1. Eaa te tuke i te au apinga ta tatou e anoano ra e ta tatou e inangaro ra?

E TOKOITI ua te au apinga tei anoanoia no te oraanga. Ei akaraanga, te anoano ra tatou i te kai, te kakau, e te ngai nooanga. Inara kare i kotingaia te au apinga ta tatou e inangaro ra. E manganui te tangata kare i kite ana e kare i anoanoia te au mea ta ratou i inangaro.

2. Eaa te au apinga ta te tangata e inangaro ra?

² Penei e tuke tikai te apinga tei inangaroia e tetai tangata tei noo i te enua putaua ki tetai tangata e noo ra i te enua apinganui. I tetai au enua, ka inangaro te tangata kia rauka mai tetai tereponi apaipai, te patikara matini, me kore tetai potonga enua. I te au ngai ke, ka inangaro te tangata kia maata to ratou kakau oko maata, tetai are maata, me kore tetai motoka manea. Inara noatu te ngai e noo ra tatou e te maata i ta tatou moni, penei ka akamata tatou i te inangaro maata atu i te au apinga kare e anoanoia e kare e peke ia tatou.

3. Eaa te noinoi apinga?

³ Eaa te noinoi apinga? Ko te tu ïa o tetai tangata tei inangaro maata i te apinga kare i tona pirianga ki te Atua. Kare aia e mareka ana kia rauka mai te au mea tana e anoano ra, mari ra ka inangaro kia maata ua atu tana apinga. Te aronga kare e maata ta ratou moni e kare e oko ana i te au apinga oko maata, penei ka akamata katoa i te noinoi i te apinganui. Tei tupu, ka akamutu ratou i te tuku i te Patireia na mua i roto i to ratou oraanga.​—Ebera 13:5.

4. Akapeea a Satani me taangaanga i “te anoano tika kore o te mata nei”?

⁴ Ka inangaro a Satani kia irinaki tatou e ka mataora te oraanga me maata ta tatou apinga. No reira te taangaanga ra aia i teianei ao e “te anoano tika kore o te mata nei” ei akakeu ia tatou kia inangaro maata i te apinga. (1 Ioane 2:15-17; Genese 3:6; Maseli 27:20) E kite ua ana e e akarongo ana tatou i te au akaariarianga i te au apinga ou. Kua oko ainei koe i tetai apinga no te mea e akara anga manea te reira i roto i te toa me kore kua kite koe i te reira i te akaariia anga? Me koia ïa, penei kua kite koe i muri mai e kare koe i anoano i te reira. Me oko ua rai tatou i te au apinga kare i anoanoia, ka ngata atu te oraanga. Ka riro teia au apinga ei tavarenga ia tatou mei te tavini anga ia Iehova. Ei akaraanga, ka akaiti mai i to tatou taime no te apii i te Pipiria, te akapapa e te aere ki te uipaanga, e te rave putuputu i te angaanga tutu aere. E akamaara i te akamatakite anga a te apotetoro ko Ioane: “Te ngaro ke nei teianei ao, ma ta to reira katoa e anoano nei.”

5. Eaa te ka tupu ki te aronga tei akapou i te maroiroi kia maata ta ratou au apinga?

⁵ Ka inangaro a Satani ia tatou kia akapou i te maroiroi kia maata te moni e te au apinga, kare kia tavini ia Iehova. (Mataio 6:24) Inara me inangaro anake tatou kia maata to tatou apinga, ka puapinga kore i reira te oraanga. Penei ka taitaia tatou me kore ka rokoia e te au manamanata i te pae moni. Tei kino atu, penei ka ngere tatou i te akarongo i roto ia Iehova e tona Patireia. (1 Timoteo 6:9, 10; Apokalupo 3:17) Kua akaaite a Iesu i “te anoano maata i tetai au mea ke” ki te tataramoa tei arai i te ua kia kore e tupu e kia kore e ua mai.​—Mareko 4:14, 18, 19

6. Eaa te apiianga ta tatou i mou mai mei ia Baruka?

⁶ Ka akamanako ana ia Baruka, te tekeretere o te peroveta ko Ieremia. Te akamata anga a Baruka i te kimi i te “meitaki maata” nona uaorai, kua akamaara a Iehova kiaia e kare e roa atu ana ka takoreia a Ierusalema. Kua taputou aia kia Baruka e ka akaora aia iaia. (Ieremia 45:1-5) Kare a Baruka i anoanoia kia tapapa atu i tetai apinga ke mai. Kare a Iehova e akono i te au apinga a te tangata. (Ieremia 20:5) I teia rā, te vaitata nei tatou ki te openga o te ao o Satani. No reira kare teia i te tuatau i te akamaata atu i ta tatou au apinga. Kare katoa tatou e tapapa atu i muri ake i te mate maata, e ka vai ua rai  ta tatou apinga noatu e e mea akaperepere te reira na tatou.​—Maseli 11:4; Mataio 24:21, 22; Luka 12:15.

