KUA anauia au i Wichita, Kansas, Marike, ia Titema 10, 1936, ko au te mataiapo o te ā tamariki. E nga tavini tiratiratu no Iehova toku nga metua ko William e Jean. E tavini akaaere toku papa, kua kapikiia i teianei ko te tauturu o te pupu aronga pakari. Kua apii toku mama i te tuatua mou mei tona mama, ko Emma Wagner. Kua apii a Emma i te tuatua mou ki te tangata e manganui, kapiti mai a Gertrude Steele, tei tavini ei mitinari i Puerto Rico. * (Akara i te tataanga rikiriki.) No reira e ākā rai te au akaraanga meitaki kia aruia.

I tetai aiai Maanakai, e rima oku mataiti, te oronga ra maua ko papa i te au makatini Punanga Tiaki e te Consolation (i teianei e Awake!) ki te tangata e aaere ra i te pae mataara. I te reira taime, tei roto tikai te enua i te Tamaki II o te Ao. Inara kua vai takake ua toku papa. Kua aere mai tetai taote kona kava e kua akaapa iaia no tei mataku ma te maani kotoeanga kia kore e piri atu ki te tamaki. Kua tuku vaitata te taote i tona paparinga ki toku papa te karanga anga, “Kore koe e moto mai iaku, e te tangata matakutaku!” Kua mataku tikai au, inara ngakau parau au i toku papa. Kua oronga ua atu aia  i te au makatini ki te tangata e akarakara maira. E oti kua aere mai tetai vaeau, kua ava atu te taote e, “E akakeu i teia tangata matakutaku kia aere!” Te kite atura te vaeau e e kona kava aia, no reira kua akakite atu kiaia, “E oki ki te kainga kia rangi marie mai koe!” Kua akaruke raua roa ai. E rekareka tikai toku no tei oronga a Iehova i te tu ngakau toa ki toku papa. E rua ona are pakoti rouru i Wichita, e ko te taote tetai o tana aronga pakoti rouru!

I toku varu mataiti, kua oko toku nga metua i to raua kainga e te au are toa e kua akatu i tetai pia moe apaipai. E oti kua neke matou ki Colorado i te pae i te Grand Junction, no te tavini ki te ngai e anoanoia ra te au papuritia. Kua painia toku nga metua ma te angaanga i runga i te ngai tanutanu e te akono i te manu. Ma te akameitakianga a Iehova e ta raua angaanga maroiroi, kua akamataia tetai putuputuanga. Ia Tiunu 20, 1948, kua papetito toku papa iaku i roto i te kauvai maunga, pera katoa tetai pae tei āriki i te tuatua mou, kapiti mai ia Billie Nichols e tana vaine. I muri mai, kua rave raua i te angaanga kotinga, pera katoa ta raua tamaiti e tana vaine.

E maata ta matou i akataeake tei maroiroi i te tavini ia Iehova, ko te kopu tangata Steele tikai​—Don e Earlene, Dave e Julia, pera katoa a Si e Martha. Kua rekareka matou i te uriuri i te Pipiria kia ratou, e kua riro ei akakeu maata i toku oraanga. Kua akaari mai e e aiteanga puapinga tikai to tatou oraanga ma te rekareka me tuku i te Patireia na mua.

I toku 19 mataiti, kua pati mai a Bud Hasty e oa, iaku kia aere ki roto i te angaanga painia i te tua apatonga o Marike. Kua pati mai te akaaere kotinga ia maua kia neke ki Ruston, Louisiana, te ngai e maata te Au Kite kare e maroiroi ana. Kua akakite mai aia kia rave i te au uipaanga katoatoa i te au epetoma noatu e kare e tangata e tae mai. Kua kitea mai te ngai uipaanga e kua akapapa maua i te reira. Kua rave maua i te au uipaanga ravarai, inara tokorua rai maua i tae no tetai tuatau roa. Kua rave takitai maua i te au tuanga uipaanga​—koi pau ei tetai i te au uianga. Me e akatutuanga tetai, ko maua roa ai ka akatutu e kare e aronga akarongorongo! I te openga, kua tae mai tetai tuaine pakarikari. Kare i roa, kua akamata tetai aronga apii Pipiria e te aronga maroiroi kore i te aere mai ki te au uipaanga, i muri akera kua riro mai ei putuputuanga tikai.

