Ka Riro Ainei Rai te Akonoanga ei Akakeuanga Ririnui no te Au?

“KA AKARIRO tatou i teia ao ei ngai meitaki i te noo. Ka takore tatou i te akonoanga.” Tera te tuatua a te tangata kite pakari ko van den Berg no Tekotia i akakite i roto i tana apii i neneiia, te ingoa “Akapeea me Takore i te Akonoanga, e Eaa te Tumu.” Takapini i teia ao te turu ra rai te aronga karape i roto i te au turanga kite tukeke, kia takoreia te akonoanga.

“Ka anoanoia teia ao kia ara kia makitoro meitaki i te turanga tau kore o to ratou irinakianga akonoanga,” i akakite ei te Nobel ngateitei e te taineti ko Steven Weinberg. Ko te manako e ka akaiti roaia mai te au kino o teia ao na te takore anga i te akonoanga, kua kite atea uaia i te au mataiti ua akenei. Maata ua atura te au puka patoi i te akonoanga e te rekaia ra te reira.

Kua uipa mai te au taineti rongonui i te uriuri i ta ratou e manako ra e ka anoano vivikiia ei takore i te akonoanga. Te maata ua maira te aronga irinaki kore i te Atua e akaki ra i te nuti ki to ratou manako makitakita i te akonoanga. Te tau ra ainei te kaveinga e aru ra teia aronga marama e te akangateiteiia?

E Akonoanga Tika Ainei Tetai?

Naringa e e pikikaa te au akonoanga pouroa, e kare e Atua, ka tau ake i reira kia takoreia te akonoanga. Akapeea i reira me e Atua tetai? Akapeea i reira me e pupu tangata tetai i te enua nei, ko ratou te komono tikai o te Atua​—te akonoanga tika?

Te tou ra tetai kimikimianga pakari no te tuatua enua o te akonoanga ki tetai akamorianga tei tuke takiri mei te au akonoanga pouroa. Te akamorianga te reira e raveia nei e etai au tangata ua i teia tuatau. Na Iesu Karaiti e tana au apotetoro i akatumu i teia akonoanga. Kare ra te reira i komonoia e te au angaanga a Kerititome i rave mai ana no te au anere mataiti.

Na roto i teea tu i tuke ei a Kerititome mei te akonoanga tika tei akatumuia e Iesu Karaiti? E maata te au mataara. Ka akamanako ana tatou i tetai.

‘Kare i to Teianei Ao’

Kare te au Kerititiano o mua ana i piri ana ki te au angaanga poritiki. Te rotai ra teia ki te turanga papakitai kore ta Iesu uaorai i iki. Ripoti mai te Pipiria i tetai nga atianga tei patoi pakari atu a Iesu i te patianga kia akariroia aia ei tutara kavamani. (Mataio 4:8-10; Ioane 6:15) Kua ako katoa a Iesu i tana au pipi no tei rave i te au ravenga ta ua i te paruru iaia.​—Mataio 26:51, 52; Luka 22:49-51; Ioane 18:10, 11.

Te ui anga te tutara Roma o Iudea no runga i to Iesu au akakoroanga poritiki mei tei akaapaia, kua akatano atu a Iesu i te reira i te na ko anga e: “Kare to teianei ao taku basileia: naringa no teianei ao taku basileia, kua akamaroiroi ïa toku au tavini, kia kore au e tukuia ki te ngati Iuda; kare ra toku basileia i to ko nei.” (Ioane 18:36) Te taka ua ra, e kare a Iesu i inangaro kia o atu ki te angaanga poritiki e te vaeau i tona tuatau.

Kua aru rai te au pipi a Iesu i taua akaraanga. Akamarama mai tetai ripoti i te tuanga a te akonoanga i roto i te tamaki tei akapapaia e tetai pupu kimikimi i taikuia i mua ake i roto i teia au atikara e: “Kare te au Kerititiano o mua ana e irinaki ana i te ta ua. . . . Patoi te maataanga i te au Kerititiano eiaa e piri ki te vaeau e te tamaki.” Akaketaketa mai te au apiianga a Iesu e tana au apotetoro i te aroa no te tangata tupu, kapiti mai te manuiri e te aronga no te au peu e te au iti tangata ke ke. (Angaanga 10:34, 35; Iakobo 3:17) E akakeuanga ririnui tikai teia akonoanga no te au.