7. Eaa ta tatou ka uriuri, e no teaa ra?

⁷ Akapeea i reira tatou me akono ia tatou uaorai e to tatou ngutuare tangata e kia akamou ki runga i te au mea puapinga o te oraanga? Akapeea tatou te kopae anga i te inangaro maata i te au apinga? E eaa te ka tauturu ia tatou kia kore e apiapi i te au mea ta tatou e anoano ra? Kua oronga mai a Iesu i te tauturu meitaki rava atu no tatou i roto i tana Akoanga i te Maunga. (Mataio 6:19-21) Ka tatau e ka uriuri tatou ia Mataio 6:25-34. Na teia e akapapu kia tatou e ka anoanoia kia kimi ua rai i te Patireia, kare i te au apinga.​—Luka 12:31.

8, 9. (a) Eaa tatou ka kore ei e apiapi maata i te au apinga ta tatou e anoano ra? (e) Eaa ta Iesu i kite no runga i te tangata e to ratou au anoano?

⁸ E tatau ia Mataio 6:25. Kua kite a Iesu e te apiapi ra tana au pipi i ta ratou ka kai, ka inu, e te kakau ka aao. No reira i tana Akoanga i te Maunga, kua akakite aia kia ratou: “Auraka e apiapi i to kotou ora.” Kua inangaro a Iesu i te tauturu ia ratou kia mārama i te tumu kare ratou e anoanoia kia apiapi i teia au mea. Kua kite aia me apiapi maata ratou, noatu no runga i te au apinga ta ratou e anoano tikai ra, penei ka ngaropoina ia ratou te mea puapinga o te oraanga. Kua inangaro tikai a Iesu i tana au pipi, no reira aia i akamatakite ei ia ratou e ā taime i muri mai no teia kino i roto i tana akoanga.​—Mataio 6:27, 28, 31, 34

⁹ Eaa te tumu i akakite ei a Iesu e auraka tatou e apiapi i ta tatou ka kai, ka inu, e te kakau ka aao? Kare ainei tatou e anoano i te kai e te kakau kia aao? No teaa! Me kare e rava ana ta tatou moni i te oko i teia au apinga, e mea mātau kia apiapi. Kua kite a Iesu i te reira. Kua kite aia i ta te tangata e anoano ra. Kua kite aia e “i taua tuatau openga ra,” ka noo tana au pipi i te tuatau ngata tikai. (2 Timoteo 3:1) E manganui te tangata i teia tuatau kare i kitea e ratou tetai ngai angaanga, e te maata ua atura te moni no te oko apinga. I te au ngai e manganui, e putaua te tangata e kare e rava ana ta ratou kai. Inara kua kite katoa a Iesu e puapinga maata atu te ora i te kai, e te kopapa i te kakau.

10. I te apiianga a Iesu i tana au pipi kia pure, eaa tana i akakite mai ko te mea puapinga maata i roto i to ratou oraanga?

¹⁰ I tetai atianga i mua ana, kua apii a Iesu i tana au pipi me pure ratou, e pati ki to ratou Metua i te rangi kia oronga mai i ta ratou ka anoano. Ka pure ratou e: “O mai i te kai e tau ia matou i teianei rā.” (Mataio 6:11) Tetai atianga ke mai, kua akakite aia kia ratou kia pure e: “O mai i te kai e tau ia matou i tera rā i tera rā.” (Luka 11:3) Kare te aiteanga e ka akamanako ua tatou i te au apinga ta tatou e anoano ra. Kua apii a Iesu i tana au pipi kia pure no te Patireia o te  Atua kia tae mai ei mea puapinga atu i te pure no to ratou uaorai anoano. (Mataio 6:10; Luka 11:2) Ei tauturu i tana au pipi kia kore e apiapi, kua akapumaana a Iesu ia ratou na te akamaara anga kia ratou akapeea a Iehova me akono i te au mea pouroa tana i anga mai.

11, 12 Eaa ta tatou ka apii mai mei ta Iehova akono anga i te au manu o te reva? (Akara i te tutu mua.)