I tetai rā, kua aravei maua ko Bud i tetai orometua o te Church of Christ, e kua tuatua aia i te au irava kare au i kite. Kua manata tikai au e kua akamanako oonu i taku e irinaki ra. I tetai epetoma kua apii au e tae ua atu ki te roa anga po kia rauka te au pauanga ki tana au uianga. Kua tauturu te reira kia akaketaketa i toku uaorai pirianga kia Iehova, e kua inangaro au i te aravei i tetai akaou tangata tutu evangeria.

I muri poto ua ake, kua pati mai te akaaere kotinga iaku kia neke ki El Dorado, Arkansas, te tauturu i te putuputuanga. Iaku i reira, kua oki putuputu au ki Colorado ki te ngai tukuanga i te vaeau, e kumiti tei iki koai ka aere ki te tamaki. I tetai tere, te aere ra matou ko te au painia ki Texas e kua tupu tetai tumatetenga, e kua kino takiri toku motoka. Kua ringi matou i tetai taeake, kua aere mai e kua apai ia matou ki tona kainga e oti ki te uipaanga. I reira kua akakite ratou i to matou tumatetenga, e kua oronga ua mai te au taeake i te moni. Kua oko katoa te taeake i toku motoka e $25.

Kua rauka ia matou i te aere ki Wichita. I reira te painia ra tetai oa piri, ko  E. F. McCartney, tei kapikiia ko Doc. Tana nga maanga, ko Frank e Francis ko raua toku nga oa piri vaitata roa atu. E motoka taito to ratou tei oko mai kiaku e $25, te moni tikai no toku motoka kino. Ko te taime mua teia i kite tikai au e na te tukuanga i te Patireia na mua i toku oraanga, kua oronga mai a Iehova i taku i anoano tikai. I teia atoroanga, kua akaaravei te tokorua McCartney ia maua ko tetai tuaine manea ko Bethel Crane. Tona mama ko Ruth, e Kite maroiroi aia i Wellington, Kansas tei painia e tae ua atu ki tona 90 mataiti. I te 1958, kua akaipoipo maua ko Bethel i raro ua ake i te mataiti, e kua akamata i te painia kapiti i El Dorado.

Kua inangaro maua i te aru i te au akaraanga meitaki i to maua tupuanga mai, no reira kua manako au e ka āriki i tetai ua atu patianga a te akaaerenga a Iehova. Kua tukuia maua kia painia takake i Walnut Ridge, Arkansas. E oti i te 1962, kua rekareka maua te taeanga mai tetai patianga no te aere ki te pupu 37 o Gileada. Kua rekareka maua i te kite e ko Don Steele rai tetai i roto i te pupu. I muri ake i te akaotianga te apii, kua tukuia maua ko Bethel ki Nairobi, Kenya. Kua maromaroa maua i te akaruke ia New York, inara kua rekareka tikai maua i te taeanga ki te ngai akatoanga pairere i Nairobi e te kite i to tatou au taeake tei tae mai no te aravei ia maua!

Kare i roa ana kua reka maua ia Kenya e te tutu aere i reira. Ta maua aronga apii Pipiria mua tei aere mai ki roto i te tuatua mou ko Chris e Mary Kanaiya. Te angaanga orometua nei rai raua i Kenya. I tera mai mataiti, kua patiia maua kia aere ki Kampala, Uganda. Ko maua te nga mitinari mua i te reira enua. E tuatau mataora te reira no te mea e ākā tei inangaro i te apii i te tuatua mou Pipiria, e tei riro mai ei au taeake e te tuaine. Inara, i muri ake i te toru e te apa mataiti i Aperika, kua oki maua ki Marike kia utuutu i te tamariki. Kua maromaroa atu  maua i te akaruke ia Aperika i te akaruke ia New York. Kua inangaro maua i te iti tangata Aperika e kua manako i te oki atu a tetai rā.

