I TE ra e opu atura, kua akara a Rebeka ki tetai tuanga atea tokatoka o te enua. Muri ake i te teretere anga no tetai au epetoma, kua matau aia i te tauriuri a te kamera iaia e noo ra i runga i te ngai teitei o tona mokotua. Kua mamao tona aere anga mai mei tona enua anau ko Harana, e au anere maire i te tua apatokerau itinga. Penei kare rava aia e kite akaou i tona ngutuare tangata. Penei kare i papu iaia tona oraanga no te tuatau ki mua​—i teia taime tikai, iaia e vaitata atura ki te openga o tona tere.

Kua na roto teia urupu tangata e te au manu i te au enua o Kanaana e teretere atura na te au ngai ngata o te enua i te tua apatonga. (Genese 24:62) Kua kite atu a Rebeka i te au mamoe. Penei e e enua marō te reira, kare e tau no te tanutanu, inara te rava ua ra te ngangaere ei kai na te au manu. Kua matau to ratou arataki pakarikari i te turanga o teia enua. Kua mataora tikai aia i te akakite ki tona pu i te nuti meitaki​—kia riro mai a Rebeka ei vaine nana! Inara penei kua akamanako a Rebeka, eaa tona tu oraanga i roto i teia enua. Eaa te tu o Isaaka, tana tane ka akaipoipo? Kare rava raua i aravei ana! Ka mareka ainei a Isaaka me kite mai iaia? Eaa ra tona manako no runga ia Isaaka?

I roto i te maata anga o te enua i tetai tuatau, kare i te mea matauia te akaipoipo tei akanoo takereia. I roto ra i tetai au enua e mea matau i te rave i teia. Noatu eaa toou turanga, ka āriki koe e te aro atura a Rebeka i tetai turanga kare aia i kite. Inara e vaine ngakau toa tikai aia e te akarongo. Ka anoano tatou i teia nga tu meitaki me aro atu tatou ki te au taui anga i roto i te oraanga. Te vai atura tetai atu au tu meitaki e te takake ta Rebeka i akatupu no tona akarongo.

Kua akamata te taui anga maata i roto i to Rebeka oraanga na roto i tetai mataara kua matau aia i te rave. Penei kua mamaata mai aia i Harana, e oire i Mesopotamia. Tuke rai tona nga metua mei te maata anga o te au tangata i Harana. Kare raua e akamori ana i te atua o te marama ko Sin. No te mea, ko Iehova to raua Atua.​—Genese 24:50.

Kua mamaata mai a Rebeka e kua riro mai ei vaine purotu tikai, inara kare aia i te vaine kope, e te manea ua i vao. Mari ra, e vaine oraora aia e kua aru aia i te tu akono tau e te mā. E aronga puapinga tona ngutuare tangata e e au tavini to ratou, inara kare a Rebeka i tukutuku ia ana kia rave i tana i inangaro me kore i akariroia ana ei tamaine ariki; kua utuutuia ra aia kia angaanga pakari. Mei te maata anga o te au vaine i taua tuatau ra, e rave ana a Rebeka i te au angaanga pakari i te ngutuare, mei te tiki anga i te vai no te ngutuare tangata. Mei te aiai avatea mai, ka apai aia i tetai āriki vai na runga i tona pakuivi ki ko i te ruavai.​—Genese 24:11, 15, 16.

I tetai aiai, muri ake i tona akaki anga i tana āriki vai, kua oro mai tetai tangata pakarikari i te aravei iaia. Kua karanga mai teia tangata kiaia e: “O mai ana i tetai manga vai e inu, i te āriki vai naau na.” E pati anga tau tikai teia e te akaaka! Kua kite a Rebeka e e mamao te ngai i aere mai ei teia tangata. No reira kua tuku viviki aia i tana āriki vai ki raro e kua tuku atu i teia tangata kia inu, kare i tetai manga ua, mari ra kia inu maata i te vai anuanu. Kua kite atu a Rebeka e tai ngauru ana kamera e akangaroi ra i te pae mai e kare i akakiia te kumete ki te vai. Te kite atura aia e te akara meitaki maira tera tangata iaia, e kua inangaro aia i te akaari maata i te tu oronga ua. No reira kua karanga aia e: “Ka uti katoa au i te vai na te au kamela naau, e kia iu anake ratou.”​—Genese 24:17-19.

