1, 2. Eaa ta te manganui i manako no ta ratou angaanga?

MANGANUI tei manako e puapinga ratou me kore kare e puapinga kia tau ki te angaanga ta ratou e rave ra. I tetai au peu, me aravei i tetai tangata, e mea matau kia ui, “Eaa taau angaanga?”

² Tetai taime te akataka ra te Pipiria i te tangata na te taiku anga i ta ratou angaanga i rave. Ei akaraanga, te akataka ra i “te telona ra ko Mataio,” ko “Simona rapakau kiri ra,” e ko “Luka rapakau maki akaperepereia nei.” (Mataio 10:3; Angaanga 10:6; Kolosa 4:14) I tetai taime, te taiku ra te Pipiria i te tuanga angaanga a te au tangata tei tavini ia Iehova. Akamanako ana i te Ariki ko Davida, te peroveta ko Elia, e te apotetoro ko Paulo. Kua akaperepere teia aronga i te tuanga angaanga ta Iehova i oronga kia ratou. Pera katoa, kia akaperepere tatou i tetai ua atu tuanga angaanga i roto i te angaanga a Iehova.

3. Eaa ra te au taeake pakarikari ka tereni ei i te au taeake mapu? (Akara i te tutu mua.)

³ E reka ana tatou i te tavini ia Iehova e ka akaperepere i ta  tatou tuanga angaanga. E manganui ia tatou tei reka tikai i ta tatou angaanga e ka inangaro i te rave ua atu i te reira. Te mea mii ra me pakarikari te tangata, kare e rauka ia ratou te rave i ta ratou i rave i to ratou mapuanga. (Koheleta 1:4) Ka riro teia ei akaaoanga takake no te iti tangata o Iehova. I teia rā, te tupu maata nei te angaanga tutu aere, e te taangaanga nei te akaaerenga a Iehova i te technology ou kia akatotoa i te nuti meitaki ki te manganui. Inara tetai taime ka ngata i te aronga pakarikari kia apii i te au ravenga ou no te rave i te angaanga. (Luka 5:39) Pera katoa, e mea matau kia iti mai te maroiroi me pakarikari ake te tangata. (Maseli 20:29) No reira, e mea aroa e te tau me tereni te au taeake pakarikari i te au taeake mapu kia rave i te au apainga i roto i ta Iehova akaaerenga.​—E tatau ia Salamo 71:18.

4. No teaa ra i ngata ei no tetai pae kia oronga i te apainga? (Akara i te pia “ Te Tumu Penei ka Ngata ia Tatou i te Oronga Atu ki Tetai Ke.”)

⁴ Kare i te mea māmā ua no te aronga e apainga maata ta ratou kia oronga i te angaanga ki te au taeake mapu. Ka maromaroa te au taeake me manako ratou e ka ngere i tetai tuanga angaanga ta ratou e inangaro maata ra. Penei ka mamae ratou i te manako i te tuku atu i tetai angaanga puapinga ta ratou e mareka ra. Me kore ka manamanata ratou e kare te angaanga e rave meitakiia me kare ratou e akaaere i te reira. Penei ka manako ratou e kare o ratou taime no te tereni i tetai ke. I taua taime rai, ka anoanoia te au taeake mapu kia akakoromaki me kare e orongaia te apainga kia ratou.

5. Eaa te au uianga ka uriuri tatou i teia atikara?

⁵ No reira eaa ra i puapinga ai no te au taeake pakarikari kia tauturu i te au taeake mapu kia rave i te apainga maata? Akapeea ratou me rave i teia? (2 Timoteo 2:2) E no teaa ra te au taeake mapu ka anoano ei i te tu tau meitaki me angaanga kapiti ki te au taeake pakarikari e te tukatau, kia apii mei ia ratou? Ei akamata, akara tatou akapeea te Ariki ko Davida te akapapa anga i tana tamaiti no tetai angaanga puapinga maata.

