1, 2. I muri ake i to Iesu aere anga ki te rangi, eaa ta te au apotetoro i manako?

KUA tu ua te au apotetoro a Iesu ki runga i te Maunga ko Oliveta e kua akara i to ratou pu e te oa, ko Iesu, iaia e aere ra ki te rangi e kua ngaro atura i roto i te tiaorangi. (Angaanga 1:9, 10) No tetai rua mataiti, kua apii a Iesu e kua akamaroiroi e kua arataki ia ratou. Inara i teianei kua aere aia. Eaa ta ratou ka rave?

² I mua ake ka aere ei aia ki te rangi, akakite a Iesu ki tana au pipi: “Ei kite oki kotou noku i Ierusalema nei, e Iudea katoa oki e pini ua ake, e Samaria katoa oki, e tae ua atu ki te openga o te enua ra.” (Angaanga 1:8) Akapeea e rauka ai ia ratou i te rave i teia angaanga? Kua taputou a Iesu e ka tauturu te vaerua tapu o te Atua ia ratou. (Angaanga 1:5) Inara koai ka arataki ia ratou e te akaaere i te angaanga tutu aere i te ao katoa? Kua kite te au apotetoro e kua taangaanga a Iehova i te au tangata  ei arataki i to Iseraela i taito. No reira penei kua manako ratou me ka iki a Iehova i tetai arataki ou.

3. (a) I te oki anga a Iesu ki te rangi, eaa te ikianga puapinga ta te au apotetoro tiratiratu i rave? (e) Eaa te au uianga ka pau tatou i teia atikara?

³ I muri ua ake i to Iesu oki anga ki te rangi, kua akara tana au pipi i te au Tuatua Tapu, kua pure no te tauturu a te Atua, e kua iki ia Matatia ei tupau ia Iuda Ikariota ko te 12 apotetoro. (Angaanga 1:15-26) No teaa ra teia ikianga i puapinga ai kia ratou e kia Iehova? Kua kite te au pipi e ka anoanoia e 12 apotetoro. * (Akara i te tataanga rikiriki.) Kua iki a Iesu i te au apotetoro e kua tereni ia ratou kia rave i tetai tuanga puapinga tikai i rotopu i te iti tangata o te Atua. Eaa te reira tuanga, e akapeea ta Iehova e Iesu akapapaanga ia ratou no te reira? Eaa te akanooanga aiteite i teia tuatau? E akapeea tatou me “akamanako i to [tatou] au arataki,” koia “te tavini akono meitaki e te pakari”?​—Ebera 13:7; Mataio 24:45.

4. Eaa te tuanga angaanga a te au apotetoro e te aronga pakari i Ierusalema?

⁴ Kua akamata te au apotetoro i te arataki i te putuputuanga Kerititiano ia Penetekote i te mataiti 33. Te karanga ra te Pipiria “kua tu akera rā Petero ki runga, e te ngauru ma tai katoa ra” e kua apii i te tuatua mou ora ki te urupu maata. (Angaanga 2:14, 15) E manganui o taua urupu tangata tei riro mai ei au Kerititiano. I muri akera, “kua mou piri tikai atura [te au Kerititiano ou] i ta te au aposetolo i apii ra.” (Angaanga 2:42) Na te au apotetoro te apainga no te akono i te moni a te putuputuanga. (Angaanga 4:34, 35) Kua apii katoa ratou i te iti tangata o te Atua e kua pure no ratou i te na ko anga e: “Kareka matou, ei te pure matou auraka e tukumoe, e ei te apii oki i te tuatua.” (Angaanga 6:4) E kua tuku ratou i te au Kerititiano tukatau kia tutu aere i te au ngai ou. (Angaanga 8:14, 15) I muri mai kua piri atu tetai aronga pakari akatainuia ki te au apotetoro i te arataki i te putuputuanga. Ei pupu akaaere, kua oronga ratou i te aratakianga ki te au putuputuanga katoatoa.​—Angaanga 15:2.

5, 6. (a) Akapeea te vaerua tapu te akamana anga i te pupu akaaere? (Akara i te tutu mua.) (e) Akapeea te au angera te tauturu anga i te pupu akaaere? (ng) Akapeea te Tuatua a te Atua te arataki anga i te pupu akaaere?

