Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

TUA ORAANGA

Akameitaki Tikai a Iehova i Taku Ikianga

Akameitaki Tikai a Iehova i Taku Ikianga

I te mataiti 1939. Kua ara mai matou i te roa anga o te po e kua akaoro no tetai ora ki te oire meangiti ko Joplin i te tua opunga tonga o Missouri, Marike. Te tae anga ki reira, kua tuku muteki ua matou i te au aenga pepa ki raro i te ngutupa o te au are tataki tai. Te oti anga, kua na runga matou i te motoka te aravei i to matou au pupu. Te maiata rai teia taime. Eaa ra matou i aere ei i te tutu aere i mua ake ka iti mai ei te rā ma te akaruke viviki atu i te reira ngai? Ka akakite atu au akonei.

KUA anauia au i te mataiti 1934. E Aronga Apii Pipiria (Au Kite o Iehova) toku nga metua ko Fred e Edna Molohan no tetai 20 mataiti. Rekareka tikai kua apii raua iaku kia inangaro ia Iehova. Kua noo matou ki Parsons, e oire meangiti i te tua itinga tonga o Kansas. Vaitata rai kua akatainuia te katoatoa i roto i ta matou putuputuanga. E aere tamou ana to matou ngutuare tangata ki te uipaanga e te angaanga tutu aere. I te avatea Maanakai e tutu aere ana matou i runga i te mataara, koia oki te tutu aere i te ngai tangata i teia tuatau. Kua roiroi matou i tetai au taime, inara me oti te reira ka oko ua rai a Papa i tetai ice cream na matou.

E ākā ngai te ngai tutu aere a ta matou putuputuanga meangiti, ka kapiti mai te au oire rikiriki e te au ngai tanutanu. I te mea ka oronga mai i te moni, ka oronga mai ratou i te au kai tanutanu, te uamoa (koi anau ua akera), e te moa no ta matou au puka. Kua oake takere a Papa i te moni tauturu no te au puka, no reira kua riro teia kai ei angai i te ngutuare tangata.

ANGAANGA TUTU AERE

Kua taangaanga toku nga metua i tetai ponokarapa i roto i te angaanga tutu aere. E meangiti roa au i te taangaanga i te reira, inara e reka ana au i te tauturu ia Papa e Mama i te akatangi i te au rekoti akoanga a te Taeake ko Rutherford no runga i te au atoro akaou anga e te au apii Pipiria.

Matou ko papa e mama i mua i to matou motoka akatangitangi

Kua tuku a Papa i tetai pia akatangi maata ki runga i to matou motoka, e Ford 1936, e kua maani aia i te reira ei motoka akatangitangi. Meitaki tikai te reira no te tutu aere. Ka akatangi matou i tetai akatangi anga imene na mua, kia akarongo mai te tangata, e oti ka akatangi i tetai akoanga Pipiria. I muri ake, ka oronga matou i te au puka ki te tangata tei inangaro i te reira.

I te oire meangiti ko Cherryvale, Kansas, kua akaoro a Papa i te motoka akatangitangi ki roto i te ngai aua tiare o te oire, e akangaroi ana te maata anga o te tangata ki reira i te au Tapati. E oti, kua aere mai te akava i te akakite kiaia kia apai i te motoka akatangitangi ki vao ake i te ngai aua tiare. Kua apai a Papa i te motoka ki runga i te mataara i vao ua ake i te ngai aua tiare, kia rongo mai te tangata i te porokaramu. I teia au atianga, e reka ua ana au i te noo i te pae ia Papa e toku tuakana, ko Jerry.

I te reira au mataiti, kua rave matou i te au angaanga takake i te au ngai e patoi mai ana te tangata. Mei taku i taiku i te akamata anga, ka tu mai matou i te roa anga o te po ka tuku muteki ua i te au aenga pepa me kore puka rikiriki ki raro ake i te ngutupa o te tangata. I muri mai, ka aravei pouroa matou ki vao ake i te oire kia kite me kua opu te akava i tetai ia matou.

Tetai tuanga reka o ta matou angaanga tutu aere, ko te mati akakitekite aere. Ka tamou matou i te au akairo pepa mamaata e ka mati na roto i te oire. Maara iaku tetai taime te aere anga mai te au taeake ki to matou oire, e kua mati te tamou anga i te au akairo pepa ‘E Puereere te Akonoanga e te Pikikaa.’ Kua akamata ratou mei to matou kainga, kua aaere no te okotai e te apa kiromita (1 maire) na roto i te oire, e kua taopenga ki ko ia matou. Ma te mataora, kare ratou i tapuia ana, inara e maata te tangata tei inangaro i te kite eaa te tupu ra.