6. Eaa ta te Ariki ko Davida i inangaro i te rave? Eaa ta Iehova i akakite kiaia?

⁶ No tetai tuatau roa, kua takinga kinoia a Davida e kua neke aere mei tetai ngai ki tetai. I reira, te riro anga mai aia ei ariki, kua noo aia ki roto i tetai are manea. No reira kua akakite aia ki te peroveta ko Natana: “I na, te noo nei au i roto i te are arezi, kareka te aruna koreromotu a Iehova te vai nei i roto i te paruru.” E ākā inangaro to Davida i te akatu i tetai iero manea no Iehova. Akakite a Natana kiaia: “Ko ta to ngakau e manako ra, e rave ïa; tei ia koe oki te Atua.” Inara kare ko teia ta Iehova i inangaro. Akakite aia kia Natana e tuatua atu kia Davida e: “Auraka koe e akatu i tetai are ei nooanga noku.” Noatu kua taputou a Iehova kia Davida e ka vaitata ua rai Aia kiaia, kua kite a Davida e na tetai tamaiti ana e akatu i te iero. Akapeea a Davida i te ariu anga?​—1 Paraleipomeno 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1.

7. Akapeea a Davida te ariu atu anga i ta Iehova aratakianga?

⁷ Kua inangaro tikai a Davida i te akatu i  tetai iero no Iehova, no reira e mea papu kua maromaroa aia. Noatu ra, kua turuturu maata aia i te angaanga ta tana tamaiti ko Solomona ka akaaere. Kua tauturu a Davida i te akaaere i te aronga angaanga e te akaputu i te auri, veo, ario, auro, e te rakau. Kare aia i manata ana koai te ka akameitakiia no te akatu i te iero, tei kapikiia i muri mai e ko te iero o Solomona. Mari ra, kua akamaroiroi aia ia Solomona, i te na ko anga: “E tenana, e taku tamaiti, ei vaitatā Iehova ia koe; kia manuia taau, e e akatu i te are o to Atua o Iehova, tana oki i tuatua maira ia koe ra.”​—1 Paraleipomeno 22:11, 14-16.

8. No teaa ra a Davida i manako ei kare a Solomona i tau kia akatu i te iero? Inara eaa ta Davida i rave?

⁸ E tatau ia 1 Paraleipomeno 22:5. Penei kua manako a Davida e kare a Solomona i papa ake no te akaaere i te angaanga puapinga. Ko te iero “ka riro ia ei maata, ei teitei,” e ko Solomona “te vai ou nei aia e te pakari kore.” Inara kua kite a Davida e ka tauturu a Iehova ia Solomona kia rave i teia angaanga puapinga. No reira kua rave a Davida i tana i rauka ei tauturu iaia kia akapapa no teia angaanga maata.

9. Akapeea te au taeake pakarikari e mataora ai i te oronga i te apainga ki tetai ke? Oronga mai i tetai akatutuanga.

⁹ Eiaa te au taeake pakarikari e maromaroa me anoanoia ratou kia oronga i te au apainga ki te au taeake mapu. Kua kite tatou pouroa e ko te mea puapinga roa atu koia oki ko te angaanga a Iehova. Me tereni i te au taeake mapu kia rave i te au apainga, ka tauturu i te angaanga kia oti. Akamanako ana i teia. I toou tamariki anga, penei kua akara koe i toou papa e akaoro ra i te motoka. Kia maata mai koe, kua akamārama aia kia koe eaa tana e rave ra. Aere ua rai, kua tiki koe i taau license e kua akamata  i te akaoro motoka. Noatu rai, kua oronga toou papa i te manako tauturu kia koe. Tetai taime naau e akaoro. Inara ia papa e pakari maira, naau e akaoro i te maata anga o te taime. Kua mareka kore ainei toou papa? Kare, papu kua mataora aia e naau e akaoro iaia ki te au ngai tana i inangaro. Mei te reira katoa, ka mataora te au taeake pakarikari i te kite i te au taeake mapu ta ratou i tereni e kua papa no te rave i te au apainga i roto i ta Iehova akaaerenga.

