau au kupu maata i tuku ki roto i te porokaramu kimikimi.)

E tika rai, kare e rauka ia koe i te kopae i te au timataanga katoatoa. Kare e roa atu ana me kore i muri mai, penei ake ka taii koe ki tetai akavareanga pakari​—⁠penei kare koe i manako atu ana i te reira. Ka akapeea koe i reira?

Kia papa ua. I to Iesu “timata angaia mai e Satani,” kua viviki tana patoianga. (Mareko 1:13) No teaa ra? No te mea kua kite takere aia e eaa tana ka rave no runga i te maroanga tei tupu. E akamanako ana i tera. Kare a Iesu i te ropoti. Ka rauka ua iaia i te tuku ua atu ki te timataanga. Inara, kua iki takere aia i te akarongo ki tona Metua i te au taime ravarai. (Ioane 8:​28, 29) Kua irinaki papu tikai a Iesu i tana i tuatua e: “I eke mai nei oki au mei te rangi mai, e akono i to tei tono mai iaku nei anoano, auraka i toku uaorai anoano.”​—⁠Ioane 6:⁠38.

Tata ki roto i te au va i raro akenei nga tumu e rua, eaa ra koe ka patoi ei i te timataanga e taii putuputu ana koe, e e rua ravenga ka iki koe i te patoi atu.

1. ․․․․․

2. ․․․․․

Kia maara ra, me tuku ua atu koe ki te timataanga, ka riro mai koe ei tavini ki toou au inangaro. (Tito 3:⁠3) Eaa koe ka akatika ai ia koe uaorai kia akatereia e toou au nakunaku anga? Kia pakari koe i te akatere i toou inangaro, auraka ra e akatika i toou inangaro kia akatere ia koe.​—⁠Kolosa 3:⁠5.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

KIA AKAMANAKO

▪ Ka rauka ainei te au mea ora apa kore kia timataia?​—⁠Genese 6:​1-3; Ioane 8:⁠44.

▪ Me patoi koe i te timataanga, eaa te ka tupu ki etai ke no toou tu akarongo mou?​—⁠Maseli 27:11; 1 Timoteo 4:⁠12.

[Pia i te kapi 29]

TAMATA I TEIA RAVENGA

E akatano i tetai kaveinga kia tou te nira ki te tua tokerau. I reira e tuku atu i tetai taimana ki te pae i te kaveinga. Eaa tei tupu? Kare te nira e tou akaou ana ki te kaveinga tika tikai. Inara, kua uri te reira ki ko i te taimana.

Ka aite toou akava ngakau ki tera kaveinga. Me tereni meitakiia, ka tou te reira ki te “tua tokerau” e ka tauturu ia koe kia rave i te au ikianga tau. Inara, mei te taimana rai, ka riro te au pirianga kino ei akakino i taau ikianga tau. Eaa te apiianga? Tauta i te kopae i te au tangata e te au turanga te ka arataki ke i taau au ikianga tau meitaki!​—⁠Maseli 13:⁠20.

[Pia i te kapi 29]

TAMANAKO ANGA

Parani i taau au pauanga ka pau atu me timata mai tetai tangata ia koe kia rave i te tarevake. Eiaa e manamanata. Eiaa koe e tuatua i tetai mea e ka manakoia mai e ko koe ua rai tei tano. Te maataanga o te taime, ko te pauanga mama ua e te papu meitaki, ko tera ua rai te ka anoanoia. Ei akaraanga, me oake mai tetai taeake apii i tetai avaava naau, ka rauka ia koe te karanga e: “Eiaa e kaimoumou i taau avaava. Kare au e kai avaava ana!”

[Tutu i te kapi 30]

Me tuku ua atu koe ki te timataanga, ka riro mai koe ei tavini ki toou uaorai au inangaro