Kiteanga i te au Tauianga Maata i Korea

Akakiteia e Chong-il Park

“Mataku ua koe! Mataku koe ka mate koe i roto i te tamaki. Te kape nei koe i te terenianga vaeau na te kotoeanga e no toou akava ngakau o taau akonoanga te tumu.” Ko te akaapa angaia a te rangatira o te Counter Intelligence Corps (CIC) i toku tu anga i mua iaia i roto ia Tiunu mataiti 1953, e 55 mataiti i topa akenei.

KUA tupu teia i te tuatau Tamakianga Korea. Kua rave mai te rangatira i te pitara e kua tuku atu i te reira ki runga i tona kaingakai. “I teianei, ka mate koe i konei kare i ko i te ngai tamaki,” i karanga ai aia. “Ka taui koe i toou manako?”

“Kare,” i pau papu atu ei au. No te reira, kua ota te rangatira i tetai opita kia akapapa no toku tamateia anga.

Kua o au ki roto i teia turanga no te mea kua otaia au ki roto i te vaeau, inara kua patoi au i te tereni ei vaeau. Ia matou e tiaki ra, kua akakite au ki te rangatira e kua oti takere taku akatapuanga i toku oraanga ki te Atua, no reira au i irinaki ei e e tarevake i te akaatinga i toku oraanga no tetai ua atu tumu mari ra ei tavinianga i te Atua. I reira kua muteki ua no tetai au miniti. Kare i roa ana, kua oki mai te opita i te ripoti e kua papa te au apinga no te tamateanga iaku.

Kare te maataanga o te tangata i Korea Apatonga i kite i tetai ua atu apinga no runga i te Au Kite o Iehova, no runga tikai i ta matou patoianga akava ngakau i te rave anga i te angaanga vaeau a tetai ua atu kavamani. I mua ake ka akataka atu ei au e eaa tei tupu mai, ka akamarama atu au e akapeea au i te rave anga i teia ikianga taku i akakite ki te rangatira vaeau.

Toku Tamarikianga

Kua anauia au i roto ia Okotopa 1930, e mataiapo na tetai are tangata i roto i tetai taoni vaitata atu ki Seoul, i te reira taime ko te oire maata ia o Korea. Ko toku tupuna tane e tangata aru pakari i te apiianga a Confucius, e kua tereni aia iaku kia pera katoa. Kua patoi aia iaku i te aere ki te apii, no reira kare au i aere ana ki te apii e tae ua atu ki tona mateanga, e tai ngauru oku mataiti. I reira, i te mataiti 1941, kua tomo atu a Tiapani raua ko Marike ki roto i te Tamaki II o te Ao ei nga enemi.

No te mea tei raro ake a Korea i te tutaraanga a Tiapani, i te au popongi e rave ana matou, te au tamariki apii i te peu akangateitei i te emepera o Tiapani. Kua riro mai toku aniti e toku angakara ei nga Kite no Iehova, e tei roto raua i te are auri i Korea i te tuatau o te Tamaki II o te Ao, no to raua irinakianga akonoanga, kua patoi raua i te rave i te au angaanga te turu ra i te tamaki. E kino tikai te akono anga a Tiapani ki runga i te Au Kite, kua mate tetai au pae, kapitiia mai toku angakara. I muri mai, kua noo toku aniti i ko i to matou ngutuare tangata.

 Kua matara mai a Korea mei raro i te akatereanga a Tiapani i te mataiti 1945. Ma te tauturu a toku aniti e tetai atu Au Kite tei ora mai mei te are auri, kua rave maroiroi au i tetai apii Pipiria e kua papetitoia au ei Kite no Iehova i te mataiti 1947. I roto ia Aukute 1949, kua tukunaia mai a Don raua ko Earlene Steele ki Korea, te nga mitinari mua tei tereniia i te Apii Pipiria Punanga Tiaki o Gileada, e kua tae mai raua ki Seoul. I roto ua i tetai au marama, kua aru mai tetai pae ia raua.

Ia Tianuare ra 1, 1950, ko au e tetai au tangata Korea e toru, kua akamata i te tavini ei painia, tei kapikiia e e orometua tamou no te Au Kite o Iehova. Ko matou te aronga mua i tei riro mai ei au painia i Korea i muri ake i te Tamaki II o te Ao.

Te Tuatau Tamakianga Korea

I muri poto ua ake, kua tupu te tamaki i rotopu ia Korea Apatokerau e Korea Apatonga i te Tapati, i te ra 25 o Tiunu, 1950. I te reira taime, okotai rai putuputuanga o te Au Kite i Korea katoatoa, e 61 matou te katoaanga i Seoul. Kua akaueia e te Opati o te Kavamani o Marike te au mitinari katoatoa kia akaruke i te enua no te paruru i to ratou uaorai ora. Kua akaruke katoa te Au Kite o reira ia Seoul, e kua aere atu ki te tua tonga o te enua.