¹¹ E tatau ia Mataio 6:26. Ka tau tatou kia “akara na i te au manu o te reva nei.” Noatu e manu rikiriki te au manu rere, e maata ta ratou e kai ana. Naringa e maata te manu rere mei tetai tangata rai, ka maata atu tana ka kai i ta te tangata. E kai ana te manu rere i te ua rakau, te au ua, te manumanu, e te toke. Kare ratou e tanu kai ana. Te oronga maira a Iehova i te au mea ta ratou e anoano maira. (Salamo 147:9) E tika, kare aia e tuku i te kai ki roto i to ratou vaa! Ka anoanoia ratou kia kimi i te kai, noatu ra ka kitea e ratou te reira.

¹² Kare a Iesu i ekoko ana me ka akono tona Metua i te au manu, ka akono katoa aia i te tangata. ^[1] (Akara i te manako poto.) (1 Petero 5:6, 7) Inara mei te au manu rai, eiaa tatou e kōpē. Kia angaanga pakari tatou i te tanu kai me kore i te angaanga moni ei oko kai na tatou. Ka akameitaki a Iehova i ta tatou tautaanga. Me kare e rava ana ta tatou moni e te kai, ka rauka rai iaia i te oronga i te reira. Ei akaraanga, penei ka oronga mai tetai pae i ta ratou apinga na tatou. E oronga katoa ana a Iehova i tetai ngai nooanga no te manu. Kua anga aia i te manu kia maani i tetai kōanga no ratou, e kua anga aia i te au mea ta te manu ka inangaro ei maani i te au kōanga. Pera katoa ka tauturu a Iehova ia tatou kia kimi i tetai ngai nooanga tau no to tatou ngutuare tangata.

13. Eaa te akapapu maira e meitaki maata to tatou i to te au manu o te reva?

¹³ Muri ake i te akamaara anga a Iesu i tana au pipi e te angai ra a Iehova i te au manu o te reva, kua ui aia kia ratou: “Kare aina e meitaki maata to kotou i to ratou?” (Akaaite ia Luka 12:6, 7.) Te akakite anga a Iesu i te reira, penei kua akamanako aia e kare e roa atu ana ka akaatinga aia i tona oraanga no te tangata katoatoa. Ae, kare a Iesu i mate ana no te manu rere e tetai ua atu manu. Mari ra, kua mate aia no tatou kia rauka te ora mutu kore.​—Mataio 20:28.

14. Eaa ta tetai tangata apiapi kare e rauka i te rave?

¹⁴ E tatau ia Mataio 6:27. Eaa te aiteanga o ta Iesu tuatua e me apiapi tatou, kare e akaroa atu i to tatou oraanga e okotai kupiti? Te pauanga, kare e rauka ia tatou i te akaroa atu i to tatou oraanga na te apiapi anga i te au apinga ta tatou e anoano ra. Me apiapi maata tatou, ka tu tatou i te maki e penei ka mate.

15, 16 (a) Eaa ta tatou ka apii mai mei ta Iehova akono anga i te au lili o te enua? (Akara i te tutu mua.) (e) Eaa te au uianga ka tau tatou kia ui kia tatou uaorai, e no teaa ra?

¹⁵ E tatau ia Mataio 6:28-30. E mataora ana tatou me aao i te kakau manea i te tuatau tikai me tutu aere tatou e me aere ki te au uipaanga e te au akaputuputuanga. Inara ka tau ainei tatou kia ‘apiapi i te kakau’? Kua akamaara akaou a Iesu ki tana au pipi akapeea a Iehova me akono i tana au mea i anga. Kua taangaanga a Iesu i te akaraanga o “te au lili o te enua.” Penei te akamanako ra a Iesu i te au tiare manea e manganui tei aite rai ki te au lili. Kare te au lili e tui  kakau ana no ratou uaorai. Inara e manea tikai te reira e kua karanga a Iesu “e tae ua atu ki te manea ope o Solomona, kare rai tona manea i arite i tetai o ratou nei”!

¹⁶ Akamanako ana i ta Iesu i tuatua i muri mai: “I pera oki te Atua i te akamanea anga i te rakau rikiriki o te enua, akonei te vai ra, e apopo kua uriia ki roto i te umu; ka tanga atu ei oki ia kotou, e kotou, te aronga akarongo mea ngiti nei!” Ae ka akapera aia! Tera ra kua anoanoia te au pipi a Iesu kia akamaata i to ratou akarongo. (Mataio 8:26; 14:31; 16:8; 17:20) Kua anoanoia ratou kia irinaki e te inangaro ra a Iehova i te akono ia ratou e ka pera katoa aia. Akapeea tatou? Ka irinaki ainei tatou e ka akono mai a Iehova ia tatou?