TE AU URUOAANGA I TOKU MEANGITI ANGA

E aere putuputu ana toku ngutuare tangata ki te uruoaanga i Texas. E angaanga ana a Papa na te kamupani rerue, no reira ka rauka ua ia matou i te aere na runga i te rerue ki te au uruoaanga e te atoro i te kopu tangata. E noo ana to Mama tungane ko Fred Wismar, e tana vaine ko Eulalie, ki Temple, Texas. Kua kite mai a Angakara Fred i te tuatua mou i tona meangiti anga, te akamata anga o te mataiti 1900, kua papetitoia aia, e kua akakite i tana i apii mai ki tona ai taeake e toku mama. Kua kite meitaki te au taeake i Texas ia Angakara Fred no te mea i tavini kotinga (akaaere kotinga i teianei) ana aia i mua ana. E tu takinga meitaki, mataora e te maroiroi tona e e akaraanga meitaki tikai noku.

I te mataiti 1941 kua aere matou na runga i te rerue ki St. Louis, Missouri, no tetai uruoaanga maata. Kua patiia te aronga mapu katoatoa kia noo kapiti ki te pae i te paata te akarongo i te ako a te Taeake ko Rutherford no runga i te “Tamariki a te Ariki.” I te openga o tana ako, kua poitirere te au mapu katoatoa e 15,000. Kua oronga mai te Taeake ko Rutherford e tona pupu tauturu i tetai puka Children ou na matou.

Ia Aperira mataiti 1943 kua aere matou ki te akaputuputuanga “Kapiki Anga Kia Rave” i Coffeyville, Kansas. Kua rongo matou i te tuatua akakite ki te au putuputuanga katoatoa e e apii ou tetai, ko te Apii Orometua Teokaratiki. Kua tae katoa mai te puka rikiriki e 52 tuanga apii ka taangaanga matou no te apii. I te openga mataiti, kua oronga au i taku ako apii mua. E tupuanga meitaki katoa teia, no te mea kua papetitoia matou ki roto i tetai punavai anu i tetai ngai tanutanu i te pae mai.

INANGARO AU I TE TAVINI KI BETELA

Kua akamutu au i te apii tuarua i te mataiti 1951, e kua anoanoia au kia akamanako i taku ka rave i toku oraanga. Kua tavini ana toku tuakana ko Jerry ki Betela. Kua inangaro rai au i te aere ki Betela, no reira kua tuku au i taku patianga. I muri poto mai, kua patiia au kia aere ki Betela e kua akamata i te tavini ki reira ia Mati 10, mataiti 1952. E ikianga meitaki tikai teia tei tauturu iaku kia tavini maata atu i te Atua.

Kua inangaro au i te angaanga ki roto i te ngai nenei anga makatini e te puka. Inara kare rava au i rave ana i te reira. Kua tukuia au kia angaanga ei tuati e ki roto i te ngai tunu anga kai. Reka tikai au i teia angaanga e e maata taku i apii mai. Kua ta tuangaia to matou ora angaanga, e e tuatau va rai toku i te rā. E aere putuputu ana au ki te ngai vairanga puka o te Betela, e kua taangaanga i te au puka no taku uaorai apii. Kua akaketaketa teia i toku akarongo e toku pirianga oa kia Iehova. Kua titau katoa au kia tavini ia Iehova i te Betela no tetai tuatau roa. Akaruke a Jerry i te Betela i te mataiti 1949 e kua akaipoipo ia Patricia, kua noo raua ki te pae mai ia Brooklyn ma te tauturu e te akamaroiroi i toku ou anga ki Betela.

I muri poto ake i toku aere anga ki Betela, kua akamata te au taeake i te kimi i te au taeake Betela ei vaa tuatua. Kua tukuia te au taeake ki runga i teia akapapaanga kia atoro i te au putuputuanga e 320 kiromita (200 maire) te mamao mei ia Brooklyn. Ka oronga ratou i tetai akoanga ki te katoatoa ma te tutu aere kapiti ki te putuputuanga. Ko au tetai tei ikiia. Noatu te ru, kua akamata au i taku atoro anga e kua oronga i te akoanga. I te reira tuatau ka pou rai okotai ora no teia au akoanga. E na runga ana au i te rerue ki teia au putuputuanga. Maara meitaki iaku tetai Tapati avatea i te tuatau anu o te mataiti 1954. Kua aru au i te rerue te oki anga ki New York e kua anoanoia au kia tae ki Betela i te avatea aiai. Inara, i toku oki anga, kua tupu tetai matangi uriia e te kiona. Kare te matini uira o te rerue i angaanga ana, e kare au i tae ana ki New York City e tae ua atu ki te ora rima i te popongi Monite. Kua na runga au i te subway mei te ngai tiaki rerue ki Brooklyn e kua aere tika atu au ki te ngai tunu anga kai. E manga taroaroa rai au te tae anga e te roiroi no te mea kare au i moe ana. Inara kua pauna rai toku taime te rekareka i te tavini i te au putuputuanga e te aravei i te au taeake e te au tuaine ou.