⁵ Kua kite te au Kerititiano i te anere mataiti mua e te arataki ra a Iehova i te pupu akaaere na roto ia Iesu. Akapeea ratou i papu ei? Te mea mua, kua akamana te vaerua tapu i te pupu akaaere. (Ioane 16:13) Kua  orongaia te vaerua tapu ki te au Kerititiano akatainuia pouroa, e kua akamana tikai te reira i te au apotetoro e te aronga pakari i Ierusalema kia akono i ta ratou tuanga angaanga ei au akaaere. Ei akaraanga, i te mataiti 49, kua arataki te vaerua tapu i te pupu akaaere kia akanoo i te tukuanga tika no te peritome. Kua aru te au putuputuanga i teia aratakianga. Tei tupu, “tinamou atura te au ekalesia i te akarongo anga i te tuatua, tupu atura i te maata anga, kare e rā i tivata.” (Angaanga 16:4, 5) Mei te reta ki te au putuputuanga no te peritome, ka kite tatou e tei te pupu akaaere te vaerua o te Atua e kua akaari ratou i te au tu mei te aroa e te akarongo.​—Angaanga 15:11, 25-29; Galatia 5:22, 23.

⁶ Te rua, kua tauturu te au angera i te pupu akaaere. Ei akaraanga, kua akakite tetai angera kia Korenelio e kimi aia i te apotetoro ko Petero. I muri ake i te tutuanga a Petero kia Korenelio e tona kopu tangata, kua rauka ia ratou te vaerua tapu, noatu e kare te au tane i peritomeia. Ko Korenelio te tangata mua peritome koreia kare i te ngati Iuda tei riro mai ei Kerititiano. Te rongo anga te au apotetoro e te au taeake i teia, kua āriki ratou i to te Atua anoano e kua āriki ua i te aronga peritome koreia kare i te ngati Iuda ki roto i te putuputuanga Kerititiano. (Angaanga 11:13-18) Mei teia tupuanga, ka kite tatou i te au angera e turu maroiroi ra i te angaanga tutu aere tei akaaereia e te pupu akaaere. (Angaanga 5:19, 20) Te toru, kua arataki te Tuatua a te Atua i te pupu akaaere. Kua taangaanga ratou i te au Tuatua Tapu kia rave i te au ikianga puapinga no te irinakianga Kerititiano e te arataki i te au putuputuanga.​—Angaanga 1:20-22; 15:15-20.

7. Eaa ra tatou i karanga ai e ko Iesu tei arataki i te au Kerititiano mua?

⁷ Noatu e mana taoonga to te pupu akaaere i roto i te putuputuanga, kua kite tona au mema e ko Iesu Karaiti to ratou Arataki. Akapeea tatou i kite ei? Karanga te apotetoro ko Paulo e na Karaiti i akanoo “i tetai pae, ei aposetolo.” Karanga katoa aia e ko Karaiti “te upoko,” koia oki te Arataki o te putuputuanga. (Ephesia 4:11, 15) E kare ratou i kapiki ia ratou uaorai ma te ingoa o tetai apotetoro mari ra, no ko mai i te Atua “te tapa angaia te ingoa o te au pipi e Kerisitiano.” (Angaanga 11:26) Kua kite a Paulo e e mea puapinga kia aru i te au apiianga tei akatumuia ki runga i te Pipiria a te au apotetoro e te aronga e arataki ra. Noatu ra, karanga a Paulo: “Teia ra toku inangaro, kia kite kotou e, ko te Mesia te upoko o te tangata ravarai nei.” Kapiti mai ki teia te au mema pouroa o te pupu akaaere. Akakite katoa a Paulo: “E to te Mesia upoko, ko te Atua ïa.” (1 Korinetia 11:2, 3) Te taka meitaki ua ra, kua iki a Iehova i tana Tamaiti, ko Iesu Karaiti, ei arataki i te putuputuanga.

8, 9. Eaa te tuanga angaanga puapinga a te Taeake ko Russell?

