Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Mea TAU Ainei te Pikipikikaa Kia Pati i te Apii?

Mea TAU Ainei te Pikipikikaa Kia Pati i te Apii?

Mea TAU Ainei te Pikipikikaa Kia Pati i te Apii?

E TAMARIKI apii ainei koe? Me koia ia, kare e kore kua kite koe i tetai au tamariki apii e pikipikikaa ana kia pati i te apii. E tika rava e kua totoa ua teia manamanata. I te mataiti 2008, vaitata rai e 30,000 tamariki apii teitei i Marike tei raveia tetai kimikimianga e te Akaaerenga o Josephson, e e 64 patene tei akakite e kua pikipikikaa ana ratou i roto i te tarere i taua mataiti ra. Inara, ko te numero tikai tei tamanakoia, e maata atu te reira​—tere atu i te 75 patene.

I Europa katoa, kua riro te pikipikikaa ei manamanata kino, i roto tikai i te kopi anga i te manako me kore te angaanga a tetai ke. “Te au website e oko ana i te au tua a te tamariki apii, te au pepa kimikimi a te aronga e masters degree to ratou, e te au pepa apii teitei rava atu, e manamanata ou takiri teia e maata ua atura,” i karanga ai tetai atikara neneiia i roto i te e-journal Digithum.

Eaa ra te pikipikikaa i riro ei ei manamanata maata? Ka puapingaia ainei te aronga e akapera ra? Ko te akakite ainei te tika​—noatu e e akaaka te maka​—te mea meitaki rava atu?

Eaa ra i Totoa ai te Pikipikikaa?

Ngere i te au kaveinga tau. “Maata te au puapii e karanga ra e ko te tumu i maata ai te pikipikikaa no te mea te manako ua ra te tangata ia ratou uaorai e kua ngere i te au kaveinga tau,” i karanga ai te American School Board Journal. No runga i te aronga i roto i tona pupu apii tei umuumuia kia teitei atu te turanga o ta ratou apii, akakite tetai tamaine apii e: “Pouroa matou . . . kua pikipikikaa; inangaro matou kia pati, kia o ki roto i te au apii memeitaki. E au tamariki meitaki ua matou e te akono; kare matou i aite ki te aronga pikipikikaa . . . Inangaro ua matou kia o atu ki roto i te apii teitei.” Kua “akapera katoa rai” tetai au metua. No te inangaro maata kia “puapingaia” ta ratou tamariki, kua ariki ua ratou i te pikipikikaa kare ra i patoi i te reira, e kua takino roa atu i te au kaveinga tau o ta ratou tamariki.

Taomianga kia puapingaia. Akakite mai a Donald McCabe, te tangata i akamataia ai te International Center for Academic Integrity e, irinaki tikai te au tamariki e pikipikikaa ana e, ka riro te akakite i te tika i te takino ia ratou me akaaiteia atu ki te aronga e pikipikikaa ana, e kare e mou ana.

Tauturu a te au ravenga ou. Tauturu te au ravenga ou kia mama ua i te tamariki apii te pikipikikaa. Ka rauka ia ratou i te kopi mai i te au pepa e te au pauanga no ta ratou apii mei runga i te Initaneti, e te akakite atu i te reira ki etai ke. Maata te taime, e tokoiti ua tei mou ana, na teia i akamaroiroi roa atu i te tamariki ke atu.

Akakeuanga a te akaraanga kino. Mea matau uaia te pikipikikaa i rotopu i te aronga mamaata​—te au akaaerenga pitiniti, te poritiki, tarekareka, e i roto katoa i te ngutuare, te pikipikikaa ra te au metua i ta ratou tero e te initurini. “Me te pikipikikaa ra te aronga mana me kore te aronga ngateitei, i na David Callahan ei, tei tata i te puka The Cheating Culture, “toku manako te akakite ra ratou ki te tamariki e e mea tau te pikipikikaa.” E tika ainei ra tera? Te riro ra ainei te aruaru anga kia pati te apii, ei kotoeanga no te pikipikikaa?

Eaa ra ka Iki ei Kia Kore e Pikipikikaa?

