1. Eaa ta Isaia i totou no runga ia Iesu, e eaa teia ka akapumaana ai ia tatou?

Te totou a Isaia no runga ia Iesu Mesia, kua oronga mai te reira i te akapumaana e te manakonakoanga no tatou. Totou a Isaia e “kare [a Iesu] e akava ua i ta ona mata i akara ra, kare katoa e akatika ua i ta ona taringa i akarongo ra” e “i te tuatua-tika ra ka akava mai ei aia i te aronga ao ra.” (Isaia 11:3, 4) Eaa ra teia i pumaana ai? No te mea te noo nei tatou i roto i tetai ao tei ki i te tu papakitai, e te akava nei te tangata i tetai e tetai na te tu e kite atura ratou. Ka inangaro i reira tatou i te Akava apa kore, ko Iesu, te ka kore e akava ia tatou na to tatou tu akaraanga!

2. Eaa ta Iesu i akaue mai ia tatou kia rave, e eaa ta tatou ka uriuri i teia atikara?

² I te au rā ravarai, e akatupu ana tatou i tetai manako no runga i tetai tangata. No te mea kare tatou i te aronga apa kore mei ia Iesu rai, kare i reira to tatou manako i te manako apa kore. Ka viviki ua tatou i te akakeuia i ta tatou e kite ra. Inara, kua akaue mai a Iesu: “Auraka e akava ua i te tu i vao ake,  ka akava ra i te tuatua-tau tikai.” (Ioane 7:24) No reira te inangaro maira a Iesu kia aite tatou kiaia e auraka e akava i tetai na tona tu i vao ake. I roto i teia atikara, ka uriuri tatou e toru apinga te ka akakeu i to tatou manako: te iti tangata me kore te enua o tetai tangata, te maata o tana moni, e eia ona mataiti. I roto i te tuanga tataki tai, ka apii tatou akapeea me akarongo kia Iesu e auraka e akava i tetai na tona tu i vao ake.

3, 4. (a) Eaa a Petero i taui ei i tona manako no runga i te aronga kare i te ngati Iuda? (Akara i te tutu mua.) (e) Eaa te akamārama anga ou ta Iehova i akakite kia Petero?

³ Akamanako ana i te tu o te apotetoro ko Petero te patiia anga aia kia aere ki Kaisarea, ki te ngutuare o Korenelio! (Angaanga 10:17-29) Kua irinaki tikai a Petero e e viivii tetai ua atu tangata kare i te ngati Iuda. Inara e apinga tetai kua tupu ana tei taui i tona aerenga manako. Ei akaraanga, kua akaari mai te Atua i tetai orama kiaia. (Angaanga 10:9-16) I roto i teia orama, kua kite a Petero i tetai kakau pu e te au manu viivii i te topa anga mai mei te rangi. E kua akakite mai tetai reo kiaia: “Ka tu, e Petero; ka ta, ka kai.” Kua patoi a Petero i te reira. I reira kua karanga mai teia reo: “Ko ta te Atua i tamā ra, auraka koe e tuatua e, e mea noa ïa.” I muri ake i te orama, kare a Petero i mārama ana eaa ta te Atua e akakite maira kiaia. I taua taime rai, kua tae mai tetai aronga kave karere no ko mai ia Korenelio. Akakeuia atura a Petero e te vaerua tapu kia aere ki te ngutuare o Korenelio, e kua aru atu aia i te aronga kave karere.

⁴ Naringa a Petero i akava ua “i te tu i vao ake,” kare rava aia e aere ki te ngutuare o Korenelio. Kare rava tetai ngati Iuda e aere ki te ngutuare o tetai tangata kare i te ngati Iuda. Eaa i reira a Petero i aere ei? Noatu kare aia e piri atu ana ki te aronga kare i te ngati Iuda, kua riro te orama tana i kite e te akakeu anga a te vaerua tapu i te taui i tona aerenga manako. Te akarongo anga a Petero ki ta Korenelio i tuatua, karanga aia: “Kua kite mou atura au e, kare te Atua e akono i te tu o te tangata: Ko te mataku ra iaia, e ko te rave i te tuatua-tika, i te pa enua ravarai, ko tei kiteia mai ïa e ia.” (Angaanga 10:34, 35) Kua riro teia akamārama anga ou ei mea mataora kia Petero, e ka tau teia no te au Kerititiano pouroa. Akapeea ra?

5. (a) Eaa ta Iehova e inangaro ra i te au Kerititiano pouroa kia mārama? (e) Noatu kua kite tatou i te tuatua mou, eaa tetai manako e vaira i roto ia tatou?