⁸ Akamataanga i te 1870, kua tauta a Charles Taze Russell e tetai pae o tona au oa kia akamori i te Atua kia tau ki te Pipiria e te tauturu i etai ke kia pera. Kapiti mai te tauturu anga i te au tangata e tuatua ra i te au reo ke ke. No reira, i te 1884 kua akamanaia te Taiate Punanga Tiaki Pipiria e te  Pepa o Ziona e ko te Taeake Russell te peretiteni. * (Akara i te tataanga rikiriki.) Kua apii meitaki tikai aia i te Pipiria e kare e mataku ana i te akakite ki tetai ke e kare te au apiianga a te akonoanga mei te Toru Tai e te turanga mate kore o te tangata i roto i te Pipiria. Kua apii aia e mea kitea koreia te aerenga mai o Karaiti e ka “ope tikai to te etene tuatau” i te 1914. (Luka 21:24) Kua akapou te Taeake ko Russell i tona taime e te maroiroi, e te moni kia apii i te au tuatua mou ki tetai ke. Te taka meitaki ua ra kua taangaanga a Iehova e Iesu i te Taeake ko Russell kia rave i te aratakianga i tetai tuatau puapinga tikai i roto i te tuatua enua.

⁹ Kare te taeake ko Russell i inangaro kia akapaapaaia aia e te tangata. I te 1896, kua tata aia e kare takiri aia e tetai au taeake tukatau i inangaro kia akangateiteiia. Kare ratou i inangaro i te taoonga takake, e kare ratou i inangaro kia tapaia tetai ua atu pupu ki to ratou ingoa. Karanga aia i muri mai: “Kare teia i te angaanga na te tangata.”

10. (a) Inaea a Iesu i akanoo ei i “te tavini akono meitaki e te pakari”? (e) Akamārama mai akapeea i taka meitaki ei e tuke te Pupu Akaaere ki te Taiate Punanga Tiaki.

¹⁰ I te 1919, e toru mataiti i muri ake i te mateanga o te Taeake Russell, kua akanoo a Iesu i “te tavini akono meitaki e te pakari.” Eaa tona akakoroanga? “Ei tua i te kai na [te au pipi] i te ora mou.” (Mataio 24:45) I tera tuatau, na tetai pupu meangiti o te au taeake akatainuia i ko i te opati maata i Brooklyn, New York, e oronga i te kai vaerua ki ta Iesu au pipi. Kua akamata te tuatua “pupu akaaere” i te tukuia ki roto i ta tatou puka i muri ake i te 1940. I tera taime, kua piri vaitata te pupu akaaere ki te au arataki o te Taiate Punanga Tiaki Pipiria e te Pepa. Inara i te 1971, kua akataka meitakiia e e tuke te Pupu Akaaere ki te Taiate Punanga Tiaki, tei akono i te au apainga anake no te ture. Mei reira mai, kua riro mai te au taeake akatainuia ei tuanga no te Pupu Akaaere e kare e riro ei au akatere no te Taiate. Kare i roa ake nei, kua tavini tetai au taeake tukatau o te “mamoe ke atu” ei au akatere no te Taiate e tetai atu au taokotaianga tei taangaangaia e te iti tangata o te Atua. Tei tupu, ka rauka i te Pupu Akaaere te akamou ki runga i te orongaanga i te au ikuikuanga e te aratakianga Pipiria. (Ioane 10:16; Angaanga 6:4) Akamārama mai Te Punanga Tiaki o Tiurai 15, 2013 ko “te tavini akono meitaki e te pakari,” e pupu meangiti o te au taeake akatainuia ko ratou te Pupu Akaaere.

11. Akapeea te Pupu Akaaere me rave i te au ikianga?

¹¹ E rave ana te Pupu Akaaere i te au ikianga puapinga ei pupu me uipa te au mema i te au epetoma tataki tai. Ka tauturu teia au uipaanga ia ratou kia komunikeiti meitaki e  kia vai taokotai. (Maseli 20:18) Kare tetai mema o te Pupu Akaaere i puapinga atu i tetai au mema ke, no reira i te au mataiti ravarai na tetai taeake ke e arataki i teia au uipaanga. (1 Petero 5:1) E akapera katoa ana te au kumiti tataki tai e ono o te Pupu Akaaere. Kare tetai ua atu mema o te Pupu Akaaere e manako ra koia te arataki o tona au taeake. E tuanga katoa ratou tataki tai no te ngutuare tei rauka te kai vaerua no ko mai i te tavini akono meitaki e te aru ra i te aratakianga.