Akara ana e kare a Rebeka i oronga ua i te vai kia inu te au kamera e tai ngauru, mari ra kua oronga aia i te vai kia rava meitaki no ratou. Me kaki vai tikai e tai kamera, ka inu aia tere atu i te 95 rita vai! E me  kaki vai tikai e tai ngauru kamera, ka angaanga pakari a Rebeka no tetai au ora. I te akara anga tei tupu mai, kare te au kamera i kaki maata i te vai. * Inara kua kite ainei a Rebeka i te reira te oronga anga aia i te tauturu? Kare. Kua inangaro tikai aia i te angaanga pakari i te akaari i te tu takinga meitaki ki teia tangata pakarikari. Kua āriki aia i ta Rebeka tauturu. E oti kua akara meitaki aia ia Rebeka e oro putuputu ra i te akaki i tana āriki vai e te riringi anga i te vai ki roto i te kumete.​—Genese 24:20, 21.

Te apii maira te akaraanga o Rebeka ia tatou i teia tuatau. Te noo nei tatou i te tuatau e maata te tu manako noinoi. Mei tei totouia, ka riro te tangata “ei akaperepere ia ratou uaorai,” kare i inangaro i te tauturu i tetai ke. (2 Timoteo 3:1-5) Te au Kerititiano te umuumu ra i te kopae i taua tu kino ra, e mea meitaki kia akamanako i te tua Pipiria o teia tamaine mapu e oro putuputu ra i ko i te ruavai.

Papu te kite atura a Rebeka i te tangata pakarikari e akara meitaki maira iaia. Kare aia e akara maira ma te manako tau kore; mari ra te akara maira aia ma te umere tikai e te mataora. Te oti anga ta Rebeka angaanga, kua oronga teia tangata i tetai apinga aroa na Rebeka​—e poe e te nga tapeka rima auro! E oti kua ui aia: “E tamaine koe naai? e akakite mai ana koe kiaku. Ka o ainei matou ki te are o to metua kia moe?” Te akakite anga a Rebeka e koai tona metua, kua mataora atu aia. Penei no to Rebeka mataora kua akakite katoa aia e: “E mauku ta matou, e te kai maata, e ka o oki i to matou are kia moe”​—e āka tauturu tera, no te mea e maata tei aru mai i taua tangata pakarikari ra. E oti kua oro atu a Rebeka i te akakite ki tona metua vaine eaa tei tupu.​—Genese 24:22-28, 32.

Te taka ua ra, kua utuutuia mai a Rebeka kia akaari i te tu takinga meitaki. Teia tetai tu meitaki te ngaro atura i teia tuatau​—ko te tumu teia ka aru ei tatou i tona tu takinga meitaki e te akarongo. Kia riro te akarongo i roto i te Atua ei tauturu ia tatou kia akaari i te tu takinga meitaki. E tu takinga meitaki to Iehova e te oronga ua maira aia ki te katoatoa, e te inangaro ra aia i tona aronga akamori kia aru iaia. Me akaari tatou i te tu takinga meitaki ki te aronga katoa kare e takinga meitaki mai ia tatou, te mareka maira to tatou Metua i te rangi ia tatou.​—Mataio 5:44-46; 1 Petero 4:9.

Koai ra tera tangata pakarikari i ko i te ruavai? E tavini aia no Aberahama, e teina no te papa ruau o Rebeka. E kua ārikiia aia ki roto i te ngutuare o Betuela, te metua tane o Rebeka. Penei ko Eliezera te ingoa o teia tavini. * Kua oronga atu te pu ngutuare i tetai kai nana, inara kua patoi viviki aia i te reira kia oti rava iaia i te akakite i te tumu o tona tere. (Genese 24:31-33) Penei ka akamanako tatou iaia e tuatua mataora ra, no te mea kua kite ana aia i te akapapu anga e kua akameitaki mai tona Atua ko Iehova i tona akakoroanga puapinga. Akapeea ra?

Akamanako ana ia Eliezera e akakite ra i tana tua e te metua tane o Rebeka ko Betuela, e tona tungane ko Labana e akarongo meitaki ra i te reira. Kua akakite aia kia raua e kua akameitaki maata mai a Iehova ia Aberahama i roto ia Kanaana e kua anau mai tetai tamaiti na Aberahama e Sara ko Isaaka, te ka orongaia te au mea ravarai kiaia. Kua oronga a Aberahama i tetai akaueanga puapinga ki teia tavini: Kia kimi aia i tetai vaine na Isaaka i roto i te kopu tangata o Aberahama i Harana.​—Genese 24:34-38.

