1. Akapeea a Aberahama te akaari anga e kua irinaki aia i to Iehova tu tika? (Akara i te tutu mua.)

“KARE ainei e mea tika ta te Akava i to te ao katoa nei e rave?” (Genese 18:25) Kare te tangata akarongo ko Aberahama i ui i teia uianga no te mea kua ekoko aia. Mari ra, kua akaari teia uianga i tona tu papu ka akava a Iehova i te oire o Sodoma e Gomora ma te tu tika tikai. Kua papu iaia e kare a Iehova e “ta katoaia te tangata tuatua-tika e te akono kore i te Atua.” Kua kite a Aberahama “auraka roa oki [aia] e akapera.” I muri mai, kua akakite a Iehova no runga iaia uaorai: “Ko te Mato aia ko tei tika rava tana angaanga ra; ko tei tau katoa tona au aerenga; e Atua tuatua-mou, e te kino kore ra, e tuatua-tika tana, e te tiratiratu.”​—Deuteronomi 31:19; 32:4.

2. Eaa te tumu kare e rauka ia Iehova kia rave i te tika kore?

² Eaa ra a Aberahama i papu ei ka rave ua rai a Iehova i te mea tika? No te mea ko Iehova te akaraanga maata no te  tuatua tau e te tuatua tika. Te tika, maata te taime kua taangaanga kapitiia te nga kupu “tuatua-tau” e te “tuatua-tika” i roto i te au Tuatua Tapu Ebera no te mea aiteite to raua aiteanga. No te mea e tika ua rai to Iehova au turanga, ka akava ua rai aia ma te tika. Karanga te Pipiria: “Inangaro aia i te tuatua-tika e te tuatua-tau.”​—Salamo 33:5.

3. Oronga mai i tetai akaraanga no te tu tika kore i teia tuatau.

³ E mea pumaana i te kite e tika ua ana a Iehova. Inara, kua ki teianei ao i te tika kore. Ei akaraanga, kua akautungaia te au tangata e kua tiria ki roto i te areauri no te au kino kare ratou i rave ana. I muri ake i te kimikimi anga DNA, kua kitea mai e kare tetai pae i rave ana i te tarevake, inara kua roa to ratou tuatau i roto i te areauri. Ka akatupu teia tu tika kore i te apiapi e te riri. Inara, te vaira tetai atu tu tika kore e ngata i te akakoromaki. Eaa te reira?

4. Akapeea te akarongo o tetai Kerititiano me timataia?

⁴ Ka tapapa te au Kerititiano i te kite i te tu tika kore i vao ake i te putuputuanga Kerititiano. Inara, penei ka timataia to tatou akarongo me kite tatou i tetai tu tika kore i roto i te putuputuanga. Me koia ïa, akapeea koe me ariu atu? Ka akaturoriia ainei koe?

5. Eaa te tumu kare tatou e poitirere me kite i te tika kore i roto i te putuputuanga?

⁵ Pouroa ia tatou e aronga apa ua e te rave tarevake, no reira penei ka rave tetai pae i te tika kore kia tatou me kore ka rave tatou i te tika kore ki tetai ke i roto i te putuputuanga. (1 Ioane 1:8) Noatu e iti ua te taime me tupu, kare te au Kerititiano tiratiratu e poitirere e kare e akaturoriia me tupu te tika kore. Kua oronga mai a Iehova i te akoanga tau no tatou i roto i te Pipiria, ei tauturu ia tatou kia vai tiratiratu me kite i te tika kore mei te au taeake e te au tuaine.​—Salamo 55:12-14.

6, 7. Eaa te tika kore ta tetai taeake i kite i roto i te putuputuanga, e eaa te au tu tei tauturu iaia?

⁶ Akamanako ana i te akaraanga o Willi Diehl. Akamata i te 1931, kua tavini tiratiratu te Taeake Diehl i te Betela i Bern, Switzerland. I te 1946, kua aere aia ki te pupu varu o te Apii Gileada i New York, Marike. Te tere anga te apii, kua tukuia aia kia rave i te angaanga kotinga i Switzerland. I roto i tona tua oraanga, karanga te Taeake Diehl e ia Me 1949, kua akakite aia ki te opati Betela i Switzerland e ka akaipoipo aia. Akakite mai te au taeake tukatau e ka apai pouroa ratou i tana au tuanga angaanga. Ka akatika anakeia aia kia painia. “Kare au i akatikaia kia oronga i te ako,” i na te Taeake Diehl ei. “E manganui tei kore i aravei mai ia maua, te akara anga mai ia maua ei nga tangata tei akaateaia ki vao.”

⁷ Akapeea te Taeake Diehl te ariu atu anga? Karanga aia: “Kua kite maua e kare te akaipoipo i te mea tau kore i roto i te Tuatua Tapu, no reira ei akapuanga kua pure maua e kua irinaki kia Iehova.” Noatu e kare tetai au taeake e mārama ana i to Iehova manako no te akaipoipo,  i muri mai kua akatanoia to ratou mārama anga e kua akaokiia te au tuanga angaanga a te Taeake Diehl. Kua akameitaki a Iehova i tona tu tiratiratu. * (Akara i te tataanga rikiriki i raro.) E ui kia tatou uaorai: ‘Me kite au i teia tu tika kore, ka akakoromaki ainei au e ka tiaki ia Iehova kia akatikatika i teia turanga? Me ka irinaki ainei au ki runga iaku uaorai ma te tauta i te tamaki i te tika kore?’​—Maseli 11:2; e tatau ia Mika 7:7.