⁵ Taangaanga a Iehova ia Petero kia tauturu i te au Kerititiano pouroa kia mārama e kare Aia e papakitai ana. Kia Iehova, kare ko to tatou iti tangata, te enua, te kopu, me kore te reo te mea puapinga. Me mataku ua rai tatou i te Atua e me rave ua i te mea tika, ka āriki mai aia ia tatou. (Galatia 3:26-28; Apokalupo 7:9, 10) Penei kua kite takere koe i teia. Inara akapeea me kua utuutuia mai koe i tetai enua me kore ngutuare tangata e akaari putuputu ana i te tu papakitai?  Noatu te manako ra koe e kare koe e papakitai ana, ka vai ainei tetai manako papakitai i roto ia koe? Noatu kua tauturu ana a Petero i tetai ke kia kite e kare te Atua i te Atua papakitai, te vaira rai te manako papakitai i roto iaia. (Galatia 2:11-14) No reira akapeea tatou me akarongo kia Iesu e auraka e akava i tetai ke na te tu i vao ake?

6. (a) Eaa te ka tauturu ia tatou kia takore i te tu papakitai? (e) Eaa ta te ripoti a tetai taeake i akakite mai no runga iaia?

⁶ Kia kite me te vaira tetai manako papakitai i roto ia tatou, ka anoanoia tatou kia akara matatio ia tatou uaorai. Ka anoanoia tatou kia akaaite i to tatou tu ki ta tatou e apii maira mei te Tuatua a te Atua. (Salamo 119:105) Penei kia pati katoa tatou i tetai oa me te kite maira aia i tetai tu papakitai i roto ia tatou, kare tatou e kite ana i roto ia tatou uaorai. (Galatia 2:11, 14) Penei kua matau ua tatou i te rave i teia tu, e kare tatou i kite e tu papakitai te reira! Teia tei tupu ki tetai taeake. Kua tata aia i tetai ripoti no tetai nga tokorua maroiroi e tavini tamou ra. No roto mai te tane i tetai iti tangata tuke tei akaraia e te tangata e kare e puapinga ana. E maata te au mea meitaki ta te taeake karape i tata no runga i te tane inara kua taiku aia: “Noatu no [teia enua] mai aia, ka tauturu tona tu e tona oraanga i tetai ke kia mārama e me [no roto mai aia i teia iti tangata] kare ko tona aiteanga e e oraanga viivii, puapinga kore tona, mei te maata anga rai o [teia] tu tangata.” Eaa te apiianga no tatou? Noatu e apainga maata ta tatou i roto i ta Iehova akaaerenga, ka anoanoia tatou kia akara matatio ia tatou uaorai e kia āriki i te tauturu kia kite i tetai ua atu manako papakitai i roto ia tatou. Eaa atu tetai ka rauka ia tatou i te rave?

7. Akapeea tatou me akaari e “kua maora ua to [tatou] ngakau”?

⁷ Me “kua maora ua to [tatou] ngakau,” ka taui tatou i te tu papakitai ki te aroa. (2 Korinetia 6:11-13) E reka ana koe i te akapou i toou taime ki te au tangata mei toou uaorai enua, kopu, me kore reo? Me koia ia, e tauta i te akapou katoa i toou taime ki tetai ke. Ka rauka ia koe i te pati i te au taeake e te au tuaine e tuke to ratou ngai i aere mai ei kia angaanga kapiti kia koe. Me kore ka rauka ia koe i te pati ia ratou no tetai kaikai me kore tamataora anga i toou ngutuare. (Angaanga 16:14, 15) Aere ua rai, ka ki toou ngakau i te aroa e kare te tu papakitai e ō atu ki roto. Teianei ka uriuri tatou i tetai akaou mataara penei ka akava tatou na “te tu i vao ake.”

8. Eaa ta tatou ka apii mai mei ia Levitiku 19:15 e ka akakeuia to tatou manako e te tangata apinga nui me kore te putaua?

⁸ Ka akakeuia to tatou manako no tetai ke e to ratou tu apinga nui me kore tu putaua. Karanga a Levitiku 19:15: “Auraka koe e uri ki te tangata rikiriki, auraka oki e tatomo atu ki te tangata mamaata: ka akava koe i to tangata tupu ma te tuatua-tika ra.” Akapeea te tu apinga nui me kore te tu putaua o tetai tangata me akakeu i to tatou manako no ratou?

9. Eaa ta Solomona i tata, e eaa te apiianga no tatou?

 ⁹ Kua akauruia a Solomona kia tata i teia tuatua: “Te ririia ra te ao e tona uaorai tangata tupu: e manganui ra te oa o te aronga apinga.” (Maseli 14:20) Eaa ta teia maseli e apii maira ia tatou? Me kare tatou e matakite, ka akariro tatou i te au taeake apinga nui ei oa no tatou e kare ko te aronga putaua. No teaa ra i kino ei kia akava ua i te tangata na te apinga tei rauka ia ratou e tei kore?

