1, 2. (a) No teaa te akara matatio anga i te akaraanga o Noa, Daniela, e Iobu ka akamaroiroi ei ia tatou? (e) Mei teaa te turanga o te taime i tata ei a Ezekiela i te au tuatua ia Ezekiela 14:14?

TE NA roto ra ainei koe i te au manamanata o te maki, te moni, me kore te takinokinoanga? I tetai taime e ngata ainei ia koe te noo mataora ua i taau tavini anga ia Iehova? Me te tupu ra teia kia koe, e akara matatio i te akaraanga o Noa, Daniela, e Iobu ei akamaroiroi ia koe. E tu apa ua to ratou e e aiteite to ratou manamanata ki to tatou i teia tuatau. I tetai taime, kua rokoia ratou e te tumatetenga. Inara kua vai tiratiratu ratou kia Iehova, e kua manako aia ia ratou ei akaraanga o te akarongo e te tu akono.—E tatau ia Ezekiela 14:12-14.

² Kua tata a Ezekiela i te au tuatua o ta tatou irava i Babulonia  i te mataiti 612 i mua ake ia Karaiti. * (Akara i te tataanga rikiriki i raro.) (Ezekiela 1:1; 8:1) Kare te reira i roa ana i mua ake ka takoreia ai a Ierusalema i te mataiti 607. E meangiti ua te au tangata tiratiratu e te akarongo mei ia Noa, Daniela, e Iobu tei ora mai i Ierusalema. (Ezekiela 9:1-5) Tetai pae ia ratou ko Ieremia, Baruka, Ebede-meleka, e te ngati Rekabi.

3. Eaa ta tatou ka apii i roto i teia atikara?

³ Pera katoa i teia tuatau, te aronga ua ta Iehova e manako ra e aronga tuatua tika mei ia Noa, Daniela, e Iobu, te ka ora atu i te openga o teia ao kino. (Apokalupo 7:9, 14) No reira ka tau tatou kia apii i te tumu i taangaanga ai a Iehova i teia tokotoru ei akaraanga tau i mua i tona aroaro. Ka uriuri tatou (1) i to ratou au manamanata tataki tai e te (2) akapeea tatou me aru i to ratou akarongo e te tu akono.

4, 5. Eaa tetai manamanata o Noa, e eaa te mea umere iaia?

⁴ Eaa tetai o to Noa au manamanata? I te tuatau o to Noa tupuna tane ko Enoka, kua rave takere te tangata i te kino. Kua tuatua ratou i “te au tuatua māro” no runga ia Iehova. (Iuda 14, 15) I reira kua kino takiri mai te ao katoa ma te tā ua. Te tae anga ki to Noa tuatau, “kua ki te enua i te takinga-kino.” Kua aere mai te au angera kikino ki te enua nei, kua rave i te au kopapa tangata, e kua akaipoipo i te vaine. E tamariki kino ta ratou ma te tā ua. (Genese 6:2-4, 11, 12) Inara te kite ra te katoatoa e tuke rai a Noa. Karanga te Pipiria e “karekā Noa, i kite aroaia mai aia e Iehova.” Kare aia i aite ki te tangata takapini iaia, kua rave aia i tei tau. “E kua aaere a Noa raua ko te Atua.”—Genese 6:8, 9.

⁵ Eaa ta teia au tuatua e akakite maira no runga ia Noa? Te mea mua, e akamanako ana te roa i to Noa tavini tiratiratu anga ia Iehova i roto i te reira ao kikino i mua ake i te Vaipuke. Kare no tetai 70 me kore 80 mataiti, mari ra vaitata i te 600 mataiti! (Genese 7:11) Te rua, e akamaara kare ana putuputuanga ei tauturu, e i te akamaroiroi iaia mei ta tatou i teia tuatau. Te akara anga kare katoa tona ai teina, ai tuakana e te tuaine i turu ana iaia. *—Akara i te tataanga rikiriki i raro.