8. Eaa te tumu ka manako tarevake tatou e kua takino tika koreia tatou e tetai ke?

⁸ Me manako koe kua tupu te tika kore i roto i te putuputuanga, e akamaara penei kua tarevake koe. No teaa ra? E tu apa ua to tatou e penei kare i mārama i te turanga. Kare katoa tatou i kite i te au tika ravarai. Me kua tano to tatou mārama anga e me kare, ka anoanoia tatou kia pure kia Iehova no teia turanga, kia irinaki iaia, e kia vai tiratiratu. Ka tauturu teia ia tatou kia kore e ‘riri ia Iehova.’​—E tatau ia Maseli 19:3.

9. Eaa te au akaraanga ta tatou ka akamanako i teia atikara e te ka aru mai?

⁹ Ka apii tatou e toru akaraanga tika kore tei tupu ki te iti tangata o Iehova i te tuatau Pipiria. I roto i teia atikara, ka akamanako tatou i te ina a Aberahama ko Iosepha e tei tupu kiaia e tona ai taeake. I te atikara ka aru mai, ka uriuri tatou i ta Iehova akono anga i te Ariki ko Ahaba e te akaraanga o te apotetoro ko Petero i Anetioka Suria. Ia tatou e uriuri ra i teia au akaraanga, e kimi i te au mataara kia akamou ki runga ia Iehova ma te paruru i toou pirianga kiaia, i te mea e penei kua takinoia koe ma te tika kore.

10, 11 (a) Eaa te au tika kore tei tupu kia Iosepha? (e) Eaa te tuatau tei rauka ia Iosepha iaia i roto i te areauri?

¹⁰ Ko Iosepha tetai tavini tiratiratu no Iehova tei kite i te tika kore mei te aronga ke. Inara tei tamamae maata iaia, ko te tika kore a tona ai taeake. I to Iosepha 17 mataiti, kua opu tona ai taeake iaia e kua oko iaia ei tuikaa. E oti, kua apaiia aia ki Aiphiti. (Genese 37:23-28; 42:21) I muri mai, i te enua ke, kua akaapa tau koreia a Iosepha no te kanga i tetai vaine e kua tiria ki roto i te areauri kare e akavaanga. (Genese 39:17-20) Kua mamae a Iosepha ei tuikaa e ei mouauri no tetai 13 mataiti. Eaa te au apiianga ta tatou ka mou mai mei to Iosepha akaraanga te ka tauturu ia tatou me kite i te tika kore mei te au taeake?

¹¹ Ia Iosepha i roto i te areauri, kua tiria katoaia te rangatira raverave wina o te ariki ki reira. Tetai po, kua moemoea te rangatira raverave wina, e kua tauturu a  Iehova ia Iosepha kia akamārama i te moemoea. Kua akamārama a Iosepha e ka tukuia te raverave wina ki vao i te areauri e ka tavini akaou ia Pharao. I reira kua taangaanga a Iosepha i te tuatau kia akamārama i tona turanga kiaia. E maata ta tatou ka apii mei ta Iosepha i tuatua pera katoa mei tana kare i tuatua.​—Genese 40:5-13.

12, 13 (a) Akapeea tatou i kite ei kare a Iosepha i āriki ua i te tika kore? (e) Eaa ta Iosepha kare i akakite atu ki te raverave wina?

¹² E tatau ia Genese 40:14, 15. Karanga a Iosepha e kua opuia aia. Tetai aiteanga a te Pipiria kua “keiaia” aia. Te taka meitaki ua ra, kua takinoia aia no te tika kore. Karanga katoa a Iosepha e kare aia i apa ana no te kino tana i akaapaia. Ko teia te tumu i pati ei aia ki te raverave wina kia taiku iaia kia Pharao. Eaa tona akakoroanga? Karanga aia: “Kia tukuia au e koe ki vao i teianei are.”

¹³ Kua āriki ua ainei a Iosepha i tona turanga ma te kore e tauta i te akatikatika i te reira? Kare! Kua kite a Iosepha e kua takinoia aia no te au tika kore e manganui. Ko teia te tumu i akamārama ai aia i tona turanga ki te raverave wina, ma te irinaki e ka rauka i te reira tangata i te tauturu iaia. Inara akara ana e kare a Iosepha i akakite ki tetai ua atu, pera katoa ia Pharao, e ko tona ai taeake tei keia  iaia. Te tika, te aere anga mai tona ai taeake ki Aiphiti e kua akamoeau kia Iosepha, kua āriki a Pharao ia ratou e kua pati ia ratou kia noo ki Aiphiti e kia mataora i “te au mea memeitaki no te enua katoa.”​—Genese 45:16-20.