10. Eaa te manamanata ta Iakobo i akamatakite atu i te au Kerititiano?

¹⁰ Me akava tatou i to tatou au taeake na te akara anga me e apinga nui ta ratou me kore e putaua, ka akatupu tatou i tetai akatakake anga i roto i te putuputuanga. Kua tupu teia i roto i tetai putuputuanga i te anere mataiti mua, e kua akamatakite atu a Iakobo i taua au Kerititiano no runga i te reira. (E tatau ia Iakobo 2:1-4.) Auraka tatou e akatupu i tetai akatakake anga i roto i to tatou putuputuanga. Akapeea i reira tatou me kopae i te akava i te tangata na te au apinga tei rauka ia ratou?

11. Ka akameitaki ainei te au apinga materia i te pirianga o tetai tangata kia Iehova? Akamārama mai.

¹¹ Ka anoanoia tatou kia akara i to tatou au taeake mei ia Iehova rai. Kare a Iehova e akaperepere i tetai tangata no te mea e maata tana apinga me kore e putaua aia. Kare to tatou pirianga kia Iehova i akatumuia ki  runga i te maata o te moni me kore te apinga materia tei rauka ia tatou. E tika, kua karanga a Iesu “E akao ngata te tangata apinga ki roto i te basileia ra i te ao,” inara kare aia i karanga ana e kare te reira e rauka. (Mataio 19:23) Karanga katoa a Iesu: “E ao to kotou, e tei akaaka; no kotou oki te basileia o te Atua ra.” (Luka 6:20) Inara kare ko tona aiteanga e ka akarongo ua te aronga putaua pouroa kia Iesu e ka rauka tetai akameitakianga takake. E maata te aronga putaua tei kore i aru ia Iesu. Ko te tika, kare e rauka ia tatou i te akava i te pirianga o tetai tangata kia Iehova na te au apinga tei rauka iaia.

12. Eaa ta te Pipiria e apii maira no te aronga apinga nui e te putaua?

¹² I roto i te iti tangata o Iehova, te vaira te au taeake e te au tuaine e apinga nui ta ratou e tetai pae e putaua ratou. Inara te inangaro ra ratou pouroa ia Iehova e te tavini ra iaia ma te ngakau katoa. Akakite te Pipiria ki te aronga apinga nui “eiaa oki e irinaki i te apinga maata mou kore, ei te Atua ora ra.” (E tatau ia 1 Timoteo 6:17-19.) Akamatakite mai te Tuatua a te Atua i te au tavini pouroa o Iehova, te aronga apinga nui e te putaua, e kino te anoano maata i te moni. (1 Timoteo 6:9, 10) Me akara tatou i to tatou au taeake mei ia Iehova rai, kare i reira tatou e akava ia ratou na te au apinga tei rauka ia ratou e me kare. Inara akapeea i reira te mataiti o tetai tangata? E tumu meitaki ainei teia i te akava i tetai ke?

13. Eaa ta te Pipiria e apii maira no runga i te akangateitei anga i te aronga pakarikari?

¹³ Akakite putuputu mai te Pipiria e kia akangateitei tatou i te aronga pakarikari. Karanga a Levitiku 19:32: “E tu koe ki runga ki mua i te aroaro o te upoko inaina, e akangateitei koe i te tangata metua; e e mataku oki koe i toou Atua.” Akakite mai a Maseli 16:31 e “e korona kakā te upoko inaina, kia rokoia atu tei te arataa tuatua-tika ra.” Akakite a Paulo kia Timoteo e auraka e akavaavaa i te tangata pakari, mari ra kia akariro ia ratou ei metua. (1 Timoteo 5:1, 2) Noatu e mana akatere to Timoteo i rungao i te au taeake pakarikari, ka anoanoia rai aia kia akaari i te tu takinga meitaki e te akangateitei.

14. Eaa te taime ka anoanoia tatou kia akatikatika i tetai tangata tei pakarikari atu ia tatou?

¹⁴ Akapeea i reira me rave akakoro tetai tangata pakarikari i tetai ara me kore tetai apinga e rikarika ana a Iehova? Ka akautunga rai a Iehova i tetai tangata tei rave akakoro i te ara, noatu me e tangata pakarikari e te akangateiteiia aia. Akamanako ana i te kaveinga i roto ia Isaia 65:20: “Te tangata rave ara tei mate i te mataiti okotai anere ra, e taumaaia ïa.” Kua aite katoa teia ki te kaveinga i roto i te orama a Ezekiela. (Ezekiela 9:5-7) Te mea puapinga rava atu, i reira, koia oki kia akangateitei tatou ia Iehova, To te au rā taito ra. (Daniela 7:9, 10, 13, 14) Me akangateitei tatou iaia, ka oronga mai te reira i te tu ngakau toa kia tatou kia akatikatika i tetai tangata te ka anoano i te tauturu, noatu me e pakarikari aia.—Galatia 6:1.