I te openga kua taviiviiia te au irinakianga mua o te akonoanga Kerititiano e te au tuatua  pakari, au peu tupuna, e te tu akaepaepa enua tei akatupu i te ke. Akakite te ripoti tuatua enua no te tuanga a te akonoanga i roto i te au tamaki a te enua e: “Kua taki atu te akaariuanga o te [Emepera o Roma] ko Constantine ki te akariro angaia te akaaereanga Kerititiano mei te vaeau te tu—kare e arataki akaouia e te au apiianga aroa a Karaiti, mari ra na te au akakoroanga poritiki o te Emepera kia akavi i tetai au tuanga enua. Kua akakeuia te au Kerititiano pera te Emepera, kia kimi i te au kotoeanga a te akonoanga no te tamaki.” I reira i akamataia mai ei te tuanga pikikaa o te akonoanga Kerititiano.

E Pupu “Tuke Takiri”

Kua ngaro takiri ainei te akonoanga Kerititiano mua? Kare. E tai pupu e vai nei i teia tuatau tei tau kia akamanakoia. Ko te Au Kite anake ua o Iehova tei aru meitaki i te au Kerititiano mua. Kare ratou i piri ki tetai ua atu akonoanga o Kerititome. Akataka mai The Encyclopedia of Religion ia ratou ei pupu “tuke takiri,” no te mea kua akatumu ratou i to ratou irinakianga ki runga i “te mana anake ua o te Pipiria, tei riro ei kauono i tetai ua atu peu.”

Mei te au Kerititiano mua rai, kare te Au Kite o Iehova e piri ana ki te au manamanata poritiki. Akakite tetai nuti pepa i neneiia e te Apii Taieni i te au Enua Ukarania e te akakoro nei te Au Kite o Iehova kia takore i te au manamanata “iti tangata, enua, akonoanga, pirianga tangata, e te pae puapinga.” Akamarama mai te kimikimianga e kare te Au Kite o Iehova e piri ana ki te “angaanga orureau i te enua” e e “au tangata akono ratou i te ture enua.”

Roto i tana puka Pacifism and Vicinity kua tata te Poropeta Wojciech Modzelewski, no te Apii Teitei o Warsaw i Porani e: “Ko te Au Kite o Iehova te iti tangata maata rava atu e patoi ra i te tamaki i roto i teianei ao, i teia tuatau.” No te mea kua aru vaitata tikai ratou i te akaraanga a te au Kerititiano i te anere mataiti mua, ka tau kia karangaia e kua rauka i te Au Kite o Iehova i te akanoo akaou i te akamorianga tei akatumuia e Karaiti, e e tana au apotetoro. Ko te tu akonoanga Kerititiano tikai tera tei riro ei akakeuanga ririnui no te au.—Akara i te pia i te kapi e aru mai nei.

Meitaki te Tuatau ki Mua

Tika rai e e maata te aronga akamori ngakau tae—pera katoa te au arataki akonoanga—tei mareka kore i te tu pikikaa o ta ratou uaorai akonoanga. Ka tau kia akameitakiia te tangata o te au akonoanga e manganui tei turuturu ngakau tae i te au e te tu rotai i roto i teianei ao.

Noatu rai to ratou tu ngakau tae, kare e rauka i te tangata i te takore i te au manamanata o teia ao. Kua tata te peroveta ko Ieremia i taito e: “Kare tei te tangata uaorai tona aerenga: kare tei te tangata e aere nei, i te akono i tona uaorai takainga tapuae.”​—Ieremia 10:23.