6. Akapeea a Noa te akaari anga i te tu ngakau toa?

⁶ Kare a Noa i manako ana e ka rava ua kia riro mai aia ei tangata meitaki. Kua akakitekite ngakau toa aia i tona akarongo ia Iehova. Kapiki te Pipiria iaia e ko “te tangata i ako i te tuatua-tika ra.” (2 Petero 2:5) Karanga te apotetoro ko Paulo no Noa: Na roto i tona akarongo, kua “akaapa iora [aia] i to te ao.” (Ebera 11:7) Kare e ekoko anga kua aviri te tangata iaia e kua tauta i te arai iaia. Penei kua tamataku ratou e te tamamae iaia. Inara kare a Noa i mataku ana i te tangata. (Maseli 29:25) Mari ra, kua rauka iaia te akarongo, no reira kua oronga a Iehova i te tu ngakau toa kiaia. E te oronga katoa ra aia i taua tu ngakau toa ki tona au tavini tiratiratu i teia tuatau.

7. Eaa to Noa au manamanata i tona akatu anga i te araka?

⁷ I vai tiratiratu ana a Noa kia Iehova e tere atu i te 500 mataiti i te akakiteanga a Iehova  kiaia kia akatu i tetai araka maatamaata. Ka anoanoia te reira ei akaora i tetai pae tangata e te au manu mei te Vaipuke. (Genese 5:32; 6:14) Penei kia Noa, kua akaraanga ngata tikai i te akatu i teia araka maatamaata. E kua papu iaia e ka aviri kino atu te tangata iaia e ka ngata tona oraanga. Inara kua vai tiratiratu a Noa e kua akarongo ia Iehova. “Ko tana ïa i rave marie.”—Genese 6:22.

8. Akapeea a Noa te irinaki anga ia Iehova kia akono i tona ngutuare tangata?

⁸ E manamanata akaou atu to Noa. Kua anoanoia aia kia akono i tana vaine e te tamariki. I mua ake i te Vaipuke, kua anoanoia te tangata kia angaanga pakari ei tanu i te kai. Kua pera katoa a Noa. (Genese 5:28, 29) Inara, kare a Noa i akariro ana i te au anoano o tona ngutuare tangata ei manamanata maata nona. Te mea puapinga rava atu kiaia, ko te tavini anga ia Iehova. Noatu e te maroiroi ra a Noa i te akatu i te araka no tetai 40 me kore 50 mataiti, kua akamou ua aia i tona manako ki runga ia Iehova. E kua rave aia i te reira e 350 akaou mataiti i muri ake i te Vaipuke. (Genese 9:28) E akara anga meitaki a Noa no te akarongo e te tu akono!

9, 10 (a) Akapeea tatou me aru i te akarongo e te tu akono o Noa? (e) Me te titau ra koe kia akono i te au ture a te Atua, eaa taau ka papu meitaki?

⁹ Akapeea tatou me aru i to Noa akarongo e te tu akono? Ka rave tatou i teia me turu i to Iehova manako tau, kia kore tatou e riro ei tuanga no to Satani ao, e me tuku tatou ia Iehova na mua. (Mataio 6:33; Ioane 15:19) E no teia au tumu, i mareka kore ei teianei ao ia tatou. Ei akaraanga, no te mea te titau ra tatou i te akarongo i te au ture a te Atua no runga i te ainga e te akaipoipo, penei ka tuatua te tangata i te au mea tau kore no runga ia tatou ki runga i te nuti. (E tatau ia Malaki 3:17, 18.) Mei ia Noa rai, kare tatou e mataku i te tangata. Ka mataku tatou ia Iehova, koia oki kia akangateitei tatou ma te akamareka iaia. Kua kite tatou e Koia anake te ka oronga mai i te ora mutukore kia tatou.—Luka 12:4, 5.

¹⁰ E ui kia koe uaorai: ‘Ka rave ainei au i tei tau i mua i te aroaro o te Atua, noatu e ka aviri me kore ka tatiaeae mai tetai ke iaku? Te irinaki ra ainei au e ka akono a Iehova i toku ngutuare tangata, noatu e e ngata i te kimi puapinga?’ Me irinaki koe ia Iehova ma te akarongo iaia mei ia Noa rai, ka papu e ka akono a Iehova ia koe.—Philipi 4:6, 7.

