Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Akaaere Meitaki i Taau Moni

Akaaere Meitaki i Taau Moni

Akaaere Meitaki i Taau Moni

TE TUATUA e ko “te moni te tumu o te au kino katoa nei” e taiku putuputuia ana e no roto mai i te Pipiria. Ko ta te Pipiria tikai e tuatua ra e: “Ko te anoano maata oki i te moni te tumu o te au kino katoa nei.” (1 Timoteo 6:10) E tika rai, kua akatupu tetai aronga i te inangaro maata i te moni e kua akapou i to ratou uaorai taime i te akaputu i te apinga nui. Kua riro mai tetai pae ei au tuikaa no te moni e kua kokoti i te au manamanata kino pakari. Inara, me akaaere meitakiia te moni, ka riro te moni ei apinga puapinga. Te akakite ra te Pipiria e “ka akakore te moni i te maataanga o te au manamanata.”​—⁠Koheleta 10:19, Holy Bible​—⁠Easy-to-Read Version.

Noatu e kare te Pipiria i te puka uriurianga i te au mea no te moni, tei roto ra i reira te akoanga tau te ka tauturu ia koe i te akaaere meitaki i te moni. Ko te au takainga e rima i raro ake, e taiku putuputuia ana e te aronga tauturu i te pae o te moni, e te aite meitaki ra ratou ki te au kaveinga tei tataia i mua roa ana i roto i te Pipiria.

Akaputu i te moni. Te akaari maira te tataanga Pipiria e kua apiiia te ngati Iseraela i taito i te puapinga no te akaputuputu i te apinga. Kua akakiteia kia ratou e kia akapae i te ngauruanga (me kore e 10 patene) i te au mataiti tataki tai kia taangaanga uaia no te aere atu ki te au oroa a te iti tangata. (Deuteronomi 14:​22-27) Kua akamaroiroi katoa te apotetoro ko Paulo i te au Kerititiano mua kia akapae i tetai moni i te au epetoma tataki tai, kia rauka ia ratou i te oronga atu a muri mai i te tauturu i te au taeake irinaki putaua. (1 Korinetia 16:​1, 2) Te maataanga o te aronga tauturu i te pae o te moni, te akamaroiroi ra kia akaputuia te moni. E akariro i te akaputuanga i te moni ko te mea mua ia. Me tutaki ravaia koe, e tuku i tetai tuanga moni taau e inangaro ra ki roto i tetai pangika me kore ki roto i tetai ngai muna. Ka tauturu te reira ia koe kia kore e timataia i te akapou i taua moni ra.

Moni akatuangaia. Ko teia ua te ravenga tau i te akaaere, i te akatere, me kore i te akaiti mai i taau moni ka akapou. Ko te akatuanga meitaki anga i te moni, ka akakite mai kia koe e te pou ra taau moni kiea, e ka tauturu te reira ia koe i te akatupu i toou akakoroanga no taau moni. Kia kite e eia aau moni e koi ana, e auraka e akapou maata atu i taau e koi maira. Apii i te tuke i rotopu i te au anoano e te au inangaro. Na teia au mataara, kua raurau pakari a Iesu i te aronga e akarongo maira kiaia kia “tare i te ka pou” i mua ake ka rave ei koe i tetai angaanga. (Luka 14:28, NW) Te ako maira te Pipiria ia tatou kia kopae i te kaiou anoano koreia.​—⁠Maseli 22:⁠7.

Parani. Akamanako meitakiia toou au anoano no te tuatau ki mua. Ei akatauanga, me te parani ra koe i te oko i tetai are me kore i tetai apatimani, na te patianga i tetai rounu no te are ma te tutaki tau, penei e ikianga meitaki te reira. Pera katoa, penei te manako ra tetai pu ngutuare e ka anoanoia i te tutaki i tetai initurini no te oraanga, no te rapakauanga maki, te pakipakitai, me kore tetai au tu initurini ke atu ei paruru i te aronga e akaperepere ra aia. I te akamanakoanga i toou anoano no te tuatau ki mua penei te o maira te parani no te ritaea anga. Te akamaara maira a Maseli 21:5 kia tatou e “te au parani a te tangata kite pakari ka puapingaia.” (NW)

Apii. E akapuapinga ia koe uaorai na te aruaru anga i te tu karape e te akono meitaki ia koe i te pae kopapa e te manako ngakau meitaki. Ka riro teia au akapuapinga anga ei mea meitaki noou. E akariro i te apii ei tu matauia i te rave no te oraanga katoa. Te tuku ra te Pipiria i te puapinga maata ki runga i te ‘pakari tau e te manako kite,’ e te raurau maira ia tatou kia rave ua atu rai i te reira.​—⁠Maseli 3:​21, 22, NW; Koheleta 10:⁠10.