Akapapa no te tuatua na roto i te ratio WBBR

I toku rima mataiti mua i Betela, kua akamata katoa au i te piri ki roto i tetai porokaramu apii Pipiria tei akakitekiteia i te au epetoma ravarai na runga i ta tatou ratio WBBR. Tei runga te are ratio i te rua taua o te are 124 Columbia Heights. E piri putuputu ana te Taeake ko Alexander H. Macmillan tei tavini roa ki Betela, ki roto i teia au porokaramu ratio. E kapiki ana matou iaia ko te Taeake Mac. E akaraanga meitaki aia no matou aronga mapu i Betela no te mea kua vai tiratiratu aia noatu te au manamanata ngata.

Na teia au aenga pepa i akakitekite i te WBBR

I te mataiti 1958, kua taui taku tukuanga angaanga e kua akamata au i te angaanga kapiti ki te aronga apii o te Apii Gileada. Ka tauturu au i teia au taeake e te au tuaine maroiroi kia rauka to ratou visa, e ka akapapa au i to ratou teretere anga. E oko maata tikai te tiketi pairere i te reira tuatau, no reira ka aere te maata anga o te aronga apii ki Aperika e Asia na runga i tetai pai tari apinga. I te au mataiti i muri mai, te topa anga te tiketi pairere ki raro, kua rere te maata anga o te au mitinari ki te enua ta ratou ka tavini.

Akapapaia te au pepa Gileada i mua ake i te porokaramu akaotianga

TUTAKA ANGA I TE URUOAANGA

I te mataiti 1960, kua akapapa au i te rere anga pairere mei Marike ki Europa no te au uruoaanga pa enua o te mataiti 1961. Kua rere au ki tetai o teia au uruoaanga i Hamburg, Tiamani. I muri ake i te uruoaanga, kua tutaki matou toko toru taeake Betela i tetai motoka e kua akaoro na roto ia Tiamani ki Itaria e kua atoro i te opati Betela i Roma. Mei reira, kua aere matou ki Varani, na runga i te au Maunga Pyrenees, e tae atu ki Paniora, te ngai kua araiia ta tatou angaanga. Kua rauka ia matou i te oronga i tetai au puka ki te au taeake i Barcelona, tei vaiia ei au apinga aroa. Reka tikai i te aravei ia ratou! E oti aere matou ki Amsterdam e kua oki ki New York na runga i te pairere.

I te mataiti 1962, kua tukuia au kia akapapa i te au teretere anga o te 583 au taeake e te au tuaine kia aere ki tetai uruoaanga pa enua puapinga i teianei ao. Ko te Akaputuputuanga i te mataiti 1963 “Nuti Meitaki e te Mutukore.” Ka aere teia au taeake ki te au uruoaanga i Europa, Asia e te Patipika e oti aere atu ki Honolulu, Vaii, taopenga ki Pasadena, California. Ka atoro katoa ratou ia Lebanona e Ioridana te tutaka anga i te au enua o te Pipiria. Kua akapapa to matou tipatimani i te au tiketi pairere e te au ngai noo anga otera pera katoa te au visa.

PATANA OU NO TE TUTAKA AERE

E mataiti puapinga tikai te mataiti 1963 kiaku. Ia Tiunu 29, kua akaipoipo au ia Lila Rogers no Missouri mai, tei aere mai ki Betela i te mataiti 1960. Okotai epetoma i muri ake i to maua akaipoipoanga, kua piri maua ko Lila ki roto i tetai teretere anga takapini i teianei ao e kua atoro ia Ereni, Aiphiti, e Lebanona. E oti kua rere poto atu maua ki Ioridana. Inara, kua araiia ta tatou angaanga i reira, e kare te kavamani i oronga mai ana i te visa no te Au Kite o Iehova. No reira kare i papu, eaa te ka tupu me tae atu maua. Akamanako ana i to maua mataora e te poitirere, te kite anga i tetai pupu taeake e te au tuaine e tu maira i runga i tetai manga ngai akatoanga pairere ma te tuatua “Turou mai e te Au Kite o Iehova”! Rekareka tikai te atoro i te au enua o te Pipiria e te akarakara i te au ngai i noo ana a Aberahama, Isaaka, e Iakoba, te ngai i tutu aere ei a Iesu e te au apotetoro, te ngai i akamata ai te akonoanga Kerititiano “ki te openga o te enua ra.”—Angaanga 13:47.