Kua akakite a Aberahama kia Eliezera kia koreromotu mai e auraka aia e iki i tetai vaine na Isaaka no roto mai i te au vaine o Kanaana. No teaa ra? No te mea kare to Kanaana e akangateitei ana e kare e akamori ana i te Atua ko Iehova. Kua kite a Aberahama e te akakoro ra a Iehova i te akautunga i teia iti tangata no ta ratou au peu kino. Kare a Aberahama i inangaro i tana tamaiti akaperepere ko Isaaka kia piri atu ki teia iti tangata e to ratou au tu tau kore. Kua kite katoa aia e e tuanga puapinga tikai ta tana tamaiti i roto i te akatupuanga i ta te Atua au taputou.​—Genese 15:16; 17:19; 24:2-4.

Kua akakite a Eliezera ki te pu ngutuare e kua pure aia ki te Atua ko Iehova i tona tae anga ki ko i te ruavai i Harana. Kua pati aia kia Iehova kia iki mai i tetai vaine mapu na Isaaka kia akaipoipo. Akapeea ra? Kua pati aia ki te Atua ko te tamaine ka aere mai ki te ruavai, koia te vaine ta Isaaka ka akaipoipo. Me patiia atu tetai vai, ka oronga ua mai teia vaine i tetai vai kia Eliezera e te au kamera. (Genese 24:12-14) E koai tei aere mai i te rave i teia? Ko Rebeka! Akamanako ana eaa to Rebeka manako me kua rongo aia i te tua a Eliezera ki tona ngutuare tangata!

Kua akakeuia a Betuela raua ko Labana e te tua a Eliezera. Kua akakite raua e: “Na Iehova taua tuatua nei.” Mei tei matauia i te rave, kua papau raua i tetai koreromotu akaipoipo, te tapao anga ia Rebeka na Isaaka. (Genese 24:50-54) Ko te aiteanga ainei e, kare a Rebeka tuatua no runga i te reira?

No tetai au epetoma i mua atu ana, kua ui a Eliezera no runga i te reira kia Aberahama, te karanga anga e: “Peneiake ko te kore taua vaine ra e aru mai iaku.” Kua pau atu a Aberahama e: “Kare rai koe e apa i taua taputou naku nei i reira.” (Genese 24:39, 41) E puapinga katoa te manako o te vaine mapu i roto i te ngutuare o Betuela. Kua rekareka tikai a Eliezera e kua puapingaia tona akakoroanga e i tera mai popongi, kua pati aia kia oki viviki raua ko Rebeka ki Kanaana. Inara kua inangaro te ngutuare o Rebeka iaia kia noo ki ko ia ratou no tetai tai ngauru rā akaou. I te openga iora, kua akatikatika ratou eaa te ka raveia na roto i teia mataara: “E karanga atu na matou ki taua tamaine nei, ka ui atu ei kiaia uaorai.”​—Genese 24:57.

Kua riro teia ei ikianga ngata na Rebeka. Eaa ra tana ka tuatua? Ka tangi ainei aia i tona metua tane e tona tungane, e te pati anga kia kore aia e aere ki teia ngai kare aia i kite? Me kore te manako ra ainei aia i teia ei tika anga ngateitei kia riro ei tuanga no tetai au tupuanga te taka ua ra e na Iehova e arataki ra i te reira? Tana pau anga, kua akaari aia eaa tona manako no runga i te taui anga viviki e te maata i roto i tona oraanga. Kua akakite atu aia e: “Ka aere rai au.”​—Genese 24:58.

E tu meitaki tikai teia! Noatu e tuke rai ta tatou au peu i teia tuatau no te akaipoipo, inara ka kite mai tatou i tetai apiianga mei te tu o Rebeka. Ko te mea puapinga kiaia, kare ko tona uaorai anoano, mari ra ko te anoano o te Atua ko Iehova. Me raveia tetai akaipoipo i teia tuatau, ka oronga mai te Tuatua a Iehova i te aratakianga meitaki​—no runga i te ikianga i tetai tokorua e akapeea tatou me riro mai ei tane me kore ei vaine meitaki. (2 Korinetia 6:14, 15; Ephesia 5:28-33) Ka rauka ia tatou i te aru i to Rebeka akaraanga e kia kimi i te rave i te au mea tau ki te Atua.

