Akaraanga i te Ao

“E maata atu i te 60 patene o te au tangata i teianei ao [e] tutaki ana i tetai kopenga no ta ratou terepaoni apaipai rima . . . E aka tauianga tikai te reira mei te ono mataiti i topa akenei, i raro ua ake i te 15 patene kare ratou e taangaanga ana i te reira.”​—⁠MACLEAN’S, KANATA.

Tere atu ki te tai ngauru mataiti i topa, e 1,068 apinga ora ou tei kiteaia mai i te tuanga maata o Mekong i te tua Tonga Itinga o Asia.​—⁠WORLD WILDLIFE FUND, MARIKE.

“Te katoaanga o te au tangata i Marike tei raro ake i te 5% i to teianei ao, inara e 25% o tona au tangata ra e aronga mouauri ratou. E 756 tangata i roto i te 100,000 tangata e titiriia ana ki roto i te are auri, vaitata atu ki te rima taime te numero i to te avereti o teianei ao.”​—⁠THE ECONOMIST, PERITANE.

“Tamanamanata Anga Maata”

Ka tamanamanata tetai au komunikeiti anga erikitoroniki i te manako no runga i tetai atu au angaanga. Te ripoti maira te aronga kite tei apii i te komunikeitianga i rotopu i te tangata e te matini​—⁠te au apinga mei te karere tuku vivikiia, te au akamaara anga i runga i te karena, te akamatakite anga i-mere, e te au tutu tei ata viviki mai i runga i te komupiuta​—​e ko te aronga te taangaanga ra i taua au apinga ra te kino ua atura no te “tamanamanata anga maata e kare e mou meitaki ana te manako.” Te ka tupu mai no te tamanamanata anga putuputu penei “kare e mou tikai ana toou manako e kare e rauka i te akaoti meitaki i tetai angaanga,” i karanga ai te makatini Newsweek. Kapiti atu ki tetai au mea ra, ka akatupu taua au tamanamanata anga ra kia “ngaro te manako” e ka “akaiti mai i te marama tikai anga” e pera katoa te au kino te ka tupu mai no te au tarevake.

Inangaroia te Aronga Uri Reo

E maata te taime te inangaro ra te au ngai akavaanga, te au ngai tukuanga ture, te au are maki, e tetai atu au ngai angaanga i Marike i te tauturu kia marama e eaa ta te tangata e tuatua maira. E maata te au ngai angaanga te oronga maira i te aronga uri reo i te tauturu atu i te komunikeiti i ta te nuti ripoti Reuters e kapiki ra e ko “tetai ao te maata ua atura te au reo tukeke.” E 5,200 aronga uri reo e angaanga ana i roto i tetai kamupani i California te tuatua ra e 176 reo​—⁠ko te au reo tei matauia, te reo Paniora, Rutia, e te Tinito, e te au reo kare e tuatua maataia ana, mei te au reo e tuatuaia ra i tetai au tuanga ngai o Aperika e Meiko. I raro ua ake i te miniti, ka rauka i taua au kamupani ra “i te akara e ko teea reo ta te tangata e tuatua ra” e ka tuku atu i tetai tangata uri reo ki runga i te terepaoni i te tauturu i te aronga e anoano ra i te tauturu “kia rauka i te tuatua atu ki te au tangata,” i karanga ai te ripoti.

Ngai Kare i Manakoia Ana e e Auro Tetai

I ko i te ngai ko Nagano Prefecture, i te tua tokerau opunga o Tokyo, kua “kiteaia mai tetai ngai ou no te minera apinganui​—⁠ko te repo,” i karanga ai tetai nuti ripoti Reuters no Tiapani mai. Kua akaariia mai i roto i tetai kimikimianga e ko te reu mei roto mai i te repo tutungiia tei kairoia i ko i te ngai tavairakau anga i Suwa, maata atu te patene o te auro tei rauka mai i to te auro i tiakaia mai mei te ngai ko anga auro puapinga roa atu i Tiapani. Te tapapa ra te tangata akaaere e ka rauka mai e 15 mirioni yen, tere atu ki te $242,561 [N.Z], no te auro i roto i te mataiti okotai. Tei tau ki te ripoti, kua manakoia e ko te tumu i maata ai te au apinga tukeke o te auro i roto i te repo “no te maata tikai o te aronga maani apinga i taua ngai ra te taangaanga ra i te auro.”