10. Eaa to Mose manako no te akangateitei anga e te rauka anga te taoonga?

¹⁰ Kia matakite tatou auraka e vareae i te tuanga angaanga a tetai ke. Ka apii tatou mei te tu i ariu atu ei a Mose te akamata anga tetai pae Iseraela i te totou ei au peroveta. (E tatau ia Numero 11:24-29.) Kua inangaro a Iosua i te tāpu ia ratou, karanga ra a Mose: “Te vareae ra koe iaku? ko toku ïa inangaro, ei peroveta ravarai to Iehova ra tangata e pini ua ake, e kia tuku a Iehova i tona Vaerua ki rungao ia ratou!” Kua kite a Mose e ko Iehova te arataki i te angaanga. Kare a Mose i kimi i te kaka nona uaorai, mari ra, kua inangaro aia i te au tavini pouroa o Iehova kia rauka tetai tuanga angaanga. Akapeea tatou? Ka mataora ainei tatou me orongaia te au tuanga angaanga ki tetai ke i roto i te angaanga a Iehova?

11. Eaa ta tetai taeake i tuatua no te oronga i te apainga ki tetai ke?

¹¹ E maata te au taeake tei angaanga pakari no tetai tuatau roa i roto i ta Iehova angaanga e kua tereni i te au taeake mapu kia rave i te au apainga. Ei akaraanga, ka akamanako ana tatou i tetai taeake ko Peter. I tona 74 mataiti i roto i te angaanga orometua tamou, kua akapou aia e 35 mataiti i te tavini i ko i te opati Betela i Europa. No tetai tuatau roa, koia te akaaere o te Tipatimani Tavini Anga. E oti kua orongaia teia apainga ki tetai taeake mapu ko Paul, tei tereniia e Peter. Kua mareka kore ainei a Peter i teia tauianga? Kare. Karanga aia: “Mataora tikai au i te kite i te au taeake tei tereniia kia rave i te au apainga maata e tei mako tikai i te akono i te angaanga.”

12. Eaa ta tatou ka apii mei te akaraanga o Rehoboama?

¹² Te riro anga te tamaiti a Solomona ko Rehoboama ei ariki, kua pati aia ki te aronga pakari no te tauturu kia akono i  tana tuanga angaanga ou. Inara kua kopae aia i ta ratou tauturu! Mari ra, kua aru aia i te akoanga a te aronga mapu e tai o ratou uki. Kua taki atu teia ki te tumatetenga. (2 Paraleipomeno 10:6-11, 19) Eaa ta tatou ka apii mai? E mea meitaki kia pati i te tauturu a te au taeake pakarikari e te tukatau. Eiaa te au taeake mapu e manako e te māroia ra ratou kia aru tikai i te au ravenga mei tei raveia i mua ana. Noatu ra, ka tau ratou kia akangateitei i te au manako o te au taeake pakarikari e auraka e viviki ua i te manako e kare ta ratou au ravenga e angaanga.

13. Akapeea te au taeake mapu me angaanga kapiti ki te au taeake pakarikari?

¹³ Tetai taime, ka orongaia ki te au taeake mapu te apainga no te akaaere i te angaanga a te au taeake pakarikari e te tukatau. E mea meitaki no ratou kia apii mei teia au taeake pakarikari. I te akaraanga tei akatakaia i mua ake, i te mono anga a Paul ia Peter ei akaaere no te tipatimani Betela, karanga aia, “Kua akapou au i te taime no te kimi i te tauturu a Peter, e kua akamaroiroi au i tetai pae i roto i te tipatimani kia pera.”