15. Eaa ta tatou i apii mai mei te apotetoro ko Paulo no runga i te akangateitei anga i te au taeake mapu?

¹⁵ Akapeea me e taeake mapu aia? Ko te aiteanga ainei e kare aia e tau kia akangateiteiia? Kare. Tata a Paulo kia Timoteo: “Auraka rava e tangata e akavaavaa mai i toou ou anga ra, ei akaraanga ra koe na tei akarongo ra, i te tuatua, i te aerenga, i te aroa, i te tu o te ngakau ra, i te akarongo ra, i te viivii kore.” (1 Timoteo 4:12) Te tata anga a Paulo i  teia, penei e 30 o Timoteo mataiti. Inara, kua oronga a Paulo i tetai au apainga puapinga kiaia. Eaa te apiianga no tatou? Auraka tatou e akava i te au taeake mapu no to ratou mataiti. Akamanako ana i te au mea pouroa ta Iesu i rave i te tae anga tona mataiti ki te 33!

16, 17 (a) Akapeea te aronga pakari me iki me ka tau tetai taeake kia riro mai ei tavini tauturu me kore ei tangata pakari? (e) Akapeea to tatou uaorai manako me kore te peu enua me patoi i ta te Pipiria e akakite maira?

¹⁶ I roto i tetai au peu enua, kare te tangata e akangateitei ana i te au tane mapu. Tei tupu mai, kare te aronga pakari e iki i tetai tane mapu kia riro mai ei tavini tauturu me kore ei tangata pakari, noatu kua tau rai aia. Inara kare rava te Pipiria i karanga ana e ka anoanoia tetai taeake kia tae ki tetai mataiti tau i mua ake ka ikiia ai aia ei tavini tauturu me kore ei tangata pakari. (1 Timoteo 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9) Me maani tetai tangata pakari i tetai ture no runga i teia kia tau ki tana peu enua, kare aia e aru ana i te Tuatua a te Atua. Auraka te aronga pakari e akava i te au tane mapu ki runga i to ratou uaorai manako me kore ta ratou au peu, mari ra ki runga i te Tuatua a te Atua.—2 Timoteo 3:16, 17.

¹⁷ Me kare te aronga pakari e aru i te au kaveinga Pipiria no te ikianga i te au tavini tauturu me kore te aronga pakari, te tāpu ra ratou i te au taeake tei tau kia ikiia. I tetai enua, kua rave meitaki tetai tavini tauturu i tana au apainga puapinga, e kua āriki te aronga pakari e ka tau aia kia riro mai ei tangata pakari mei tei akanooia i roto i te Pipiria. Inara karanga tetai pae aronga pakari e e tamaiti ua oki aia, no reira kare ratou i āriki ana iaia. Te mea maromaroa, kare teia taeake i ikiia, no te mea ua nei, e mapu aia. E i te akaraanga e peu matau teia i tetai au ngai takapini i teianei ao. E mea puapinga tikai kia irinaki tatou i te Pipiria, e kare i to tatou uaorai manako me kore te manako o te tangata. Me pera tatou, te akarongo ra tatou kia Iesu e kare tatou e akava i tetai ke na to ratou tu i vao ake.

18, 19 Eaa te ka tauturu ia tatou kia akara i to tatou au taeake mei ia Iehova rai?

¹⁸ E tu apa ua to tatou, inara ka rauka rai ia tatou i te apii i te akara i tetai ke ma te papakitai kore, mei ia Iehova rai. (Angaanga 10:34, 35) Ka anoanoia tatou kia akarongo meitaki ki te au akamaara anga mei te Tuatua a te Atua. Me taangaanga tatou i te reira, te akarongo ra tatou ki ta Iesu akauenga e “auraka e akava ua i te tu i vao ake.”—Ioane 7:24.

¹⁹ Kare e roa atu ana ka akava to tatou Ariki, ko Iesu Mesia, i te au tangata katoatoa. Ka akatumuia Tana akavaanga ki runga i te turanga tuatua tika a te Atua, kare ki runga i tana i kite me kore i akarongo. (Isaia 11:3, 4) Ka tapapa atu tatou i taua tuatau mataora tikai!