Kua neke maua ki te tua opunga o Colorado, tei reira toku nga metua. I muri akera, kua anau ta maua tamaine mua ko Kimberly, e 17 marama i muri mai ko Stephany. E puapinga tikai ta maua tukuanga angaanga ou ei nga metua. Kua angaanga pakari maua i te apii i te tuatua mou ki ta maua nga tamaine manea. Kua inangaro maua i te aru i te au akaraanga meitaki ta tetai pae i akanoo no maua. Kua kite maua e ka riro te akaraanga meitaki ei akakeu tikai i te tamariki, inara kare i te akapapu anga e ka maata mai raua no te tavini ia Iehova. Ma te maromaroa kua akaruke toku teina e toku tuaine i te tuatua mou. Penei a tetai rā ka aru akaou raua i te akaraanga meitaki tei akanooia no raua.

Rekareka tikai maua i te utuutu i ta maua nga tamaine e kua tauta i te rave i te au mea ei ngutuare tangata. Mei to matou nooanga i Aspen, Colorado, kua apii matou i te tupaorooro. Kua riro teia ei tuatau pukapukaanga ki ta maua nga tamaine ia matou e aere kapiti ra i runga i te nooanga apai tangata ki te ngai tupaorooro kiona. Ka aere katoa matou ka noo puakapa e ka tupu te au pukapukaanga mataora takapini i te aʼi. Noatu e e ou ua raua, ka ui raua i te au uianga, “Eaa taku ka rave me maata mai au?” e “Koai taku tu tangata ka akaipoipo?” Kua rave pouroa maua tei anoanoia kia apii i ta maua nga tamaine kia inangaro ia Iehova. E akamaroiroi ua ana maua ia raua kia akanoo i te angaanga orometua ei mea mua e kia akaipoipo i tetai mei te reira rai. Kua tauta katoa maua i te tauturu ia raua kia mārama kare i te mea tau kia akaipoipo ou. Ka karanga ua rai maua, “E noo ua korua kia tae roa ki te 23 mataiti.”

Kua aru maua i te akaraanga a to maua nga metua e kua angaanga pakari i te aere ki te au uipaanga e te rave tamou i te tutu aere ei pamiri. Kua akanoo katoa maua i tetai pae i roto i te angaanga orometua tamou kia noo i to matou kainga. Pera katoa, kua tuatua putuputu matou i te inangaro i te angaanga mitinari. Manako katoa matou, a tetai rā ka aere kapiti matou tokoa ki Aperika. Kua inangaro tikai ta maua nga tamaine i te rave i te reira.

E apii tamou ana matou ei ngutuare. Ka akatutu matou i te au turanga e tupu ana i te apii, e ka akatutu te nga tamaine i te tuanga a te Kite e pau ra i te uianga. Kua mataora raua i teia, e kua riro ei akapapu anga kia raua. Ia raua e maata maira, i tetai taime kua kopekope i te apii ngutuare. I tetai taime, kua taitaia tikai au no reira kua akakite kia aere ki to raua pia moe, kare a matou apii. Kua poitirere raua e kua akamata i te aue te karanga anga e ka inangaro raua i te  apii. No reira kua akamata maua i te kite e te tauturu tikai ra maua kia rekareka raua i ta raua e apii ra no Iehova. I te tuatau e topa ra, kua reka raua i te apii, e kua akakite ua mai i to raua manako ngakau. E tetai taime, e ngata i te rongo ia raua te karanga anga kare raua e akatika ana ki tetai apiianga Pipiria. Inara kua kite mai maua i to raua manako. I muri ake i te uriurianga, kua akatika raua i te au apiianga a Iehova.

Kua pou viviki te mataiti te utuutu anga i ta maua nga tamaine. Ma te tauturu e te arataki anga a te akaaerenga a te Atua, kua angaanga pakari maua i te utuutu ia raua kia inangaro ia Iehova. Rekareka tikai maua te akamata anga te nga tamaine i te painia i muri ake i te oti anga te apii teitei, e kua apii raua i te au tu karape no te turuturu ia raua uaorai. Kua neke raua ki Cleveland, Tennessee, ma te nga tuaine ke e rua no te tavini i te ngai e anoano maataia ra te au papuritia. Kua mii tikai maua ia raua, inara ma te rekareka e te angaanga ra raua i roto i te tavini anga tamou. I reira kua akamata maua ko Bethel i te painia akaou, e no te reira i rauka ai ia maua i te rave i te angaanga kotinga tauturu e te angaanga uruoaanga.