E turanga meitaki ra to te tuatau ki mua. Te apii maira te Tuatua a te Atua e e taiate tangata ou te ka akanooia ki te enua nei. Ka riro teia taiate ou ei taokotaianga taeake i te ao katoa.  Ka noo au ua te au iti tangata pouroa, kare te tangata e akatakakeia e te au kena enua, te makitakita iti tangata ke ke, me kore e te au irinakianga akonoanga. Ko te akamorianga mou i te Atua ko Iehova te tumu no teia taokotaianga.

Te totou katoa maira te Pipiria i te mate o te akonoanga akangateitei kore i te Atua. Akakite a Iesu e: “Ko te basileia i mavete e rave iaia uaorai, e pou ïa; e te oire oki e te kopu-tangata i mavete ra e rave iaia uaorai, kare ïa e mou.” (Mataio 12:25) Kare e roa atu ka akapapu te Atua kia akatupuia teia au tuatua no runga i te au akonoanga pikikaa pouroa.

Kua totou takere ana te Pipiria e ka ‘akataka te Atua i te tuatua i rotopu i te tangata katoa e manganui.’ Te karanga katoa ra teia totou e ka ‘tupaki te tangata i ta ratou au koke ei auri arote, e ta ratou au korare ra, ei tipi tope ïa: kare tetai enua e tamaki mai ki tetai enua i te koke, kare oki ratou e apii akaou i te tamaki.’ (Isaia 2:4) Te akatupuia nei teia totou i teia tuatau. Kua riro takere te akonoanga tika, e akonoia nei e te Au Kite o Iehova ei akakeuanga ririnui no te au.

[Tataanga i te kapi 8]

Taokotaiia te Au Kite o Iehova e te Aroa

[Pia i te kap 9]

Peea te Au Kite o Iehova i Tuke Ei?

Maata te tangata e umere ana me kite ratou e e tuke rai te Au Kite o Iehova, e no roto mai ratou i te au akonoanga pouroa e karanga ra e te aru ra ia Karaiti. Na te au mea e aru maira, i akatuke takiri i te Au Kite o Iehova:

AKANOOANGA

● Aiteite ua te turanga o te katoatoa, kare e tangata tuke.

● To ratou au tiaki, au puapii, e te au mitinari kare e tutakiia ana.

● Kare a ratou tuanga ngauru e kare katoa e koi moni ana i ko i to ratou ngai akamorianga, te Are Uipaanga Patireia.

● Turuturuia ta ratou angaanga pouroa na roto i te tauturu oronga ua.

● Kare ratou e piri ana ki roto i te poritiki.

● Apii ratou i te au e kare e piri ana ki roto i te tamaki.

● Rotai to ratou akarongo e te au irinakianga Pipiria i te ao katoa nei.

● Taokotai puia ratou, kare i veeia ki roto i te au pupu tukeke i te pae pirianga tangata, enua, iti tangata, e te taiate tangata.

● Kare ratou i piri ki roto i tetai ua atu akonoanga, mei te Katorika, Otototi, me kore te Porotetani.

APIIANGA

● Irinaki ratou e okotai rai Atua mou, ko Iehova tona ingoa.

● Kare ratou e irinaki ana e ko Iesu te Atua Mana Katoatoa, e kare katoa ratou e irinaki ana i roto i te apiianga Toru Tai.

● Aru ratou i te au apiianga a Iesu e te akangateitei iaia ei Tamaiti na te Atua.

● Kare ratou e akamori ana i te koroti, e kare katoa e taangaanga ana i te au itoro i roto i ta ratou akamorianga.

● Kare ratou e irinaki ana i te roto ai o ate te ngai ka aere te au tangata kino pouroa me mate.

● Irinaki ratou e ka akameitaki te Atua i te au tangata akarongo ki te oraanga mutu kore i runga i te enua parataito.

Irinaki te Au Kite o Iehova e kua rauka ia ratou te akanoo akaou i te akonoanga Kerititiano o te anere mataiti mua, te tu akonoanga Kerititiano ta te au apotetoro a Iesu i akono ana.

[Tutu i te kapi 8]

Tangata Terepia, tangata Potonia e te tangata Koroatia