1, 2. (a) Eaa te ‘au ka rauka ia tatou i teianei? (e) Eaa ka kore ei e rauka ia tatou te ‘au tikai? (Akara i te tutu mua.)

INANGARO pouroa tatou i te ‘au, e ka inangaro i te kopae i te apiapi. No reira te rekareka nei tatou e te oronga maira Iehova i “te au o te Atua.” E tu ‘au tei akamarū e te paruru ia tatou mei te au manako manamanata. (Philipi 4:6, 7) No te mea kua akatapu tatou ia tatou uaorai kia Iehova, “e au to tatou i te Atua.” Tera te aiteanga e pirianga meitaki to tatou kiaia.​—Roma 5:1.

² Inara, kare i tae ake te taime no te Atua kia apai mai i te ‘au tikai ki te enua nei. Te noo nei tatou i te tuatau openga, no reira te vaira te au manamanata te ka akatupu i te taitaia kia tatou. Kua koropiniia tatou e te aronga tā ua. (2 Timoteo 3:1-4) Ka anoano katoaia tatou kia patoi ia Satani e tana au apiianga pikikaa. (2 Korinetia 10:4, 5) Inara te mea taitaia roa atu ko te patoi anga a te kopu tangata kare e akamori ana ia Iehova. Penei ka aviri ratou i ta tatou  irinakianga me kore ka akaapa ia tatou no tei akavee i te ngutuare tangata. Penei ka karanga, kare tatou i te ngutuare okotai akaou, kia akamutu roa tatou i te akamori ia Iehova. No reira akapeea tatou me akara i te patoi anga a te ngutuare tangata? E akapeea tatou me akono i te ‘au me tupu teia?

3, 4. (a) Eaa ta te au apiianga a Iesu ka akatupu? (e) Eaa te taime e ngata tikai te aru ia Iesu?

³ Kite a Iesu e kare te katoa anga o te tangata e āriki i tana au apiianga. Kite katoa aia e ka patoi etai pae i tana au pipi e ka anoanoia ratou kia akamaroiroi. Ka takino teia patoi anga i te tu ‘au o to ratou ngutuare tangata. Karanga a Iesu: “Auraka e manako e, i aere mai ei au e apai mai i te au i te enua nei; kare au i aere mai e apai mai i te au, e tamaki ra. I aere mai nei au e akatupu i te tamaki i te metua tane raua ko te tamaiti, te metua vaine raua ko te tamaine, te metua ongoai vaine raua ko te unonga vaine. E kitea oki to te tangata nei enemi i roto i tona uaorai ngutuare.”​—Mataio 10:34-36.

⁴ Eaa te aiteanga o ta Iesu tuatua “Auraka e manako e, i aere mai ei au e apai mai i te au”? Inangaro aia i te tangata kia kite e ka tupu tetai apinga me riro mai ratou ei pipi nana. To Iesu akakoroanga ko te apii i te tuatua mou a te Atua, kare i te akavee i te au ngutuare tangata. (Ioane 18:37) Inara kua anoanoia tana au pipi kia kite e kare i te mea māmā i te aru iaia, me kare to ratou au oa me kore mema ngutuare tangata e āriki i te tuatua mou.

5. Eaa ta te au pipi a Iesu i na roto ana?

⁵ Karanga a Iesu e ka anoanoia tana au pipi kia puareinga ua i te akakoromaki i te patoi anga a te ngutuare tangata. (Mataio 10:38) Ei akamareka iaia, kua akakoromaki tana au pipi i te tu akavaavaa a to ratou au ngutuare tangata e kua kopaeia ratou. Inara e maata atu ta ratou i rauka i tei ngere.​—E tatau ia Mareko 10:29, 30.

6. Eaa ta tatou ka akamaara me patoiia tatou e te kopu tangata?

⁶ Noatu e ka patoiia tatou e te kopu tangata no tei akamori ia Iehova, te inangaro ra tatou ia ratou. Kia akamaara ra tatou, ka anoanoia to tatou inangaro i te Atua e te Mesia kia ketaketa atu i to tatou inangaro no tetai ua atu. (Mataio 10:37) Ka anoano katoaia tatou kia matakite e ka taangaanga a Satani i to tatou inangaro no te ngutuare tangata kia akakeu ia tatou kia tiratiratu kore kia Iehova. Ka uriuri ana tatou i etai au turanga ngata e akapeea tatou i te akakoromaki i te reira.