12. Eaa te au uianga ka aru mai ta tatou ka pau?

¹² Kare te Pupu Akaaere i akauruia e kare e apa kore. Ka rave te reira i te tarevake me akamārama i te Pipiria e te arataki i te akaaerenga. Ei akaraanga, i roto i te Watch Tower Publications Index ka kitea te tumu manako “Beliefs Clarified” (Akatakaia te au Irinakianga) tei akapapa i te au akatanotano anga ki to tatou mārama i te Pipiria mei te 1870 mai. Kare a Iesu i karanga ana e  ka oronga te tavini akono meitaki i te kai vaerua apa kore. No reira akapeea tatou me pau i te uianga a Iesu: “Koai te tavini akono meitaki e te pakari?” (Mataio 24:45) Eaa te akapapuanga e ko te Pupu Akaaere te tavini akono meitaki? Ka uriuri akaou tatou i taua au mea e toru tei tauturu i te pupu akaaere i te tuatau o te au apotetoro.

13. Akapeea te vaerua tapu te tauturu anga i te Pupu Akaaere?

¹³ Tauturu te vaerua tapu i te Pupu Akaaere. Kua tauturu te vaerua tapu i te Pupu Akaaere kia mārama i te au tuatua mou Pipiria kare i māramaia i mua ana. Ei akaraanga, akamanako ana i te papaanga o te au irinakianga tei taikuia i mua ake nei. Kare tetai ua atu tangata e mārama i “te au mea oonu rai o te Atua” ma tona uaorai pakari! (E tatau ia 1 Korinetia 2:10.) Aiteite te manako o te Pupu Akaaere ki te apotetoro ko Paulo, tei tata e: ‘Ko te au mea ïa ta matou e tuatua nei, kare ra ma te tuatua apiiia mai e te pakari tangata nei, ko ta te vaerua tapu ra i apii mai.’ (1 Korinetia 2:13) I muri ake i te anere ua atu mataiti o te au apiianga pikikaa e kare e arataki anga, no teaa ra i maata ai te mārama anga o te Pipiria mei te 1919 mai? Te tumu anake koia oki kua tauturu te Atua na roto i tona vaerua tapu!

14. Kia tau kia Apokalupo 14:6, 7, akapeea te au angera te tauturu anga i te Pupu Akaaere e te iti tangata o te Atua i teia tuatau?

¹⁴ Tauturu te au angera i te Pupu Akaaere. E ākā apainga ta te Pupu Akaaere i te arataki e varu mirioni tuma papuritia i roto i te angaanga tutu aere i te ao katoa. No teaa ra teia angaanga i puapingaia ai? Tetai tumu ko te tauturu a te au angera. (E tatau ia Apokalupo 14:6, 7.) Te maata anga o te taime, na te au angera i arataki i te au papuritia ki tetai tangata tei pure no te tauturu a te Atua! * (Akara i te tataanga rikiriki.) Te tupu ua atura te angaanga tutu aere e te apiianga noatu e e maata te takinokino anga pakari. Ka rauka anake teia ma te tauturu a te au angera.

15. Akapeea te Pupu Akaaere i tuke ei ki te au arataki o Kerititome? Oronga mai i tetai akaraanga?

¹⁵ Arataki te Tuatua a te Atua i te Pupu Akaaere. (E tatau ia Ioane 17:17.) Akamanako ana i tei tupu i te 1973. Kua ui The Watchtower o Tiunu 1 me ka “tau rai te aronga tei kore e akamutu i te kai avaava no te papetito anga.” Kua oronga mai te reira i te pauanga ki teia uianga tei akatumuia ki runga i te kaveinga Pipiria, e te pauanga, kare! Kua taiku The Watchtower i te au irava e kua akamārama i te tumu ka tau tetai tei kore i akamutu i te kai avaava kia akaateaia ki vao. (1 Korinetia 5:7; 2 Korinetia 7:1) Karanga te reira e kare teia tukuanga pakari “no ko mai i te tangata mari ra no ko mai i te Atua tei akakite iaia uaorai na roto i tana Tuatua tataia.” Kare atu e akonoanga tei puareinga ua ma te irinaki takiri ki runga i te Tuatua a te Atua noatu e e ngata tikai te reira no tetai pae o tona au mema. Karanga tetai puka no te akonoanga i Marike e: “Kua taui putuputu te au arataki Kerititiano i ta ratou apiianga kia aru i te au irinakianga e te au manako tei turuia e to ratou au mema e i roto i te maata anga o te tangata.” Inara, kare te Pupu Akaaere i aratakiia e ta te tangata e reka ra. Mari ra, kua aratakiia tona au mema e te Tuatua a te Atua, tei akapapu  e ko Iehova tikai te arataki ra i tona iti tangata i teia tuatau.

