E Apinga Puapinga te Puaka

“I TO matou ngai, e puapinga tikai te puaka ki te au pamiri, no reira e aka apainga i te angai i tetai,” i karanga ai a Enmarie Kani, e tamaine e 17 mataiti e noo ra i uta i te maunga i Papua Nu Kini. “Te pati mai anga toku papa iaku kia akono i tetai punua puaka, mataora au, inara manamanata. E meangitika ua e kua manako au e ka mate.”

Akapeea a Enmarie i te akono anga i tana punua puaka? Eaa ra i puapinga ai te puaka mei te moni rai, ki te tangata e noo ra i uta i te maunga i Papua Nu Kini? Teia tana i akakite ki te Ara!

Akataka mai i te ngai e noo ra koe.

E noo ana au e toku nga metua, toku nga teina e te nga tungane i roto i te are kikau, roto i tetai oire i uta i te maunga i te Tua Opunga. E 50 tangata e noo ra i taua oire ra, e kopu tangata ratou pouroa noku, e tei te pae matou i tetai kauvai e tae ra na rotopu i te vaorakau e te au tuaivi.

Maataanga o te tangata i roto i to matou oire e aronga tanu kai. E aka ngai tanutanu ta toku pamiri, e e tanu ana matou i te kumara, moutini, kukuma, kaope, e tetai atu au kai ke mai. E  mea inangaro naku te tanutanu, e e reka ana au i te angaanga pakari. E maata katoa taku angaanga e rave ana, e tama are, pua kakau, pera katoa te akono i te puaka a te pamiri.

Akapeea ana koe me akono i taau puaka?

Te oko mai anga a Papa i ta matou puaka i te mataiti i topa, e meangitika ua e ka rauka ua iaku i te mou ki roto i toku rima. Te au ra ravarai, ka angai au i te puaka ki te ika maaniia ei paura, kairoia ki te kumara, vai, miti e te vai to. I te po, me manga anuanu mai, ka moe aia ki roto i tetai anga pute raiti e tautau ra mei runga mai i te tauu are i te pae ua i te ngai tau ai i roto i to matou are. E moe ana au i runga i te taua i te pae mai iaia. Kua ora mai te puaka e kua meitaki ua!

Kare au i topa ana i tetai ingoa no ta matou puaka. Kua kapiki ua au iaia e ko Pik, e ko tera rai tona ingoa. Kua akono au ia Pik mei te mea e e pepe naku​—te angai anga, akapai, e te kanga kiaia. Varenga ua a Pik kiaku e ka aru ua mai aia iaku i taku au ngai ka aere.

Te maata mai anga a Pik, kua apii au iaia i tetai peu ou, e te rave nei rai maua i teia. Ka tapeka au iaia ki te taura e ka arataki iaia ki raro i ta matou ngai tanutanu​—e 15 miniti mei to matou kainga me aere na raro ua. Tae anga atu maua, kua tapeka au i te taura ki runga i te pu rakau kia kenukenu aere a Pik i te ra katoa. Ka kenukenu aere aia i te kimi toketoke, te akamaru e te akameitaki i te one. Me opu te ra, kua oki maua ki te kainga, e ka angai au iaia ki te kumara mata e te mea maoa, i mua ake ka moe ei aia i roto i tona aua rakau.

 Eaa ra i puapinga maata ai te puaka ki te aronga i uta i te maunga?

E tuatua ta matou te aronga e noo ra i uta i te maunga, Me e puaka taau, e moni taau. Mua ake ka tae mai ei te moni kia matou, e taangaanga ana te tangata i te puaka ei oko mai i te apinga e ei oko atu​—e te raveia nei rai teia peu i teia tuatau. Ei akaraanga, tetai taime akenei, kua oronga tetai pitiniti oko motoka e tai puaka ora no te au motoka ou pouroa ka okoia. E oronga ana te au kopu tangata i tetai puaka ei akaau i to ratou manamanata. E e maata te au tane e oronga ana i te puaka ki te nga metua me kore ki te kopu tangata o te vaine ei tapao vaine.

Me kai koe i taau puaka, te kai ra koe i taau moni!

Tika rai taau! No te mea kare matou e kai puaka ana i te au taime pouroa, mari ua no te au akakoroanga puapinga. Inara, anere ua atu puaka e kaiia ana e te au kopu tangata i ko i te au umukai mamaata ei akaariari i to ratou apinganui me kore ei akaoki i te aroa o te taeake.

E akapeea ana toou pamiri i taau au puaka?

Kua tano rai kia karanga e e “au puaka,” no te mea e maata te au punupunua a Pik, koi oko ua akera matou i tetai e 100 kina (mei te $46 NZ). Kua akapou matou i taua moni ra ei tutaki i to matou bus ki te uruoaanga tapere a te Au Kite o Iehova i Banz, te oire i te pae mai. Kare e kore ka oko a Papa i te au puaka a Pik ei akono i te au mea ka anoanoia no to matou pamiri.

Eaa kore koe e angai kia maata te puaka, kia maata taau moni?

Kare to matou akakoroanga e kia puapingaia matou i te pae materia, mari ra no te kai, te kakau e tetai ngai nooanga. Ko te au mea pae vaerua te mea maata roa atu ki toku pamiri. Te o maira te tavini anga i to matou Atua ko Iehova; te aere anga ki te au uipaanga Kerititiano; tauturu anga i etai ke​—i te pae materia me kore pae vaerua​—e te angaanga kapiti ei pamiri. Kare e maata ana ta matou apinga, tera ra e pirianga vaitata to matou e te mataora.

Teia tuatau, taku angaanga e tanutanu e te angai puaka no tetai moni ei tauturu iaku​—inara kare i te au taime pouroa. Taku angaanga maata ei Kerititiano, e tutu evangeria i te akakitekite i te tuatua mou o te Pipiria ki toku tangata tupu. E maata toku taime e pou ana i te epetoma te rave i teia angaanga ta Iesu i akaue ki tana au pipi kia rave. (Mataio 28:19, 20) Toku manakonakoanga, kia angaanga i ko i te opati manga a te Au Kite o Iehova i Port Moresby, te ngai e uriia ra te au puka Pipiria ki roto i te au reo e tuatuaia ra. Inara me kare e rauka iaku taua akakoroanga ra, kua kite au e ka maata rai toku mataora i te tavini ia Iehova me tuku au i te au mea pae vaerua ei mea mua i roto i toku oraanga. Te akameitaki nei au i te tauturu tei rauka iaku mei teia apinga puapinga ko te puaka.

[Pia/​Tutu i te kapi 18]

AU TIKA NO RUNGA I TE PUAKA

● Mei tetai rua mirioni puaka i runga i te enua ko Nu Kini, e toru tangata i te puaka okotai.

● Maataanga o te tangata i reira, e puaka ta ratou.

[Au Mapu i te kapi 16]

(No runga i teia, akara i te puka)

INITONETIA

PAPUA NU KINI

AUTIRERIA

INITONETIA

PAPUA NU KINI

PORT MORESBY

AU MAUNGA I TE OPUNGA

AUTIRERIA

[Tutu i te kapi 16, 17]

Aere ra ki te ngai tanutanu

[Tutu i te kapi 17]

Taime pai

[Tutu i te kapi 17]

Taime kanga