7. Akapeea koe me akamanako i toou turanga me kare toou tokorua e tavini ana ia Iehova?

⁷ Te akamatakite maira te Pipiria ia tatou e ko tetai ua atu tei akaipoipo “e pekapeka ra to te reira,” me kore e manamanata. (1 Korinetia 7:28) Me kua akaipoipo koe i tetai kare e tavini ana ia Iehova, penei ka tupu te apiapi e te taitaia maata ki toou oraanga akaipoipo. Inara, e mea puapinga kia akamanako i toou turanga mei ta Iehova akara anga. Karanga aia kare e rauka ia tatou i te akataka ke me kore te tatara i to tatou tokorua no te mea ua nei kare aia e tavini ana ia Iehova. (1 Korinetia 7:12-16) Me kare taau tane e  tavini ana ia Iehova e kare e rave i te akamori mou, ka anoanoia rai koe kia akangateitei iaia ei upoko o te ngutuare tangata. E me kare taau vaine e tavini ana ia Iehova, ka anoanoia rai koe kia inangaro iaia e te akono iaia ma te maru.​—Ephesia 5:22, 23, 28, 29.

8. Eaa te au uianga taau ka ui kia koe uaorai me kotingaia taau akamorianga e toou tokorua?

⁸ Eaa taau ka rave me kotingaia taau akamorianga e toou tokorua? Akakite te tane a tetai tuaine e takitai ua ake te rā o te epetoma ka tutu aere aia. Me te aiteite ra toou turanga, e ui kia koe uaorai: ‘Te pati ainei toku tokorua kia akamutu takiri au i te akamori ia Iehova? Me kare, e ngari ake i te akarongo i tana e pati maira?’ Me e tu tau toou, ka meangiti mai te au manamanata i roto i toou oraanga akaipoipo.​—Philipi 4:5.

9. Akapeea te au Kerititiano me apii i ta ratou tamariki kia akangateitei i te metua kare i irinaki?

⁹ Ka ngata rai i te tereni i taau tamariki me kare toou tokorua e tavini ana ia Iehova. Ei akaraanga, ka anoanoia koe kia apii i taau tamariki kia akarongo i te akauenga Pipiria: “E akangateitei i to metua tane e to metua vaine.” (Ephesia 6:1-3) Eaa taau ka rave me kare toou tokorua e aru ana i te au turanga Pipiria? Ka akanoo koe i te akaraanga meitaki no taau tamariki na te akangateiteianga i toou tokorua? E akamanako i tona au tu meitaki, ma te akakite e te mareka ra koe i tana au mea meitaki e rave ra. Auraka e tuatua i te au mea tau kore no runga i toou tokorua ki mua i te tamariki. Mari ra, e akamārama kia ratou e ka iki te tangata tatakitai me ka tavini aia ia Iehova. Me apii koe i taau tamariki kia akangateitei i te metua kare i irinaki, ka riro to ratou akaraanga meitaki ei akakeu i toou tokorua kia inangaro i te apii ia Iehova.

10. Akapeea te au metua Kerititiano me apii i ta ratou tamariki kia inangaro ia Iehova?

¹⁰ Penei ka inangaro etai au tokorua kare i irinaki kia akono ta ratou tamariki i te au orote tau kore me kore te apii i  te au apiianga akonoanga pikikaa. Penei ka patoi katoa etai au tane i te vaine Kerititiano kia kore e apii i te Pipiria ki te tamariki. Noatu i teia turanga, ka rave te vaine i tana ka rauka i te apii i te tuatua mou ki tana tamariki. (Angaanga 16:1; 2 Timoteo 3:14, 15) Ei akaraanga, penei kare te tane e inangaro i tana vaine kia apii tamou i te Pipiria ki te tamariki me kore te apai ia ratou ki te au uipaanga. Koi akangateitei ei aia i tana iki anga, ka rauka rai i te vaine i te tuatua i tona au irinakianga ki tana tamariki. Na te reira tu, ka kite ratou i to Iehova au turanga tika e te tarevake. (Angaanga 4:19, 20) I te openga, na te tamariki rai e iki me ka tavini ratou ia Iehova. * (Akara i te tataanga rikiriki i raro.)​—Deuteronomi 30:19, 20.