Kua akameitaki a Betuela e te ngutuare tangata i ta ratou tamaine akaperepere ko Rebeka. No reira ko Debora, tei utuutu mai iaia mei tona meangiti anga, e tetai atu au tamaine tavini tei aru ia Eliezera e tona au tangata. (Genese 24:59-61; 35:8) Kare i roa, kua mamao mai ratou mei Harana. E tere mamao tikai teia no tetai 800 kiro mita me kore ka pou rai e toru epetoma. Kare teia tere i te aere anga maru. Kua kite a Rebeka i te maata anga o te au kamera i roto i tona oraanga, inara kare e rauka ia tatou i te akamanako e e vaine tukatau aia i te akanoo ki runga i te kamera. Te akatutu maira te Pipiria i tona ngutuare tangata ei aronga tiaki mamoe, kare i te aronga teretere tei apai i te au kamera. (Genese 29:10) Ko tetai tangata ou tei noo ki runga i te kamera, ka tarotaro aia e te noo anga ngata​—noatu no tetai tuatau poto ua!

Noatu teia tu, te tapapa ra a Rebeka i te tuatau ki mua, kare ekoko te tauta ra aia i te apii i tana ka rauka mai mei ia Eliezera no runga ia Isaaka e tona ngutuare tangata. Akamanako ana i teia tangata pakarikari e pukapuka ra kia Rebeka ia raua e noonoo ra i te pae i te aʼi i te po, te akakite anga kiaia i ta Iehova taputou ki Tona oa ko Aberahama. Ka akatu mai a Iehova mei to Aberahama uanga tetai ka apai mai i te akameitakianga ki te tangata e manganui. Akamanako ana i to Rebeka umere anga te kite anga e ka akatupuia ta Iehova taputou na roto ia Isaaka, te ka riro mai ei tane nana​—e ka na roto katoa iaia!​—Genese 22:15-18.

Teianei, kua tae ki te tuatau tei akatakaia i te akamataanga o teia atikara. Te opu atura te ra, i te aronga teretere e aere atura na te enua i te tua apatonga, kua kite a Rebeka i tetai tangata e aaere ra i te kainga. E maata tona manako, e te kimikimi manako ra aia. No reira, “kua eke [viviki] iora ki raro mei runga mai i te kamela;” ka tatau tatou​—kare e rauka iaia kia tiaki i te kamera kia noo ki raro​—e kua ui atu ki tona arataki: “Koai tera ra tangata e aere mai na roto mai i te kainga e aravei ia tatou?” I tona kite anga e ko Isaaka teia, kua puroku aia i tona mata ki te arai. (Genese 24:62-65) No teaa ra? E akairo te reira no te akangateitei anga i tana tane ka akaipoipo. Ko teia tu kauraro anga ka manako tetai pae i teia tuatau e peu taito. Inara, te tika anga, e akaraanga teia no te au tane e te au vaine kia akaari i te tu akaaka o Rebeka, koai oki ia tatou kare e anoano maata i teia tu manea?

E 40 o Isaaka mataiti, te mii nei rai aia i te mateanga tona metua vaine ko Sara tei takake e toru mataiti i topa. Ka karanga tatou i reira, e tangata aroa pumaana e te takinga meitaki a Isaaka. E akameitakianga tikai no teia tangata kia rauka mai tetai vaine maroiroi, takinga meitaki, e te akaaka! Mei teaa rai to raua pirianga? Te akakite maira te Pipiria: “E e vaine inangaro oki aia nana ra.”​—Genese 24:67; 26:8.

Ia tatou nei e 3,900 mataiti i muri mai, e māmā ua i te inangaro ia Rebeka. Ngoie ua ia tatou i te inangaro iaia no tona tu ngakau toa, vaine maroiroi i te angaanga, tona takinga meitaki, e te tu akaaka? Pouroa ia tatou​—te au mapu e te aronga pakari, tane e te vaine, aronga akaipoipo e te aronga kare i akaipoipo​—kia aru i tona akarongo!