16. Eaa tetai mataara kia akamaara i te Pupu Akaaere?

¹⁶ E tatau ia Ebera 13:7. Te akakite ra te Pipiria “e akamanako i to kotou au arataki.” Tetai mataara ka rave i teia koia oki na te taikuanga i te Pupu Akaaere i roto i ta tatou pure. (Ephesia 6:18) E maata ta ratou apainga, kapiti mai te oronga anga i te kai vaerua, te aratakianga i te angaanga tutu aere ki te ao katoa, e te akono i te au moni tauturu tei orongaia ki te akaaerenga. No reira ka anoano rai ratou i ta tatou pure putuputu!

17, 18 (a) Akapeea tatou me aru i te aratakianga a te Pupu Akaaere? (e) Akapeea ta tatou tutu aere te turu anga i te Pupu Akaaere e Iesu?

¹⁷ Ka akamaara katoa tatou i te Pupu Akaaere na te aruanga i ta ratou ikuikuanga e te arataki. Te oronga ra te Pupu Akaaere i te aratakianga na roto i ta tatou au puka, au uipaanga, au akaputuputuanga, e te au uruoaanga. Na ratou katoa e akanoo i te au akaaere kotinga, e na ratou e akanoo i te aronga pakari. Na te aru vaitataanga i te aratakianga tei orongaia kia ratou, ka akaari te au akaaere kotinga e te aronga pakari e te akamaara ra ratou i te Pupu Akaaere. Pouroa ia tatou ka akangateitei i to tatou Arataki, ko Iesu, me akarongo ki te aronga tana e taangaanga ra i teia tuatau.​—Ebera 13:17.

¹⁸ Tetai atu mataara ka akamaara tatou i te Pupu Akaaere koia oki na te tauta anga i te rave i ta tatou ka rauka i roto i te angaanga tutu aere. Te raurau maira a Ebera 13:7 i te au Kerititiano kia aru i te akarongo o te aronga e arataki ra. Kua akaari te Pupu Akaaere i te akarongo maata na te tutu maroiroi anga e te akatotoa anga i te nuti meitaki. Te turu ra ainei tatou i teia au taeake kia rave i teia angaanga puapinga? Me pera tatou, ka mataora tatou i te rongo ia Iesu me karanga aia kia tatou e: “Ko kotou i pera i tetai taeake mea ngiti rava o taku au taeake nei, kua pera mai ïa iaku.”​—Mataio 25:34-40.

19. No teaa ra koe ka tauta ei i te aru i to tatou Arataki, ko Iesu?

¹⁹ Te oki anga a Iesu ki te rangi, kare aia i akaruke ana i tana au pipi. (Mataio 28:20) Kua kite aia e na te vaerua tapu, te au angera, e te Tuatua a te Atua i tauturu iaia kia rave i te arataki anga iaia i te enua nei. Kua oronga katoa aia i taua tauturu ki te tavini akono meitaki i teia tuatau. Ka tauta ua atu rai te Pupu Akaaere i te “aru i te Punua-mamoe” ko Iesu, “i tona au aerenga ravarai.” (Apokalupo 14:4) No reira me aru tatou i te aratakianga a te Pupu Akaaere, te aru nei tatou i to tatou Arataki, ko Iesu. Kare e roa atu ana, ka arataki aia ia tatou ki te ora mutukore. (Apokalupo 7:14-17) Kare atu e arataki e rauka i te taputou i te reira!