Inara, kua arai te kavamani Korea Apatonga i te au mapu tane tei tae te mataiti no te vaeau mei iaku rai, i te akaruke ia Seoul. Kare i roa ana, kua mati mai te pupu vaeau Komuniti ki roto i te oire e kua tukunaia a Seoul ki raro i te akatereanga a te vaeau Komuniti. I taua tuatau rai, iaku e pipini ra i roto i tetai pia meangiti e toru marama, kua rauka iaku i te tuatua ki te au tangata no runga i te Patireia o te Atua. Ei akaraanga, kua aravei au i tetai puapii e pipini katoa ra mei te au Komuniti. Okotai o maua pia i noo ei, e kua apii au i te Pipiria kiaia i te au ra katoatoa. I te openga, kua papetitoia aia ko tetai o te Au Kite o Iehova.

I muri mai, kua kitenaia to maua ngai pipinianga e te au opita Komuniti o Korea Apatokerau. Kua akakite maua e e nga tangata apiipii Pipiria maua e kua akamarama atu maua i te apiianga a te Pipiria no te Patireia o te Atua kia ratou. Kua poitirere maua e, kare ratou i opu ia maua, inara, kua inangaro mai i te karere i roto i te Pipiria. Te tikaanga, kua oki mai tetai ia ratou i tetai au taime e kua inangaro i te kite atu no runga i te Patireia o te Atua. Kua riro teia tupuanga ei akaketaketa i to maua akarongo no ta Iehova paruruanga.

I muri ake i te oki akaou anga mai te vaeau o te UN ki Seoul, kua akatikaia au kia aere ki te oire o Taegu i roto ia Mati 1951. Kua mataora tikai au i te tutu aere ma toku au taeake Kite no tetai au marama. I reira, i roto ia Noema 1951, i mua ake i te openga o te tamaki, kua oki mai a Don Steele ki Korea.

Kua tauturu au iaia i te akanoonoo akaou anga i ta matou angaanga tutu aere. Kua anoanoia Te Punanga Tiaki, pera katoa te Informant​—⁠tei oronga mai i te au ikuikuanga ki te Au Kite no te rave anga i te au angaanga tutuanga⁠—​kia uriia, kia taipuia, e kia kopi akaouia i roto i te reo Korea. Kua tukuia atu teia ki te au putuputuanga, i roto i te au oire tukeke. I tetai taime, kua aere maua ko Don i te atoro i te au putuputuanga i te akamaroiroi atu ia ratou.

I roto ia Tianuare 1953, kua mataora tikai au i tetai reta tei pati mai iaku ki te Apii Gileada i New York no tetai terenianga mitinari. I muri ake i te tarau anga i toku pairere kua tae katoa mai tetai reta mei te opati kavamani o Korea, te inangaro ra kia ripoti atu au no te terenianga vaeau.

Toku Turanga Ora e te Mate

I ko i te ngai ikianga vaeau, kua akamarama atu au ki te opita i toku turanga neutara e toku patoianga i te terenianga vaeau. I reira, kua tuku atu aia iaku ki te CIC i te kimi e me e Komuniti au. I aro atu ei au i te turanga no te mate me kore no te ora tei taikuia mai i mua atu ana. Inara kare ratou i pupui ana iaku, kua tu  viviki te rangatira ki runga e kua oronga atu i tetai potonga rakau petetue ki tetai opita e kua ota atu iaia kia papa iaku. Noatu e e kino tikai te mamae, kua mataora au e kua rauka iaku te akakoromaki i te reira.

Kua akaokiia atu au e te CIC ki te ngai ikianga vaeau, te ngai kare te au opita i ariki mai ana i toku irinaki, i te oronga tika kore anga mai i tetai numero ingoa vaeau, e kua tuku atu iaku ki te ngai terenianga vaeau i runga i te airani Cheju, vaitata atu ki te enua maata o Korea. I tera mai popongi kua akapapaia te aronga ou, e au katoa kia aere atu e papau i te koreromotu kia riro mai ei au vaeau. Kua patoi au i te rave i te reira. Tei tupu mai, kua akavaia au e te vaeau e kua tukunaia atu ki roto i te are auri e toru mataiti.

E Tauatini ua Atu Tei Vai Tiratiratu

Ko te ra tikai ka akaruke ei au no taku terenianga mitinari, kua kite atu au i te pairere e rere atura. Ko tera te pairere ka aru tikai au. Kare au i taitaia no tei kore i aere ki Gileada, inara, kua merengo oonu tikai au no toku tu tiratiratu kia Iehova. Pera katoa, kare e ko au anake ua te Kite Korea tei patoi i te terenianga vaeau. Ko te tika, e maata atu e 13,000 Au Kite ke atu tei patoi i te terenianga vaeau i te au mataiti i muri mai. Kua pou ia ratou e 26,000 tuma mataiti te nooanga i roto i te au are auri i Korea.

Kua akautungaia au e toru mataiti i roto i te are auri, inara no toku tu mako ei mouauri, kua tukuna vaveia mai au ki vao i te pou anga te rua mataiti i te 1955. Kua rave akaou au i taku angaanga orometua tamou. I muri mai, i roto ia Okotopa 1956, kua tae mai taku tukuanga angaanga no te angaanga i roto i te opati manga o te Au Kite o Iehova i Korea Apatonga. I reira, i te mataiti 1958, kua pati akaouia mai au ki Gileada. I toku karatuatianga kua tukuna akaouia au ki Korea.