E ui kia koe uaorai i teia, ‘Eaa ra te akakoroanga o te apiianga meitaki?’ Kare ainei ei tauturu i te tamariki kia kite i te au apainga e manganui o te oraanga, mei te akamanako marie anga i te au manamanata i roto i te ngai angaanga e te akatikatika anga i te reira? Te au tamariki apii e rave matau ana i te pikipikikaa, penei kare ratou e kite e eaa taua au tu karape ra. No reira, ko te aronga matau i te pikipikikaa, te uuna ra ratou i to ratou tu paruparu e te takino ra i to ratou tikaanga kia puapingaia i roto i te oraanga.

Tei maata atu, “te aronga kare e rave meitaki i te angaanga i te tamarikianga​—mei te pikipikikaa i te apii​—penei ka rave rai ratou i taua tu ra i roto i te ngai angaanga,” i karanga ai a Callahan. Aite rai taua aronga ra mei te ingoa pikikaa i runga i te kakau me kore i te uati, me akaraia ko te tika openga rai, i muri ake ra e apinga neneva ua rai.

Te aronga pikipikikaa, kare ratou e akamanako ana i te kino ka tupu me mou ratou. Penei, ka taakamaia ratou e ka akama. E penei rai e ka akaateaia ratou mei te apii me kore ka tukuia tetai utunga pakari roa atu. Te akamatakite tika maira te Pipiria e: “Ko ta te tangata e ruru ra, ko tana ra ïa e kokoti.” (Galatia 6:7) Inara, e akakite i te tika, eiaa ra e no te mataku ra koe e ka mou koe. E maata ua atu te au tumuanga tau.

Tu Tika—Te Taviri e Puapinga Ai

Ka tauta te au tamariki akono i te akatupu i te au tu te ka puapingaia ratou no te au tarere e no to ratou oraanga katoa. No reira ka angaanga pakari ratou i te apii, ka tauta i te tatanu i te au tu tau te ka akatupu i te tu akangateitei ia ratou uaorai, te ka marekaia mai e te pu angaanga a te tuatau ki mua, e te ka taki atu ki te mataora mou.

Ka kiteaia taua au tu tau ra i roto i te Pipiria, e ko te au mapu e akono ra i te reira kare ratou e taitaia. E te karanga ra a 2 Timoteo 3:16, 17 e, ka riro ratou ei aronga ‘apa kore, ma te tau tikai i te au angaanga memeitaki katoa ra.’ Karanga tetai tamaiti apii ko Jorge e: “Pikipikikaa toku au oa apii no te mea inangaro ratou kia pati ma te kore e tauta. Ko au ra oki, inangaro au te akamareka i te Atua. Roto ia Maseli 14:2, te karanga ra te Pipiria e ‘ko tei aere ma te tiratiratu ra, te mataku ra ïa ia Iehova: ko tei akamingi ra i tona aerenga, kua akavaavaa ïa iaia.’ Kua kite au e kare e rauka ia tatou i te uuna i tetai apinga mei te Atua. No reira kare au e pikipikikaa ana e kare rai au e tauturu ana i etai ke atu kia akapera.”

Te au tamariki e tauta ana kia aru i te au kaveinga Pipiria penei e au tamariki kite ratou e penei e kare. Kareka ra, ko ratou te mea mako rava atu, no te mea te patu ra ratou i tetai tango ketaketa no tetai oraanga puapinga mou. (Salamo 1:1-3; Mataio 7:24, 25) Tetai mea maata, papu e ka ariki, e ka tauturu Tei Anga mai ia ratou.

[Pia/​Tutu i te kapi 14]

AU KAVEINGA KIA AKAMANAKO

● “Te vaa tuatua-mou ra, ka akatinamouia ïa e tuatau ua atu; kareka te arero pikikaa ra, mei te kamoanga mata ua ïa.”​—Maseli 12:19.

● “Ko te tangata pikikaa kore ra, te maata ra tona meitaki.”​—Maseli 28:20.

● “E apai oki te Atua i to au tuatua katoatoa ki te akavaanga, e te au mea ngaro katoa ra, te au mea meitaki, e te kino katoa ra.”​—Koheleta 12:14.

● “Ei akono meitaki ta matou i te au mea katoa nei.”​—Ebera 13:18.

[Tutu i te kapi 12, 13]

Tauturu te au ravenga ou kia mama ua i te tamariki apii te pikipikikaa

[Tutu i te kapi 14]

Aite rai te tamariki apii pikipikikaa ki te ingoa pikikaa i runga i te uati e akara anga manea ua