14. Eaa te ka paruru ia tatou kia kore e tuatua i te mea tarevake me tupu te tika kore i roto i te putuputuanga?

¹⁴ Me manako tatou kua tupu tetai mea tika kore i roto i te putuputuanga, kia matakite tatou auraka kia urutoe no runga i te turanga. E tika, ka tau tatou kia pati ki te aronga pakari no te tauturu e te akakite me kua rave tetai taeake i te ara kino. (Levitiku 5:1) Inara, maata anga i te taime me kare te ara kino i raveia, penei ka rauka i te akatupu i te au ki te taeake ma te kore e akakite ki tetai ua atu, kapiti mai te aronga pakari. (E tatau ia Mataio 5:23, 24; 18:15.) Kia tiratiratu tatou e kia taangaanga i te au kaveinga Pipiria i roto i teia turanga. Tetai taime penei ka kite tatou e kare tatou i mārama ana i te turanga e kare i reira tatou i akakinoia ma te tu tika kore. Ka mataora tatou e kare tatou i takino maata atu i te turanga na te tuatua akakino i to tatou taeake! E akamaara me kua tika rai ta tatou e me kua tarevake, kare rava te tuatua tamamae e akameitaki atu i te turanga. Ka riro te tiratiratu kia Iehova e te au taeake ei paruru ia tatou kia kore e rave i te tarevake. Kua tuatua te tata salamo no “te tangata aerenga tiratiratu.” Ko “tei kore i urutoe tona arero, ko tei kore i takinga-kino i tona tangata tupu.”​—Salamo 15:2, 3; Iakobo 3:5.

15. Akapeea to Iosepha pirianga kia Iehova i riro ei ei akameitakianga?

¹⁵ Ka apii tatou i tetai atu apiianga puapinga mei ia Iosepha. I te 13 mataiti i tona mamae anga no te tika kore, kua akaari a Iosepha e kua aru aia i to Iehova manako. (Genese 45:5-8) Kare rava aia i akaapa ana ia Iehova i tona turanga. E tika, kare a Iosepha i akangaropoina i te tika kore tei tupu kiaia, inara kare aia i makitakita ana. Tei puapinga rava atu, kare aia i tuku i te tu apa ua e te angaanga tarevake a tetai pae kia akatakake iaia mei ia Iehova. Kua riro to Iosepha tiratiratu ei oronga i te tuatau kia kite i ta Iehova akatikatika anga i te tika kore e te akameitaki iaia e tona ngutuare tangata.

16. No teaa ra tatou ka piri vaitata atu ei kia Iehova me kite tatou i te tika kore i roto i te putuputuanga?

¹⁶ Koia katoa, kia akaperepere e kia paruru i to tatou pirianga kia Iehova. Auraka rava tatou e tuku i te tu apa ua o te au taeake kia akatakake ia tatou mei te Atua ta tatou e inangaro ra e te  akamori ra. (Roma 8:38, 39) Mari ra, me kite tatou i te tika kore i roto i te putuputuanga, kia aru tatou ia Iosepha e kia piri vaitata atu kia Iehova. Tauta kia akatupu i Tona manako. Me kua rave tatou i ta tatou i rauka kia akatikatika i te manamanata na te aru anga i te au kaveinga Pipiria, ka anoanoia tatou kia tuku i te reira ki roto i to Iehova rima. Ka papu ia tatou ka akatikatika aia i te reira i tona uaorai taime e te ravenga.

17. Akapeea tatou me akaari i te irinaki papu i roto i “te Akava i to te ao katoa”?

¹⁷ Ia tatou e noo nei i roto i teia ao kino, ka tapapa atu tatou i te kite i te tika kore. I tetai taime, penei ka kite koe e tetai atu i te tika kore i roto i te putuputuanga. Auraka e akaturoriia. (Salamo 119:165) Mari ra, kia vai tiratiratu ki te Atua, pure kiaia no te tauturu, ma te irinaki iaia. E akamaara no toou tu apa ua, penei kare koe i mārama i te turanga, e kare i kite i te au tika ravarai. E aru i to Iosepha akaraanga, e kopae i te tuatua tau kore, te ka takino rava atu i te turanga. Mea openga, eiaa e irinaki ia koe uaorai, mari ra kia tauta i te vai tiratiratu ma te tiaki marie ia Iehova kia akatikatika i te reira. Ei reira e rauka ai ia koe ta Iehova marekaanga e te akameitakianga, mei ia Iosepha rai. Ka papu ia koe e ka rave ua rai a Iehova “te Akava i to te ao katoa” i te mea tika, no “tei tau katoa tona au aerenga.”​—Genese 18:25; Deuteronomi 32:4.

18. Eaa ta tatou ka uriuri i te atikara ka aru mai?

¹⁸ I te atikara ka aru mai, ka uriuri tatou e rua akaraanga o te tu tika kore i rotopu i te iti tangata o Iehova i te tuatau Pipiria. Ka tauturu teia nga akaraanga ia tatou kia kite akapeea te tu akaaka e te akakore anga ara me tauturu ia tatou kia aru i to Iehova manako no te tu tika.