11. Eaa te au manamanata maata tei tupu kia Daniela e tona au oa tokotoru i Babulonia? (Akara i te tutu mua.)

¹¹ Eaa tetai o to Daniela au manamanata? Kua maroia a Daniela kia noo ki Babulonia, e oire tei ki i te au atua pikikaa e te au ravenga purepure. E mareka kore ana ratou i te ngati Iuda e kua aviri ia ratou e to ratou Atua, ko Iehova. (Salamo 137:1, 3) Kua mamae tikai te ngakau o Daniela e tetai au ngati Iuda tei inangaro ia Iehova! Pera katoa, e manganui te tangata te akara matatio ra ia Daniela e tona au oa e tokotoru ko Hanania, Misaela, e Azaria no te mea ka tereniia ratou kia angaanga na te ariki o Babulonia. Kua anoanoia ratou kia kai i te kai a te ariki, tei kapiti mai te au mea kare a Iehova e inangaro i tona iti tangata kia kai. Inara kare a Daniela i kai ana kia “viivii i taua tuanga kai a te ariki ra.”—Daniela 1:5-8, 14-17.

12. (a) Mei teaa to Daniela tu? (e) Eaa to Iehova manako no runga ia Daniela?

¹² E manamanata ke atu to Daniela, penei  i te akamataanga kare e akara anga ngata. E karape tikai aia, e no reira kua oronga te ariki i te au akameitaki anga takake kiaia. (Daniela 1:19, 20) Noatu rai, kare a Daniela i ngakau parau ana, e kare i manako ana e tika ua tona manako. Kua vai akaaka aia ma te tu tau. E karanga ua ana aia e ko Iehova te tumu i autu ei aia. (Daniela 2:30) Ka akamanako ana: Kua taiku a Iehova ia Daniela pera katoa ia Noa, e Iobu ei akaraanga meitaki no te aru. I te reira taime, kua tavini tiratiratu takere a Noa e Iobu ia Iehova i to raua oraanga katoa, inara te mapu ou ra a Daniela. Kua irinaki tikai a Iehova ia Daniela! E tika rai te reira, no te mea kua vai tiratiratu a Daniela e kua akarongo ki te Atua i tona oraanga katoa. Te vaitata anga a Daniela ki te 100 mataiti, kua tuatua te angera a te Atua i teia au tuatua meitaki kiaia: “E Daniela, e te tangata akaperepere maataia ra.”—Daniela 10:11.

13. Eaa tetai tumu i tauturu ei a Iehova ia Daniela kia rauka tetai taoonga teitei?

¹³ No ta Iehova turuturu, kua riro mai a Daniela ei tangata puapinga rava atu, mea mua i roto i te Patireia o Babulonia, e i muri mai te Patireia o Madai e Peresia. (Daniela 1:21; 6:1, 2) Penei kua akapapu a Iehova kia rauka ia Daniela teia taoonga teitei e rauka ai iaia i te tauturu i tona iti tangata, mei ta Iosepha i rave i Aiphiti e ta Esetera e Moredekai i rave i Peresia. * (Akara i te tataanga rikiriki i raro.) (Daniela 2:48) Kua kite ainei koe i to Ezekiela e to te au tuikaa ngati Iuda manako, te kite anga akapeea a Iehova te taangaanga anga ia Daniela kia tauturu ia ratou? Kua akamaroiroi maata tikai te reira ia ratou!

14, 15 (a) Akapeea to tatou turanga i aite ei ki to Daniela? (e) Eaa ta te au metua i teia tuatau ka apii mai mei te nga metua o Daniela?

¹⁴ Akapeea tatou me aru i te akarongo e te tu akono o Daniela? Te ao ta tatou e noo nei i teia tuatau, kua ki i te ainga tau kore e te akamori pikikaa. Kua akanauruia te tangata e Babulonia maata, te au akonoanga pikikaa o teianei ao, ta te Pipiria e kapiki ra e “ei vairanga no te au vaerua kikino ravarai.” (Apokalupo 18:2) Inara te aite ra tatou ki te au tuitarere i roto i teianei ao. Te ka tupu mai, ka kite te tangata e e tuke tikai  tatou, e ka aviri ia tatou. (Mareko 13:13) Inara, mei ia Daniela rai, ka akapiri vaitata tatou ki to tatou Atua ko Iehova. Me vai akaaka tatou, me irinaki ia Iehova, e me akarongo kiaia, ka kite katoa mai aia ia tatou ei aronga inangaroia.—Hagai 2:7.