17. Eaa te ka riro ei takino i to tatou pirianga kia Iehova?

¹⁷ E tatau ia Mataio 6:31, 32 E manganui kare i kite ia Iehova tei akamou i to ratou oraanga ki runga i te moni e te au apinga. Me pera katoa tatou, ka kino to tatou pirianga kiaia. Kua kite tatou e ko Iehova to tatou Metua e te aroa maira aia ia tatou. Te irinaki nei tatou e me rave i tana e pati maira e me tuku i te Patireia na mua i roto i te oraanga, ka oronga mai aia i te au mea pouroa ta tatou e anoano ra. Kua kite katoa tatou ka rauka te mataora tinamou me e pirianga meitaki to tatou kia Iehova, e ka tauturu teia ia tatou kia mareka ua me “e kai ta tatou, e te kakau.”​—1 Timoteo 6:6-8.

18. Eaa ta Iehova e kite ra no runga ia tatou, e eaa tana ka rave?

¹⁸ E tatau ia Mataio 6:33. Me kimi tatou i te Patireia na mua i roto i te oraanga, ka oronga mai a Iehova i te au mea katoa ta tatou e anoano ra. Kua akamārama a Iesu i te tumu ka rauka i te irinaki i teia taputou. Karanga aia: “Kua kite oki to kotou Metua i te ao ra e, kia rauka taua au mea katoa ra ia kotou e tikaʼi.” Kua kite a Iehova i taau e anoano ra i mua ake ka anoano ei koe i te reira. (Philipi 4:19) Kua kite aia i te kakau te ka anoanoia e tatou. Kua kite katoa aia eaa taau kai e anoano ra. E kua kite aia e ka anoanoia tetai ngai nooanga noou e toou ngutuare tangata. Ka akapapu a Iehova kia oronga i te au mea taau e anoano tikai ra.

19. No teaa ra kare tatou e apiapi maata no te ka tupu i te tuatau ki mua?

¹⁹ E tatau ia Mataio 6:34. Kua akakite akaou a Iesu ki tana au pipi: “Auraka e apiapi.” Ka oronga mai a Iehova i ta tatou e anoano ra i te au rā. No reira kare tatou e apiapi maata no te ka tupu i te tuatau ki mua. Me akapera tatou, penei ka akamata i te irinaki kia tatou uaorai e ka takinoia to tatou pirianga kia Iehova. Mari ra, kia irinaki pu tikai tatou kiaia.​—Maseli 3:5, 6; Philipi 4:6, 7.

20. (a) Eaa tetai akakoroanga taau ka akanoo no te tavini ia Iehova? (e) Eaa taau ka rauka i te rave ei akamāmā mai i toou oraanga?

²⁰ E mea tangi tikai me kare e rava ana to tatou maroiroi i te tavini pu tikai ia  Iehova no te mea ka inangaro tatou kia maata te apinga! Mari ra, kia oronga i ta tatou i rauka kia Iehova. Ei akaraanga, ka rauka ainei ia koe i te neke ki tetai putuputuanga tei anoano i te tauturu a te au papuritia? Ka rauka ainei ia koe i te painia? Me e painia koe, kua manako ainei koe i te akaki i te pepa no te Apii na te Aronga Tutu Evangelia? Ka rauka ainei ia koe i te akapou i tetai au rā i te epetoma ei tauturu i ko i te Betela me kore i te opati uri reo? Penei ka rauka ia koe kia riro mai ei rima tauturu no te Local Design/Construction e kia akapou i toou taime i te akatu i te au Are Uipaanga Patireia. Akamanako ana eaa taau ka rave kia akamāmā mai i toou oraanga kia maata atu toou taime e te maroiroi no te au angaanga Patireia. Te oronga maira te pia “ Akamāmā i Toou Oraanga” i te au manako tauturu. E pure kia Iehova no te tauturu kia iki i taau ka rave. E oti rave i te au tauianga tei anoanoia.

21. Eaa te ka tauturu ia koe kia akavaitata atu kia Iehova?

 ²¹ Kua apii a Iesu ia tatou kia kimi i te Patireia na mua. Me akapera tatou, kare tatou e apiapi maata i te au apinga ta tatou e anoano ra. Ka akavaitata atu tatou kia Iehova no te mea te irinaki ra tatou e ka akono mai aia ia tatou. Ka apii tatou i te akatere ia tatou uaorai kia kore e oko i te au mea ta tatou e inangaro ra me kore ta teianei ao e oronga maira, noatu e ka peke ia tatou te reira. Me akamāmā tatou i te oraanga i teianei, ka tauturu ia tatou kia vai tiratiratu kia Iehova e ‘kia rave i te ora mutu kore’ tana i taputou mai kia tatou.​—1 Timoteo 6:19.