Kia tau ua. Akonoia te moni ki tona ngai tau. E manganui te au tangata e karanga ra e, ko te aronga e manako maata ana i te au tangata e kare ra i te moni, e mataora atu ratou. Kua akatika tetai pae i te tu noinoi kia akatere ia ratou. Akapeea ra? I muri ake i te rauka anga te au apinga e anoanoia ra, kua akamata ratou i te aruaru i te apinga nui. Inara, me kua tu tetai tangata i te kai, te kakau, e te are, eaa atu ei tana e anoano tikai ra? No reira rai te tangata tata Pipiria tei taikuia i te akamataanga o teia atikara i tata katoa ai e: “E kai ta tatou, e te kakau, kia mareka tatou i te reira.” (1 Timoteo 6:⁠8) Na te tatanu anga i te tu mareka ua e paruru ia tatou i te anoano maata i te moni e te au manamanata ravarai e kapitiia maira ki te reira.

Te anoano maata i te moni ko te tumu tikai ia o te au kino katoa. Ka riro te moni ei pu noou me akatika koe i te reira. Inara, me akaaere meitakiia, ka oronga mai te moni i te tu rangatira kia koe kia aruaru i te au mea puapinga maata atu o te oraanga, mei te pirianga vaitata ki te ngutuare tangata, te au oa, e te Atua. Te tika ra, i roto i teia ao i te akaraanga kare rava e kore te manamanata no te moni. Ka riro ua ainei te moni ei tumu no te taitaia? Eaa te manakonakoanga e vai ra no te akakore anga i te tu putaua? Na te atikara openga i roto i teia au atikara no te moni, e pau i taua au uianga ra.

[Tataanga i te kapi 5]

Kia kite e eia aau moni e koi ana, e auraka e akapou maata atu i taau e koi maira

[Tataanga i te kapi 5]

Apii i te tuke i rotopu i te au anoano e te au inangaro

[Tataanga i te kapi 6]

Me kua tu tetai tangata i te kai, te kakau, e te are, eaa atu ei tana e anoano tikai ra?

[Pia i te kapi 7]

APII I TAAU TAMARIKI I TE AKAAERE I TE MONI

No te mea e manganui te aronga mamaata e o nei ki roto i te manamanata no te moni i teia tuatau, te raurau nei te aronga kite karape i te pae moni i te au metua kia apii i ta ratou tamariki no runga i te moni​—⁠e kia akamata vave i te reira. E ui ki te maataanga o te tamariki e noea mai te moni, penei ka karanga mai ratou e, “na Tati” me kore “na te pangika.” Me ka rauka ia koe i te apii i taau tamariki i te puapinga o te moni​—⁠akapeea i te akatakake i te au anoano mei te au inangaro, akapeea i te akaputu, e akapeea i te akapuapinga​—⁠penei ka rauka ia koe i te tauturu ia ratou kia kopae i te mamae ngakau no te teimaa o te kaiou e te akatuikaa anga i te kimi puapinga. Ko teia tetai au akakiteanga.

1. Akanoo i te akaraanga meitaki. Ka aru ua taau tamariki i taau e rave ra kare i taau e tuatua ra.

2. Ta rimitiia te moni ka akapou. E uriuri e, eia aau e ta ratou ka akapou. Apii i te karanga e, kare, e e aru i te reira.

3. Akatika ia ratou kia akaaere i te moni. Me e moni orongaia mai me kore e moni angaanga na ratou, e oronga kia ratou i tetai au aratakianga. I reira e akatika ia ratou kia rave i tetai au ikianga.

4. Apii ia ratou kia oronga ua. Akamaroiroi i taau tamariki kia oronga ua i ta ratou i rauka ki tetai ke atu, pera katoa kia akapae i tetai moni ei akangateitei i te Atua.

[Tutu i te kapi 5]

[Tutu i te kapi 7]