11. Eaa te ka akatupu i te manamanata ki to tatou kopu tangata tei kore i tavini ia Iehova?

¹¹ To tatou akamata mua anga i te apii ki te Au Kite o Iehova, penei kare tatou i akakite ana ki to tatou ngutuare tangata. Inara i to tatou akarongo e tupu maira, kite mai tatou e ka anoanoia kia akakite e ka inangaro tatou i te tavini ia Iehova. (Mareko 8:38) Penei kua riro toou tiratiratu ki te Atua ei akatupu i te manamanata i rotopu ia koe e toou ngutuare tangata. Ka uriuri ana tatou i etai au mea ka rauka ia koe te rave kia akono i te ‘au e kia vai tiratiratu kia Iehova.

12. No teaa ra penei ka patoi to tatou kopu tangata ia tatou, inara akapeea tatou me akaari e te manako atura tatou ia ratou?

¹² E tauta kia mārama i te manako o toou kopu tangata kare i irinaki. Rekareka tikai kua kite tatou i te tuatua mou mei te Pipiria. Inara, penei irinaki to tatou kopu tangata e kua akavareia tatou me kore kua riro mai ei tuanga o tetai pupu akonoanga tuke. Penei kua manako ratou e kare tatou e inangaro akaou ana ia ratou no te mea kare tatou e piri ana i te akono i te au tarekareka orote. Penei, mataku ratou e ka tupu tetai apinga kino kia tatou me mate tatou. Ka anoanoia tatou kia tauta i te mārama i to ratou manako e te akarongo meitaki i ta ratou ka tuatua kia kite eaa ratou i manata ei ia tatou. (Maseli 20:5) Tauta te apotetoro ko Paulo i te mārama i “te tangata ravarai” e rauka ai iaia te apii i te nuti meitaki kia ratou. Me tauta tatou i te mārama i to tatou mema ngutuare tangata, penei ka tauturu tikai teia ia tatou akapeea me apii i te tuatua mou kia ratou.​—1 Korinetia 9:19-23.

13. Akapeea tatou me tuatua ki to tatou kopu tangata kare i irinaki?

¹³ E tuatua ma te maru. “Ei tuatua aroa ua anake ta kotou,” i karanga ai te Pipiria. (Kolosa 4:6) Penei kare i te mea māmā i  te rave. Ka pati tatou i te vaerua tapu o Iehova kia tauturu ia tatou kia maru e te takinga meitaki ki to tatou kopu tangata. Auraka tatou e taumāro ki ta ratou irinakianga pikikaa katoatoa. Me mamae tatou no ta ratou i tuatua e te rave, ka aru tatou i te au apotetoro. Karanga a Paulo: “Kia akakinoia mai, kua akaora atu matou; kia takinga-kinoia mai, kua akakoromaki matou; Kia akakinoia ra, kua ako atu matou.”​—1 Korinetia 4:12, 13.

14. Eaa te au puapinga o te tu meitaki?

¹⁴ E akono i te tu meitaki. No teaa i puapinga ai teia? Noatu e ka riro te tu maru ei aka‘au i te kopu tangata, ka riro to tatou tu meitaki ei mea ririnui maata. (E tatau ia 1 Petero 3:1, 2, 16.) E vaoo i toou kopu tangata kia kite i toou akaraanga ei Au Kite o Iehova ma te oraanga akaipoipo mataora, te utuutu meitaki anga i ta ratou tamariki, te aru anga i te au turanga Pipiria, e te oraanga puapinga. Noatu e kare rava to tatou kopu tangata e āriki i te tuatua mou, ka rekareka tatou te kite e kua riro to tatou tu meitaki ei akamareka ia Iehova.

15. Akapeea tatou me parani meitaki kia kopae i te au taumaro anga ki to tatou kopu tangata?

¹⁵ E parani meitaki. E akamanako i te au turanga te ka akatupu i te taumāro ki to tatou kopu tangata. E akamanako i taau ka rave. (Maseli 12:16, 23) Ko te reira ta tetai tuaine i Autireria i rave. Kua patoi pakari tona metua tane ongoai i te tuatua mou e ka riri i tetai taime. No reira i mua ake ka atoro ei iaia, ka pure raua ko tana tane kia Iehova i te pati tauturu kia kore e pau atu ma te riri. Ka akamanako raua i te au tumu manako no te pukapuka meitaki. Na te kopae anga i te au pukapuka anga roa te ka taki atu ki te taumaro no runga i te akonoanga, ka kotinga raua i te au atoro anga.