14. Eaa ta tatou ka apii mei te angaanga kapitianga a Timoteo raua ko te apotetoro ko Paulo?

¹⁴ E mapu ake a Timoteo i te apotetoro ko Paulo, e kua angaanga kapiti raua no tetai tuatau roa. (E tatau ia Philipi 2:20-22.) Akakite a Paulo ki to Korinetia: “I tono atu ei au i taku tamaiti akaperepere e te pikikaa kore i te Atu nei, ia Timoteo, kia kotou na, nana e akakite atu ia kotou i toku au aerenga i te Mesia nei, taku apii anga i te au ngai katoa, i te au ekalesia katoa.” (1 Korinetia 4:17) Te taka meitaki ua ra mei teia irava e kua angaanga kapiti a Paulo raua ko Timoteo ma te tau meitaki e kua turu i tetai e tetai. Kua akapou a Paulo i te taime kia apii ia Timoteo i tona “au aerenga i te Mesia nei,” e kua apii meitakiia a Timoteo. Kua akaperepere a Paulo ia Timoteo e kua papu iaia ka akono meitaki aia i te au taeake e te au tuaine i Korinetia. Ka tau te aronga pakari kia aru i te apotetoro ko Paulo me tereni ratou i te au taeake kia rave i te aratakianga i roto i te putuputuanga.

15. Akapeea a Roma 12:3-5 te tauturu anga ia tatou kia akono i te au tauianga?

¹⁵ Te noo nei tatou i te tuatau umere tikai. Te tupu ua atura te tuanga o ta Iehova akaaerenga i te enua nei. Tera te aiteanga, ka tauiui ua rai te reira. Ka riro tetai au tauianga ei akakeu ia tatou e kare i te mea māmā i te akono. Ka tauturuia tatou me vai akaaka ua e me akamou ki runga i te ka riro ei meitaki no te angaanga Patireia, kare ki runga i ta tatou i inangaro. Me akapera, ka taokotaiia tatou. Kua tata a Paulo ki te au Kerititiano i Roma: “Teia taku tuatua kia kotou katoatoa e ope rava ake, . . . eiaa e maata te manako iaia uaorai, i tei tau iaia kia manako.” E oti kua akamārama aia mei te au mero rai o te kopapa e tuanga  tukeke tona, e tuanga tukeke ta te au mema tataki tai o te putuputuanga.​—Roma 12:3-5.

16. Eaa ta te au Kerititiano tataki tai ka rave kia akono i te au e te taokotai i roto i ta Iehova akaaerenga?

¹⁶ Ka inangaro te iti tangata pouroa o Iehova i te turu i te Patireia e te rave i tetai ua atu mea tei patiia mai. Ka tereni te au taeake pakari i te au taeake mapu. Ka rave te au taeake mapu i te apainga maata ma te tu tau e te akangateitei. Pera katoa e mataora ana te au taeake me turu ta ratou vaine ia ratou noatu e ka taui te turanga. Ka aru teia au vaine ia Peresila, tei angaanga kapiti ki tana tane ko Akuila, ma te tiratiratu.​—Angaanga 18:2.

17. Eaa ta Iesu i tereni i tana au pipi kia rave? Eaa te angaanga tana i tereni ia ratou kia rave?

¹⁷ Kua akanoo a Iesu i te akaraanga meitaki rava atu no te tereni i tetai ke. Kua kite a Iesu e, ka anoanoia tetai ke kia rave ua atu rai i tana angaanga. E tika, kua kite aia e tu apa ua to tana au pipi. Inara kua papu iaia e ka rauka ia ratou i te akatotoa maata atu i te nuti meitaki mei tana i rave. (Ioane 14:12) Kua tereni meitaki aia ia ratou, e kua rauka ia ratou i te tutu aere i te au enua ta ratou ka aere.​—Kolosa 1:23.

18. Eaa ta tatou angaanga i te tuatau ki mua? Eaa ta tatou angaanga i teianei?

¹⁸ I muri ake i to Iesu matenga, kua akatu akaou a Iehova iaia e kua oronga i te angaanga maata nana, pera katoa te mana taoonga “ki runga rava atu i te au ariki ravarai, e te aronga mana, e te marōrō, e te maata.” (Ephesia 1:19-21) Noatu e ka mate tatou ei tavini tiratiratu no Iehova i mua ake ia Aramakito, ka ora akaou tatou e ka maata te angaanga puapinga i te rave i roto i te ao ou. I teianei e tuanga angaanga umere tikai ta tatou kia tutu aere i te nuti meitaki e te akariro i te tangata ei pipi. No reira noatu e mapu koe me kore e pakarikari, te “maata nei te rave anga i te angaanga a te Atu, auraka e tivata.”​—1 Korinetia 15:58.