I muri ake i toku oki anga ki Korea, kua aravei au ia In-hyun Sung, e Kite akarongo mou, e kua akaipoipo maua i roto ia Me 1962. Kua utuutuia mai aia i roto i tetai ngutuare tangata akamori ia Buda e kua kite mai aia i te Au Kite mei tetai oa apii. I te nga mataiti mua e toru i to maua akaipoipoanga, kua atoro atu maua i te au putuptuanga tukeke i Korea i te au epetoma, ma te akakoroanga i te akamaroiroi i te au mema i te pae vaerua. Mei te mataiti 1965 mai, e angaanga ana maua i ko i te opati manga o te Au Kite, mei tetai 60 kiro mita te mamao mei ia Seoul.

Akamanakoanga no te au Tauianga

Iaku e akamanako atura i te tuatau i topa, kua umere tikai au i te kite i te au tauianga i roto i teia enua. I muri ake i te tamaki rua o te ao katoa e te tamakianga kia Korea Apatokerau, vaitata rai e kua pueurikiriki a Korea Apatonga. Kua kino te au oire e te au matara. Kare e rauka putuputu mai ana te uira e te akavera anga. E kino tikai te kimi puapinga o te enua. I roto i te 50 mataiti tei aru mai, kua taui a Korea Apatonga ki tetai turanga meitaki tikai.

I teia tuatau e numero 11 a Korea Apatonga i te maata no te kimi puapinga i roto i teianei ao. Kua kiteaia aia no tona au oire ou ua, te akaaereanga rerue viviki tikai, te erekitoroniki, e te kite karape no te maani anga i te motoka. E ko Korea Apatonga te numero rima i te maani motoka i te ao katoa. Inara, ko te mea puapinga rava atu kiaku, ko te au takainga e raveia nei i Korea Apatonga no runga i te akangateitei anga i te tikaanga o te tangata no te iti tangata o Korea Apatonga.

I toku akavaia anga i te mataiti 1953, kare te kavamani Korea i marama ana i te manako no te patoianga akava ngakau. Kua akaapaia tetai o matou ei au Komuniti, e ko tetai au taeake Kite kua papaia kia mate. E manganui tei akamouauriia ei aronga patoianga akava ngakau i to ratou mapu anga, e au tamariki tamaroa ta ratou e e au mokopuna katoa ta ratou, tei tukunaia atu ki roto i te are auri no taua tumu rai.

I roto i te au mataiti i topa akenei, kua oronga mai te au akakiteanga nuti i tetai au nuti reka no runga i te Au Kite o Iehova no to ratou patoianga  akava ngakau i te rave i te angaanga vaeau a tetai ua atu enua. Kua tata tetai roia i tetai reta tataraara no tana i rave tei akaapa ana i tetai Kite no tana patoianga akava ngakau, e kua neneiia i roto i tetai makatini rongonui.

Te irinaki nei au e, to matou tikaanga no te patoianga akava ngakau ka akangateiteiia i roto ia Korea Apatonga mei tetai atu au enua rai. Te pure nei au kia ariki te au mana akaaere o Korea Apatonga i te au tangata tataki tai, aiteite ua to ratou irinakianga mei toku rai, e kia akamutu i te peu no te tukuanga i te au mapu patoianga akava ngakau ki roto i te are auri, ‘kia noo kanga koreia mai matou, ma te au.’​—⁠1 Timo. 2:​1, 2.

Ei au tavini no to matou Atua, ko Iehova, te akaperepere nei matou i te atianga i te akangateitei i tona tikaanga ei Tutara no matou. (Angaanga 5:29) To matou akakoroanga ngakau tae, koia oki kia akarekareka i tona ngakau no to matou tu akarongo mou kiaia. (Maseli 27:11) Te mataora nei au e ko au tetai o te au tangata e mirioni ua atu tei iki i te ‘irinaki kia Iehova ma to tatou ngakau katoa e auraka e irinaki ki to tatou uaorai kite.’​—⁠Maseli 3:​5, 6.

[Tataanga i te kapi 13]

“Kua poitirere maua e, kare ratou i opu ia maua, inara, kua inangaro mai ratou i te karere i roto te Pipiria”

[Tataanga i te kapi 14]

Kua pou ia ratou e 26,000 tuma mataiti te nooanga i roto i te au are auri i Korea

[Tutu i te kapi 12]

I roto i te are auri vaeau, i te 1953

[Tutu i te kapi 15]

Atoro anga maua ko Don Steele i te au putuputuanga i te tuatau tamakianga, i te 1952

[Tutu i te kapi 15]

I mua ake i to maua akaipoipoanga, i te 1961

[Tutu i te kapi 15]

Tauturu anga i te akaaere tutaka ei uri reo, i te 1956

[Tutu i te kapi 15]

Maua ko In-hyun Sung i teia ra