16. Akapeea koe me autu i te au manako kino no tei akamareka kore i toou kopu tangata?

¹⁶ E tikai, kare e rauka ia koe te kopae i te au taumaro katoatoa ki toou kopu tangata kare e irinaki ana. Me tupu te taumaro, penei ka ati ngakau koe no te mea te inangaro ra koe i toou kopu tangata e te akamareka ia ratou. Inara e akamaara, kia ketaketa atu toou tiratiratu kia Iehova i toou inangaro i toou ngutuare tangata. Me kite toou kopu tangata i teia, penei ka mārama ratou i te puapinga o taau tavini anga ia Iehova. Kare e rauka ia koe te mārō i tetai ua atu kia āriki mai i te tuatua mou. Ka rauka ra ia koe te akaari akapeea taau aruanga i to Iehova au tu te tauturu anga ia koe. E tikai, te oronga ra a Iehova i te tuatau no ratou e tatou, kia iki i te tavini iaia.​—Isaia 48:17, 18.

17, 18 Eaa te ka tauturu ia koe me akaruke tetai o te ngutuare tangata ia Iehova?

¹⁷ Me akaateaia tetai o te ngutuare tangata ki vao me kore kua akaatea iaia  uaorai mei te putuputuanga, ka ngata rai te reira. Ka riro te reira ei mea mamae tikai mei te mea rai kua patia tetai ia koe ki te koke. Akapeea koe me akakoromaki i teia mamae?

¹⁸ E akamou ki runga i te tavini ia Iehova. Me tupu teia tu mamae, ka anoanoia koe kia akaketaketa i toou uaorai akarongo. E tatau putuputu i te Pipiria, e akapapa e te aere ki te au uipaanga, e tutu aere tamou, e pure kia Iehova kia akamaroiroi ia koe kia akakoromaki. (Iuda 20, 21) Akapeea me te rave ra koe i teia au mea pouroa e kare te mamae i ngaro? Auraka e tuku i te au! E akamou ua rai ki runga i taau tavini anga ia Iehova. Kare e roa, ka rauka ia koe te akatere i toou au manako ngakau. Kua tupu te reira ki te tata o Salamo 73. Kua na roto aia i tetai tuatau e ngata iaia te akatere i tona au manako ngakau. Inara na te akamorianga ia Iehova i tauturu iaia kia akara meitaki akaou i te au mea. (Salamo 73:16, 17) Ka tau katoa kia koe.

19. Akapeea koe me akangateitei i ta Iehova akoanga ki tona iti tangata?

¹⁹ E akangateitei i te ako a Iehova. Kua kite a Iehova e ka puapingaia te katoatoa mei tana ako, kapiti mai te tangata tei akaateaia. Noatu e ka tupu te mamae maata me akoia tetai ta tatou i akaperepere, ka tauturu te reira iaia kia oki mai kia Iehova a te tuatau ki mua. (E tatau ia Ebera 12:11.) E tae ua atu ki te reira taime, kia akangateitei tatou i te arataki anga a Iehova “auraka kotou e kapiti atu i te tangata” tei akaateaia. (1 Korinetia 5:11-13) Kare teia i te mea māmā ua. Inara kia kopae tatou i te aravei ia ratou na roto i te tereponi, te tuku karere, te tata reta, te imere, me kore te social media.

20. Eaa ta tatou ka manakonako ua atu?

²⁰ Auraka e tuku i te au! “E manakonako [te aroa] i te au mea katoa,” no reira kia manakonako tatou i te aronga ta tatou i akaperepere kia oki mai kia Iehova. (1 Korinetia 13:7) Me kite koe i tetai o te ngutuare tangata e akamako maira i tona tu, ka rauka ia koe i te pure kia rauka iaia te maroiroi mei te Pipiria e te āriki i ta Iehova patianga: “E oki mai iaku nei.”​—Isaia 44:22.

21. Eaa taau ka rave me patoi toou ngutuare tangata ia koe no tei aru ia Iesu?

²¹ Karanga a Iesu e kia maata atu to tatou inangaro iaia i te inangaro i tetai ua atu tangata. E kua papu ia Iesu e ka maroiroi tana au pipi i te vai tiratiratu kiaia noatu me patoi to ratou ngutuare tangata ia ratou. No reira me patoi toou ngutuare tangata ia koe no te mea te aru ra koe ia Iesu, e irinaki ki runga ia Iehova. E pati iaia kia tauturu ia koe kia akakoromaki marie. (Isaia 41:10, 13) Ka tupu te mataora te kite e kua mareka rava a Iehova e Iesu ia koe e ka akapuapinga raua i toou tu tiratiratu.