¹⁵ Ka tau te au metua kia apii mai i te au apiianga puapinga mei te nga metua o Daniela. I to Daniela meangiti anga i Iuda, e aronga kino tikai te maata anga takapini iaia. Inara, kua maata mai aia i te inangaro ia Iehova. E mea tupu ua ainei teia? Kare. Papu e kua apii tona nga metua iaia no runga ia Iehova. (Maseli 22:6) Pera katoa to Daniela ingoa, te aiteanga ko te Atua Toku Akava, te akaari maira e kua inangaro tona nga metua ia Iehova. (Daniela 1:6) No reira e te au metua, kia akakoromaki i te apii i ta kotou tamariki no runga ia Iehova. Auraka e tuku i te au. (Ephesia 6:4) E pure kia ratou. E pure no ratou. E akamaroiroi tikai i te apii ia ratou kia inangaro i ta Iehova e karanga ra e tika, e ka akameitaki maata a Iehova ia kotou.—Salamo 37:5.

16, 17 Eaa te au manamanata tei tupu kia Iobu i te au taime ke ke o tona oraanga?

¹⁶ Eaa tetai o to Iobu au manamanata? Kua na roto a Iobu i te au tauianga maata i tona oraanga. I te akamata anga, “e maata rava atura aia, i to te itinga o te rā katoa ra.” (Iobu 1:3) E tangata apinganui aia, e e manganui te tangata tei kite e tei akangateitei iaia. (Iobu 29:7-16) Noatu teia, kare a Iobu i manako ana e meitaki atu aia i tetai ke, e kare i manako ana e kare aia e anoano i te Atua. Kua kite tatou i teia no te mea kua kapiki a Iehova iaia e ko “toku tavini” e kua karanga katoa: “E tangata apa kore e te tiratiratu, i te mataku anga i te Atua, e te akaruke anga i te kino?”—Iobu 1:8.

¹⁷ Poitirere ua akera, taui takiri te oraanga o Iobu. Kua ngaro tana au mea ravarai, e kua taitaia tikai ma te inangaro i te mate. I teia rā, kua kite tatou e na Satani i akatupu i to Iobu au manamanata. Karanga aia e kua tavini anake a Iobu ia Iehova no te manako iaia uaorai. (E tatau ia Iobu 1:9, 10.) E kua akamanako pakari a Iehova i teia akaapa anga kino. Eaa tana ka rave ei akaari e e pikikaa kino ta Satani? Kua oronga aia i te tuatau no Iobu kia akapapu i tona tu tiratiratu ki te Atua, e kia akaari e te tavini ra aia no tona aroa iaia.

18. (a) Eaa taau mea umere ia Iobu? (e) Eaa taau ka apii mai mei ta Iehova akono anga ia Iobu?

¹⁸ Kua takinokino pakari a Satani ia Iobu e kua akakeu iaia kia manako e na te Atua te reira au takinokino anga i akatupu. (Iobu 1:13-21) E oti, e tokotoru au oa pikikaa o Iobu tei tuatua akakino iaia. Karanga ratou e e kino tikai aia e te akautunga ra te Atua iaia. (Iobu 2:11; 22:1, 5-10) Noatu teia au mea tei tupu, kua vai tiratiratu rai a Iobu kia Iehova. E tika, kua tuatua a Iobu i te au mea neneva i tetai au taime. (Iobu 6:1-3) Inara kua mārama a Iehova e kua rave a Iobu i teia no te mea kua mamae aia ma te taitaia. Kua kite a Iehova e kare rava a Iobu i akaruke ana iaia, noatu e kua tā e kua takinokino rikarika a Satani ia Iobu ki rungao e ki rungao ua atu. I muri ake i teia takinga kino anga, kua oronga a Iehova e taki rua te maata o te apinga na Iobu, e kua akaroa i tona oraanga e 140 akaou mataiti. (Iakobo 5:11) I te reira tuatau, kua tavini ua atu a Iobu i te Atua ma tona ngakau katoa. Akapeea tatou e kite ei? No te mea kua tataia a Ezekiela 14:14, ta  tatou irava, e anere ua atu mataiti i muri ake te mateanga a Iobu.