E 55 mataiti i teianei to Lila riro anga mai ei tokorua tiratiratu i taku tuanga angaanga katoatoa. E maata to maua taime te atoro anga ia Paniora e Portugal, te arai angaia ta tatou angaanga i reira. Ka akamaroiroi maua i te au taeake e te au tuaine e ka apai i te au puka e tetai au apinga ke tei anoanoia. Kua rauka rai ia maua i te atoro i to tatou au taeake, i roto i te are auri i Cádiz, Paniora. Rekareka tikai au i te oronga i tetai akoanga akamaroiroi kia ratou.

Matou ko Patricia e Jerry Molohan e aere ra ki te Uruoaanga 1969 o te “Au i te Enua Nei”

Mei te mataiti 1963, kua akapapa au i te teretere anga ki te au uruoaanga pa enua i Aperika, Autireria, Marike Rotopu e te Apatonga, Vaii, Nu Tireni, e Puerto Rico. I aere ana maua ki tetai au uruoaanga manea tikai, mei to Warsaw, Poland, i te mataiti 1989. E maata te au taeake i Rutia tei aere mai ki te reira uruoaanga maata. Ko ta ratou uruoaanga mua te reira! Kua aravei maua i te au taeake e te au tuaine i roto i te areauri no tetai tuatau roa i Soviet Union, no to ratou akarongo.

Tetai akaou angaanga taku i reka tikai ko te atoroanga e te akamaroiroianga i te au ngutuare Betela e te au mitinari takapini i teianei ao. I te atoro anga openga, kua aere maua ki Korea Apatonga te aravei e 50 o to tatou au taeake i roto i te areauri i Suwon. E tu papu tikai to ratou te tapapa anga atu i te tavini akaou ia Iehova ma te kore e arairai anga. Kua akamaroiroi tikai te reira ia maua te aravei anga ia ratou!—Roma 1:11, 12.

REKAREKA NO TE TUPUANGA

Kua kite ana au ia Iehova te akameitaki anga i tona iti tangata i te au mataiti i aereia mai. I toku papetitoia anga i te mataiti 1943, te vaira e 100,000 papuritia. E tere atu i te 8,000,000 e tavini ra ia Iehova i teianei i roto i te 240 enua. Kua riro rai te angaanga maroiroi a te aronga apii Gileada i te akamaata atu i teia tupuanga. E rekareka maata tikai toku i te angaanga kapiti ki teia au mitinari e te tauturu kia tae ratou ki ta ratou ngai ka tavini.

Rekareka tikai au e mei toku meangiti anga, kua inangaro au i te taangaanga i toku oraanga kia tavini ia Iehova, e kua pati rai au kia aere ki Betela. Kua akameitaki tikai a Iehova iaku, i teia au mataiti i aereia mai. I te pae i te au mea ta maua i reka no te tavini i Betela, reka maua ko Lila i te tutu aere kapiti ki te au putuputuanga i Brooklyn e tere atu i te 50 mataiti e kua rauka te au oa mou.

Te tavini nei rai au i Betela ma te turuanga a Lila i te au rā tataki tai. Noatu e 84 tuma oku mataiti, te mataora nei au e ka rauka rai iaku i te tauturu i te tata reta na te opati Betela.

Maua ko Lila i teianei

Rekareka tikai au i roto i te akaaerenga manea a Iehova, e te kite anga i te tika o te au tuatua a Malaki 3:18 e: “Ei reira kotou e kite akaou ei i te tu ke anga i te tangata tuatua-tika e te tangata kino, i te tangata i akamori i te Atua, e tei kore i akamori iaia.” I te au rā ravarai, te kite nei tatou e te kino ua atura to Satani ao e kare o te tangata manakonakoanga, e kare e reka ana i to ratou oraanga. Inara e oraanga mataora to te aronga te inangaro ra e te tavini ra ia Iehova noatu i teia tuatau kino, ma te manakonakoanga papu no te tuatau ki mua. E tika anga meitaki tikai teia i te tutu aere i te nuti meitaki ki tetai ke! (Mataio 24:14) Kare e roa atu ana, ka tupau te Patireia o te Atua i teia ao taito ki tetai parataito. Mei teaa atura to tatou inangaro kia tae viviki mai te reira rā! Ka mataora i reira te katoatoa i te enua nei, ma te oraanga kopapa meitaki e kia ora e tuatau ua atu.