I mua ake ka neke ei ta maua nga tamaine ki Tennessee, kua aere raua ki London, Peritane, no te akara i te opati Betela. Kua aravei a Stephany, e 19 ona mataiti, i tetai mapu tane Betela ko Paul Norton. I tetai akaou tere, kua aravei a Kimberly i tetai oa o Paul, ko Brian Llewellyn. Te taeanga a Stephany ki te 23 mataiti, kua akaipoipo aia ia Paul. I tera mai mataiti, i to Kimberly 25 mataiti, kua akaipoipo aia ia Brian. No reira kua noo rai raua kia tae roa ki te 23 mataiti. Mataora tikai maua i ta raua ikianga meitaki ei nga tokorua akaipoipo.

Akakite mai ta maua nga tamaine kua riro te au akaraanga o nga metua e te nga metua ruau ei tauturu ia raua ‘kia kimi na mua te basileia o te Atua,’ noatu e manamanata to raua i te pae moni. (Mataio 6:33) Ia Aperira 1998, kua patiia a Paul raua ko Stephany ki te pupu 105 o Gileada, e kua tukuia raua kia tavini i Malawi, Aperika. I te reira taime rai, kua patiia a Brian raua ko Kimberly ki te Betela London e i muri mai kua tukuia ki te Betela Malawi. Kua mataora tikai maua no te mea e mea meitaki tikai teia no ta maua tamariki kia taangaanga i to raua oraanga.

Ia Tianuare 2001, kua tae mai te kapiki anga tereponi taku i taiku i te akamataanga. Kua akataka te Taeake Marais, te akaaere o te Angaanga Urianga, e te akapapa ra te au taeake i tetai apii te ka tauturu i te aronga uri reo takapini i teianei ao kia mārama i te reo Papaa. Noatu e 64 oku mataiti, kua inangaro ratou i te tereni iaku ei puapii. Kua pure maua ko Bethel no te reira e kua ui i te manako o to maua nga metua vaine. Noatu e e ruaine raua ma te kore ta maua tauturu, kua inangaro rai raua ia maua kia aere. Kua ringi atu au i te akakite e ka āriki maua i teia tukuanga angaanga manea.

I reira kua kite mai toku mama e maki cancer tona. Kua akakite au e ka noo maua ka tauturu i toku tuaine ko Linda no te akono iaia. Patoi a Mama te karanga anga, “Ka kino roa atu au me kare korua e aere.” Kua manako pera rai a Linda. Kua rekareka tikai maua no ta raua i rave, e kua rekareka katoa maua i te tauturu a te au taeake e te tuaine. Te rā i akaruke ei maua i te Watchtower Educational Center i Patterson, kua ringi mai a Linda i te akakite e kua mate a Mama. Mei tana i akamaroiroi ia maua, kua rave ua maua i ta maua angaanga ou.

 Rekareka maua i te kite e ka aere ta maua angaanga mua ki te opati Betela Malawi, te ngai e tavini ra ta maua nga tamaine e to raua tokorua. Rekareka tikai te aravei kapiti akaou. Aru mai, kua apii maua i Zimbabwe e ki Zambia. I muri ake i te apiianga e toru e te apa mataiti, kua oki maua ki Malawi no te tata i te au tupuanga o te Au Kite tei takinokinoia no tei vai takake ei au Kerititiano. *​—Akara i te tataanga rikiriki.

I te 2005, kua maromaroa akaou maua i te akaruke ia Aperika. Kua oki maua ki Basalt, Colorado, te ngai e painia nei maua ko Bethel. I te 2006, kua neke mai a Brian raua ko Kimberly i te pae ia maua no te utuutu i ta raua nga tamaine e rua, ko Mackenzie e Elizabeth. Tei Malawi rai a Paul raua ko Stephany, te tavini ra a Paul i roto i te Kumiti Betela. Te vaitata nei au i te 80 mataiti i teianei, e rekareka tikai toku i te kite i te au mapu tane taku i angaanga kapiti ana e akono nei i te au apainga taku i rave ana. Ei puapinga no ta maua tamariki e te au utaro, kua tauta maua i te aru i te au akaraanga meitaki ta tetai pae i akanoo no maua. Kua tupu tikai te mataora e te rekareka maata kia maua.