19, 20 (a) Akapeea tatou me aru i to Iobu akarongo e te tu akono? (e) Akapeea tatou me akaari i te tu tangi ki tetai ke mei ia Iehova rai?

¹⁹ Akapeea tatou me aru i te akarongo e te tu akono o Iobu? Noatu eaa te tu, ka akapapu meitaki tatou e ko Iehova te Peretana puapinga rava atu i to tatou oraanga. Ka inangaro tatou i te irinaki pu tikai iaia e te akarongo ma to tatou ngakau katoa. Te tika, e tumu meitaki ta tatou kia rave i te reira i ta Iobu. Akamanako ana i ta tatou i kite i teia rā. E maata atu ta tatou i kite no runga ia Satani e tana au ravenga. (2 Korinetia 2:11) No te mea kua rauka ia tatou te Pipiria, te puka tikai o Iobu, kua mārama tatou i te tumu i akatika ai te Atua i te au takinokino anga. Mei ta Daniela totou, ka kite tatou e ko te Patireia o te Atua te kavamani tika tikai tei aratakiia e Iesu Karaiti. (Daniela 7:13, 14) E kua kite tatou e kare e roa atu ana ka tutara teia Patireia ki rungao i te enua katoa e ka ope te mamae ravarai.

²⁰ Te apii katoa maira to Iobu tupuanga e kia akaari tatou i te tu tangi me takinokinoia to tatou au taeake. Mei ia Iobu rai, penei ka tuatua ratou i te au mea neneva. (Koheleta 7:7) Inara auraka tatou e manako kino ia ratou e te akaapa ia ratou no tei rave i tetai mea tarevake. Mari ra, kia tauta tatou i te mārama i te reira. Me pera tatou, ka aite tatou mei to tatou Metua, ko Iehova, tei aroa mai ia tatou e te takinga meitaki.—Salamo 103:8.

21. Akapeea te au tuatua ia 1 Petero 5:10 te akamaara anga ia tatou ta Noa, Daniela e Iobu i kite?

²¹ Kua noo a Noa, Daniela e Iobu i to ratou oraanga i te au tuatau ke ke i aereia mai, e kua tuke katoa to ratou au turanga. Inara, kua akakoromaki ratou i to ratou au manamanata. Te riro ra ta ratou i kite ei akamaara ia tatou i ta te apotetoro ko Petero i tuatua: “Ko te Atua ra nona te aroa ua katoa nei . . . kia roa iti ake to kotou mate, kia akameitaki rava aia ia kotou, kia tauturu mai, kia akamaroiroi mai, e kia akatinamou ia kotou.”—1 Petero 5:10.

22. Eaa ta tatou ka apii i te atikara ka aru mai?

²² Ka tau katoa te au tuatua ia 1 Petero 5:10 no te iti tangata o te Atua i teia rā. Te akapapu maira a Iehova e ka akamaroiroi aia i tona au tavini ma te ketaketa e te ngaueue kore. Ka inangaro pouroa tatou ia Iehova kia akamaroiroi ia tatou, e ka inangaro tatou kia vai ngaueue kore e te tiratiratu kiaia. Te tumu te reira ka inangaro tatou i te aru i te akarongo e te tu akono o Noa, Daniela, e Iobu. I te atikara ka aru mai, ka apii tatou e kua rauka i teia au tangata i te vai tiratiratu kia Iehova no te mea kua kite meitaki ratou iaia. Te tika, kua “kite ïa [e ratou] i te au mea katoa ra” tana i inangaro ia ratou kia rave. (Maseli 28:5) E ka rauka katoa ia tatou i te rave i te reira.